Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 5

Cristoca cꞌaricunata uma shina mandajmari

Cristoca cꞌaricunata uma shina mandajmari

“Cristoca tucui cꞌaricunapaj umami” (1 CORINTIOS 11:3).

CANTO 12 Jatun Dios Jehová

CAITAMI YACHASHUN *

1. ¿Huaquin cusacunaca imamantataj paicunapaj huarmita, huahuacunata mana alli tratancuna?

FAMILIAPAJ uma o pushajca autoridadtami charin. Huaquin cꞌaricunaca huaquin costumbrecunata catishcamantami paicunapaj huarmita, huahuacunataca mana alli tratancuna. Europa llajtapi causaj Yanet shuti panica: “Ñuca causan ladopica gentecunaca huarmicunataca imapaj mana valishcata shina, empleadata shinami tratancuna” ninmi. Estados Unidospi causaj Luke shuti huauquipish: “Huaquin yayacunaca paicunapaj churicunamanca huarmicunapaj nishcacunaca imapaj mana valinchu, mana cazunachu canguichij nishpami yachachincuna” ninmi. Pero Yayitu Diosca cusacuna huarmicunata chashna tratachunca mana munanchu (Marcos 7:13-ta ricui). ¿Cusacunaca familiata alli pushangapajca imatataj rurana can?

2. ¿Cusacunaca huarmita, huahuacunata alli pushangapajca imatataj alli intindina can?

2 Cusacunaca huarmita, huahuacunata alli pushangapajca Jehová ima nishcatami alli intindinaraj can. Shinallataj paipaj familia ucupi imamanta autoridadta charichun Jehová Dios churashcatami alli yachana can. Jehová Diospaj, Jesuspaj ejemplotapish ima shina catinatami yachana can. ¿Cꞌaricunapajca caicunata yachanaca imamantataj valishca can? Jehová Diosca cusacunamanmi familiacunata alli pushachun autoridadta cushca. Pero paica cai autoridadtaca alli pajtachichunmi munan (Lucas 12:48b).

¿JEHOVÁ DIOSCA PICUNAMANTAJ AUTORIDADTA CUSHCA?

3. ¿1 Corintios 11:3-pica autoridadta charinamantaca imatataj yachachin?

3 (1 Corintios 11:3-ta liyipai). Cai versopica Jehová Dios picunaman autoridadta cushcatami yachachin. Diosca tucuicunamanta yallimi autoridadta charin. Chaimanta autoridadta chasquijcunaca imamanta chasquishcata, ima shina pajtachinatami alli yachana can (Romanos 14:10; Efesios 3:14, 15). Jehová Diosca Jesustami congregacionta pushachunca autoridadta cushca. Pero Jesusca ñucanchijta ima shina tratashcataca Jehová Diosmanmi cuentata cunga (1 Corintios 15:27). Jehová Diosca cusacunamanpishmi huarmita, huahuacunata alli pushachunca autoridadta cushca. Cusacunaca paicunapaj familiata ima shina tratashcataca Jehová Diosman, Jesusmanmi cuentata cuna can (1 Pedro 3:7).

4. ¿Jehová Diospish, Jesuspish autoridadta charishcamantaca imatataj rurancuna?

4 Jehová Diosca tucui autoridadta charishcamantami jahua pachapi causajcunamanpish, cai Allpapi causajcunamanpish leycunata cun. Chaimantami chai leycunata cazuna canchij (Isaías 33:22). Jesuspish congregacioncunapaj uma cashcamantami huaquin leycunata churashca. Paica chaita pajtachichunmi munan (Gálatas 6:2; Colosenses 1:18-20, QC, 1989).

5. a) ¿Cusacunaca familia ucupica ima autoridadtataj charin? b) ¿Cusacunaca maicamataj autoridadta charin?

5 Jehová, Jesús shinami cusacunaca familia ucupica autoridadta charin. Chaimantami cusacunaca familiacunapaj decisionta agllangapaj autoridadta charin (Romanos 7:2; Efesios 6:4, NWT ). Pero autoridadta charishpapish Biblia mandashca shinami ima decisioncunatapish agllana can (Proverbios 3:5, 6). Shinapish shujtaj familiacunamanta cajcunata mandangapajca mana autoridadta charinchu (Romanos 14:4). Huahuacunaca huiñashpa huasimanta shujtaj ladopi causanaman rishpaca yayacunatami respetashpa catina can. Chashnapish yayacunapaj autoridad ucupica ña mana causancunachu (Mateo 19:5).

¿JEHOVÁ DIOSCA IMAMANTATAJ AUTORIDADTA CUSHCA?

6. ¿Jehová Diosca huaquincunamanca imamantataj autoridadta cushca?

6 Jehová Diosca cꞌuyaimantami huaquincunamanca autoridadta cushca. Chaimantami jahua pachapipish, cai pachapipish orden tiyan (1 Corintios 14:33, 40, NWT ). Yayitu Dios autoridadta piman mana cushca cajpica familia ucupi, congregacionpi ima shina decidinata, ima shina pajtachinatapish mana yachanchijmanchu.

7. Efesios 5:25, 28-pi nishca shinaca ¿cusacunaca ima shinataj paicunapaj huarmicunataca tratana can?

7 Jehová Diosca familia ucupica cusamanmi autoridadta cushca. Shinapish, huaquin cusacunaca Dios yachachishcata pajtachinapaj randica paicunapaj culturapi tiyaj costumbrecunatami catincuna. Shinallataj paicunapaj munaita pajtachingapajllami paicunapaj huarmicunataca mana alli tratancuna. Por ejemplo, huaquin cꞌaricunaca shujtajcunapaj ñaupajpi valishca cashcata ricuchingapaj, pailla mandaj cashcata ricuchingapajmi huarmicunataca mana alli tratancuna. Shujtajcunaca huarmicunata cꞌuyachun mana obligai tucushpapish paicunata tucuipi cazuchunmi manchachincuna. * Cꞌaricunaca chashna yuyashpa, chashna rurashpaca huarmicunata mana respetashcatami ricuchincuna. Jehová Dioscarin cusacuna huarmicunata chashna tratachunca mana munanchu (Efesios 5:25, 28-ta liyipai).

¿CUSACA ALLI PUSHAJ CANGAPAJCA IMATATAJ RURANA CAN?

8. ¿Cusacunaca alli pushaj cangapajca imatataj rurana can?

8 Cusacunaca Jehovapaj, Jesuspaj ejemplota catishpami familiata alli pushai tucuncuna. Jehová Diospish, Jesuspish humilde, cꞌuyaj cashcatami ricuchincuna. ¿Paicunapaj ejemplotaca cusacunaca ima shinataj pajtachina can?

9. ¿Jehová Diosca ima shinataj humilde cashcata ricuchin?

9 Jehová Diosca tucuita yachaj cashpapish, autoridadta charishpapish humilde cashcamantami paita sirvijcuna ima nishcata uyan (Génesis 18:23, 24, 32; 1 Reyes 22:19-22). Shinallataj paica jucha illaj cashpapish ñucanchijcuna imapi mana pandarichunca mana shuyanchu. Ashtahuanpish allita rurachunmi paita sirvijcunataca ayudan (Salmo 113:6, 7). Bibliapica Davidca Jehová Diosmanca: “Ñucata ayudajmari cangui” nircami (Salmo 27:9; Hebreos 13:6). Yayitu Dios humilde cashcamanta, tucuipi ayudashcamantami Davidca chashna nirca (2 Samuel 22:36).

10. ¿Jesusca humilde cashcataca ima shinataj ricuchirca?

10 Jesusca alli yachachij cashpapish apostolcunapaj chaquicunatami maillarca. ¿Jehová Diosca Jesús rurashcataca imamantataj Bibliapi quillcachirca? Autoridadta charijcunamanpish, cusacunamanpish humilde canata yachachingapajmi chashna quillcachirca. Jesusca: “Caitaca cancunapish ñuca rurashca shinallataj rurachunmi ricuchini” nircami (Juan 13:12-17). Jesusca autoridadta charishpapish paita sirvichunca mana shuyarcachu. Ashtahuanpish paimi shujtajcunata sirvirca (Mateo 20:28).

Cusacunaca huasi ucupi ima ruraicunahuan ayudashpa, familiaman Jehová Diosmanta yachachishpami humilde cashcata, cꞌuyaj cashcata ricuchincuna. (Párrafos 11 y 13-ta ricui).

11. ¿Jehová Diosmanta, Jesusmantaca familiata pushajcunaca imatataj yachai tucuncuna?

11 ¿Caimantaca imatataj yachanchij? Familiata pushajca chꞌican chꞌican ruraicunapimi humilde cashcata ricuchi tucun. Por ejemplo, paipaj huarmi, huahuacuna imapipish mana pandarichunca mana shuyanchu. Imapi paicunahuan mana de acuerdo cashpapish paicuna ima nishcacunatami alli uyanata yachan. Estados Unidosmanta pani Marleyca: “Ñucapish, ñuca cusapish maipica mana igual yuyanchijchu. Pero ima decisionta agllangapaj ñuca cusa ñucataraj tapujpica ñucaca paipaj valishca cashcatami sintini” ninmi. Maijan llajtacunapica huasi ucupi ima ruraicunataca huarmicunallami rurana can nincunami. Pero cusacunaca huasipi chꞌican chꞌican ruraicunapi ayudashpami paicunaca humilde cashcata ricuchincuna. Pani Rachelca: “Ñuca huiñashca lugarpica cusacuna platocunata maillajpi, huasi ucuta pꞌichajpica vecinocunapish, familiacunapish chai runaca huarmita mana mandai tucunchu nishpami yuyancuna” ninmi. Can causan lugarpi gentecuna chashna yuyajpica Jesús imata rurashcapimi yuyana cangui. Jesús causashca tiempopica gentecunaca chaquicunataca esclavocunallami maillana can nishpami yuyaj carca. Pero paicuna chashna yuyajpipish Jesusca paipaj discipulocunapaj chaquicunatami maillarca. Familiata alli pushajcunaca shujtajcunapaj ñaupajpi alli ricurinallataca mana mashcancunachu. Paicunaca paicunapaj familiacuna alli sintirichunmi ayudancuna. Chashnami humilde cashcata ricuchincuna. ¿Cusacunaca familiata alli pushangapajca imatataj ashtahuan rurana can?

12. ¿Jehová Diospish, Jesuspish ñucanchijta cꞌuyashcamantaca imatataj rurancuna?

12 Jehová Diosca tucui imallata rurashpapish cꞌuyaimantami ruran (1 Juan 4:7, 8). Jehová Diosca ñucanchijta cꞌuyashcamanta paipaj amigocuna tucuchunmi Bibliata, paipaj organizacionta cushca. Paica ñucanchijta cꞌuyashcataca cutin cutinmi ricuchin. Cushilla cangapajca imalla minishtishcacunatapishmi cun (1 Timoteo 6:17). Ñucanchij pandarijpipish paica corregishpami ñucanchijta cꞌuyanataca manataj saquin. Jehová Diosca ñucanchijta yallitaj cꞌuyashcamantami paipaj Churita curca. Jesuspish ñucanchijta achcata cꞌuyashcamantami ñucanchijmanta huañurca (Juan 3:16; 15:13). Paicunata tucuipi cazujpica Jehová Diospish, Jesuspish ñucanchijta cꞌuyanataca manataj saquingachu (Juan 13:1; Romanos 8:35, 38, 39).

13. ¿Cusacunaca paicunapaj familiamanca imamantataj cꞌuyaita ricuchina can? (“ ¿Cunanlla cazarashca cusaca paipaj huarmi respetachunca imatataj rurana can?” nishca recuadrota ricui).

13 ¿Caimantaca imatataj yachai tucunchij? Familiata pushajca familiata cꞌuyashcamantami tucuita rurana can. Apóstol Juanca: ‘Maijanpish ricushca huauquita o paipaj familiata mana cꞌuyajca ¿ima shinataj mana ricushca Diostacarin cꞌuyangari?’ nircami (1 Juan 4:11, 20). Familiata cꞌuyaj cusacunaca  Jehová Diospaj, Jesuspaj ejemplota catishcamantami familiacuna Dioshuan alli apanacuchun ricuncuna. Shinallataj tranquilo, cushilla sintirichunmi ayudancuna. Minishtirishca cosascunatapishmi cuncuna (1 Timoteo 5:8). Huahuacunatapish yachachishpa, corregishpami huiñachincuna. Jehová Diosta jatunyachingapajpish familiacunata cuidangapajpish imata alli decidingapajpish paicunaca yachashpami catincuna. ¿Cusacunaca caicunataca ima shinallataj pajtachina can?

¿FAMILIATA PUSHAJCUNACA IMALLATATAJ RURANA CAN?

14. ¿Familiata pushajca paipaj familia Jehová Diospajman ashtahuan cꞌuchuyachunca imatataj rurana can?

14 Jesusca Jehová Dios shinallatajmi paipaj discipulocuna sinchi feta charichun ayudarca (Mateo 5:3, 6; Marcos 6:34). Chashnallatajmi familiata pushajca tucuimanta yallica paipaj familia Jehová Dioshuan alli apanacuchun, sinchi feta charichun ayudana can (Deuteronomio 6:6-9). Chaimantami familiata pushajca familiahuan Bibliata estudiana, tandanacuicunaman rina, huillanaman llujshina can.

15. ¿Cusacunaca paicunapaj familiata cꞌuyashcataca ima shinataj ricuchina can?

15 Jehová Diosca shujtajcunapaj ñaupajpimi Jesustaca: “Caimi ñuca cꞌuyashca Churi” nirca (Mateo 3:17). Jesuspish paipaj ruraicunahuan, nishcacunahuanmi paita catijcunamanca cꞌuyaita ricuchirca. Jesuspaj discipulocunapish paitaca cꞌuyanchijmi nircami (Juan 15:9, 12, 13; 21:16). Cusacunapish paicunapaj huarmicunata, huahuacunata cꞌuyashcataca ruraicunahuanmi ricuchina can. Por ejemplo, paicunahuan Bibliata estudiashpami cꞌuyashcata ricuchincuna. Shinallataj paicunataca cancunataca cꞌuyanimi, valishcami canguichij ninami can. Shujtajcunapaj ñaupajpipish felicitanami can (Proverbios 31:28, 29).

Familiata pushajca Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricuringapajca familiamanmi minishtirishca cosascunata cuna can. (Párrafo 16-ta ricui).

16. a) ¿Familiata pushajcunaca familiamanca imallatataj cuna can? b) ¿Familiata pushajcunaca tucuimanta yallica imacunatataj pajtachina can?

16 Jehová Diosca israelitacunata castigashpapish paicunamanca minishtirishca cosascunatami cushpa catirca (Deuteronomio 2:7; 29:5). Jehová Diosca cunan punllacunapish paita sirvijcunamanca minishtirishca cosascunata cushpami caticun (Mateo 6:31-33; 7:11). Jesuspish paita catijcuna micunata charichun, alli saludta charichunmi ricurarca (Mateo 4:24; 14:17-20). Shinallataj familiata pushajcunaca Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricuringapajca familiapaj tucui minishtirishca cosascuna ama faltachunmi ricuna can. Shinapish familiata pushajcunaca trabajollapica mana yallitaj dedicarinachu can. Ashtahuanpish tucuimanta yallica familiata sinchi feta charichunmi ayudana can. Cꞌuyaitapishmi ricuchina can.

17. ¿Jehová Diospish, Jesuspish ñucanchijtaca ima shinataj yachachin, corregin?

17 Jehová Diosca ñucanchijta cꞌuyashcamantami yachachin, corregin (Hebreos 12:7-9). Jesuspish Jehová Dios shinami paipaj discipulocunataca cꞌuyaihuan yachachirca, corregirca (Juan 15:14, 15). Cunan punllacunapish Jesusca siempremi cꞌuyaihuan consejan (Mateo 20:24-28). Paica ñucanchij juchayuj cashcata, pandarijlla cashcataca allimi intindin (Mateo 26:41).

18. ¿Cusaca huarmi, huahuacuna pandarijpipish ima shinataj tratana can?

18 Jehovapaj, Jesuspaj ejemplota catij cusaca huarmi, huahuacuna imapi mana pandarichunca mana shuyanchu. Paicunahuanca mana dimastij pꞌiñarinchu (Colosenses 3:19). Ashtahuanpish paipish juchayuj cashcata yachashcamantami paipaj familiataca cꞌuyaihuan, manso shunguhuan corregin (Gálatas 6:1). Jesús shinallatajmi familiamanca alli ejemplota churashpa yachachin (1 Pedro 2:21).

19, 20. ¿Familiata pushajca alli decisioncunata agllangapajca imatataj rurana can?

19 Jehová Diosca shujtajcuna beneficiarichunmi ima decisiontapish alli ricushpa agllan. Por ejemplo, Jehová Diosca ñucanchijmanmi causaita cushca. Pero pailla beneficiaringapajca causaitaca mana cushcachu. Ashtahuanpish ñucanchij cushilla, alajata causachunmi cushca. Jehová Dios paipaj Churita cai Allpaman cachachun, paipaj Churi ñucanchijmanta huañuchunca pi mana obligarcachu. Pero ñucanchijta ayudangapajmi chaita rurarca. Jesuspish shujtajcunata ayudangapajmi alli decisioncunata agllarca. Por ejemplo, shuj cutinca Jesusca shaicushca cashpapish samarinapaj randica achca gentecunamanmi yachachirca (Marcos 6:31-34; Romanos 15:3).

20 Familiata pushajcunapajca familiapaj alli decisioncunata agllanaca shuj valishca responsabilidadmi can. Chaimantami alli ricushpa, paicunapaj familiapi yuyashpa imatapish alli decidincuna. Shinallataj ima decisionta agllangapajpish Jehová Dios ayudachunmi saquin. Chaita rurajpica paicunapaj familiaca achcatami beneficiaringa (Proverbios 2:6, 7; Filipenses 2:4). *

21. ¿Catij yachaipica imatataj ricushun?

21 Jehová Diosca familiata pushajcunamanca sinchi responsabilidadtami mingashca. Paica chai responsabilidadta alli pajtachichunmi munan. Cusacunaca Jehová Diospaj, Jesuspaj ejemplota catishpaca familiataca allimi cuidangacuna. Huarmipish Dios mingashca responsabilidadcunata pajtachijpica familia ucupica cushillami causangacuna. ¿Huarmicunaca paicunapaj cusacunapaj autoridadta respetashcataca ima shinataj ricuchincuna? ¿Paicunaca ima chꞌimbapuraicunatataj charincuna? Caitaca catij yachaipimi ricushun.

CANTO 16 Jesusta agllashcamanta Diosta alabashunchij

^ par. 5 Shuj cꞌari cazarashpaca familiapaj uma o pushajmi tucun. Cai yachaipica Jehová Dios maijancunaman autoridadta cushcata, imamanta chai autoridadta churashcatami yachashun. Shinallataj cꞌaricunapish Jehová Diospaj ejemplomanta, Jesuspaj ejemplomanta imata yachai tucushcatami ricushun. Yachai 6-pica cusacunapish, huarmicunapish Jesusmanta, Bibliapi tiyaj shujtaj ejemplocunamanta imata yachai tucushcatami ricushun. Yachai 7-pica congregacionta pushajcuna autoridadta ima shina pajtachinatami ricushun.

^ par. 7 Televisionpi, teatropi, dibujocunapica maipica chisteta rurashpa huarmicunata maltratana, macanaca alli cashcata shinami ricuchincuna. Chaimantami huaquin culturacunapica cꞌaricunaca huarmicunataca chashna tratanaca allimi can nishpa yuyancuna.

^ par. 20 Alli decisioncunata agllangapajca La Atalaya del 15 de abril de 2011, páginas 13 a 17-pimi “Tomemos decisiones que honren a Dios” nishcata ricui tucungui.