Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

“Imata rurasha nishcataca pajtachinatajmi cangui”

“Imata rurasha nishcataca pajtachinatajmi cangui”

“Can pajtachishami nishcataca Jatun Diospaj ñaupajpi pajtachingui” (MATEO 5:33).

CANTOCUNA: 18, 7

1. a) ¿Jeftepish Anapish imatataj rurarcacuna? (Jahuapi tiyaj dibujota ricui). b) ¿Cai yachaipica imatataj yachagrinchij?

JEFTECA alli mandaj, macanacunatapish mana manchaj runami carca. Cutin Anaca humilde huarmimi carca. Paipaj huasipi tucuita alli charishpa, paipaj cusatapish atendishpami causarca. Jeftepish Anapish Diosta alli adorajcunami carca. Ishquindijmi Diosman cusha nishcata pajtachircacuna. Ñucanchijpish imata ruranata Diosman ari nishpaca Jefteta, Anatami yuyarina canchij. Pero ¿imatataj rurana canchij? ¿Diosman ari nishcataca imamantataj pajtachina canchij? ¿Jeftemanta Anamantaca imatataj yachanchij? Cai tapuicunatami cunanca yachashun.

2, 3. a) ¿Imata ari nishpaca imatataj rurana canchij? b) ¿Diospaj ñaupajpi imata ari ninamantaca Bibliapica imatataj yachachin?

2 Huaquinpica, Jehová Diostaca, canta ashtahuan servingapajmi caita o chaita rurasha ninchij. Shinallataj caitami canman cusha nishpami Diosman ari ninchij. Chashnallataj caita o chaita mana rurashachu nishpami Diosman ari ninchij. Bibliapica imata ruranata Diosman ari ninaca mana pugllaichu can ninmi. Imata ruranatapish shungumantami ari nina canchij. Mana pi obligajllapichu ari nina canchij. Chaimanta Diosman ari nishpaca pajtachinatajmi canchij (Génesis 14:22, 23; Hebreos 6:16, 17). Bibliapi nishca shinaca ¿Diosman ari nishcataca imamantataj pajtachina canchij?

3 Moisesman cushca leypica: ‘Maijanpish paipaj shimihuan imata rurasha nishcataca chaitataj rurachun’ ninmi (Números 30:2). Rey Salomonpish cashnami nirca: “Imata ruranata Diosman ari nishpaca, ama uniyashpa pajtachingui. Paica mana pajtachij upa runacunataca mana ricunachinchu. Paipaj imata rurasha nishcataca pajtachinatajmi cangui” nircami (Eclesiastés 5:4). Jesuspish: “Manapish pajtachingapajca, pajtachishami ama ningui. Ashtahuanpish can pajtachishami nishcataca Jatun Diospaj ñaupajpi pajtachingui” nircami. Chai shimicunahuanca Jesusca Diospaj ñaupajpi imata ruranata ari ninaca mana pugllai cashcatami yachachirca (Mateo 5:33).

4. a) ¿Imata ruranata Diosman ari ninaca imamantataj mana pugllai can? b) ¿Jeftemanta Anamantaca imatataj yachashun?

4 Imata ruranata Diosman ari ninaca mana pugllai cashcatami ricushcanchij. Ari nishcata pajtachishpaca Diospajman ashtahuanmi cꞌuchuyashun. Pero mana pajtachishpaca paimantami caruyashun. Rey David nishca shinaca, ari nishcata pajtachijcunallami ‘Jehová Diospaj urcumanca huichiyai tucungacuna’ (Salmo 24:3, 4). ¿Anapish Jeftepish imatataj Diosman cusha nircacuna? ¿Paicuna nishcacunata pajtachinaca jahuallachu cashcanga?

DIOSMAN CUSHA NISHCATAMI PAJTACHIRCACUNA

5. a) ¿Jefteca Diosmanca imatataj cusha nirca? b) ¿Jefté huasiman tigramujpica imataj tucurca?

5 Amonita gentecunaca israelitacunapaj contrami carca. Jefteca paicunahuanmi macanacuna carca (Jueces 10:7-9). Chaimantami Jefteca Yaya Diosta rogashpa cashna mañarca: “Amonitacunata can ñuca maquipi churajpi, mishashpa chaimanta tigrajpi ñucata tupanaman ñuca huasimanta punta llujshijca can Mandaj Diospajmi canga” nircami. Diosca Jeftepaj mañaita uyarcami. Chaimantami macanacuita mishachirca. Jefté huasiman tigramujpica paipaj ushushimi tupanaman llujshirca. Paimi ‘Diospaj’ cana carca (Jueces 11:30-34). ¿Diospaj cashcamantaca Jeftepaj ushushica imatataj rurana carca?

Jeftepish paipaj ushushipish Diosta cazujcuna cashcamantami paicuna ari nishcataca manataj pꞌaquircacuna

6. a) ¿Jeftepajpish paipaj ushushipajpish Diosman cusha nishcata pajtachinaca imamantataj mana jahualla cashcanga? b) ¿Deuteronomio 23:21, 23-pi; Salmo 15:4-pi nishca shimicunaca imatataj yachachin?

6 Jefté ima nishcata pajtachingapajca paipaj ushushica Diospaj huasipi servinamanmi rina carca. ¿Jefteca mana alli yuyashpachu ñuca huasimanta punta llujshijca Mandaj Diospajmi canga nirca? Mana. Ashtahuanpish paipaj ushushi paita tupanaman shamuna cashcatami ña yuyashcanga. Chashnapish ima nishcata pajtachinaca paipajpish paipaj ushushipajpish sinchimi cashcanga. Jefteca paipaj ushushita ricushpaca shungu pꞌaquirishca shinami sintirirca. Paipaj ushushipish huacanamanmi rirca. ¿Imamantataj huacanaman rirca? Paica “mana cazarashpa” huahuacunata mana charishpami tucui vida Diospaj huasipi causana carca. Jeftepish shujtaj huahuacunata mana charishcamantami paipaj familiapaj shutica chingarina carca. Pero Jeftepish paipaj ushushipish mana paicunallapi yuyajchu carca. Ashtahuanpish Jefteca: “¡Mandaj Diosman ñuca shimihuantaj nishcataca maitataj pꞌaquishari!” nircami. Paipaj ushushipish: “Cambaj shimihuan Diosman imata cusha nishca cashpaca ñucata cushpa pajtachilla” nircami (Jueces 11:35-39). Jeftepish paipaj ushushipish Diosta cazujcunami carca. Chaimantami sinchi ricurijpipish paicuna pajtachisha nishcataca Diospaj ñaupajpi manataj pꞌaquircacuna (Deuteronomio 23:21, 23; Salmo 15:4-ta leyipai).

7. a) ¿Anaca ima shinataj causacurca? b) ¿Anaca imatataj Diosman cusha nirca? c) ¿Jehová Diosca Ana mañashcataca ima shinataj cutichirca? d) ¿Ana ari nishcamantaca Samuelca imataj tucuna carca? (Notata ricui).

7 Anaca llaqui causaitami charirca. Paica huahuacunata mana chari tucurcachu. Chaimantami paita pꞌiñashpa burlajcuna carca (1 Samuel 1:4-7, 10, 16). Chashna burlajpimi llaquilla sintirishpa Diosta cashna mañarca: “Tucuita Mandaj Dios, cambajta ruraj ñuca llaquihuan cajta ricuhuayari. Cambajta ruraj ñucataca amataj cungarichu. Ashtahuanpish cambajta rurajmanca shuj cꞌari huahuata cuhuai. Ñucaca paitaca paipaj tucui causaipi can Mandaj Diospaj cachunmi canman cusha. Paipaj ajchatapish manataj pꞌitichishcami canga” nircami * (urapi tiyaj notata ricui) (1 Samuel 1:11). Jehová Diosca Ana chashna mañajpica cutichircami. Chaimantami catij huataca Anaca shuj huahuata charirca. Paica: “Mandaj Diosta mañajpi, paimi cai huahuataca cun nishpami Samuelta shutichirca”. Anaca huahuata charishpapish Diosman cusha nishcataca mana cungarircachu (1 Samuel 1:20).

Sinchi ricurijpipish Anaca pai ari nishcata pajtachircami

8. a) ¿Ari nishcata pajtachinaca imamantataj Anapajca sinchi carca? b) ¿Salmo 61-pica Anamantaca imatataj nin?

8 Anaca Diosman cusha nishcataca mana cungarircachu. Chaimantami paipaj churi Samuel ña quimsa huatacunata charijpi Siló llajtapi tiyaj Diospaj huasiman pusharca. Chaiman chayashpaca Elí curapaj ñaupajpica: ‘Cai huahuata cuchunmi mañacurcani. Mandaj Diosca ñuca mañashcata curcami. Chaimanta ñucapish cai huahuataca pai Mandaj Diosmanmi cuni. Paica tucui paipaj causaipimi Mandaj Diospaj canga’ nircami (1 Samuel 1:24-28). Chai punllamantami Samuelca Diospaj huasipi causarca. Bibliapica: “Samuelca Mandaj Diospaj ñaupajpimi huiñarca” ninmi (1 Samuel 2:21). Anaca paipaj huahua ima shina huiñajta mana ricunata yachashpa, paihuan mana causana cashcata yachashpa llaquirishcangami. Chaimanta paipaj nishcata pajtachina sinchimi cashcanga. Sinchi ricurijpipish pai ima nishcata pajtachircami (1 Samuel 2:1, 2; Salmo 61:1, 5, 8-ta leyipai).

¿Jehovaman ari nishcacunata pajtachicunguichu?

9. ¿Ima tapuicunatataj cunanca yachashun?

9 Ima shinami ricushcanchij imata ruranata Diosman ari ninaca mana pugllaichu can. Cunanca cai tapuicunatami yachashun: ¿Testigocunaca imallapitaj Diosmanca ari ninchij? ¿Ñucanchij rurasha nishcataca imamantataj pajtachina canchij?

DIOSPAJLLA CAUSASHA NISHPA MINGARINAMANTA

Diosman mingarishpa ari nina (Párrafo 10-ta ricui).

10. a) ¿Ñucanchijpajca tucuimanta yallica imataj ashtahuan valishca can? b) ¿Yaya Diosman mingarishpaca imatataj ricuchinchij?

10 Ñucanchijpajca Diosman mingarinami tucuimanta yalli valishca can. Diosman mingaringapajca ñucanchijlla cashpami, ‘ima llaquicuna ricurijpipish ñuca tucui causaipimi canllata servisha’ nishpa Diosta mañanchij. Jesusca ‘cancunapaj causaitaca ama llaquichijchu’ nircami. Chaimantami Diosman mingaringapaj paita mañacushpaca, ‘ñuca munaita ña mana rurashachu, ashtahuanpish cambaj munaita rurashpami causasha’ ninchij (Mateo 16:24). Diosman mingarishca punllamantami ‘Diospaj canchij’ (Romanos 14:8, NM). Chaimanta Jehová Diosman mingarinaca mana pugllaichu can. Ñucanchijca Salmo 116:12, 14-ta quillcaj runa shinami sintirinchij. Paica cashnami nirca: “Ñucapaj tucui allicunata rurashcamantaca, Mandaj Diosmanca ¿imatataj cushari? Cunanca Mandaj Diosman cushatajmi nishcacunataca cushami. Tucui paipaj cajcunapaj ñaupajpimi cusha” nircami.

11. ¿Bautizarishpaca imatataj ricuchinchij?

11 ¿Ñachu Diosman mingarishpa, bautizarircangui? Chaita rurashca cashpaca alli decisiontami japishcangui. ¿Can bautizarishca punllapi ima conferenciata cushcata yuyaringuichu? Conferenciata cuj huauquica: “¿Tucui ñuca causaihuanmi canta servisha nini nishpa Jehová Diosta mañashcanguichu?” nishpami tapushcanga. Shinallataj ‘¿Diosman mingarishpa, bautizarishpaca testigo de Jehová cashcata alli entendinguichu?’ nishpami tapushcanga. Chashna tapujpi ari nishpa cutichijpimi chaipi tandanacushcacunaca Diosman mingarishcata ricushcangacuna. Shinallataj bautizaringapaj, testigo de Jehová cangapaj tucui requisitocunata ña pajtachishcatami ricushcangacuna. Bautizarijpica Yaya Diosca cushillami sintirishcanga.

12. a) ¿Bautizarishca cashpapish imacunatataj yuyarina canchij? b) ¿Apóstol Pedroca imatataj rurashpa catichij nirca?

12 Jehová Diosllata servisha nishpa, pai mandashcacunata cazusha nishpami bautizarircanchij. Pero mana chaillapichu saquirina canchij. Chaimantami ñucanchijca: “¿Bautizarishca punllamanta Diospajman ashtahuan cꞌuchuyashcanichu? ¿Paita tucui shunguhuan servishpa caticunichu?” (Colosenses 3:23, NM). “¿Jehová Diostaca punllantachu mañani? ¿Bibliataca tucui punllacunachu leyini? ¿Tucui tandanacuicunamanchu rini? ¿Siemprechu huillanaman llujshini? ¿Diospajta runataca shaicunichu?” nishpami yuyarina canchij. Apóstol Pedroca, Diospajta ruranata shaicushpaca ‘qꞌuillami tucunguichij’ nircami. Pero Diosmanta ashtahuan yachashpa, paita ashtahuan cꞌuyashpa, sinchi crij cangapaj esforzarishpaca mana ‘qꞌuilla’ tucushunchu (2 Pedro 1:5-8-ta leyipai).

13. ¿Diosman mingarishca, bautizarishca cashpaca imatataj yuyarina canchij?

13 Jehová Diosllata servisha nishca cashpaca ña mana huashaman tigrari tucunchijchu. Maijanpish Diosta servinata shaicushpaca: “Diosmanca mana shungumanta mingarircanichu, ñuca bautizarishcaca mana valinchu” nishpa mana yuyanachu can * (urapi tiyaj notata ricui). Chai cꞌari o huarmi jatun juchata rurashpaca, Diospaj ñaupajpi, congregacionpaj ñaupajpimi imata rurashcata ‘ricuchina tucunga’ (Romanos 14:12, El Nuevo Testamento Quichua, Nueva Versión Internacional, 1999). Jesusca huaquin crijcunataca: Jehová Diosta ‘punta cꞌuyashca shinaca ña mana cꞌuyacunguichijchu’ nircami. Ñucanchijtapish chashna nichunca mana munanchijchu, ashtahuanpish Jesús cashna nichunmi munanchij: ‘Ñucaca can imallata rurashcatapish, cꞌuyaj cashcatapish, crij cashcatapish, allita ruraj cashcatapish, llaquicunata apai tucushcatapish yachanimi. Shinallataj can ruracushcacunaca callaritapish yalli ashtahuan alli cashcatapish yachanimi’ nichun (Apocalipsis 2:4, 19). Ñucanchijca Jehová Diosllata servisha nishpami paiman mingarircanchij. Chaita pajtachijpica Diosca cushicungami.

CAZARANGAPAJ ARI NINAMANTA

Cazaracushpa ari nina (Párrafo 14-ta ricui).

14. a) ¿Ima shujtaj ari nishcataj Diospaj ñaupajpica valishca can? b) ¿Pihuan cazaranata ari ninaca imamantataj mana pugllai can?

14 Diosman mingarina tucuimanta yalli valishca cashcatami yachashcanchij. Pihuan cazaranata ari ninapish Diospaj ñaupajpica achca valishcami can. Mana pugllaichu can. Noviocunaca Diospaj ñaupajpi, compañajcunapaj ñaupajpimi ari nincuna. Paicunaca: ‘Dios mandashca shinami huañungacama ishquindijmanta cꞌuyanacushpa, cuidanacushpa, respetanacushpa causashun’ nishpami ari nincuna. Huaquin noviocunaca mana chai shimicunallatataj ningacunachu. Shinapish Diospaj ñaupajpimi ari nincuna. Chai punllamantami noviocunaca cusa huarmi cancuna. Cazarashcacunaca tucui causaipimi tandalla causana can (Génesis 2:24; 1 Corintios 7:39). Jesusca: “Taita Dios tandachishcataca, ni pi amataj chꞌicanyachichun” nircami. Chaimantami cazaragrijcunaca, ‘ima llaqui ricurijpica divorciarishunllami’ nishpa mana yuyana can (Marcos 10:9).

15. ¿Matrimoniomantaca ima panda yuyaicunatataj mana charina canchij?

15 Tucuicunami juchayujcuna canchij. Chaimantami Bibliapi nishca shinaca huaquinpica cazadocunapish llaquicunata charin (1 Corintios 7:28). Cunan punllacunapica achca gentecunapajca matrimonioca mana valishca layami ricurin. Paicunaca ‘mana alli causashpaca divorciarinallami canchij’ nishpami yuyancuna. Pero ñucanchijca mana chashna yuyanchijchu. Cazadocunaca Diospaj ñaupajpimi ari ninacurca. Chaita mana pajtachishpaca Diosman llullashca shinami ricurinman. Llullacunataca Diosca pꞌiñanmi (Levítico 19:12; Proverbios 6:16-19). Cazadocunaca apóstol Pablo ima nishcata yuyarinami can. Paica: “¿Cazarashcachu cangui? Shinashpaca ama huarmita shitanata yuyangui” nircami (1Corintios 7:27). ¿Imamantataj Apóstol Pabloca chashna nirca? Divorciarinaraiculla huainayajcunata Jehová Dios pꞌiñashcata yachashcamantami paica chashna nirca (Malaquías 2:13-16).

16. ¿Divorciarinamanta, separarinamantaca Bibliaca imatataj yachachin?

16 Bibliapi yachachishca shinaca maijanpish huainayajpi, cusa cashpa o huarmi cashpa mana perdonajllapimi divorciari tucuncuna (Mateo 19:9; Hebreos 13:4). Cutin, ¿mana divorciarishpa cusamanta o huarmimanta separarinamantaca Bibliaca imatataj nin? Bibliapi 1 Corintios 7:10, 11-ta leyipai. Bibliapica caimanta o chaimanta separarinatajmi cangui nishpaca mana huillanchu. Chashna cajpipish maipica shuj huauqui o shuj panica, ‘ñuca cusamanta o huarmimanta separarishpallami alli casha’ nishpachari yuyanga. Por ejemplo, huaquincunaca cusa o huarmi maltratajpimi ‘ñuca causaica peligropimi can’ nishpa separinata yuyashcacuna. Shujtajcunaca cusa o huarmi yachashca jahua Diospaj contra tucushpa paicunata Diosmanta caruyachinata manchashpami separinata yuyashcacuna * (urapi tiyaj notata ricui).

17. ¿Cazarashcacuna alli causangapajca imatataj rurana can?

17 ¿Cusandij huarmindij alli causangapaj shuj consejota mañajpica ancianocunaca imatataj rurana can? Ancianocunaca paicunataca: ¿Shungumanta cꞌuyangapajca imataj ayudanga? videota ¿ricushcanguichijchu? Cambaj familiaca cushillami causai tucun folletotapish ¿leyishcanguichijchu?” nishpami tapui pudincuna. Cai publicacioncunapi cazarashcacuna alli causachunmi achca consejocuna tiyan. Shuj matrimonioca: ‘Cai folletota estudiashcamantami ashtahuan cushilla causanchij’ nircami. Cutin shujtaj panica 22 huatacunata cazarashca cashpapish paipaj cusahuanca achca problemacunatami charirca. Pero ¿Shungumanta cꞌuyangapajca imataj ayudanga? videota ricushca qꞌuipaca cai panica cashnami nirca: ‘Ishquindij bautizarishca cashpapish chꞌicanyarishca shinami ricurircanchij. Pero minishticuj horami cai videota chasquircanchij. Chaimantami cunanca ashtahuan alli causanchij’ nircami. Jehová Dios cushca consejocunata catishpaca cazarashcacunaca ashtahuan alli, cushillami causanga.

DIOSTA ASHTAHUAN SERVINGAPAJ ARI NINAMANTA

18, 19. a) ¿Achca yaya mamacunaca imatataj rurashca? b) ¿Achca huauquicuna panicunaca imatataj Diosman ari nishcacuna?

18 Callaripica Jeftemanta Anamantami yacharcanchij. Paicunaca Diosman cusha nishcata pajtachircacunami. Chaimantami Jeftepaj ushushipish Anapaj churipish paicunapaj tucui causaipi Diosta servishpa causarcacuna. Cunan punllacunapish achca yaya mamacunami paicunapaj churicunata ushushicunata Jehová Diosta tucui tiempo servichun animashcacuna. Chaimantami precursores cachun, Betelpi servichun o shujtaj ruraicunapi servichun animashcacuna. Ñucanchijpish jovencunataca Jehová Diosta servishpa catichunmi animai tucunchij (Jueces 11:40, NM; Salmo 110:3).

Diosta ashtahuan servingapaj ari nina (Párrafo 19-ta ricui).

19 Cunan punllacunapica casi 67.000 huauquicuna panicunami chꞌican chꞌican ruranacunapi Jehová Diosta ashtahuan servicuncuna. Paicunamanta huaquincunaca Betelpi, Jatun Tandanacuna Huasicunapimi servincuna. Shujtajcunaca superintendentecuna, misionerocuna, precursor especialcunami can. Cutin shujtajcunaca Tandanacuna Huasicunata, Jatun Tandanacuna Huasicunata, Betel Huasicunata shayachishpami ayudancuna. Shujtajcunapish Bibliamanta yachachij escuelacunata organizashpa, chaipi yachachishpami ayudancuna. Cai tucui huauqui panicunaca: ‘Jehová Diosta servingapaj imata rurachun mañajpipish tucui shunguhuan rurashunllami, minishtirishca cosascunallahuan causashunllami’ nishpami ari nishcacuna. Shinallataj ‘permisota cujllapimi cullquita ganangapaj shuj trabajota charishun’ nishpami ari nishcacuna. Cai huauquicuna panicunaca ñucanchij layallatajmi can. Pero paicunapaj ruracushcacunaca achca valishcami can. Cai huauquicuna panicunaca mana jatun tucushpami paicuna ari nishcata pajtachishun nishcacuna.

20. a) ¿Diosman ari nishpaca imatataj rurana canchij? b) ¿Imamantataj Diosman ari nishcata pajtachina canchij?

20 Cai yachaipica quimsa laya ari ninamantami yachashcanchij. Ñachari shujta pajtachircanchij. Yuyarishunchij Diospaj ñaupajpi ari ninaca mana pugllaichu can. Ari nishcataca pajtachinatajmi canchij (Proverbios 20:25). Pero mana pajtachijpica ñucanchijllatajmi llaqui tucushun (Eclesiastés 5:6). Ashtahuanpish Salmota escribij runa shina cashunchij. Paica: ‘Jehová Diospaj shutitaca cantacushallami. Ñuca imalla cuna tucushcacunatapish punllantami cucushalla’ nircami (Salmo 61:8).

^ par. 7 Anaca Diosmanca, ‘shuj huahuata charishpaca canmanmi cusha’ nircami. Cai huahuami nazareo tucushpa Diospajllata rurangapaj chꞌicanyachishca carca (Números 6:2, 5, 8).

^ par. 13 Maijanpish bautizarisha nijpica, bautizaringapaj requisitocunata pajtachishcata o mana pajtachishcatami ancianocunaca alli ricuna can. Chaimantami shuj cꞌaripaj o huarmipaj bautismoca huaquinllapi mana valishca shina ricuri tucun.

^ par. 16 “Manténganse en el amor de Dios”, libropi páginas 219-221-ta ricui.