Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 16

Huauqui panicunata alli intindishunchij

Huauqui panicunata alli intindishunchij

“Ama ricushcallata jahua jahualla juchachichijchu, ashtahuanpish alli yachashpa ima shina cashcata juchachichigari” (JUAN 7:24, QC, 1989).

CANTO 101 Tandalla Diosta sirvishunchij

CAITAMI YACHASHUN *

1. ¿Jehová Diosmanta imata yachashpataj cushilla sintirinchij?

GORDO cajpi, flaco cajpi, ima color cajpipish ñahuillata ricushpa juzgachunca mana munanchijchu ¿nachu? Jehová Dios ñahuillata ricushpa mana juzgajpimi cushilla sintirinchij. Por ejemplo, paica Samuelmanca Jesepaj churica Israel llajtata mandajmi tucunga nircami. Samuelca Jesepaj churicunata ricushpaca mana Jehová Dios shina yuyarcachu. Jesepaj punta churi Eliabta ricushpaca paica: “Paitamari Mandaj Diosca jatun mandaj cachun agllashca canga” nircami. Chaimi Diosca Samueltaca: “Pai sumaj cashcallata, jatun runa cashcallataca ama ricuichu. Chashnacunataca ñucaca yanganchinimi” nircami. ¿Caimantaca imatataj yachanchij? “Runaca paipaj ñahuipi ricurishcallatami ricun. Ashtahuanpish Mandaj Diosca shungutamari ricun” (1 Samuel 16:1, 6, 7).

2. Juan 7:24-pi nishca shinaca ¿pitapish jahua ñahuillata ricushpaca imamantataj mana juzgana canchij? Shuj ejemplomanta parlai.

2 Juchayujcuna cashcamantami pitapish ñahuita ricushpalla juzganchij (Juan 7:24-ta liyipai). Pero caipi yuyashun. Shuj doctorca experienciata charishpapish, yachaisapa cashpapish ungushcata jahua jahualla ricushpaca mana jambi tucungachu. Ima ungüicunallata charishcata, ima shina sintirishcata, ima nanaihuan cashcata yachangapajmi alli uyana can. Shinallataj ungushcapaj cuerpo ucucunata ricungapajca radiografiata surcuchunmi cachana can. Caita mana rurashpaca doctorca mana alli jambicunatami cui tucun. Ñucanchijpish huauqui panicunapaj jahua ñahuillata ricushpaca paicuna ima shina sintirishcataca mana yachai tucunchijchu. Ashtahuanpish paicunata alli rijsingapajmi esforzarina canchij. Ñucanchijca Jehová shinaca gentecunapaj shungutaca mana ricui tucunchijchu. Chaimantami paicuna ima shina sintirishcataca mana tucuita yachai tucushun. Pero Jehová Dios shina ricungapajmi achcata esforzarina canchij.

3. ¿Yayitu Dios paita sirvijcunata ima shina ayudashcamantaca imatataj yachashun?

3 Jehová Diosca paita sirvijcunataca allimi uyan. Paicuna ima shina huiñashcata, cunan punllacunapipish ima shina causashcataca allimi ricun. Chaita ricushpami cꞌuyaihuan tratan. Cunanca Jonasta, Eliasta, Agarta, Lotta Jehová Dios ima shina ayudashcata yachashun. Ñucanchijpish Jehová Dios shina huauqui panicunata cꞌuyaihuan tratanata yachashun.

ALLI UYAJCUNA CASHUNCHIJ

4. ¿Jonasmantaca ima panda yuyaicunatataj charinchijman?

4 Jonaspaj causaimantaca mana tucuita yachanchijchu. Chaimantachari huaquinpica paipi mana confiana cashcata, Diostapish mana cazuj runa cashcata shina yuyai tucunchij. Jehová Diosca Jonastaca Nínive llajtatami tucuchigrini nishpa chai llajtapi huillachunmi mandarca. Pero Jonasca cazunapaj randica shujtaj ladomanmi shuj barcoman huichiyashpa ‘Diospaj ñaupajmanta miticushpa’ rirca (Jonás 1:1-3). Ñucanchijca cai mingashcataca cutin tigra Jonasmanca mana minganchijmanchu carca. Pero Jehová Diosca mana chashna yuyarcachu (Jonás 3:1, 2).

5. Jonás 2:1, 2, 9-pi tiyaj versocunata liyishpaca ¿Jonasmantaca imatataj yachanchij?

5 Jonasmanta ashtahuan yachashun (Jonás 2:1, 2, 9-ta liyipai). Paica Jehová Diostaca achca cutinmi mañashcanga. Pescadopaj huijsamanta pai mañashcata yachashpami ñucanchijpish pai alli runa cashcata yachai tucunchij. Yaya Diosta mañacushpaca Jonasca humilde cashcata, agradicij cashcata, paita cazusha nishcatami ricuchirca. Chaimi Jehová Diosca Jonás pandarishcallataca mana ricurca. Ashtahuanpish paipaj mañashcata uyashpami cutin paipaj profeta cachun agllarca.

Shujtajcuna imamanta caita o chaita rurashcata intindishpaca paicunataca cꞌuyaihuanmi tratashun. (Párrafo 6-ta ricui). *

6. ¿Imamantataj alli uyajcuna cana canchij?

6 Shujtajcunata alli uyajcuna cangapajca humildecuna, mana utca pꞌiñarijmi cana canchij. ¿Imamantataj alli uyajcuna canca canchij? Puntapica, alli uyajcuna cashpaca paicunaca mana allicunami can nishpaca mana yuyashunchu. Ishquipica, paicuna ima shina sintirishcata, imamanta chashna rurashcatami intindishun. Chashnami paicunataca cꞌuyaihuan tratashun. Quimsapica, paicunata parlachun saquishpaca paicunallataj ima shina sintirishcata cuentata cuchunmi ayudashun. Huaquinpica pihuan parlashpallami ñucanchij ima shina sintirishcata intindinchij (Proverbios 20:5). Asia ladopi sirvij shuj ancianoca: “Shuj panitaca tandanacuicunapimi respuestacunataca alli cutichina cangui nishpami shuj cutinca rimarcani. Pero qꞌuipaca cai pani mana tanto liyij cashcata, comentangapajpish achcata esforzarishcatami cuentata curcani. Chashnami manaraj parlashpa alli uyana cashcata intindircani” ninmi. Chaimantami ancianocunaca imatapish alli uyashpa pimanpish consejota cuna can (Proverbios 18:13).

7. ¿Jehová Dios Eliasta ima shina tratashcamantaca imatataj yachanchij?

7 Maijan huauqui panicunaca ñaupa punllacunapi ima shina causashcamanta, ima costumbrecunata charishcamantami paicuna ima sintirishcata parlanata manchancuna. ¿Paicuna parlachunca imatataj rurana canchij? Jehová Dios profeta Eliasta ima shina ayudashcata yuyashun. Eliasca reina Jezabelmantami miticushpa ricurca. Paica achca punllacuna pasashca huashami pai ima shina sintirishcataca Yaya Diosman parlarca. Jehová Diosca pai parlashcataca allimi uyarca. Qꞌuipaca paita animashpami shuj trabajota mingarca (1 Reyes 19:1-18). Huauqui panicunapish paicuna ima shina sintirishcataca manachari utca parlanga. Pero Jehová Dios shinallataj pacienciata charijpica paicunaca ñucanchijpi confiashpami parlangacuna. Paicuna parlajpica alli uyashunchij.

HUAUQUI PANICUNATA ALLI RIJSISHUNCHIJ

8. Génesis 16:7 al 13-pi nishca shinaca ¿Jehová Diosca ima shinataj Agar huarmita ayudarca?

8 Agarca Saraipaj esclavami carca. Qꞌuipaca Agarca Abrampaj caishuj huarmimi tucurca. Saraica huahuacunata mana chari tucurcachu. Pero Agarca chichu saquirishpami jatun tucushpa Saraitaca mana ricunayachirca. Chaimantami Sarai paita llaquichi callarijpica Agarca miticushpa rirca (Génesis 16:4-6). Juchayujcuna cashcamantami ‘Agarca chashna llaquita charinaca allimi carca’ nishpa yuyai tucunchij. Shinapish Jehová Diosca mana chashna yuyarcachu. Chaimi paipaj yuyaita cambiachun, paita bendiciachun shuj angelta cacharca. Agarca Jehová Dios paita ricucushcata, paimanta sustarishcatami cuentata curca. Chaimantami paica: “Ñucata ricuj Taita Diosmi” cangui nirca (Génesis 16:7-13-ta liyipai).

9. ¿Jehová Diosca Agarmantaca imallatataj yacharca?

9 ¿Diosca Agarmantaca imatataj yacharca? Ñaupa punllacunapi ima shina causashcata, imata rurashcatami alli yacharca (Proverbios 15:3). Agar huarmica Egiptomanta cashpapish hebreocunapaj familia ucupimi causarca. Chaimi paica shujtajcuna mana cꞌuyashcata yuyashcanga. Paipaj familiamanta, paipaj llajtamanta carupi cashcamantapishmi llaquilla sintirishcanga. Ashtahuanpish mana paillachu Abrampaj huarmi carca. Chai punllacunapica Diosta sirvij huaquin cꞌaricunaca mana shuj huarmillata charijcunachu carca. Pero familiata callarichij Diospaj munaica mana chaichu carca (Mateo 19:4-6). Chashna causashcamantami familia ucupica envidianacushpa, pꞌiñarinacushpa causajcuna carca. Saraita Agar mana respetashcataca Jehová Diosca allimi yacharca. Shinapish Agar ima shina sintirishcata yachashpami Diosca cꞌuyaihuan tratarca.

Huauqui panicunata alli rijsishunchij. (Párrafos 10 al 12-ta ricui). *

10. ¿Huauqui panicunata alli rijsingapajca imatataj rurana canchij?

10 Ñucanchijpish Jehová Dios shinami huauqui panicunata intindina canchij. Chaimanta paicunata alli rijsishunchij. Tandanacui manaraj callarijpi o tucurishca qꞌuipa paicunahuan parlashunchij. Shinallataj paicunataca huillanamanpish, micunamanpish invitashunchij. Chaita rurashpaca paicunataca allimi rijsishun. Maipica shuj panica mana pihuan apanacusha ninchu nishpa yuyashpapish paica shujtajcunahuan parlanata manchashcatami cuentata cunchij. Mana cashpaca cullquiyuj huauquita ricushpaca paica charinacunallapimi yuyan nishpachari yuyanchij. Pero qꞌuipaca generoso cashcatami cuentata cunchij. Shinallataj maijancunachari tandanacuicunamanca yallitaj qꞌuipayan. Shinapish qꞌuipaca cai huauqui panicuna jarcaicunata charishcatami yachaj chayanchij (Job 6:29). Shujtajcunapaj causaimantaca mana tucuita yachasha ninachu canchij (1 Timoteo 5:13). Pero huauqui panicunata alli rijsingapaj, paicunapaj experienciacunamanta yachangapajmi esforzarina canchij. Chashnami paicunataca ashtahuan intindishun.

11. ¿Ancianocunaca imamantataj huauqui paicunata alli rijsina can?

11 Ancianocunaca paicuna cuidashca huauqui panicunataca allimi rijsina can. Artur shuti superintendente de circuito huauquimanta yachashun. Paica shuj ancianohuanmi parlanata manchaj panitaca visitanaman rirca. Paica: “Cai panipaj cusaca cazarashca asha huatacuna huashallami huañushca carca. Sinchi llaquicunahuan cashpapish paipaj ishqui ushushicunataca Jehová Diosta cꞌuyachunmi yachachishca carca. Pero cunanca cai panica mana alli ricunchu. Depresión ungüitapishmi charin. Chashna llaquicunata charishpapish Jehová Diosta cꞌuyanata, paipi crinataca manataj saquishcachu. Chaimi paipaj ejemplomanta achcata yachana cashcata cuentata curcanchij” ninmi (Filipenses 2:3). Cai superintendente huauquica Jehová Diospaj ejemplotami caticun. Yaya Diosca paita sirvijcunataca allimi rijsin. Ima llaquicunata chꞌimbapuracujtapish allimi yachan (Éxodo 3:7). Ancianocuna huauqui panicunata alli rijsishpaca paicunatami ashtahuan ayudai tucuncuna.

12. ¿Shuj panica paipaj congregacionmanta shujtaj panita alli rijsishpaca imatataj intindirca?

12 Huaquinpica shuj huauqui a pani imata nijpi o imatapish rurajpica ratomi pꞌiñarinchij. Pero paicunata alli rijsishpaca imamanta chashna cashcatami intindinchij. Asia llajtamanta shuj panihuan ima tucushcata ricushun. Paica: “Ñuca congregacionmanta shuj ñañami sinchita parlaj carca. Chaimi paitaca malcriadami can nishpa yuyarcani. Pero paihuan huillanaman llujshishpami paipaj yaya mamata mercadopi pescadocunata cꞌatushpa ayudaj cashcata yachaj chayarcani. Cꞌatungapajca paica sinchitami caparirij carca. Chaimi turi ñañacunata alli intindingapajca paicunata alli rijsinaraj cashcata cuentata curcani” ninmi. Caita rurana mana fácil cajpipish shujtajcunata cꞌuyaihuan tratashpaca Jehová Diospaj ejemplota caticushcatami ricuchinchij. Paica tucui laya gentecunatami cꞌuyan (1 Timoteo 2:3, 4; 2 Corintios 6:11-13).

SHUJTAJCUNATA CꞌUYASHUNCHIJ

13. a) Génesis 19:15, 16-pi nishca shinaca ¿Sodoma llajtamanta Lot mana utca llujshijpica angelcunaca imatataj rurarcacuna? b) ¿Angelcunaca Lottaca imamantataj ayudarca?

13 Lotca paipaj causaita quishpichingapajca Jehová Diostami cazuna carca. Pero paica mana utca cazurcachu. Ishqui angelcunaca Sodoma llajtata chingachigrinchijmi. Chaimanta cambaj familiahuan utca llujshichij nircami (Génesis 19:12, 13). Pero cayandij punllaca paicunaca manaraj llujshishcachu carca. Chaimi angelcunaca cutin caimanta utca llujshichij nishpa advirtirca. “Shina nijpipish Lotca mana utca llujshircachu”. Caita ricushpaca paica mana cazujmi carca nishpami yuyai tucunchij. Pero Jehová Diosca paita llaquishpami ayudarca. Chaimantami angelcunaca Lotta, paipaj familiatapish maquimanta aisashpa chai llajtamanta llujshichirca (Génesis 19:15, 16-ta liyipai).

14. ¿Jehová Diosca imamantataj Lottaca llaquishpa ayudarca?

14 ¿Jehová Diosca imamantataj Lottaca llaquishpa ayudarca? Jehová Diosca huaquin llaquicunata Lot chꞌimbapurashcatami yachashcanga. Por ejemplo, Sodoma cꞌuchullapi causajcunata manchashcamantami paipaj huasimantaca mana llujshisha nishcanga. Shinallataj cꞌuchullapi tiyaj brea guzucunapi ishqui reycuna urmashcatami yachaj chayashcanga (Génesis 14:8-12). Paipaj huarmimanta, ushushicunamantapishmi preocuparishcanga. Ashtahuancarin cullquiyuj cashcamantami alli huasita charishcanga (Génesis 13:5, 6). Chashna cashpapish Jehová Diostaca utcami cazuna carca. Pero Diosca pai pandarishcallataca mana ricurcachu. Ashtahuanpish Lottaca ‘cashcata rurajta’ shinami Diosca ricurca (2 Pedro 2:7, 8).

Shujtajcunata alli uyashpaca ima shina cꞌuyaita ricuchinatami yachashun. (Párrafos 15 y 16-ta ricui). *

15. ¿Shujtajcunata juzganapaj randica imatataj rurana canchij?

15 Shuj huauquita o panita juzganapaj randica, pai ima shina sintirishcata intindingapaj esforzarishunchij. Europamanta pani Veronicami chaita rurangapaj esforzarirca. Paica: “Shuj ñañaca siempremi colera puricuj shina carca. Shujtajcunahuanpish mana tandanacujchu carca. Chaimantami paihuan parlanataca manchaj carcani. Pero cai ñañaca shuj amigata minishtishcatami cuentata curcani. Chaimantami paitaca ima shina sintirishcata tapujpica paica tucuita parlarca. Cunanmi paitaca alli intindini” ninmi.

16. ¿Jehová Diostaca imamantataj shujtajcunata cꞌuyaihuan tratangapaj ayudachun mañana canchij?

16 Ñucanchij ima shina sintirijtaca Jehová Diosllami alli intindin (Proverbios 15:11). Chaimantami ñucanchijpish pai shina shujtajcunata alli ricungapaj, cꞌuyaihuan tratangapaj ayudachun Yaya Diosta mañana canchij. Yayitu Diosta mañashpami pani Anzhelaca shujtajcunata cꞌuyaihuan tratanata yacharca. Paipaj congregacionmanta shuj panihuan apanacunaca ña mana jahuallachu carca. Anzhelaca: “Paimanta huashalla parlana, caruyanaca jahuallami canman carca. Pero paita alli intindingapajmi Jehová Diosta ayudachun mañarcani” ninmi. ¿Jehová Diosca pai mañashcataca uyarcachu? Anzhelaca: “Shuj punllaca ishquindijmi huillanaman llujshircanchij. Chai huashaca achca horascunatami parlashpa saquirircanchij. Paitaca cꞌuyaihuanmi uyarcani. Cunanca paitaca achcata cꞌuyashpami ayudanata munani” ninmi.

17. ¿Imata rurangapajtaj esforzarina canchij?

17 Huaquin huauqui panicunallata cꞌuyaita ricuchinataca mana yuyanachu canchij. Huauqui panicunaca Jonás, Elías, Agar, Lot shinami llaquicunata charincuna. Huaquinpica paicunallatajmi problemacunapi urmashcacuna. Pero ¿ñucanchijpish manachu ima horasca ima problemapi urmashcanchij? Chaimantami Yayitu Diosca caishujmanta chaishujmanta cꞌuyanacushpa causachun munan (1 Pedro 3:8). Diosta cazushpaca tucui laya huauqui panicunahuanmi tandalla, cushilla causashun. Chaimanta huauqui panicunata, alli uyangapaj, intindingapaj, cꞌuyaita ricuchingapaj esforzarishunchij.

CANTO 87 Tandanacuicunapimi animota chasquinchij

^ par. 5 Juchayujcuna cashcamantami ñapish shujtajcunamanta mana allita yuyashpa juzganchij. Pero Jehová Diosca mana chashnachu can. Paica “shungutamari ricun” (1 Samuel 16:7). Cai yachaipimi Jonasta, Eliasta, Agarta, Lotta Jehová Dios cꞌuyaihuan ayudashcata yachashun. Shinallataj pai shina huauqui panicunatapish alli tratanatami ricushun.

^ par. 52 FOTOCUNAMANTA: Shuj mayorlla huauquica caishuj jovenlla huauqui tandanacuiman qꞌuipayashcamantami coleracun. Pero qꞌuipaca cai joven huauqui carrohuan accidenteta charishcatami yachaj chayan.

^ par. 54 FOTOCUNAMANTA: Huillanaman llujshijcunata pushaj huauquica shuj pani shujtajcunahuan mana apanacujtami ricun. Pero qꞌuipaca cai pani mana rijsishca gentecunahuan tandacunata manchaj cashcatami cuentata cun.

^ par. 56 FOTOCUNAMANTA: Shuj panica caishuj panitaca Tandanacuna Huasipica asha colera cashcata shinami ricun. Pero paihuan apanacui callarishpami pai cꞌuyaj, amigarijlla cashcata cuentata cun.