Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

CAPÍTULO 14

Tucuipi honrados cashunchij

Tucuipi honrados cashunchij

“Llullanata saquishpa, tucuicuna caishujta chaishujta ama llullanacushpa parlanacuichijchu” (EFESIOS 4:25).

1, 2. ¿Ñucanchijcuna honrados cajpica Diosca ima shinataj sintirin?

 YUYASHUN, shuj huahuaca escuelamanta huasiman tigracushpami achca cullquihuan billeterata tarin. ¿Chai huahuaca imatashi ruranga? Cullquihuan saquirinapaj randica dueñomanmi tigrachin. Chaita yachashpaca paipaj mamaca cushillami sintirin.

2 Huahuacuna honrados cajpica yaya mamacunaca cushillami sintirincuna. Chashnallatajmi Yaya Diospish ñucanchijcuna honrados cajpica cushilla sintirin. Paica ‘mana llullaj Diosmi’ can (Salmo 31:5, QC, 1989). Jehová Diosta cushichingapajca ‘mana llullanacushpami parlanacuna’ canchij (Efesios 4:25). ¿Imallapitaj honrados canaca sinchi ricuri tucun? ¿Honrados cashpaca ima bendicioncunatataj charishun?

ÑUCANCHIJRAJ HONRADOS CASHUNCHIJ

3-5. a) ¿Ima shinataj ñucanchijllataj umari tucunchij? b) ¿Ñucanchij shungu ucupi ima tiyashcata yachangapajca imatataj rurana canchij?

3 Shujtajcunahuan honrados cangapajca ñucanchijrajmi tucuipi honrados cana canchij. Pero huaquinpica honrados canaca sinchimi. Ñaupa Laodicea llajtapi causaj huauqui panicunaca Diostami alli sirvicunchij nishpami yuyajcuna carca. Pero paicunaca Diostaca mana alli sirvicurcacunachu (Apocalipsis 3:17). Ñucanchijpish paicuna shinaca mana casha ninchijchu.

4 Santiagoca: “Maijanpish cancunapurapi pai crishcapi allimi caticuni yuyashpapish, paipaj cꞌalluta mana jarcarijca, paipaj shungupimi umarin. Pai caticushcapish yangami” nircami (Santiago 1:26). Maijancunaca mana allita rimajpi, burlarij cajpi, llullaj cajpipish alli obrata rurajpica ‘Diosca ñucataca chasquingallami’ nishpami yuyancuna. Chashna yuyashpami paicunapaj shungullapitaj umarincuna. ¿Ñucanchijpish shungu ucupi ama umaringapajca imatataj rurana canchij?

5 Espejopica ñucanchij jahua ñahuillatami ricui tucunchij. Pero Bibliata leyishpaca ñucanchij shungupi ima tiyashcatami yachai tucunchij (Santiago 1:23-25-ta leyipai). Tucuitami alli ruracuni yuyashpaca cambiocunata ruranaca sinchimi canga. Imapi cambiana cashcata yachangapajmi Bibliata alli estudiana canchij (Lamentaciones 3:40; Ageo 1:5). Shinallataj ñucanchij shungupi ima tiyashcata yachangapaj, ima cambiocunata rurangapajca Diostami mañana canchij (Salmo 139:23, 24). Yuyarishun, ‘Diosca millaita rurajtaca, manataj ricunachinchu. Ashtahuanpish cashcata rurajcunahuanca, tandallami causan’ (Proverbios 3:32).

FAMILIACUNAHUAN HONRADOS CASHUNCHIJ

6. ¿Cazadocunaca imamantataj honrados cana can?

6 Familia ucupipish honrados canami minishtirin. Cusandij huarmindij mana llullanacushpa parlanacujpica ishquindijpurami confianzata charincuna. Pero maijan cazadocunaca shujtaj cꞌarihuan o huarmihuanmi asirishpa purincuna. Mana cashpaca televisionpi o Internetpimi lluchullacuna huainayajta ricuncuna. Cutin maijancunacarin pacallami shujtaj cꞌarihuan o huarmihuan purincuna. Salmo 26:4-pi nishcata yuyarishunchij. Chaipica: “Mishqui shimi jayaj shungucunahuanca, mana tiyarircanichu. Ñahui ricuillapi alli tucushca purijcunapajmanca mana yaicushcanichu” ninmi. Chaimantami cusa huarmicunaca huainayanataca mana yuyanallapish can.

Cusandij huarmindij alli causangapajca mapa cosascunamantami anchurina canchij

7, 8. ¿Huahuacuna honrados cachunca ima shinataj yaya mamacunaca yachachina can?

7 Huahuacuna honrados cachunca Bibliapimi yachachina canchij. Por ejemplo, Acán runaca Jehová Dios tucuchichun nishcatami shuhuarca. Giezi (Guehazí) runapish cullquita japingaraicullami llullarca. Cutin Judaspish shuhuami carca. Shinallataj cullquita japingaraicullami Jesustaca soldadocunaman entregarca (Josué 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

8 Shinallataj Bibliapica honrado gentecunamantami parlan. Por ejemplo, Jacob runaca paipaj churicunataca tarishca cullquita tigrachichunmi animarca. Jeftepish paipaj ushushipish paicuna nishcatami pajtachircacuna. Cutin Jesuspish llaquicunata charina cashpapish mana llullarcachu (Génesis 43:12; Jueces 11:30-40 *; Juan 18:3-11).

9. ¿Huahuacuna honrados cachunca yaya mamacunaca imatataj rurana can?

9 Yaya mamacunaca Romanos 2:21-pi nishcatami yuyarina can. Chaipica: “Canca shujtajta yachachicushpaca ¿manachu canllataj yachachiricungui? Canca mana shuhuanachu nishpa yachachishca jahuachu ¿shuhuangui?” ninmi. Maijan yaya mamacunaca huahuacunamanca “cashna o chashnami rurana canguichij” nincunami. Pero paicunallataj mana pajtachincunachu. Yaya mamacuna llullajta ricushpaca huahuacunapish chashnallatajmi rurangacuna (Lucas 16:10-ta leyipai). Yaya mamacuna tucuipi honrados cajpica huahuacunapish huiñashpaca alli yaya alli mamami tucungacuna (Proverbios 22:6).

HUAUQUI PANICUNAHUAN HONRADOS CASHUNCHIJ

10. ¿Huauqui panicunahuan parlanacucushpaca ima shinataj honrados cashcata ricuchinchij?

10 Pihuan parlanacucushpaca shujtajcunamanta mana allitachari ñapish ni callarishun o yangamanta juchachi callarishun. Imatapish mana alli yachashpami shujtajcunamanta llullacunata ni tucunchij. Chaimantami ‘shimita jarcarij’ cana canchij (Proverbios 10:19). Maijancunaca ‘honradomi cani’ nishpaca imata uyashcata, ricushcata, yuyashcata tucuita nincunallami. Cierto cajpipish shujtajcunapaj causaipica mana satirinachu canchij. O huaquinpica imamanta parlanaca mana minishtirinchu (1 Tesalonicenses 4:11). Cutin shujtajcunaca ‘ciertotami nicuni’ nishpami mana alli tratan, sinchita rimancuna. Pero Diosta sirvijcunaca tucuicunatami cꞌuyaihuan tratana canchij (Colosenses 4:6-ta leyipai).

11, 12. a) ¿Juchapi urmashca cashpaca imatataj rurana canchij? b) ¿Shuj amigo juchata rurashcata yachaj chayashpaca imatataj rurana canchij? c) ¿Ima shujtaj cosascunapitaj honrados cana canchij?

11 Jehová Diosca ancianocunatami huauqui panicunata ayudachun agllashca. Ancianocuna ñucanchijta ayudasha nijpica paicunahuanmi honrados cana canchij. Chashnami paicunaca jahualla ayudangacuna. Yuyashun, ¿shuj doctor canta jambichunca imatataj rurana cangui? ¿Manachu caita o chaitami nanan nishpa tucuita huillana cangui? Mana tucuita huillajpica doctorca mana jambi tucungachu. Chashnallatajmi ima juchapi urmashpaca ancianocunaman mana llullashpa tucuita huillana canchij (Salmo 12:2; Hechos 5:1-11). Shinallataj cambaj amigo juchata rurashcata yachaj chayashpaca ¿imatataj ruranguiman? (Levítico 5:1). “Ñucaca paipaj alli amigomi cani, piman mana huillanachu cani” ¿ninguimanchu? o ¿Diospaj ñaupajpi alli ricurichun ancianocunapaj ayudata mashcachunchu animanguiman? (Hebreos 13:17; Santiago 5:14, 15, NM).

12 Shinallataj informe de predicación nishcata jundachicushpaca cashcatami churana canchij. Precursor cangapaj solicitudta o shujtaj formulariocunata jundachicushpapish tucuitami huillana canchij (Proverbios 6:16-19-ta leyipai).

13. ¿Huauqui panicunahuan negociota rurashpaca ima shinataj honrados cashcata ricuchinchij?

13 Huasin huasin huillacushpa o tandanacuipi cashpaca huauqui panicunahuanca mana negociota ruranachu canchij. Shinallataj ñucanchij huauqui panicunahuan ima negociota rurashpaca paicunamantaca mana aprovechanachu canchij. Shuj huauquiman o paniman trabajota cushpaca ofrecishcatami puntual pagana canchij. Shinallataj leycunapi mandashca shinami rurana canchij. Por ejemplo, segurotapish vacaciontapish paganami canchij (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4). Shuj huauqui o pani trabajota cujpica shujtaj trabajadorcunata yalli alli tratachunca mana shuyanachu canchij (Efesios 6:5-8). Jefehuan ari nishca horascunatami pajtachina canchij, imata rurachun nishcatapish allimi rurana canchij (2 Tesalonicenses 3:10).

14. ¿Huauqui panicunahuan ima negociota rurashpaca imatataj rurana canchij?

14 Shuj huauquihuan o panihuan ishqui tucushpa ima negociota churashpa o cullquita mañachijpica ¿imatataj rurana canchij? Bibliapi yachachishca shinami rurana canchij. Profeta Jeremías imata rurashcata yuyarishun. Paica allpata randishpaca ishqui documentocunatami rurarca. Chai documentocunaca escritura shinami carca. Shujtaca testigocunapaj ñaupajpimi firmachirca. Shinallataj qꞌuipa punllacunapi utilizangapajmi ishquindij documentocunata huaquichirca (Jeremías 32:9-12; Génesis 23:16-20-tapish ricui). Maijancunaca, ‘huauqui panicunapi mana confiashpami chashna documentocunata rurancuna’ nincunami. Pero chashna mana rurajpica llaquirinacui, pꞌiñanacuicunami tiyanga. Ima negociocunata rurashpapish huauqui panicunahuan alli canami ashtahuan importante can (1 Corintios 6:1-8). Nota 30-ta ricui.

SHUJTAJCUNAHUAN HONRADOS CASHUNCHIJ

15. ¿Shuhuashpaca Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurishun?

15 Jehová Diosca paita mana sirvij gentecunahuanpish honrados cachunmi munan. Bibliapica, “mana alli pezanapi pezashpa shuhuajtaca, Mandaj Diosca manataj ricunachinchu. Alli pezashpa cꞌatujmantaca cushicunmi” ninmi (Proverbios 11:1; 20:10, 23). Ñaupa punllacunapica maijancunaca mana pajtata pezashpami shuhuajcuna carca. Mana cashpaca yallimi cobrajcuna carca. Cunan punllacunapish achca gentecunaca imata randicushpa cꞌatucushpaca llullancunallami. Yuyarishun, ñaupa punllacunapi shinallatajmi Yaya Diosca shuhuachunca mana munan.

16, 17. ¿Imapitaj mana llullana canchij?

16 Achca gentecunaca, ‘llullana, imatapish mirachishpa ninaca mana juchachu’ nincunami. Bibliapica tucuri punllacunapica ‘quiquinlla alli canata munajcuna, quiquinpajlla charinata munajcuna, allita pꞌiñajcunami’ tiyanga nircami (2 Timoteo 3:1-5). Chaimantami ima trabajota mashcacushpa, formulariocunata jundachicushpa o escuelapi examencunata cucushpaca mana llullana canchij.

17 Honrados cashcamantami maipica mana alli tratancuna, cabaltapish mana pagancuna o trabajomanta cachancuna. Chaimantachari alli causaita charingapajca llullanallami canchij nishpa yuyanchijman (Salmo 73:1-8). Pero honrados canami ashtahuan alli can. ¿Imamantataj chaita ninchij?

HONRADOS CAJPICA DIOSCA BENDICIANGAMI

18. ¿Imamantataj honrados cashcata ricuchina canchij?

18 Asha gentecunallami honrados can. Pero honrados cajllapimi shujtajcunaca ñucanchijpi confiangacuna. Chaimantami honrados cangapaj esforzarina canchij (Miqueas7:2). Honrados cajpica maijancunaca burlarincunami. Pero shujtajcunaca valorangacunami. Por ejemplo, testigocuna honrados cashcata yachashcamantami huaquin jefecunaca paicunallaman trabajota cusha nincuna. Maijan gentecunaca mana honrados cashcamantami trabajo illaj saquirishcacuna. Pero testigocunaca trabajashpami catishcacuna.

Alli trabajadorcuna cashpaca Jehová Diostami jatunyachishun

19. ¿Honrados cashpaca Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurishun?

19 Honrados cashpaca tranquilomi sintirishun. Chaimantami Pabloca, “alli concienciata charishcataca yachanchijmi” nirca (Hebreos 13:18, NM). Honrados cangapaj esforzarijpica Jehová Diospish cushillami sintiringa (Salmo 15:1, 2; Proverbios 22:1-ta leyipai).

^ Ñaupa hebreo quillcachishcacunapica Jeftepaj ushushica Diospaj carpa huasipi sirvishpa mana cazarashpa causashcatami huillan.