Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Disciplinata uyashpa yachajcuna tucushunchij

Disciplinata uyashpa yachajcuna tucushunchij

“Huahuacuna ñuca cunashcata alli uyashpa, yachaj caichij” (PROVERBIOS 8:32, 33).

CANTOCUNA: 56, 89

1. a) ¿Ima shinataj yachajcuna cai tucunchij? b) ¿Alli yachaita charishpaca imatataj rurashun?

YACHAICA Jehová Diosmantami shamun. Paica mana mitsashpami yachaita cun. Chaimantami Bibliapica: “Maijan yachai illaj cashpaca, Diosta mañaichij. Paica mana mitsashpami, tucuicunaman yallijta cunga” ninmi (Santiago 1:5). Yachajcuna tucungapajca Diospaj disciplinatami chasquina canchij. Alli yachaita charishpaca mana allicunataca mana rurashunchu. Dioshuan ashtahuan amigomi tucushun (Proverbios 2:10-12). Shinallataj huiñaita causana esperanzatapishmi charishun (Judas 21).

2. ¿Jehová Diospaj disciplinata valorangapajca imatataj rurana canchij?

2 Juchayuj cashcamanta o ima shina huiñashcamantami disciplinataca mana chasquisha ninchijlla. Ashtahuanpish ima mana allita shinami ricunchij. Pero disciplinataca ñucanchij allipaj cashcatami ricuna canchij. Chashna rurashpaca disciplinataca ashtahuanmi valorashun. Diospish cꞌuyashpa disciplinaj cashcatapishmi intindishun. Proverbios 3:11, 12-pica: ‘Ñuca huahualla, Mandaj Dios imamanta llaquichijpi o disciplinajpica ama mana alli ningui. Diosca pai cꞌuyashca huahuatamari mana allitaca jarcashpa disciplinan’ ninmi. Caipi ricushca shinaca Jehová Dios ñucanchijpaj allita munashcataca mana cungarinachu canchij (Hebreos 12:5-11-ta leyipai). Jehová Diosca ñucanchijta alli rijsishcamantami siempre alli disciplinan. Cai temapica 4 yuyaicunamantami yachashun: 1) ñucanchijllataj disciplinata charinamanta, 2) yaya mamapaj disciplinamanta, 3) congregacionpi disciplinamanta, 4) disciplinata mana chasquishpa ashtahuan llaqui tucunamantami yachashun.

DISCIPLINATA CHARIJCUNA CASHPACA YACHAJCUNA CASHCATAMI RICUCHISHUN

3. ¿Huahuacuna disciplinata charijcuna tucuchunca yaya mamacunaca imatataj rurana can?

3 Ñucanchijllataj disciplinata charinaca mana alli yuyaicunamanta, mana alli ruraicunamanta jarcarinami can. Pero mana jarcarijcunalla canchijchu. Chaimantami jarcarinata yachana canchij. Chaica shuj huahua bicicletapi purinata yachana layami can. Callaripica huahua ama urmachunmi yayaca bicicletamanta charina can. Pero ña ashtahuan yachajpica yayaca asha ashami bicicletata cacharishpa catin. Huahua ña mana urmashpa, pailla rijta ricushpaca yayaca huahualla bicicletapi purichunmi saquin. Cai huahuata yachachij shinallatajmi yaya mamacunaca mana shaicushpa, pacienciahuan ‘cunashpa Jehová Diosmanta yachachina’ can. Chashna rurajpica huahuacunaca alli yachajcuna, paicunallataj disciplinata charijcunami tucungacuna (Efesios 6:4, NM).

4, 5. a) ¿‘Mushuj causaita churaringapajca’ imamantataj jarcarijcuna canata minishtinchij? b) ¿Imapi pandarishpaca imamantataj mana desanimarina canchij?

4 Maijancunaca achca edadta charishpami Jehová Diosta rijsishcacuna. Ashata jarcarijcuna cashpapish jarcarij canata yachanarajmi cashcacuna. Pero ‘mushuj causaita churaringapaj’, Jesuspaj ejemplota catingapajmi esforzarishcacuna. Chashnami asha asha jarcarijcuna tucushcacuna (Efesios 4:23, 24). Jarcarinata yachanaca minishtirishcami can. ¿Imamanta? Jarcarijcuna cashpallami ‘cai pachapi millai munaicunatapish saquishpa, cai causaipi alli yuyaihuan cashcata rurashpa Diospajlla causashun’ (Tito 2:12).

5 Tucuicunami juchayujcuna canchij (Eclesiastés 7:20). Chaimantami pandarinchijlla. Pero imapi pandarishpaca “mana jarcarij canichu” nishpa mana yuyanachu canchij. Proverbios 24:16-pica: “Cashcata ruraj runaca, canchis cutin urmashpapish, cutin jataringallami” ninmi. ¿Ñucanchijca ima shinataj jatari tucunchij? Ñucanchijllaca mana chaita rurai tucunchijmanchu. Jehová Dios paipaj espirituta cushpa ayudajllapimi jatari tucunchij (2 Corintios 4:7-ta leyipai). Diospaj espiritupaj granoca jarcarij canapishmi can. Jarcarij cashpami ñucanchijllataj disciplinata charijcuna cashcata ricuchinchij.

6. ¿Bibliata alli estudiajcuna cangapajca imatataj rurai tucunchij? (Página 27-pi tiyaj fotocunata ricui).

6 Jarcarijcuna cangapajca Diosta mañana, Bibliata estudiana, estudiashcapi cutin cutin yuyanapishmi canchij. Pero ¿Bibliata estudiana sinchi ricurijpi o estudianata mana munashpaca? Ama llaquirichu. Jehová Dios ayudachun saquijpica paica Bibliata estudiana munaita cushpami ayudanga (1 Pedro 2:2). Puntapica Bibliata estudiangapaj disciplinata charingapaj mañai. Qꞌuipaca can mañashca shina rurai. Callaripica ashalla tiempollatami estudiashpa callari tucungui. Chashna rurajpica asha ashami Bibliata estudianaca jahualla, sumaj ricuringa. Shinallataj Jehová Dios yuyashcacunapi cutin cutin yuyashpaca cushillami sintiringui (1 Timoteo 4:15).

7. ¿Diosta ashtahuan sirvingapajca shuj yayaca imamantataj disciplinata charina carca?

7 Disciplinata charijcuna cashpaca Diospajta ashtahuan rurajcunami cai tucunchij. Por ejemplo, shuj yayaca huillanaman llujshishpaca ña mana cushilla sintirircachu. Chaita cuentata cushpaca, preocuparishpami “precursor cangapaj esforzarisha” nirca. Caita pajtachingapajca revistacunapimi precursor tucungapaj temacunata leyi callarirca. Shinallataj Diostami mañarca. Chaita rurashpaca cushillami sintirirca. Diospajmanpish ashtahuanmi cꞌuchuyarca. Chashnallataj pudishca quillacunaca precursor auxiliarmi tucurca. Cai yayaca pai munashcata pajtachingapajmi esforzarishpa catirca, imapish jarcachunca mana saquircachu. Chashna esforzarishpaca qꞌuipaca precursor regularmi tucurca.

JEHOVÁ DIOSMANTA YACHACHISHPA HUAHUACUNATA HUIÑACHICHIJ

Huahuacunaca ima alli cashcata o ima mana alli cashcatapish yachashpa mana huacharincunachu. Chaimantami paicunata yachachina canchij. (Párrafo 8-ta ricui).

8-10. a) ¿Yaya mamacunaca Jehová Diosmanta yachachishpa huahuacunata huiñachingapajca imatataj rurana can? b) ¿Yaya mamacunaca Noemantaca imatataj yachai tucun?

8 Yaya mamacunaca ‘cunashpa, Jehová Diosmanta yachachishpami’ huahuacunata huiñachina can (Efesios 6:4, NM). Pero tucuri punllacunapi causacushcamantami chaita ruranaca sinchi can (2 Timoteo 3:1-5). Huahuacunaca ima alli cashcata o ima mana alli cashcataca mana yachashpa huacharincunachu. Chaimantami alli decidinata yachachun paicunata yachachina can, disciplinana can (Romanos 2:14, 15). Bibliamanta parlaj shuj libropica griego rimaimanta “disciplina” shimitaca “huahuacunata huiñachina” nishpapishmi traduci tucun. Cai shimica huahuacuna jatunyashpa alli runacuna tucuchun huiñachinami can ninmi.

9 Yaya mamacunaca huahuacunataca cꞌuyaihuanmi disciplinana can. Chashna rurajpica cuidashcami sintirincuna. Shinallataj tucui paicuna munashcataca mana rurai tucushcatami intindincuna. Ima mana allita rurashpaca llaquicunata charinata, cutin allita rurashpaca cushilla causana cashcatami intindincuna. Chaimantami yaya mamacunaca huahuacunata huiñachingapajca Jehovapaj ayudata mashcana can. Yuyashun, huahuacunata huiñachinamanta yuyaicunaca tiempohuanca cambianmi. Shinallataj cada culturapimi chꞌican chꞌican yuyaicunata charincuna. Pero Diosta uyaj yaya mamacunaca huahuacunata yachachingapajca gentecunapaj yachaipi mana confiancunachu. Shinallataj “¿huahuacunataca ima shinataj yachachisha?” nishpa mana dimastij preocuparincunachu. Chaipaj randica Diospimi confiancuna.

10 Noepaj ejemplota yachashun. Jehová Diosca shuj arcata rurachunmi mandarca. Pero paica shuj arcataca nunca mana rurashcachu carca. Chaimantami paipaj experienciapi confianapaj randica Jehovapi confiashpa Dios mandashca shina ‘tucuita chashnataj rurarca’ (Génesis 6:22). Jehová Dios mandashca shina rurashcamantami Noepish paipaj familiapish quishpirirca. Shinallataj Jehová Dios paita ayudachun saquishcamantami alli yaya carca. Juillu tamya manaraj shamui punllacunapica causaica sinchimi carca. Chashnapish paipaj huahuacunata alli huiñachishpami alli ejemplota churarca (Génesis 6:5).

11. ¿Imamantataj yaya mamacunaca huahuacunaman yachachingapaj esforzarina can?

11 Can yaya cashpaca, ¿ima shinataj Noé shina ‘tucuita chashnataj ruraj’ cai tucungui? Jehová Diosta uyai. Cambaj huahuacunata Bibliahuan, publicacioncunahuan, tandanacuicunahuan Jehová Dios yachachichun saqui. Chashna rurajpica huahuacuna tiempohuanca agradicingachari. Shuj huauquica: “Ñuca yaya mama alli huiñachishcamantami achcata agradicini. Paicunaca Jehová Dios yachachishcacuna ñuca shunguman chayachunmi ayudarca. Paicuna ayudashcamantami Dioshuan alli apanacuj tucushcani” ninmi. Shinapish yaya mamacuna Diosmanta yachachingapaj achcata esforzarijpipish maijan huahuacunaca Diosmanta caruyashcacunami. Huahuacuna Diosmanta caruyajpipish yachachingapaj achcata esforzarij yaya mamacunaca tranquilomi sintiri tucunguichij. Shinallataj ima horapish cambaj churi o ushushi Diosman tigrana esperanzatami chari tucungui

12, 13. a) ¿Shuj churi o ushushi congregacionmanta llujshichishca cajpica yaya mamacunaca imatataj rurana can? b) ¿Shuj familiaca Diosta cazushcamantaca ima bendiciocunatataj chasquirca?

12 Shuj churi o ushushi congregacionmanta llujshichishca cajpica yaya mamapajca Diosta cazunaca sinchimi can. Shuj panimanta parlashun. Paipaj ushushica congregacionmanta llujshichishcami carca, huasimantapishmi rirca. Cai panica: “Ñuca ushushihuan, nietahuan pasanatami munarcani. Chaimantami ‘congregacionmanta llujshichishcacunahuan tandanacunalla cashcata parlaj temacunaca tiyangami’ nishpa publicacioncunapi mashcai callarircani” ninmi. Pero paipaj cusaca cꞌuyaihuanmi Jehová Diospaj maquipi paipaj ushushita saquina cashcata, ashtahuanpish Diosta cazushpa disciplinata chasquichun saquina cashcata intindichirca.

13 Asha huatacuna qꞌuipaca chai panipaj ushushica cutinmi congregacionpi chasquishca carca. Chai panica: “Ñuca ushushica casi cada punllacunami telefonoman cayan, mensajecunatapish cachan. Sinchi cajpipish Diosta cazushcamantami paica ñucanchijta respetan. Allimi apanacunchij” ninmi. Cambaj churi o ushushi congregacionmanta llujchishca cajpica ¿Diospichu confiashpa catinguiman? Mana cashpaca ¿cambaj yuyashcatachu ruranguiman? (Proverbios 3:5, 6). Jehová disciplinashpaca alli yachaj cashcata, achcata cꞌuyaj cashcatami ricuchin. Jehová Diosca cambaj churita, ushushita, tucuicunata quishpichingapajmi paipaj churita curca. Jehová Diosca shujllapish ama chingarichunmi munan (2 Pedro 3:9-ta leyipai *). Chaimanta yaya mamacuna Diosta cazuna sinchi cajpipish Jehová Dios disciplinajpica paipi confiashpa, pai pushachun saquishpa catishunchij. Dios disciplinachun ama jarcashunchij.

¿CONGREGACIONPICA IMA SHINATAJ DISCIPLINATA CHASQUINCHIJ?

14. ¿Ima shinataj ‘alli cazuj’ runata utilizashpa Jehová Diosca yachachicun?

14 Jehová Diosca paita sirvijcunataca cuidashami, yachachishami nishcami. ¿Ima shinataj chaita ruran? Por ejemplo, Diosca paipaj Churitami congregacioncunata cuidachun agllarca. Cutin Jesusca micunata cuj shina cashca horaspi Diospajta yachachichunmi ‘alli cazuj’ runata agllarca (Lucas 12:42, QC, 1989). Cai ‘alli cazuj’ runaca yachachishpa, disciplinata cushpami ayudan. ¿Shuj conferenciata uyashpa, mana cashpaca ñucanchij revistapi shuj temata leyishpa cambaj causaita, yuyaita cambiashcanguichu? Chashna cashpaca Jehová Dios canta disciplinachun saquicushcatami ricuchicungui. Chaimantaca cushillami sintiri tucungui (Proverbios 2:1-5).

15, 16. a) ¿Ancianocuna cushca ayudamantaca ima shinataj beneficiari tucunchij? b) ¿Ancianocuna cushicuihuan ayudachunca imatataj rurai tucunchij?

15 Jesusca congregacionta cuidachunmi ancianocunata agllashca. Bibliapi nishca shinaca paicunaca ñucanchijpaj “allicuna” o regalocuna shinami can (Efesios 4:8 QC, 1989, 11-13). ¿Paicuna cushca ayudamantaca ima shinataj beneficiari tucunchij? Paicunaca sinchi crijcuna, alli ejemplomi cancuna. Chaimanta paicuna shina cangapaj esforzarishunchij. Shinallataj Bibliapi tiyaj yuyaicunahuan consejota cujpica paicunata cazushunchij (Hebreos 13:7, 17-ta leyipai). Congregacionpi ancianocunaca ñucanchijta cꞌuyashpami Dioshuan alli amigocuna cachun munan. Por ejemplo, tandanacuicunaman faltacujta cuentata cushpa o llaquilla cajta ricushpaca paicunaca ratitomi ayudancuna. ¿Ima shinataj ayudancuna? Ñucanchijta alli uyashpa, animashpa, Bibliapi tiyaj consejocunata yuyachishpami ayudancuna. ¿Ancianocuna ayudajpica Jehová Dios canta cꞌuyashcata sintishcanguichu?

16 Ancianocunapajca huaquinpica consejota cunaca mana jahualla ricurinchu. Por ejemplo, Davidca shuj jatun juchatami pacasha nirca. Profeta Natanpajca Davidhuan parlanacunaca sinchimi cashca canga (2 Samuel 12:1-14). Shinallataj Pablopish apóstol Pedromanmi consejota cuna carca. ¿Imamantataj chaita rurana carca? Pedroca Jesusta catij judiocunallatami ashtahuan alli tratai callarirca. Pedroman consejota cunaca sinchimi cashca canga. Pero mana manchashpami consejarca (Gálatas 2:11-14). Shinaca consejota cuna ancianocunapaj jahualla cachunca ¿imatataj rurai tucunchij? Humildes cashunchij, chashnallataj paicunata alli uyashunchij, ima consejota cujpipish agradicishunchij. Paicuna ayudajpica Jehová Dios canta cꞌuyashpa ayudacushcata ricui. Chashna rurashpami achcata beneficiarishun, ancianocunapish cushillami ayudashpa catingacuna.

17. ¿Ima shinataj ancianocunaca shuj panita ayudarca?

17 Shuj panica paipaj ñaupa causaimantami Diosta cꞌuyanaca sinchi ricurirca. Paica llaquillami puricurca. Cai panica: “Ancianocunahuan parlanacuna cashcataca allimi yacharcani. Ancianocunaca ñucata mana rimarcacunachu. Ashtahuanpish animashpami sinchiyachircacuna. Shinallataj tucui tandanacuicuna qꞌuipami ocupados cashpapish shuj anciano turillapish ‘allillachu cangui’ nishpa tapuj carca. Ñuca ñaupa causaimantami ‘Dios ñucata cꞌuyachunca mana mericinichu’ nishpa yuyaj carcani. Pero achca cutincunami congregacionpi turi ñañacunata, ancianocunata utilizashpa Jehová Diosca ñucata cꞌuyashcata ricuchishca. Cunanca paimanta ama nunca caruyangapajmi paita tucui shunguhuan mañani” ninmi.

DISCIPLINATA MANA CHASQUINAMI ASHTAHUAN LLAQUI CAN

18, 19. Disciplinajpica llaquillami sintirinchij. Pero ¿imataj ashtahuan llaqui can?

18 Disciplinajpica llaquillami sintirinchij. Pero disciplinajpi mana cazunami ashtahuan llaqui can (Hebreos 12:11). Ishqui runacunapaj ejemplota ricushun. Shujca Cainmi can. Caishujca Sedequiasmi can. Cainca paipaj huauqui Abelta shungupi pꞌiñashpami huañuchinata yuyacurca. Chaita ricushpami Diosca: “¿Ima nishpataj canca yallitaj pꞌiñarishpa ñahuipish shujtajyaringui? Allita rurashpaca jatunyachishcami canguiman. Ashtahuanpish mana allita rurajpica, juchami cantaca mana allita rurachingapaj shuyacun. Shina cajpipish mana allitaca canmari mishana cangui” nircami (Génesis 4:6, 7). Pero Cainca Jehová Diosta mana cazurcachu. Paipaj huauquita huañuchishcamantami huañungacama achca llaquicunata charirca (Génesis 4:11, 12). Jehová Diosta cazushca cashpaca Cainca chai tucui llaquicunata mana charinmanchu carca.

19 Cunanca Sedequiasmanta parlashun. Paica millai reymi carca. Israelitacuna llaquipi cashca punllacunami Jerusalenpi mandaj carca. Profeta Jeremiasca achca cutincunami Sedequiastaca mana allita ruranata saquichun nishpa huillarca. Pero cai reyca Dios disciplinajpica mana cazurcachu. Chaimantami achca llaquicunata charirca (Jeremías 52:8-11). Caipi ricushca shinaca Jehová Diosca disciplinata mana chasquishcamanta llaquicunata charichunca mana munanchu (Isaías 48:17, 18-ta leyipai).

20. ¿Diospaj disciplinata chasquijcunapish, mana chasquijcunapish imataj tucunga?

20 Cunan punllacunapica achca gentecunaca Dios cushca disciplinataca mana cazuncunachu. Pero ñallami chashna gentecunaca jatun llaqui tucungacuna (Proverbios 1:24-31). Chaimanta Diospaj disciplinata chasquishpa yachajcuna tucushunchij. Proverbios 4:13-pica: “Ñuca cunashcataca alli charishpa, chai yuyai cangui. Chaitaca huaquichinguitaj, chaimari canmanca causaita cunga” ninmi.

^ par. 13 2 Pedro 3:9 (NM): “Maijancuna, Jehová Diosca pai cusha nishcataca manaraj cushcachu, uniyacunmi nijpipish mana chashnachu. Paica cancunatami shuyacun. Shujllapish chingarichunca mana munanchu. Ashtahuanpish tucuicuna arrepintirichunmi munan”.