Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Noepaj, Danielpaj, Jobpaj ejemplota catishunchij

Noepaj, Danielpaj, Jobpaj ejemplota catishunchij

‘Noepish, Danielpish, Jobpish, paicunallami cashcata rurajcuna cashcamanta quishpirinman’ (EZEQUIEL 14:14).

CANTOCUNA: 89, 119

1, 2. a) ¿Imamantataj Noepaj, Danielpaj, Jobpaj causaimanta yachana alli can? b) ¿Ezequiel 14:14-taca ima horataj quillcarcacuna?

CULLQUI mana tiyashcamanta, ima ungüi japishcamanta, catirashpa pi llaquichisha nishcamanta o shujtaj problemacunamantachari llaquilla cangui. Shinallataj Diosta cushilla sirvingapaj huaquinpica sinchichari ricurin. Chashna cashpaca Noepaj, Danielpaj, Jobpaj causaimanta yachashpami animota japi tucungui. Cai runacunaca ñucanchij shinallatajmi juchayujcuna carca, llaquicunata, problemacunatapish charirca. Huañuchisha nijpipish Diosmanta mana caruyarcacunachu. Cai runacunaca tucui shunguhuanmi Diospi crirca, tucuipi cazurcacunapish. Chaimantami paicunaca Jehová Diosca shujtajcunapaj alli ejemplo cashcata nirca (Ezequiel 14:12-14-ta leyipai).

2 Ezequiel 14:14-pi nishca shimicunataca Jesús manaraj huacharijpimi 612 huatapi quillcarca * (urapi tiyaj notata ricui). Jerusalén llajta llaquichishca cangapaj 5 huatacuna faltajpimi Babilonia llajtapi quillcarca. Jerusalentaca 607 huatapimi llaquichircacuna (Ezequiel 1:1; 8:1, NM). Noé, Daniel, Job shinaca asha runacunallami Diospi tucui shunguhuan crircacuna, cazurcacunapish. Chaimantami Jerusalenta llaquichijpica paicunaca quishpirircacuna (Ezequiel 9:1-5). Cai runacunapurapica Jeremías, Baruc, Ebed-melec, Recabpaj huahuacunapishmi carcacuna.

3. ¿Cai temapica imatataj yachashun?

3 Jehová Diosca ñallami cai pachapi tucui mana allicunata tucuchinga. Chai punllapica Noé, Daniel, Job runacuna shina Diospaj ñaupajpi cashcata rurajcunallami quishpiringacuna (Apocalipsis 7:9, 14). Cai quimsa runacunaca cashcata rurashpami causarcacuna. Cai temapica chai runacunamanta Jehová Dios imamanta yachachun munashcatami ricushun. Shinallataj cada unomanta parlacushpaca ima problemacunata charishcata, paicuna shina Diospi tucui shunguhuan crijcuna, tucuipi cazujcuna cangapaj imata ruranatami yachashun.

NOECA 900 YALLI HUATACUNATAMI DIOSPI CRISHPA, PAITA CAZUSHPA CAUSARCA

4, 5. a) ¿Noeca ima llaquicunatataj charirca? b) ¿Noemantaca imatataj yachai tucunchij?

4 ¿Noeca ima llaquicunatataj charirca? Noepaj bisabuelo Enoc causashca punllacunapica gentecunaca yallitaj millaicunami carca. Jehová Diostapish cꞌamijcunami carca (Judas 14, 15). Mana alli ruraicunaca cada punllami mirashpa catirca. Noé causashca punllacunapicarin ‘cai pachaca millanana ruraicunahuan jundami carca’. Millai angelcunapish jahua pachamanta uriyamushpami runacunapaj ushushicunahuan cazarashpa huahuacunata charirca. Chai huahuacunaca millai runacunami tucurca (Génesis 6:2-4, 11, 12). Shinapish Noeca mana chai gentecuna layachu carca. Bibliapica: ‘Diospaj ñahuipica, Noellami allita ruraj cashca ricurirca. Chai punllacunapica, paillami ima juchachina illajlla carca. Noeca Taita Dioshuanmi purirca’ ninmi (Génesis 6:8, 9).

5 ¿Génesis 6:8, 9-pica imatataj Noemanta yachanchij? Yuyashun, Noeca mana 70, 80 huatacunallatachu causarca. Ashtahuanpish yacu juillu chayangacamaca millai gentecunapurapimi casi 600 huatacunata Diosta tucui shunguhuan sirvirca (Génesis 7:11). Shinallataj pai causashca punllacunapica congregacioncuna mana tiyarcachu. Chaimantami huauquicunapaj panicunapaj ayudata, animotapish mana chasquirca. Paipaj dueño huauquicunapish panicunapish mana ayudashcachu yuyachin * (urapi tiyaj notata ricui).

6. ¿Noeca ima shinataj mana manchaj runa cashcata ricuchirca?

6 Noeca alli runa cashcallahuan mana saquirircachu. Ashtahuanpish paica mana manchashpami Diosmanta gentecunaman huillarca. Chaimantami Bibliapica: “Cashcata rurashpa causanata huillaj” nishpa shutichin (2 Pedro 2:5). Apóstol Pablopish, ‘cai pachapi causaj millaita rurajcunaca, jatun llaqui tucuna cashcatami huillarca’ nircami (Hebreos 11:7). Noetaca Diosta sirvishcamantami asishpa chanzata rurarcacuna, jarcaicunata churarcacuna, llaquichisha nircacunapish. Pero paica gentecunata mana mancharcachu (Proverbios 29:25). Noeca Diospimi tucui shunguhuan crirca. Chaimantami Diosca mana manchaj runa cachun ayudarca. Cunanpish paipi tucui shunguhuan crijpica chashnallatajmi ayudan.

7. ¿Imamantataj arcata ruranaca Noepajca sinchi ricurishca canga?

7 Noeca ña casi 500 yalli huatacunatami Diosta sirvishpa causacurca. Chashna causacujpimi Jehová Diosca Noetaca, ‘gentecunapish, animalcunapish quishpirichun shuj arcata rurai’ nishpa mandarca (Génesis 5: 32; 6:14). Cai jatun arcata ruranaca Noepajca sinchimi ricurishca canga. Shinallataj arcata ruracujta ricushpa gentecuna ashtahuan burlarinata, jarcaicunata churanatapish yachashcami canga. Chashna jahuapish tucui shunguhuan crishpami Diosta tucuipi cazurca. Bibliapica: “Taita Dios mandashca shinami tucuita rurarca” ninmi (Génesis 6:22).

8. ¿Jehová cuidanata tucui shunguhuan crishcataca Noeca ima shinataj ricuchirca?

8 Huarmitapish, huahuacunatapish mantininaca Noepajca sinchimi cashca canga. Yacu juillu manaraj chayamushca punllacunapica micunata charingapajca gentecunaca sinchitami trabajana carca. Noepish sinchitami trabajaj cashca canga (Génesis 5:28, 29). Noeca familiata cuidana cashpapish mana chaillapi yuyashpa causarcachu. Chaipaj randica Diosta sirvinapimi ashtahuan dedicarirca. Arcataca 40 o 50 huatacunapimi rurashca canga. Chai tucui tiempopipish Diosmanta yachanata, huillanataca mana saquircachu. Yacu juillu tiyashca qꞌuipapish 350 huatacunatami huañungacama Diosta tucui shunguhuan sirvirca (Génesis 9: 28). Caipi ricushca shinaca Noeca tucui shunguhuan crishpami Diosta tucuipi cazurca. Ñucanchijpish pai shinami cai tucunchij.

9, 10. a) ¿Ima shinataj Noé shina Diospi tucui shunguhuan crishcata, tucuipi cazushcata ricuchi tucunchij? b) ¿Tucui mandashcacunata cazujpica Jehová Diosca imatataj ruranga?

9 ¿Ima shinataj Noé shina Diospi tucui shunguhuan crishcata, tucuipi cazushcata ricuchi tucunchij? Jehová Dios munashca shina cashcata rurashpa, cai mundopaj ruraicunapi mana chagrurishpa, Diostaraj puntapi churashpami Noé shina cashcata ricuchinchij (Mateo 6:33; Juan 15:19). Diosta cazushpa causashcamantami gentecunaca ñucanchijcunata mana ricunayachincuna. Por ejemplo, shuj cꞌarihuan o huarmihuan chayarinamanta, cazaranamanta Bibliapi yachachishcata pajtachingapajmi esforzarinchij. Pero televisionpi o radiopica maijancunaca ñucanchijmanta mana allitami rimancuna (Malaquías 3:17, 18-ta leyipai). Pero Noé shinallatajmi gentecunata manchangapaj randica Diosta manchashpa causanchij. Diosllami ñucanchijmanca huiñai causaita cui tucun (Lucas 12:4, 5).

10 Chaimanta cashna tapurishunchij: “¿Gentecuna mana allita rimajpipish Diosta tucuipi cazushpa catishachu? ¿Familiata mantiningapaj cullquita japina sinchi cajpipish Jehová Dios ayudanata crinichu?” Noé shina tucui shunguhuan crijpi, tucuipi cazujpica Jehová Diosca cuidangami (Filipenses 4:6, 7).

MANA ALLICUNAPURAPI CAUSASHPAPISH DANIELCA DIOSPI CRISHPA, PAITA CAZUSHPAMI CAUSARCA

11. ¿Danielpish paipaj quimsa compañerocunapish Babiloniapica ima llaquicunatataj charirca? (Página 3-pi tiyaj dibujota ricui).

11 ¿Danielca ima llaquicunatataj charirca? Danielca Babiloniapimi prezu shina carca. Chai llajtapica yanga dioscunatami adorajcuna carca. Brujocuna nishcapishmi tiyarca. Shinallataj babiloniocunaca judiocunata mana ricunayachijcunachu carca. Chaimantami judiocunamantapish Jehová Diosmantapish burlarijcuna carca (Salmo 137:1, 3). Chashna burlarijpica Diosta alli sirvij judiocunapish, Danielpish shungupi nanarishcami sintirishcacuna canga. Shinallataj Danielta paipaj quimsa amigocuna Hananías, Misael, Azariastapish Babilonia llajtata mandajpaj trabajachunmi yachachicurcacuna. Achca gentecunaca imata rurajtami ricucurcacuna. Chashnallataj Babiloniocunaca jatun mandajpaj micunatapishmi carasha nircacuna. Pero Danielca ‘jatun mandajpaj micunata micushpa mana mapayasha nishpami paipaj shungupica manataj micunata yuyarirca’ (Daniel 1:5-8, 14-17).

12. a) ¿Danielca ima shinataj carca? b) ¿Jehová Diosca Danielmantaca imatataj nirca?

12 Danielca alli yachaj, imatapish alli ruraj huambrami carca. Chaimantami Babiloniata mandajca alli puestocunata curca (Daniel 1:19, 20). Chashna cashpapish Danielca mana tucuita yachashcata yuyarcachu. Paica humildemi carca. Imata charishpapish Jehová Diosmanta chasquishcatami yuyaipi charirca (Daniel 2:30). Jehová Diosca ‘Noepish, Danielpish, Jobpish cashcata rurajcunami can’ nircami. Pero yuyashun, Danielca huambrarajmi carca. Cutin Noepish Jobpish achca huatacunatami huañungacama Diosta ña sirvishcacuna carca. Daniel huambraraj cajpipish ‘cashcata rurajmi’ nishpaca Diosca mana pandarircachu. ¿Imamantataj chaita ninchij? Danielca tucui vidami Diospi crishpa paita cazushpa causarca. Casi 100 huatacunata charijpicarin shuj ángel ricurishpami Diospajca achca valishca cashcata ricuchishpa Danielta animarca (Daniel 10:11).

13. ¿Ima shinataj Danielca caishuj judiocunataca ayudai tucurca?

13 Jehová Diospaj ayudahuanmi Danielca Babilonia llajtapi mandajcunata mandaj tucurca. Chai qꞌuipaca Medopersia llajtapipish mandajmi tucurca (Daniel 1:21; 6:1, 2). Jehová Diosca paipaj pueblota ayudangapajmi Danieltaca mandaj tucuchun ayudashca canga. Danielpaj huasha tiempomanca Josepish Egiptopi mandaj tucushpa, cutin Esterpish Mardoqueopish Persia llajtapi mandajcuna tucushpami Diospaj pueblota ayudarcacuna (Daniel 2:48) * (urapi tiyaj notata ricui). Ezequielpish, prezu shina causacuj judiocunapish Jehová Dios chashna ayudaj cashcata ricushpaca cushillami sintirishcacuna canga.

Diosta tucuipi cazushpaca Diospaj ñaupajpica valishcami cashun. (Párrafo 14, 15-ta ricui).

14, 15. a) ¿Cunan punllapi gentecuna ima shinataj causancuna? b) ¿Yaya mamacunaca Danielpaj yaya mamamantaca imatataj yachai tucun?

14 ¿Ima shinataj Daniel shina Diospi tucui shunguhuan crishcata, tucuipi cazushcata ricuchi tucunchij? Cai mundopi gentecunaca mapa ruraicunata rurashpa, yanga dioscunata adorashpami causancuna. Babilonia jatun pueblo o tucui cai pachapi tiyaj panda religioncuna pandata yachachijpimi gentecunaca chashna causancuna. Babilonia jatun puebloca ‘supaicuna causanami’ tucushca (Apocalipsis 18:2). Pero ñucanchijcunaca mana cai mundo ruraicunapi chagrurinchijchu. Chaimantami gentecunaca ñucanchijmanta burlarincuna (Marcos 13:13). Chaimanta Diosman ashtahuan cꞌuchuyashunchij. Diospi tucui shunguhuan crijpi, paita tucuipi cazujpi, humildes cajpica Daniel shinami Diospajca valishca cashun (Ageo 2:7, NM).

15 Daniel uchillaraj cajpica Judá llajtapica achca mana alli ruraicunami tiyarca. Chashna jahuapish Danielca tucui shunguhuanmi Diosta cꞌuyarca. ¿Danielca imamantataj Diosta tucui shunguhuan cꞌuyarca? Paipaj yaya mamami Diosmanta alli yachachirca (Proverbios 22:6). Danielpaj yaya mamaca Diostaca cꞌuyarcacunami. Chaimantami Danielta shutichircacuna. Daniel shutica “Diosca ñuca Juezmi” nisha ninmi. ¿Yaya mamacunaca Danielpaj yaya mamamantaca imatataj yachai tucun? Huahuacunamanca pacienciahuanmi Jehová Diosmanta yachachina canguichij. Chaita ruranataca amataj saquichijchu (Efesios 6:4). Huahuacunahuan Diosta mañaichij, paicunamanta mañanatapish amataj cungarichijchu. Diospaj shimita huahuacuna shungupi charichun esforzarijpica Jehová Diosca achcatami bendicianga (Salmo 37:5).

CHARIJ CASHPAPISH POBRE TUCUSHPAPISH JOBCA DIOSPI CRISHPA, PAITA CAZUSHPAMI CAUSARCA

16, 17. a) ¿Jobca charij cashpapish ima shinataj carca? b) ¿Llaquicunahuan cashpapish Jobca imatataj ricuchirca?

16 ¿Job runaca ima llaquicunatataj charirca? Jobca “inti llujshin ladopi causajcunapuramantaca, paillami yallitaj charij carca” (Job 1:3). Tucuicuna rijsishca, respetashca runami carca (Job 29:7-16). Chashna cashpapish shujtajcunamanta yalli cashcata, Diostapish mana minishtishcataca mana yuyarcachu. ¿Imamantataj chaita yachanchij? Jehová Diosca Jobtaca: “Ñucata sirvij” nircami. Shinallataj ‘ima pandata mana ruraj, allita ruraj, ñucatapish manchaj, millaita ruranatapish pꞌiñajmi’ nircami (Job 1:8).

17 Achcata charishpapish Jobca tucuitami chingachirca. Chaimantami yallitaj llaquilla sintirishpa huañunata yuyarca. ¿Pitaj Jobtaca llaquichirca? Diablomi llaquichirca. Paimi Jobtaca, ‘achcata bendiciashcallamantami Diostaca sirvin’ nishpa juchachirca (Job 1:9, 10-ta leyipai). Chashna juchachijpica ¿Diablo llulla cashcata ricuchingapajca Diosca imatataj rurarca? Cꞌuyaimanta Diosta sirvishcata ricuchichunmi Jobta Diablo llaquichichun saquirca.

18. a) ¿Jobca tucui llaquicunata ahuantashcamantaca imatataj yachai tucungui? b) ¿Jobtaca Diosca ima shinataj tratarca? c) ¿Chashna tratashcamantaca Jehová Diosmantaca imatataj yachanchij?

18 Diabloca cutin cutinmi Jobta llaquichirca. Ashtahuanpish ‘Diosmantami chai llaquicunaca shamun’ nishpa yuyachunmi Diabloca alli yuyashpa llaquichirca (Job 1:13-21). Qꞌuipaca Jobpaj quimsa amigocuna nishcami Jobta cushichinaman shamurcacuna. Pero chai amigocunaca millai runa cashcamantami Diosca canta castigacun nishpami Jobta ashtahuan llaquichircacuna (Job 2:11; 22:1, 5-10). Jobca yallitaj llaquilla cashcamantami mana alli yuyashpa pandata rimarca. Llaquilla cashcamanta Job chashna pandaricushcataca Diosca allimi intindirca (Job 6:1-3). Diablo cutin cutin llaquichijpipish, llullacunahuan juchachijpipish Jobca Diostaca mana cungarircachu. Chai llaquicunata ahuantashca qꞌuipaca Jehová Diosca ñaupa charishcacunatapish yallimi Jobman cushpa bendiciarca. Shinallataj 140 huatacunahuan causachunmi saquirca (Santiago 5:11). Jobca huañungacamami tucui shunguhuan Diosta sirvirca. ¿Ima shinataj chaita yachanchij? Ezequiel 14:14-pi nishca shimicunataca Job huañushca achca huatacuna qꞌuipami quillcarcacuna.

19, 20. a) ¿Ima shinataj Job shina Diospi tucui shunguhuan crishcata, tucuipi cazushcata ricuchi tucunchij? b) ¿Ima shinataj Jehová Dios shina cꞌuyaj, llaquij cashcata ricuchi tucunchij?

19 ¿Ima shinataj Job shina Diospi tucui shunguhuan crishcata, tucuipi cazushcata ricuchi tucunchij? Alli cashpapish, llaquicunahuan cashpapish Jehová Diosta puntapi churashpa causashunchij. Shinallataj paipi tucui shunguta churashpa cazushunchij. Jobca pi llaquichicushcata mana yachashpapish Diosmanta mana caruyarcachu. Pero ñucanchijcunaca Diablo Diosmanta caruyachisha nishcataca allimi yachanchij (2 Corintios 2:11). Shinallataj Job libro tiyashcamantami Dios imamanta llaquicuna tiyachun saquishcata yachai tucushcanchij. Ashtahuanpish ñucanchijcunaca Dios churashca mandanapi Jesús rey cashcatami alli yachanchij (Daniel 7:13, 14). Jesús cai Allpata mandacushpaca tucui llaquicunata tucuchinatapishmi yachanchij.

20 ¿Jobpaj causaimantaca imatataj ashtahuan yachai tucunchij? Shuj huauqui o pani yallitaj llaquilla cashpaca Job shinachari mana alli yuyashpa pandata imatapish ninga. Chaipica llaquijcuna cashcatami ricuchina canchij (Eclesiastés 7:7). Paicunata rimanapaj o juchachinapaj randica pai ima shina sintirishcata intindingapaj esforzarishunchij. Chashna rurashpami Jehová Dios shina cꞌuyaj, llaquij cashcataca ricuchishun (Salmo 103:8).

JEHOVAMI SINCHIYACHINGA

21. ¿1 Pedro 5:10-ta leyishpaca imamantataj Noepaj, Danielpaj, Jobpaj causaimanta yuyarinchij?

21 Noepish, Danielpish, Jobpish mana chai tiempollapitaj causarcachu. Shinallataj chꞌican chꞌican llaquicunatami charirca. Ima llaquicuna cajpipish paicunaca ahuantarcacunami. Noepaj, Danielpaj, Jobpaj causaimanta yachashpaca apóstol Pedro nishcatami yuyarinchij. Paica: ‘Ashacama cancuna llaquita apashca qꞌuipaca, Diosllatajmi cancunataca sinchiyachinga, imatapish rurai tucujta, pi mana cuyuchipajta ruranga. Paica ñucanchijtaca jatunta cꞌuyajmi’ nircami (1 Pedro 5:10, QC, 1989).

22. ¿Catij temapica imatataj yachashun?

22 1 Pedro 5:10-pi nishca shimicunaca cunan punlla Diosta sirvijcunapipishmi pajtarishca. Jehová Diosca ñucanchijta sinchiyachisha, mana cuyuchipajta rurasha ninmi. Tucuicunami Diosmanta ama caruyangapaj Jehová Dios sinchiyachichun minishtinchij. Chaimanta Noé, Daniel, Job shina Diospi tucui shunguhuan crijcuna, cazujcuna cashunchij. Paicunaca Diosta alli rijsishcamantami paimanta mana caruyarcacuna. Shinallataj Dios paicunamanta imata munashcatapishmi tucuita intindircacuna. Caimantaca catij temapimi ashtahuan yachashun (Proverbios 28:5). Ñucanchijpish paicuna shinallatajmi rurai tucunchij.

^ par. 2 Ezequieltaca Jesús manaraj huacharijpi 617 huatapimi Babiloniaman prezu aparcacuna. Babiloniapi 6 huatacunata cashpami 612 huatapi Ezequiel 8:1–19:14-taca quillcarca.

^ par. 5 Noepaj yayaca Lamec shutimi carca. Paica Diospi crijmi carca. Pero juillu tamya callaringapaj 5 huatacuna faltajpimi Lamecca huañurca. Noepaj mamapish huauquicunapish causacushcaraj cashpaca jatun juillu yacupimi huañurcacuna.

^ par. 13 Jehová Diosca paipaj pueblota ayudangapajmi Danielpaj quimsa compañerocunatapish mandajcuna tucuchun ayudashca canga.