Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 19

Tucuri punllacunapi ‘janaj ladomanta mandaj’

Tucuri punllacunapi ‘janaj ladomanta mandaj’

‘Huatacuna ña pajtamujpimi, ura lado llajtata jatun mandajca janaj lado llajtata jatun mandajhuan macanacugringa’ (DANIEL 11:40).

CANTO 150 Diosca ñucanchijta quishpichijmi

CAITAMI YACHASHUN *

1. ¿Bibliapi tiyaj profeciacunaca imata yachachuntaj ayudan?

¿SHAMUJ punllacunapica Diospaj pueblohuanca imataj tucunga? Bibliapi tiyaj profeciacunata liyishpami shamuj punllacunapi imalla tucunata yachashun. Por ejemplo, Daniel capítulo 11-pi tiyaj profeciaca achca poderta charij huaquin gobiernocuna imata ruranatami huillan. Chaipimi janaj ladomanta mandajca ura ladomanta mandajhuan macanacungacuna nin. Cai profeciaca ña casi tucuimi pajtaricun. Chaimantami cai profecía tucui pajtarinataca crinchij.

2. ¿Génesis 3:15, Apocalipsis 11:7 y 12:17-pi nishca shinaca Danielpaj profeciata estudiacushpaca imatataj yuyarina canchij?

2 ¿Daniel capítulo 11-pi parlashca profeciata alli intindingapaj imatataj yuyarina canchij? Cai profeciapica huaquin jatun mandajcunamanta parlashcatami yuyarina canchij. Paicunaca Diosta sirvijcuna causan llajtacunapimi mandashcacuna. Shinallataj huaquincunaca Diospaj pueblotami catirashpa llaquichishcacuna. Muyundij Allpapi Diosta sirvijcunaca ashallacunami canchij. Pero ¿paicunataca imamantataj cai Allpapi mandajcunaca catirashpa llaquichincuna? Diablopish paita apoyajcunapish Jehová Diosta, Jesusta sirvijcunatami tucuchinata munancuna (Génesis 3:15; Apocalipsis 11:7; 12:17-ta liyipai). Daniel libropi parlashca profeciaca caishuj profeciacunahuanca igualmi cana can. Chai profeciata alli intindingapajca Bibliapi tiyaj shujtaj versocunatapishmi alli estudiana canchij.

3. ¿Cai yachaipi, catij yachaipica imatataj estudiashun?

3 Cai yachaipimi Daniel 11:25 al 39-ta yachashun. 1870-manta y 1991-cama picuna janaj ladomanta mandaj cashcata, ura ladomanta mandaj cashcatami yachashun. Shinallataj cai profeciata imamanta ña mana ñaupa shina intindina cashcatami ricushun. Catij yachaipica Daniel 11:40 al 12:1-pi tiyaj profeciamantami yachashun. Cai profeciata estudiacushpaca 1991 huatamanta Armagedón chayangacama imalla tucuna cashcatami ricushun. Cai ishqui yachaicunata estudiacushpaca “Tucuri punllacunapimi ishqui mandajcuna macanacun” nishca recuadrota ricui. Pero puntapica cai profeciapi parlashca ishqui mandajcuna picuna cashcatarajmi yachashun.

¿JANAJ LADOMANTA MANDAJ URA LADOMANTA MANDAJCUNACA PICUNATAJ CAN?

4. ¿Janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajca imatataj igual rurashcacuna?

4 ¿Ñaupa punllacunapica picunatataj ‘janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandaj’ nijcuna carca? Israel llajtapi mandajcunatami chashna nijcuna carca. ¿Caitaca ima shinataj yachanchij? Shuj angelca profeta Danielmanca: “Ñucaca, qꞌuipa punllacunapi cambaj llajtacuna imalla tucuna cashcatami huillaj shamurcani” nircami (Daniel 10:14). Huata 33 Pentecostés punllacamami Israel llajtaca Jehová Diospaj pueblo carca. Pero chai huatamantami Jesusta catijcunalla paipaj pueblo tucurca. Chaimantami cunanca Daniel 11-pi parlashca huaquin versocunaca ña mana Israel llajtamanta parlacun. Ashtahuanpish Jesusta catijcunamantami parlacun (Hechos 2:1-4; Romanos 9:6-8; Gálatas 6:15, 16). Ashtahuancarin huatacuna pasajpimi janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajca ña cambiarishcacuna. ¿Cai mandajcunaca imatataj igual rurashcacuna? Puntapica, Diosta sirvin llajtacunapimi mandashcacuna. Huaquincunacarin Diospaj pueblotami catirashpa llaquichishcacuna. Ishquipica, Diospaj pueblota llaquichishpami Yayitu Diosta pꞌiñashcata ricuchishcacuna. Quimsapica, ura ladomanta mandaj, janaj ladomanta mandajca paicunamanta shujlla mandasha nishpami macanacushpa catishcacuna.

5. ¿100 huatamanta 1870 huatacamaca janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajca tiyarcachu? Ima intindishcata parlai.

5 100 huata qꞌuipami panda yachachijcunaca Diosta alli sirvijcunata pandachircacuna. 1870 huatacamami Diosta sirvijcunaca mana tandalla sirvi tucurcacuna. Panda yachachijcunami shuj millai qꞌuihua shina mirarircacuna. Chaimantami Diosta alli sirvijcunata rijsinaca sinchi carca (Mateo 13:36-43). 100 huatamanta 1870 huatacamaca mandajcuna tiyajpipish janaj lado mandajta, ura lado mandajtaca mana ricuchincunachu. ¿Imamantataj chaita ninchij? Chai huatacunapi mandajcunaca picuna Diosta sirvijcuna cashcata mana yacharcacunachu. Chaimantami paicunataca mana llaquichircacuna. * Pero 1870 huatacuna qꞌuipami janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajcunaca cutin ricurina carca. ¿Imamantataj chashna ninchij?

6. ¿Diospaj puebloca ima horamantataj cutin tiyai callarirca?

6 1870 huatamantami huauqui Charles Russell paipaj compañerocunapish Bibliamanta estudiangapaj tandanacurcacuna. Bibliapi nishca shinaca chai huauquicunami Dios cachashca ‘huillaj’ shina Jesús manaraj mandajpi ñanta allichirca (Malaquías 3:1). Chaimantami Diospaj pueblo maijan cashcata ricunalla carca. ¿Chai tiempopica Diosta sirvijcunata llaquichij mandajcuna tiyarcachu? Caimanta ashtahuan yachashun.

¿URA LADOMANTA MANDAJCA PITAJ CAN?

7. ¿Primera Guerra Mundial casi tucuringacamaca maijantaj ura ladomanta mandaj carca?

7 1870 huatapajca Gran Bretañaca achca soldadocunatami charirca. Cai llajtaca achca llajtacunata mandajmi tucushcarca. Danielmanta profeciaca shuj uchilla gachu quimsa gachucunata anchuchishcatami huillan. Uchilla gachuca Gran Bretañatami ricuchin. Cutin caishuj quimsa gachucunaca Francia, España y Países Bajos nishcatami ricuchin (Daniel 7:7, 8). Primera Guerra Mundial casi tucuringacamami Gran Bretañaca ura ladomanta mandaj carca. Chai tiempopajca Estados Unidosmi tucui llajtacunamanta yalli achca cullquita charirca. Shinallataj Gran Bretañahuanca alli apanacushpami trabajai callarircacuna.

8. ¿Cai último punllacunapica pitaj ura ladomanta mandaj cashca?

8 Primera Guerra Mundial punllacunapimi Estados Unidos y Gran Bretañaca shujlla shina tucushpa shujtaj llajtacunamanta yalli poderyuj tucurcacuna. Shinallataj Daniel libropi nishca shinaca cai mandajcunami ‘ashtahuan cꞌari cꞌari achca soldadocunata tandachircacuna’ (Daniel 11:25).Cai último punllacunapica Estados Unidos y Gran Bretañaca ishquindijpura tandanacushpami ura ladomanta mandaj tucushcacuna. * Pero ¿janaj ladomanta mandajca pitaj cashca?

JANAJ LADOMANTA MANDAJMI CUTIN RICURIN

9. a) ¿Janaj ladomanta mandajca ima horataj cutin ricurirca? b) ¿Daniel 11:25-pi nishcacunaca ima shinataj pajtarirca?

9 Yuyarishun. 1870-pimi Russellca paipaj compañerocunahuan Bibliata estudiangapaj shuj grupota callarichirca. ¿Chai huashaca imataj tucurca? 1871-pimi janaj ladomanta mandajca cutin ricurirca. Chai huatapimi Otto von Bismarckca achca llajtacunata tandachishpa Alemania llajta tucuchun ayudarca. Prusia llajtamanta Mandaj Guillermo Primeroca chai llajtata mandajmi tucurca. Chaimantami Bismarcktaca paita mandashpa ayudachun agllarca. * Achca huatacuna qꞌuipaca Alemania llajtaca huaquin África llajtacunata y Pacífico llajtacunatami mandai callarirca. Qꞌuipacarin Gran Bretaña llajtata yalli jatun mandajmi tucusha nirca (Daniel 11:25-ta liyipai). Alemania llajtata mandajca casi Gran Bretaña shinami achca soldadocunata tandachirca. Primera Guerra Mundialpica cai tucui soldadocunaca paipaj contracunahuanmi macanacurca.

10. Daniel 11:25b y 26-pi nishcacunaca ¿ima shinataj pajtarirca?

10 Daniel libropica Alemania llajtahuan, paipaj soldadocunahuan ima tucunamantami parlan. Chai libropica janaj ladomanta mandajca mana mishangachu ninmi. ¿Imamantataj mana mishai tucunga? Daniel huillashca profeciaca: ‘Ashtahuanpish paica paipaj soldadocunallataj umajpimi, mana mishanga. Paipaj sumaj micunata micujcunallataj llaquichijpimi, paipaj soldadocunataca mishanga’ ninmi (Daniel 11:25b, 26a). Daniel causan punllacunapica ‘sumaj micunata micujcunaca’ mandajta ayudajcunami carca (Daniel 1:5). ¿Cai profeciapica picunamantataj parlacurca? Alemania llajtapi mandajta ayudajcunamantami parlacurca. Cai ayudajcunaca soldadocunata mandajcunami carca. Paicunaca Alemania llajtata jatun mandajta apoyanata saquijpimi cai mandajca ña mana mandashpa cati tucurca. * Shinallataj cai profeciapica janaj ladomanta mandaj ura ladomanta mandajhuan macanacushpa maijan mishana cashcatami parlarca. Janaj lado mandajmanta parlashpaca: “Paipaj soldadocunataca mishanga. Achcacunami huañungacuna” nircami (Daniel 11:26b). Cai profeciapi nishca shinaca Primera Guerra Mundialpica Alemania llajtamanta soldadocunaca mana mishai tucurcacunachu. Chai jatun guerrapica achcacunami huañurca.

11. Daniel 11:27 al 30 nishca shinaca janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajca ¿imatataj rurarcacuna?

11 Danielpi parlashca profeciaca janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish manaraj Primera Guerra Mundial callarijpimi ima tucunata parlarca. Daniel 11:27, 28-pica: “Mezapi micushpa tiyacushpapish caishujpish chaishujpish llullangacunami” ninmi. Shinallataj janaj ladomanta mandajca ‘achca charinacunatami tandachinga’ ninmi. Chai nishcacunaca pajtarircatajmi. Alemaniamanta mandajcunapish Gran Bretañamanta mandajcunapish caishujmanta chaishujmantami tranquilo causanata mashcana canchij nircacuna. Pero 1914 huatapimi paicunaca macanacui callarircacuna. Achca huatacuna huashaman, manaraj macanacushpaca Alemania llajtaca shujtaj llajtacunata yallimi charij tucurca. Shinapish shuj llajtallami Alemaniata yalli charij carca. Daniel 11:29 y 30a-pi nishca shinaca Alemaniaca ura ladomanta mandajhuan macanacui callarishpapish mana misharcachu.

MANDAJCUNACA DIOSPAJ PUEBLOTAMI LLAQUICHINCUNA

12. ¿Primera Guerra Mundialpica janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish imatataj rurarcacuna?

12 1914 huatamanta huichimanca cai ishqui mandajcunaca paicunapura macanacushpami catircacuna. Shinallataj Diospaj pueblotapishmi catirashpa llaquichircacuna. Por ejemplo, Primera Guerra Mundialpimi Alemaniata mandajpish Gran Bretañata mandajpish Diosta sirvijcunataca guerrapi mana macanacusha nishcamanta llaquichircacuna. Estados Unidos llajtata mandaj gobiernocarin Diosmanta ama huillachunmi Diospaj obrata pushaj huauquicunataca carcelpi churarca. Chashnami Apocalipsis 11:7-10-pi parlashca profeciaca pajtarirca.

13. ¿Huata 1930 qꞌuipa y Segunda Guerra Mundialpica janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandajca imatataj rurarcacuna?

13 Huata 1930 huasha, Segunda Guerra Mundial punllacunapipish janaj ladomanta mandajca dimastij pꞌiñarishpami Diosta sirvijcunata llaquichircacuna. Nazi politicocunaca Alemaniapi mandai callarishpaca Hitler, paita apoyajcunapishmi Diospaj pueblotaca ama huillachun jarcarcacuna. Cai millai mandajcunaca Diosta sirvijcunataca casi 1.500 huauqui panicunatami huañuchircacuna. Shinallatajmi maijancunatacarin campo de concentración nishcacunamanmi cacharcacuna. Danielca cai profecía pajtarinatami parlarca. Paica: Janaj ladomanta mandajmi ‘Diospaj huasitapish yangata ruranga, Diosman cushpa rupachinatapish jarcangacunami’ nircami. ¿Caica imatataj ricuchin? Diosta sirvijcunata ama huillashpa catichun jarcanatami ricuchirca (Daniel 11:30b, 31a). Alemaniata mandaj Hitlerca Diosta sirvijcunataca tucuitami tucuchisha nirca.

JANAJ LADOMANTA MUSHUJ MANDAJMI RICURIN

14. ¿Segunda Guerra Mundial qꞌuipaca pitaj janaj ladomanta mandaj tucurca?

14 Segunda Guerra Mundial qꞌuipaca Unión Sovieticapi mandajca Alemaniapi saquirij huaquin llajtacunatami dueñoyarca. Chaimi janaj ladomanta mandaj tucurca. Cai mandajca Alemania llajtata mandaj shinallatajmi Diostaraj cazujcunataca catirashpa llaquichircacuna.

15. ¿Segunda Guerra Mundial tucurishca huashaca imatataj janaj ladomanta mandajca rurarca?

15 Segunda Guerra Mundial qꞌuipallaca Unión Sovieticapi mandaj, paita apoyaj mandajcunapish Diosta sirvijcunatami llaquichircacuna. Apocalipsis 12:15-17-pi huillashca shinaca janaj ladomanta mandajca Diosta sirvijcunataca ama huillachunmi jarcarca. Shinallataj achca Testigocunatami caru llajtacunaman cachashpa prezupi churarca. Cai tucuri punllacunapicarin Diosta sirvijcunataca “jatun yacuta” catichishpa cachacuj shinami catirashpa llaquichicushca. Paicunata chashna llaquichishpapish Diosta sirvichunca mana jarcai tucushcacunachu. *

16. Daniel 11:37 al 39-pi nishca shinaca ¿Unión Sovieticaca imatataj rurarca?

16 (Daniel 11:37-39-ta liyipai). Cai profeciapi nishca shinaca janaj ladomanta mandajca ‘paipaj yayacunapaj Diostapish mana cazurcachu’. ¿Ima shinataj mana cazurca? Unión Sovieticaca tucui religioncunatami tucuchisha nirca. Chaipajca religionta pushajcuna ama imata rurachunmi jarcasha nirca. Chaimantami 1918 huatapica sovieticocunata mandajca huahuacunaman escuelacunapi Dios mana tiyashcata yachachichun decidirca. Pero ¿cai mandajca ima shinataj ‘macanacuipi ayudaj nishca diosta’ jatunyachishcata ricuchirca? Paica achca soldadocunata charingapajmi achca cullquita gastarca. Shinallataj jatun mandaj tucungapajca manchanai armacunatami rurarcacuna. Asha tiempo qꞌuipaca janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish achca armacunatami tandachircacuna. Chai armacunahuanca huaranga huaranga gentecunatami huañuchinman carca.

ISHQUI MANDAJCUNAMI ISHQUINDIJ TRABAJACUN

17. ¿Millanana chingachijca imataj can?

17 Janaj ladomanta mandajpish ura ladomanta mandajpish ishquindij trabajashpami ‘millanana chingachijta churashcacuna’ (Daniel 11:31). Cai ‘millanana chingachijca’ Organización de las Naciones Unidas nishcami can. Cai organizaciontaca ONU nishpapishmi rijsincuna.

18. ¿Organización de las Naciones Unidastaca imamantataj ‘millanana chingachij’ nin?

18 Organización de las Naciones Unidasca gentecunamanmi sumaj causaita cusha nin. Pero chaitaca Diospaj gobiernollami cui tucun. Chaimantami Danielpi parlashca profeciaca chai organizaciontaca “millanana” nin. Shinallataj panda religioncunata llaquichishpa tucuchina cashcamantami cai organizaciontaca ‘chingachij’ nin (“Tucuri punllacunapimi ishqui mandajcuna macanacun” nishca recuadrota ricui).

¿IMAMANTATAJ CAITACA ALLI INTINDINA CANCHIJ?

19, 20. a) ¿Cai yachaipi yachachishcacunataca imamantataj alli intindina canchij? b) ¿Catij yachaipica ima tapuimantataj yachashun?

19 ¿Cai yachaipi yachachishcacunataca imamantataj alli intindina canchij? Mandajcuna imallata rurashcata yachashpami Danielpi parlashca huaquin versocuna pajtarishcata ricushcanchij. Janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandaj 1870-manta 1991 huatacama mandajpimi cai profeciamanta parlashca shuj partella pajtarirca. Caita intindishpami Danielpi parlashca tucui profecía pajtarinata crinchij.

20 Pero Unión Soviética nishcaca 1991 huatapimi chingarirca. Shinashpaca cunan punllacunapica ¿pitaj janaj ladomanta mandaj can? Caitaca catij yachaipimi ricushun.

CANTO 128 Ahuantashpa catishunchij

^ par. 5 Janaj lado mandajmanta, ura lado mandajmanta Daniel libropi parlashca profeciacunami pajtarishpa caticun. ¿Caitaca ima shinataj yachanchij? ¿Imamantataj cai profeciataca alli intindina canchij?

^ par. 5 Roma llajtamanta mandaj Aurelianoca 270 al 275 huatacamami mandarca. Cutin Zenobia shuti mandajpish 267 al 272 huatacamami mandarca. Prestemos atención a las profecías de Daniel nishca libropimi capítulos 13 y 14-pi caimanta yacharcanchij. Pero cunanca cai profeciata ashtahuan alli intindishpami paicuna janaj ladomanta mandaj, ura ladomanta mandaj mana cashcata ni tucunchij.

^ par. 9 1890 huatapica mandaj Guillermo Segundoca Bismarcktaca gobiernopaj trabajanata saquichunmi obligarca.

^ par. 10 Mandajta ayudajcunaca gobierno mandashpa ama catichunmi Alemania llajtata mandajta apoyanata saquircacuna. Paicunaca guerrapi mashna soldadocuna huañushcata mana huillana cajpipish contracunamanmi huillarcacuna. Ashtahuancarin jatun mandajtapish mandanata saquichunmi obligarcacuna.

^ par. 15 Daniel 11:34-pi nishca shinaca janaj ladomanta mandajca Diosta sirvijcunatami asha tiempota catirashpa llaquichinata saquircacuna. 1991 huatapimi Unión Sovieticaca chingarirca. Chaipimi chai profeciaca pajtarirca.