Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 8

Jehová Diosca chuya limpio causachunmi munan

Jehová Diosca chuya limpio causachunmi munan

“Chuya cajmanca, canpish chuya cashcallatatajmi ricuchingui” (SALMO 18:26).

1-3. a) ¿Yaya mamacunaca imamantataj huahuacuna limpio cachun munan? b) ¿Jehová Diosca imamantataj paita sirvijcunapish limpio cachun munan?

 SHUJ mamaca paipaj huahua escuelaman richunca armachishpa, mana lliqui, limpio ropata churachishpami cachan. Chashna rurajpimi huahuaca mana ungunga, shujtajcunapish chai huahuapaj yaya mama alli cuidaj cashcatami ricungacuna.

2 Yayitu Diosca limpio chuya causaita charichunmi munan (Salmo 18:26). Chashna causashpami Yaya Diosta jatunyachishun, alli causaitapish charishun (Ezequiel 36:22; 1 Pedro 2:12-ta leyipai).

3 ¿Imamantataj limpio cana canchij? ¿Imacunallapitaj limpio cana canchij? Cai tapuicunata yachashpachari ñucanchij causaipi huaquin cambiocunata rurana cashcata ricushun.

¿IMAMANTATAJ LIMPIO CAUSANA CANCHIJ?

4, 5. a) ¿Imamantataj limpio causana canchij? b) ¿Dios rurashcacunaca ima shinataj limpio causana cashcata yachachin?

4 Yaya Diosmi ima shina limpio, chuya canataca yachachin (Levítico 11:44, 45). Ashtahuancarin Jehová Dios “shina cana yuyaitami” charishun ninchij. Chaimantami chuya limpio cana canchij (Efesios 5:1, QC, 1989).

5 Jehová rurashcacunami pai limpio cashcata ricuchin. Por ejemplo, huaira limpio cachunca Yaya Diosca plantacunatami churashca. Plantacunami mana alli huairata aisashpa limpio huairata shitan. Cutin, yacucuna limpio cachunca yacucunaca shujllapi tandarishpami mama cuchaman chayan. Chaimantami pꞌuyucunaman tigran. Chaipimi limpio yacu tucushpa Allpaman cutin tigran (Jeremías 10:12). Shinallataj huaquin mapayashcacunata limpiachunca Diosca uchilla cꞌuritucunatami rurarca. Cai cꞌuritucunataca yallitaj uchilla cashcamantami shuj aparatollahuan ricui valinchij. Cientificocunaca contaminarishca ucucunata limpiangapajmi huaquinpica cai cꞌurucunata utilizan (Romanos 1:20).

6, 7. ¿Maijan mandashcacunata cushpataj Diosca israelitacuna limpio causachun munashcata ricuchirca?

6 Jehová Diosca israelitacuna limpio causachun munashpami leycunata curca. Por ejemplo, Diosta adorangapajca paicunapaj cuerpoca limpiomi cana carca. Shinallataj sumo sacerdoteca Dios Perdonana Punllapimi ishqui cutin armarina carca (Levítico 16:4, 23, 24). Caishuj sacerdotecunapish manaraj shuj sacrificiota rurashpami paicunapaj chaquicunata, maquicunata maillarina carcacuna (Éxodo 30:17-21; 2 Crónicas 4:6). Israelitacunaca huaquin ruraicunata rurangapajca obligadomi limpio cana carca. Chai ruraicunata mapalla rurashpaca huañunami carca (Levítico 15:31).

7 ¿Jehová Diosca ñucanchijpish limpio chuya cachunchu munan? Ari. Diosca mana cambiashcachu. Moisesman cushca leycunata ña mana cazuna cashpapish ñucanchijpish limpiomi causana canchij (Malaquías 3:6; Santiago 1:27).

¿IMACUNALLAPITAJ LIMPIO CANA CANCHIJ?

8. ¿Imacunallapitaj limpio cana canchij?

8 Jehová Diospaj ñaupajpi limpio ricuringapajca mana ñucanchij ropallata, cuerpollata, huasillatachu limpiota charina canchij. Ashtahuancarin Dios mandashca shinami paita adorana canchij. Ñucanchij yuyaicunapish limpiomi cana can. Imata ruracushpapish, maipi puricushpapish limpio cashcatami ricuchina canchij.

9, 10. ¿Diostaca ima shinataj adorana canchij?

9 Dios munashca shina paita adorashunchij. Mana alli religionpaj ruraicunapica mana chagrurinachu canchij. Babiloniapi prezu cashpaca israelitacunaca Diosta mana sirvijcunapaj chaupipimi causarcacuna. Babiloniocunaca mapa cosascunata rurashpami yanga dioscunata adorajcuna carca. Isaiasca israelitacuna paicunapaj llajtaman tigrashpa Diosta cutin alli adoranatami nirca. Israelitacunaca Dios munashca shina adorashun nishpaca Babiloniocunapaj costumbrecunahuanmi mana chagrurina carca. Chaimantami Jehová Diosca: “¡Anchurichij, anchurichij, chaimanta llujshichij. Imapish mapapica ama tuparichijchu. Paicunapaj chaupimanta llujshichij!” nirca (Isaías 52:11).

10 Ñucanchijpish panda religioncunapaj ruraicunapica mana chagrurinachu canchij (1 Corintios 10:21-ta leyipai *). Cunan punlla gentecunaca panda religionpaj yachachishcacunata, costumbrecunatami catincuna. Por ejemplo, huaquin llajtacunapica panda religioncunaca almaca mana huañunchu nincunami. Chaimantami achca gentecunaca almaca mana huañuchun nishpa huaquin costumbrecunata rurashpa catincuna (Eclesiastés 9:5, 6, 10). Huaquinpica ñucanchij familiacunachari cashna shina costumbrecunata rurachun obligasha ningacuna. Pero Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricurishun nishpami chai costumbrecunapica mana participana canchij (Hechos 5:29).

11. ¿Ima mapa cosascunamantataj caruyana canchij?

11 Mapa cosascunataca mana ruranachu canchij. Diospaj ñaupajpi alli ricurishun nishpaca huainayana juchamantami caruyana canchij (1 Corintios 6:9, 10-ta leyipai). Jehová Diosca,“huainayanataca ama yuyaichijllapishchu” ninmi (1 Corintios 6:18, QC, 1989). Huainayashpa causajcuna mana arrepintirishpaca ‘Dios Mandanapica’ imata mana japingacunachu (Efesios 5:5, QC, 1989). Nota 22-ta ricui.

12, 13. ¿Imamantataj limpio, chuya yuyaicunata charina canchij?

12 Limpio yuyaicunata charishunchij. Huaquinpica ima yuyashcatami ruranata munanchij (Mateo 5:28; 15:18, 19). Alli yuyaicunata charishpaca alli cosascunatami rurashun. Juchayujcuna cashcamantami huaquinpica mana alli yuyaicunata charinchij. Pero mana allipi cutin cutin yuyashpaca mana allita ruranatami munai callarishun. Chaimantami chaicunallapi yuyashpa mana saquirina canchij. Ashtahuanpish alli yuyaicunata charingapajmi esforzarina canchij (Filipenses 4:8-ta leyipai). Shinallataj televisionpi Internetpi mapa cosascunata, llaquichijcunataca mana ricunachu canchij. Ashtahuancarin imata leyinata, imata uyanata, imapi divertirinata, imamanta parlanatami alli agllana canchij (Salmo 19:8, 9).

13 Dios munashca shina paita adorashpa, huainayana juchamanta caruyashpa, alli yuyaicunata charishpami Jehová Diosta cꞌuyashcata ricuchishun. Shinallataj cuerpopipish, maipi causashpapish limpiomi causana canchij.

¿IMA SHINATAJ ÑUCANCHIJ CAUSAIPICA LIMPIO CAI TUCUNCHIJ?

14. ¿Imamantataj limpio causana canchij?

14 Ñucanchij cuerpotapish, huasitapish limpiota charishpaca allimi sintirishun, shujtajcunapish ñucanchijhuan canatami munangacuna. Ashtahuancarin Jehová Diosta jatunyachingapajmi limpio causana canchij. Por ejemplo, shuj huahua siempre mapa purijta ricushpaca gentecunaca, “¿pishi chai huahuapaj yaya mama canga?” ningami. Chashnallatajmi mana limpio causashpaca Yaya Diosta rimachishun. Apóstol Pabloca: ‘Ñucanchij ruracushcata pi ama mana alli nichunmi, pita ñitcachinataca mana mashcanchij. Ashtahuanpish tucui imata rurashpapish, Diospajta rurajcuna cashcatami ricuchinchij’ nircami (2 Corintios 6:3, 4).

Ñucanchij cuerpopipish tucui imapipish limpiomi cana canchij

15, 16. ¿Limpio causangapajca imatataj rurana canchij?

15 Cuerpotapish, churanatapish limpiota charishunchij. Tucui punllacunami limpio cana canchij. Chaipajca armanami canchij. Pudishpaca cada punllami armana canchij. Shinallataj manaraj yanunapi tiyarishpa, micunapi tiyarishpami maquitaca jabonhuan, yacuhuanmi bienta maillarina canchij. Bañoman rishca huashapish o ima mapata japishca huashapish maquitaca maillarinami canchij. Maquita maillarinaca mana importante layami ricuringa. Pero maquita mana maillarishpaca ungushunmi, shujtajcunapish ñucanchij culpamantami ungungacuna o hasta huañuimanmi chayangacuna. Israelitacunaca bañota rurangapajca yacu llujshichina cꞌuchumanta, paicunapaj huasicunamantami caruta rina carca. Chaipimi shuj jutcuta rurashpa mapayachingapaj tiyarina carca. Qꞌuipaca chai mapayachishcataca bientami allpahuan tapachina carca (Deuteronomio 23:12, 13). Ñucanchij huasipi bañota o alcantarilladota mana charishpaca ñucanchij mapayachishcacunata ima shina pꞌichanatami alli ricuna canchij.

16 Yallitaj caro, última moda ropata churarinaca mana minishtirinchu. Ashtahuanpish limpio, mana dañado ropa cajpica churarinallami canchij (1 Timoteo 2:9, 10-ta leyipai). Mana maipish cachun, limpiota churarishpaca Jehová Diostami jatunyachishun (Tito 2:10).

17. ¿Imamantataj ñucanchij huasi ucucunatapish canllacunatapish limpiota charina canchij?

17 Maipi causashpapish ñucanchij huasi ucucunata, canllacunata limpiotami charina canchij. Shinallataj ñucanchij carrota, motota, bicicletatapish limpiotami charina canchij. Ashtahuantajca huillanaman, tandanacuiman ricushpami caicunataca limpiota charina canchij. Huillacushpaca cai Allpapi shuj sumaj, limpio paraíso tiyanamantami parlanchij (Lucas 23:43; Apocalipsis 11:18). Ñucanchij huasi ucucunata, canllacunata limpiota charishpaca paraisopi causangapaj allichiricushcatami ricuchishun.

18. ¿Imamantataj ñucanchij Tandanacuna Huasicunata limpiota charina canchij?

18 Tandanacuna Huasicunata limpiota charishunchij. Yaya Diosta adorangapajca uchilla huasicunapi, jatun huasicunapimi tandanacunchij. Achca gentecuna punta cutin tandanacuiman shamushpaca Tandanacuna Huasi limpio cashcata ricushpami cushilla sintirincuna. Chaimantami Tandanacuna Huasita limpiashpa, alli cuidashpa ayudana canchij. Chashnami Jehová Diosta ashtahuan jatunyachishun (2 Crónicas 34:10).

MAPA VICIOCUNATA SAQUISHUNCHIJ

19. ¿Ima mapa cosascunatataj mana rurana canchij?

19 Bibliapica Dios millashca tucui ruraicunamantaca mana parlanchu. Chaimantami Jehová Dios imalla cosascunata millashcata yachangapajca Bibliapi nishcacunata alli yuyarina canchij. Por ejemplo, Diosca tabacota fumachun, drogarichun, yallitaj tragota ubyachunca mana munanchu. Diospaj amigocunaca causaitaca achcatami valichinchij. Chaimantami chai viciocunapica mana urmana canchij. Chai viciocunata charishpaca ungüicunatami chari tucushun, o jovenrajmi huañui tucushun. Huaquinpicarin ñucanchij culpamantami shujtajcunapish llaquicunata charingacuna. Achca gentecunami mana huañusha nishpalla chai viciocunata saquincuna. Pero ñucanchijca Yayitu Diosta cꞌuyashcamantami chai viciocunata saquina canchij. Shuj huarmica: “Viciocunata, mapa causaitaca ñuca fuerzallahuanca mana saqui tucurcanichu. Jehová ayudajllapimi tucui mana allicunata saqui tucurcani” nircami. ¿Mapa ruraicunataca ima shinataj saqui tucunchij? Bibliapi pichca consejocunata ricushun.

20, 21. ¿Ima cosascunamantataj Yaya Diosca caruyachun munan?

20 2 Corintios 7:1-pica: “Dios cushami nishcacunata charishcamantaca, ñucanchij aichatapish, yuyaitapish mapayachicujtaca tucui anchuchishunchij. Diosta manchashpa, tucui jucha illaj tucungacama paipajlla alli causashunchij” ninmi. Jehová Diosca ñucanchij cuerpota, yuyaita mapayachij cosascunamanta caruyachunmi munan.

21 ¿Imamantataj mapa cosascunata mana rurana canchij? Jehová Diosca: “Ima mapata ama japirichijchu. Chashna rurajpica, cancunataca chasquishami. Ñucaca, cancunapaj Yayami casha. Cancunaca ñuca churicuna, ushushicunami canguichij” ninmi (2 Corintios 6:17, 18).

22-25. ¿Bibliapaj maijan consejocunata yuyarishpataj mapa viciocunata saqui tucushun?

22 Mateo 22:37-pica: “Mandaj Taita Diosta tucui shunguhuan, tucui almahuan, tucui yuyaihuan cꞌuyangui” ninmi. Cai mandashcami, tucui mandashcacunamanta yalli allica can (Mateo 22:38). Mapa viciocunapi urmashpaca Diosta cꞌuyashcataca mana ricuchishunchu, ñucanchij umatapishmi dañashun, huañuimanpishmi chayai tucushun. Chai viciocunata saquingapaj esforzarishpaca Diostapish, ñucanchij causaitapish cꞌuyashcatami ricuchishun.

23 Hechos 17:24, 25-pica: ‘Diosca causaitapish, samaitapish tucui imatapish cujmi’ ninmi. Cambaj amigo shuj regalota cujpica ¿chai regalotaca basurapi shitanguimanchu, ñutushpa tucuchinguimanchu? Causaica Dios cushca sumaj regalomi can. Chaimantami causaitaca valorana, cuidana canchij. Chashnami Jehová Diosta jatunyachishun (Salmo 36:9).

24 Mateo 22:39-pica: “Can quiquinta shinallataj shujtajcunatapish cꞌuyangui” ninmi. Mana alli viciocunaca mana ñucanchijllata llaquichinchu. Ashtahuancarin ñucanchij culpamantami shujtajcunapish llaquicunata charingacuna. Por ejemplo, tabacota fumanata yachashpaca ñucanchijhuan causajcunapaj saludtami dañai tucushun. Paicunaca tabacopaj cushni samaita aisashcamantami achca ungüicunata chari tucungacuna. Chaimantami chai viciocunata saquina canchij. Shinami shujtajcunata cꞌuyashcata ricuchishun (1 Juan 4:20, 21).

25 Tito 3:1-pica: “Llajtata mandajcunata, pueblopi mandajcunatapish cazujcuna cachun yuyachingui” ninmi. Achca llajtacunapimi huaquin drogacunata ama fumachun, ama charichunpish gobiernocunaca leycunata churashcacuna. Jehová Diosca mandajcunata cazuchunmi mandan. Chaimantami gobiernocuna churashca leycunata cazuna canchij (Romanos 13:1).

Limpio causaita charishpaca Jehová Diostami jatunyachinchij

26. a) ¿Diospaj amigo cashun nishpaca imatataj rurana canchij? b) ¿Chuya, limpio causanaca imamantataj importante can?

26 Jehová Diospaj amigo cashun nishpaca huaquin cambiocunatachari rurana canchij. Chai cambiocunataca utcami rurana canchij. Mana alli ruraicunata saquinaca huaquinpica sinchimi can. Pero Dios ayudajpimi mapa ruraicunataca saqui tucushun. Paica: “Ñucami cancunata Mandaj Dios cani. Ñucamari cancunapajllataj alli canata yachachini. Cancunapaj alli cana ñantamari pushani” ninmi (Isaías 48:17). Limpio causaita charingapaj esforzarishpaca Diostami jatunyachishun.

^ 1 Corintios 10:21 (NM): “Jehová Diospaj copamantapish, supaicunapaj copamantapish mana ubyai tucunguichijchu. Jehová Diospaj mezamantapish, supaicunapaj mezamantapish mana micui tucunguichijchu.”