Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 21

Dios cushca regalocunamanta agradicishunchij

Dios cushca regalocunamanta agradicishunchij

“Ñuca Mandaj Dioslla, mancharinacunata quiquin rurashcaca ashtahuan ashtahuanmari mirashca. Ñucanchijpaj allita rurana yuyaillami cangui” (SALMO 40:5).

CANTO 5 Jehová Diosca tucuitami sumajta rurashca

CAITAMI YACHASHUN *

1, 2. a) Salmo 40:5-pi nishca shinaca ¿Jehová Diosca imallatataj cushca? b) ¿Imamantataj cai quimsa yachaicunataca yachashun?

JEHOVÁ DIOSCA mana mitsashpami imatapish cun. Por ejemplo, cai sumaj Allpata, alli rurashca ñutcuta, Bibliatapishmi cushca. Caicunata cushpami Yayitu Diosca maipi causachun, alli yuyachun, pihuanpish parlachun sumajta rurashca. Shinallataj ñucanchij causaimanta rurashca tapuicunatapishmi cutichishca (Salmo 40:5-ta liyipai).

2 Cai yachaipimi Yayitu Dios cushca quimsa regalocunamanta yachashun. Caicunapi cutin cutin yuyashpaca pai rurashcacunatami achcata valorashun. Shinallataj ñucanchijta cꞌuyaj Diostaca tucuipimi cushichinata munashun (Apocalipsis 4:11). Ashtahuancarin evolucionpi crijcunata yachachingapajmi allichirishca cashun.

ÑUCANCHIJ SUMAJ ALLPA

3. ¿Cai Allpaca imamantataj mana shujtaj planetacuna shina can?

3 Jehová Dios cai Allpata ima shina rurashcata ricushpami pai yachaj cashcata yachanchij (Romanos 1:20; Hebreos 3:4). Inti muyundijtaca achca planetacunami muyucun. Chai planetacunamantaca Allpallapimi causai tiyan. Chaimantami cai Allpaca mana shujtaj planetacuna shina can.

4. ¿Cai Allpata ricushpaca ima shinataj Yayitu Dios yachaj cashcata ricunchij? Shuj ejemplomanta parlai.

4 Caipi yuyashun. Allpaca carupi tiyaj llavishca huasi shinami can. Chaipica achca gentecunami causan. Pero gentecuna rurashca huasihuan, Dios rurashca Allpahuanca mana igualchu can. Por ejemplo, ¿chai huasipi causajcunaca paicunallataj huairata, micunata, yacuta rurai tucuncunachu? ¿Basuracunatapish huasi canllaman mana shitashpaca causai tucuncunamanchu? Mana. Ashtahuanpish Allpapica achca gentecuna, animalcunami causan. Cai Allpapica huairata, micunata, yacutami charinchij. Caicunaca mana nunca tucurinchu. Ashtahuancarin basuracunataca shujtaj planetamanca mana shitancunachu. Chaicunata mana shitajpipish cai Allpaca alajami can. Causangapajpish allimi can. ¿Imamantataj chashna sumaj Allpa can? Jehová Diosmi cai Allpapi utilizashcacunataca cutin tigra utilizachun rurashca. Chaimanta cunanca huairamanta, yacumanta yachashun.

5. a) ¿Chuya huaira illajca imamantataj mana saquirinchij? b) ¿Huaira mana tucurishcata intindishpaca imatataj crinchij?

5 Gentecuna, animalcunaca huairata mana aisashpaca mana causai tucunmanchu. Huatan huatanmi cai Allpapi tucui causaita charijcunaca achca huairata samaita aisancuna. Samaita aisashpaca chuya huairatami aisanchij. Cutin samaita shitashpaca mapayashca huairatami shitanchij. Chaita rurajpipish chuya huairaca achca cashcamantami mana tucurin. ¿Chuya huaira illajca imamantataj mana saquirinchij? Jehová Diosca tucui laya plantacunatami rurashca. Cai plantacunaca mapayashca huairata aisashpapish chuya huairatami shitan. Huaira mana tucurishcata intindishpaca Diosmanta Hechos 17:24, 25-pi nishcacunaca cierto cashcatami crinchij. Chaipica: “Paica causaitapish, samaitapish tucui imatapish cuj Taita Diosmi” ninmi.

6. a) ¿Yacu illajca imamantataj mana saquirinchij? b) ¿Yacu mana tucurishcata ricushpaca imatataj Diosmanta yachashcanchij? (“ Yacuca Jehová Dios cushca sumaj regalomi can” nishca recuadrota ricui).

6 Cai Allpa intimanta mana carupi, mana cꞌuchullapi cashcamantami yacuca tiyan. Por ejemplo, cai Allpa inti cꞌuchullapi cashpaca tucuimi chaquinman. Rupacuj jatun rumi shinami tucunman. Cutin Allpa intimanta asha carupi cajpica yacuca razumi tucunman. Jatun rundu shinami canman. Jehová Diosca Allpataca shuj alli lugarpimi churarca. Chaimantami yacuca mana tucurin. ¿Yacu illajca imamantataj mana saquirinchij? Intica mama cuchapi tiyaj yacucunata, Allpapi tiyaj huaquin cuchacunatami cunujyachin. Yacu cunujyashpaca pꞌuyucunami tucun. Cai pꞌuyucunapi tiyaj yacuca casi 10 punllacunatami cielopi saquirin. Chai huashaca cai yacuca tamya o razu tucushpami Allpaman cutin urman. Qꞌuipaca cai yacucunaca cutinmi mama cuchaman o cai Allpapi tiyaj cuchacunaman tigran. Chashnami Jehová Diosca cai Allpapi yacu ama tucurichun alajata rurashca. Paica shinami yachaisapa, tucuita ruraj cashcata ricuchishca (Job 36:27, 28; Eclesiastés 1:7).

7. ¿Salmo 115:16-pi parlashca regalomantaca ima shinataj agradicishcata ricuchinchij?

7 Cai Allpata, caipi tiyaj chꞌican chꞌican cosascunata valorashcata ricuchingapajca Jehová Dios imallata rurashcapimi cutin cutin yuyana canchij (Salmo 115:16-ta liyipai). Chashnami Yayitu Dios cada punlla ñucanchijman imallata cushcamantaca agradicishun. Shinallataj ñucanchij causan lugarcunata cuidashpa, limpiota charishpami paita agradicishcata ricuchishun.

ÑUCANCHIJ ÑUTCU

8. ¿Ñucanchij ñutcuca imamantataj alli rurashca can ninchij?

8 Gentecunapaj ñutcuca alli rurashcami can. Mamapaj huijsapi cai horasmantami Jehová Diosca ñucanchij ñutcu formarishpa catichun rurashca. Cada minutocunami achca celulacunaca ñucanchij ñutcupi formarincuna. Ñucanchij ñutcuca 3,3 libracunatami pesan. Shina cajpipish investigajcuna nishca shinaca ñutcuca casi 100 mil millones neuronacunatami charin. ¿Ñutcuta charishcamantaca imallatataj rurai tucunchij?

9. ¿Canca imamantataj parlanaca Dios cushca sumaj regalo cashcata cringui?

9 Parlanaca shuj sumaj milagromi can. Parlacujpi ñucanchij cuerpopi ima tucushcata yuyashun. Por ejemplo, shuj palabrata parlangapajca ñucanchij ñutcuca cꞌallupi, cungapi, shimipi, quijadospi, pechopi tiyaj musculocunatami cuyuchina can. Palabracuna alli intindirichunca cai musculocunami ordenpi cuyurina can. Ñucanchijca achca shimicunatami parlai tucunchij. 2019 huatapimi shuj estudiota rurarcacuna. Chaipica llullu huahuacunaca huaquin palabracunatami intindi tucuncuna ninmi. Cai estudiomi huaquin investigajcunapaj nishcacuna ciertotaj cashcata ricuchin. Paicunaca chꞌican chꞌican shimicunata parlangapaj o intindingapajmi rurashca canchij nincunami. Parlanaca Dios cushca sumaj regalomi can (Éxodo 4:11).

10. ¿Yayitu Dios ñucanchijta parlai tucuchun rurashcamantaca ima shinataj agradicinchij?

10 Yayitu Dios ñucanchijta parlai tucuchun rurashcamantami pagui nina canchij. Paita agradicishcata ricuchingapajca evolucionpi crijcunamanmi Dios tucuita rurashcata huillana canchij (Salmo 9:1; 1 Pedro 3:15). Evolucionmanta yachachijcunaca cai Allpata, causaita charijcunatapish mana pi rurashcata crichunmi munancuna. Pero Jehová Dios tucuita ruraj cashcata yachachunca Bibliapi tiyaj versocunahuan, cai yachaipi tiyaj huaquin yuyaicunahuanmi yachachi tucunchij. Shinami ñucanchijta uyasha nijcunaca imamanta chashna crishcata yachangacuna (Salmo 102:25; Isaías 40:25, 26).

11. ¿Ñucanchij memoriaca ima shinataj can?

11 Ñucanchij memoriaca casi tucuitami yuyari tucun. Asha huatacuna huashamanca shuj yachaj runaca ñucanchij memoriaca 20 millones librocuna ima nishcatami yuyari tucun nircami. Pero ñucanchij memoria chaitapish yalli yuyari tucushcatami cunan punllacunapica yachaj chayashcacuna. ¿Alli memoriata charishcamantaca imatataj ashtahuan rurai tucunchij?

12. ¿Ñaupa punllacunapi ima tucushcata yuyarishcamantaca imatataj rurai tucunchij?

12 Cai Allpapi tucui causajcunamantaca gentecunallami ñaupa punllacunapi imalla tucushcata yuyarishpa ñucanchij yuyaita, causaitapish cambiai tucunchij. Chaita rurashpaca cada unomi allicuna tucushun (1 Corintios 6:9-11; Colosenses 3:9, 10). Tucuicunami ima alli cashcata, ima mana alli cashcata agllanata yachai tucunchij (Hebreos 5:14). Ashtahuanpish cꞌuyaj, llaquij, cashcata ruraj canatami yachai tucunchij.

13. Salmo 77:11, 12-pi nishca shinaca ¿Yayitu Dios memoriata cushcamantaca ima shinataj agradicishcata ricuchinchij?

13 Yayitu Dios memoriata cushcamantaca ¿ima shinataj agradicishcata ricuchinchij? Jehová Dios ñucanchijta ima shina ayudashcata, cushichishcata yuyarishpami paita agradicishcata ricuchinchij. Chashnami shamuj punllacunapipish ñucanchijta ayudanataca tucui shunguhuan crinchij (Salmo 77:11, 12-ta liyipai; 78:4, 7). Ashtahuanpish ñucanchij memoriata valichishcata ricuchingapajca shujtajcuna ñucanchijmanta imata rurashcata yuyarishpami paicunata agradicina canchij. Investigadorcunaca pagui ninata yachaj gentecunami ashtahuan cushilla causancuna ninmi. Yuyaita alli utilizangapajca Jehová Diospaj ejemplotami catina canchij. Por ejemplo, Diosca tucuita yuyarij cashpapish ñucanchij juchacunamanta arrepintirijpica paica perdonashpami cungarin (Salmo 25:7; 130:3, 4). Ñucanchijtapish shujtajcuna llaquichishpa, perdonahuai nijpica Jehová Diosca paicunata perdonachunmi munan (Mateo 6:14; Lucas 17:3, 4).

Yayitu Dios ñucanchijman ñutcuta cushcamantaca paita jatunyachishpami agradicishcata ricuchinchij. (Párrafo 14-ta ricui). *

14. ¿Ñutcuta valichishcataca ima shinataj ricuchinchij?

14 Jehová Dios ñucanchijman ñutcuta cushcamantami paita jatunyachishpa agradicishcata ricuchinchij. Maijancunaca paicuna munashcallata rurangapajmi ñutcutaca utilizancuna. Chaimantami paicunallataj caita ruranaca alli, chaita ruranaca mana alli nishpa imatapish dicidincuna. Pero Jehová Diosmi ñucanchijta rurarca. Chaimantami pailla caita o chaita rurachun mandai tucushcata intindinchij (Romanos 12:1, 2). Diospaj mandashcacunata pajtachishpaca cushillami causanchij (Isaías 48:17, 18). Jehová Dios ñucanchij causaipi imata rurachun munashcatapishmi yachanchij. Cꞌuyaj Diosta jatunyachingapaj, paita cushichingapajmi causanchij (Proverbios 27:11).

BIBLIACA DIOS CUSHCA REGALOMI CAN

15. ¿Jehová Diosca Bibliata cushpaca ima shinataj gentecunata cꞌuyashcata ricuchin?

15 Jehová Diosca ñucanchijta cꞌuyashcamantami Bibliataca cushca. Paica ñaupa punllacunapimi paipaj ayudahuan huaquin cꞌaricunaman Bibliata quillcachun mingarca. Diosca ñucanchij causaimanta rurashca tapuicunatami paipaj Shimipi cutichin. Maipica cashna nishpachari tapurishcanchij: “¿Imamantataj tiyai callarircanchij? ¿Imapajtaj causanchij? ¿Shamuj punllacunapica imataj tucunga?” Jehová Diosca tucui gentecuna cai tapuicunamanta yachachunmi munan. Chaimantami ñaupa punllacunamanta, cunan punllacunacama Bibliata traducichunca gentecunata ayudashca. Cunan punllacunapica Bibliataca ashalla partecunata o tucuitami 3 mil yalli shimicunapi traducishcacuna. Bibliataca shujtaj librocunamanta yalli achca shimicunapimi traducishca. Maipi causashpapish, ima shimita parlashpapish tucuicunami paicunapaj propio shimipi Bibliataca liyi tucuncuna (“ Bibliataca África shimicunamanmi traducishca” nishca recuadrota ricui).

16. Mateo 28:19, 20-pi nishca shinaca ¿Jehová Dios Bibliata cushcamantaca ima shinataj agradicishcata ricuchinchij?

16 ¿Jehová Dios Bibliata cushcamantaca ima shinataj agradicishcata ricuchinchij? Bibliata tucui punllacuna liyishpa, ima yachachishcacunapi cutin cutin yuyarishpa, chaipi yachachishcacunata causaipi pajtachishpami paita agradicishcata ricuchinchij. Shinallataj gentecunaman Diospaj Shimimanta yachachingapaj esforzarishpami paita agradicishcata ricuchishun (Salmo 1:1-3; Mateo 24:14; Mateo 28:19, 20-ta liyipai).

17. a) ¿Cai yachaipica Dios cushca ima regalocunamantataj yachashcanchij? b) ¿Catij yachaipica imatataj yachashun?

17 Cai yachaipica Dios cushca quimsa regalocunamantami yachashcanchij. Paica cai Allpata, ñucanchij ñutcuta, Bibliatami cushca. Pero Jehová Dios cushca shujtaj regalocunataca mana ricui tucunchijchu. Caitaca catij yachaipimi yachashun.

CANTO 12 Jatun Dios Jehová

^ par. 5 Cai yachaipica Yayitu Diosta ashtahuan cꞌuyanata, pai cushca quimsa regalocunamanta ima shina agradicinatami yachashun. Shinallataj Yayitu Diospi mana crijcunahuan parlangapajmi alaja yuyaicunata yachashun.

^ par. 64 FOTOMANTA: Shuj panica shujtaj llajtamanta shamujcunaman huillangapajmi shujtaj shimita yachacun.