Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Panda yuyaicunamanta huaquichirishunchij

Panda yuyaicunamanta huaquichirishunchij

“Riquichij yanga yachaicunahuan, ñaupamanta runacuna apamushca chushaj yuyaicunahuan, cai pacha yuyaicunahuanca pipish cancunataca ama umachun” (COLOSENSES 2:8).

CANTOCUNA: 38, 31

1. ¿Apóstol Pabloca Colosas huauquicunamanca imatataj nirca? (Jahuapi tiyaj dibujota ricui).

APÓSTOL Pabloca Roma llajtapimi punta cutin prezu cashpa Colosas llajtapi caj huauquicunaman shuj cartata escribirca. Tal vez huata 60 o 61-pimi chai cartataca escribishcanga. Chaipica Jehová shina yuyanatami yachachirca (Colosenses 1:9). Chai cartapica: ‘Caitaca crinalla shimicunahuan huillaj tucushpa cancunata pipish ama umachunmi chashnaca nini. Riquichij yanga yachaicunahuan, ñaupamanta runacuna apamushca chushaj yuyaicunahuan, manapish Cristopaj caj, cai pacha yuyaicunahuanca pipish cancunataca ama umachun’ nircami (Colosenses 2:4, 8). Chai qꞌuipaca cai mundopaj yuyaicunata charinaca mana alli cashcatami intindichirca. Shinallataj chai panda yuyaicunata gentecuna imamanta munaj cashcatami ricuchirca. Por ejemplo, achca gentecunaca shujtajcunata yalli, yachaisapa cashcatami yuyajcuna carca. Chaimantami apóstol Pabloca cai mundopaj yuyaicunamanta, shujtaj mana alli cosascunamanta jarcarinata yachachirca (Colosenses 2:16, 17, 23).

2. ¿Imamantataj gentecunapaj panda yuyaicunamanta yachashun?

2 Cai mundopaj yuyaita charij gentecunaca Jehová Diospaj mandashcacunataca mana cazuncunachu. Paicunapaj yuyaicunata catishpaca asha ashami Diosmanta caruyashun. Cai mundopaj yuyaicunaca televisionpi, Internetpi, trabajopi, escuelapimi ñucanchijtaca pandachi tucun. Cai yachaipica, cai mundopaj yuyaicuna ama ñucanchijta pandachichun imata ruranatami ricushun. Shinallataj gentecuna ima panda yuyaicunata charishcata, chai yuyaicunamanta ima shina jarcarinatami yachashun.

¿DIOSPI CRINACHU CANCHIJ?

3. a) ¿Achca gentecunaca imatataj yuyancuna? b) ¿Imamantataj chaita yuyancuna?

3 “Alli persona cangapaj Diospi crinataca mana minishtinichu”. Achca llajtacunapi gentecunaca Dios tiyashcataca mana crincunachu. Paicunaca Dios tiyashcata o mana tiyashcata mana alli yachashcamantami chashna yuyancuna. Chaimantami paicuna munashcata rurashpa causancuna (Salmo 10:4-ta leyipai). Shujtajcunaca, “yachaisapa cashpaca Diospi crinataca mana minishtinchijchu” nishpami yuyancuna.

4. ¿Maijancuna Dios tiyashcata mana crinichu nijpica ima shinataj ayudai tucunchij?

4 ¿Tucuita ruraj Dios mana tiyashcataca crinallachu canchij? Cientificocuna ima nishcata tucuita crishpaca pandarishunmi. Dios tiyashcata yachangapajca shuj chꞌimbapuraita ricushun. ¿Shuj huasi dañarishpaca paillataj alli tucunllachu? Mana. Pero ñucanchij maqui chugririshpaca paillataj alliyanllami. ¿Imamantataj maqui chugririshpaca paillataj alliyanlla? Yaya Jehová Diosmi ñucanchijta chashna rurashca. Chaimantami Hebreos 3:4-pica: “Tucui huasicunaca gentecuna rurashcallami. Ashtahuanpish tucui imalla tiyajcunata rurajca Diosmi” nin.

5. ¿Ima alli cashcata o mana alli cashcataca imamantataj ñucanchijllataj mana agllai tucunchij?

5 Achca gentecunaca, “ima alli cashcata o mana alli cashcata yachangapajca Diospi crinataca mana minishtinchijchu” nincunami. Bibliaca, Diospi mana crij gentecunapish alli yuyaitami chari tucuncuna ninmi (Romanos 2:14, 15). Por ejemplo, paicunaca yaya mamata respetashpa cꞌuyashpami causai tucuncuna. Pero ima decisioncunata japingapaj Jehová Diospaj ayudata mana mashcashpaca llaquimi causangacuna (Isaías 33:22). Cai mundopaj causaica llaquinai cashcata ricushpami achca gentecunaca Diospaj ayudatami minishtinchij nincuna (Jeremías 10:23-ta leyipai). Chaimantami, “Diosca mana tiyanchu, pai mandashcacunataca mana cazunachu canchij” nishpaca mana yuyanachu canchij (Salmo 146:3).

¿RELIGIONTACA MINISHTINCHIJCHU?

6. ¿Achca gentecunaca imatataj religionmanta nincuna?

6 “Alli causangapajca mana religionta minishtinichu”. Maijan gentecunaca, religionca imapaj mana sirvinchu, aburridomi can nishpami yuyancuna. Achca religioncunami panda yuyaicunata yachachin. Por ejemplo, millaicunataca infiernopimi Diosca castigan nincunami. Chashnallataj cullquita cuchunmi obligancuna o politicapimi chagrurincuna. Chaimantami achca gentecunaca cushilla causangapajca religionta mana minishtinchijchu nincuna. Paicunaca Dios tiyashcata crishpapish shuj religiontaca mana charisha nincunachu.

7. ¿Alli religionta catishpaca ima shinataj causangui?

7 ¿Ciertochu shuj religionta mana charishpa cushilla causai tucunchij? Panda religioncuna mana tiyajpimi alli causai pudinchijman. Pero cushilla causangapajca Jehová Diospaj amigomi cana canchij (1 Timoteo 1:11, NM). Tucuicunata cꞌuyashpami Jehová Diosca allita ruran. Ñucanchijpish shujtajcunata cꞌuyashpami ayudasha ninchij (Hechos 20:35). Alli religionta catishpaca cambaj familiacunahuan, cambaj cusahuan, cambaj huarmihuanmi cushilla causai tucungui. Cambaj huahuacunatapish allimi huiñachi tucungui. Shinallataj muyundij Allpapimi huauqui panicunahuan cꞌuyaita ricuchishpa Jehová Diosta shuj shinalla sirvi tucungui (Isaías 65:13, 14-ta leyipai).

8. ¿Lucas 11:28-pi nishca shinaca ima shinataj cushilla causai tucunchij?

8 Achca gentecunaca, “Diosta mana sirvishpapish cushillami causai tucunchij” nincunami. Cutin shujtajcunaca, “alli trabajota charishpa, famoso cashpami cushilla causashun” nincunami. Chashnallataj maijancunaca, “familiahuan, amigocunahuan tandalla cashpami cushilla sintirinchij” nincunami. Chai ruraicunaca ashacamallami cushicuita cun. Yuyashun, animalcuna shinaca mana canchijchu. Jehová Diosca paita rijsishpa, paita sirvishpa huiñaita cushilla causachunmi ñucanchijta rurashca (Lucas 11:28-ta leyipai). Chaimantami ñucanchij huauqui panicunahuan paita adorashpa cushilla causanchij (Salmo 133:1). Shinallataj tucui huauqui panicunahuan alli apanacushpa, allita causashpa, sumaj esperanzata charishpami cushicunchij.

¿IMATAPISH RURANALLACHU CANCHIJ?

9. a) ¿Pihuanpish siririnamantaca gentecunaca imatataj yuyan? b) ¿Bibliaca chayarinamantaca imatataj nin?

9 “Pihuanpish siririnaca mana juchachu can”. Maijancunaca, “causaipimi imatapish rurana canchij” nincunami. Chaimantami pihuanpish chayarinaca mana juchachu can nincuna. Pero Bibliaca huainayanapi urmanamanta jarcarichun ninmi * (urapi tiyaj notata ricui) (1 Tesalonicenses 4:3-8-ta leyipai). Jehová Diosmi ñucanchijta rurarca. Chaimantami alli causachun leycunata cushca. Paica cꞌari huarmi cazarashpallami chayarinacuna can ninmi. Diosca ñucanchijta cꞌuyashcamantami alli consejocunata cun. Chaita pajtachishpaca familiacunaca cꞌuyaita ricuchishpa respetohuan tratanacushpami causancuna. Jehová Diosca yachashca jahua mana allita rurajcunataca llaquichingami (Hebreos 13:4).

10. ¿Huainayana juchapi ama urmangapajca imatataj rurana canchij?

10 Bibliaca huainayana juchapi ama urmangapaj imata ruranatami yachachin. Chaimantami imata ricushpaca cuidadota charina canchij. Jesusca: “Maijanpish shujtaj huarmita ricushpa munajca, paipaj shungupi ñami chai huarmihuan huainayan ninimi. Chaimanta cambaj alli lado ñahui imapi pandachisha nijpica, surcushpa shitangui” nircami (Mateo 5:28, 29). Diosta sirvijcunaca televisionpi Internetpi o shujtaj cosascunapi lluchulla, mapata ruracujcunataca mana ricunachu canchij. Huainayanamanta parlaj musicacunatapish mana uyanachu canchij. Apóstol Pabloca: “Chashna cana cashcamanta, cancunapi tiyaj mana alli munaicunataca tucuita saquichij. Ama huainayanguichij” nircami (Colosenses 3:5, QC, 1989). Shinallataj mapa cosascunata ama rimangapaj ama yuyangapajmi cuidadota charina canchij (Efesios 5:3-5).

¿CUSHILLA CAUSANGAPAJCA ALLI PROFESIONTACHU CHARINA CANCHIJ?

11. ¿Imamantataj achca gentecunaca famoso, cullquiyuj casha nincuna?

11 “Cushilla causangapajca alli profesiontami charina canchij”. Achca gentecunaca, “alli profesionta charingapajmi sinchita esforzarina canchij. Chashnami tucuicuna respetashca, famoso, cullquiyujpish cashun” nincunami. Gentecunaca chai cosascunata charinallapi yuyashpami causancuna. Diosta sirvijcunapish mana cuidadota charishpaca paicuna shinallatajmi yuyashun.

12. ¿Cullquiyuj, tucuicuna respetashca cashpapish cushillachu causashun?

12 ¿Famoso, tucuicuna respetashca, cullquiyuj cashpachu cushilla causashun? Mana. Diablo ima tucushcata yuyashun. Paica tucuita mandaj canata, tucuicuna respetashca canatapishmi munarca. Pai munashcata charishpapish pꞌiñarishcami causacun (Mateo 4:8, 9; Apocalipsis 12:12). Yuyashun, gentecuna quishpirichun Diospaj Shimita paicunaman yachachishpaca ¿manachu cushilla sintirinchij? Ima profesionta charishpapish mana chashna cushilla sintirishunchu. Shinallataj maijan gentecunaca shuj alli trabajota japisha nishpami envidianapi, pꞌiñanacuicunapi urmashcacuna. Pero chai trabajota japishpapish mana cushilla causancunachu. Tucui imapish yangami cashca (Eclesiastés 4:4).

13. a) ¿Trabajomantaca imatataj yuyana canchij? b) ¿Pabloca imata rurashpataj cushilla causarca?

13 Causangapajca tucuicunami mashcarina canchij. Chaimantami shuj alli trabajota charinata munanchij. Pero trabajashpalla causanaca mana allichu can. Jesusca: “Ishqui amopajtaca pi mana rurai tucunchu. Shujtaca pꞌiñanmanmi, caishujtaca cꞌuyanmanmi. Shujtaca alli ninmanmi, caishujtaca yangachinmanmi. Taita Diostapish, charinacunatapish ishquipajtaca mana rurai tucunchu” nircami (Mateo 6:24). Jehová Diosta sirvishpa, shujtajcunaman paimanta yachachishpami cushilla causai tucunchij. Apóstol Pablota yuyarishun. Paica jovenraj cashpami alli profesionta charingapaj sinchita esforzarirca. Pero Diosmanta yachachishpa, gentecuna paicunapaj causaita cambiachun ayudashpami ashtahuan cushilla causarca (1 Tesalonicenses 2:13, 19, 20-ta leyipai). Ñucanchijpish Pablo layallatajmi Diosmanta yachachishpa shujtajcunata ayudashpa cushilla causashun.

Diospaj Shimita shujtajcunaman yachachishpaca cushillami causashun. (Párrafos 12 y 13-ta ricui).

¿GENTECUNACA LLAQUICUNATA TUCUCHI VALISHCACHU?

14. ¿Imamantataj achca gentecunaca “ñucanchijllatajmi ima llaquitapish allichi tucunchij” nincuna?

14 “Gentecunallatajmi ima llaquitapish allichi tucun”. Cai cierto cajpica Diostaca mana minishtinchijmanchu. Ñucanchij munashcatami rurai pudinchijman. Yachaj gentecunaca, “cunan punllacunapica guerracuna, ungüicuna, pobrezapish chingaricunmi” ninmi. Shinallataj shujtajcunaca, “gentecunallataj alli causaita mashcashcamantami, ashtahuan alli causai callaricunchij” nincunami. Pero, ¿chaica ciertochu can? ¿Llaquicunata gentecunaca tucuchi tucushcachu?

15. ¿Imamantataj llaquicunaca mirarishca ninchij?

15 Guerracuna. Gentecunaca guerracunata mana tucuchi valishcachu. Por ejemplo, Primera Guerra Mundialpica 21 millón yalli gentecunami huañurca. Cutin, Segunda Guerra Mundialpica 40 millón yalli gentecunami huañurca. Muyundij Allpapica 65 millón gentecunami guerramanta o llaquichisha nishcamanta paicunapaj huasita saquishpa shujtaj ladoman rishcacuna. 2015 huatallapimi 12 millón yalli gentecunaca shujtaj ladoman rina carcacuna. Chashnallataj shuhuajcunapish huañuchijcunapish maijan ladocunapica ña mana tanto tiyanchu. Pero shujtaj laya llaquichijcunami ricurishpa catin. Por ejemplo, Internetpimi cunanca shuhuancuna. Familia ucupipish macanacushpalla, rimanacushpallami causancuna. Maijan gentecunaca paicuna layallataj mana yuyashcamantami llaquichincuna. Shujtajcunaca cullquita japingaraicullami llullancuna. Ungüicunatapish gentecunaca mana tucuchi valishcachu. Maijan ungüicunapajca jambicunaca tiyanmi. Shinapish shuj informepi nishca shinaca, cada huatami casi 9 millón gentecunaca manaraj 60 huatacunata charishpa chꞌican chꞌican ungüicunamanta huañuncuna. Maijancunaca shungupi, pulmonpi, umapi ungüicunahuan, cáncer o diabetes ungüicunahuanmi huañushcacuna. Pobrezatapish gentecunaca mana tucuchi valishcachu. Shuj organización nishca shinaca 1990 huatapimi África llajtapica 280 millón pobre gentecuna tiyarca. Pero 2012 huatapica 330 millón pobre gentecunami tiyarca.

16. a) ¿Imamantataj gentecunaca tucui llaquicunata mana tucuchi valishca? b) ¿Isaías y Salmos librocunapi nishca shinaca Diosta cazujcunaca ima bendicioncunatataj charinga?

16 Politicocunapish shujtaj organizacioncunapish paicunallapi yuyashpami imatapish rurancuna. Chashnallataj paicunaca ungüicunata, shuhuajcunata, huañuchijcunata, guerracunata, pobrezatapish mana tucuchi valishcachu. Jehová Diosca cai tucui llaquicunata tucuchichunmi Jesusta agllashca. Paimi shuhuaj gentecunata, panda religioncunata, Diablotapish tucuchinga (Salmo 46:8, 9). Chashnami guerracunaca ña mana tiyanga. Cunan punllacunapica Jesusca muyundij Allpapimi gentecuna cꞌuyanacuchun, allita rurachun yachachicun. Tucuicuna Diosta cazunata yachashpaca ña mana shuhuangacunachu, ña mana llaquichingacunachu (Isaías 11:9). Pobrezatapish ungüicunatapish Jehová Diosmi tucuchinga (Salmo 72:12, 13; Isaías 35:5, 6). Diosca ima mana faltachunmi paita cazujcunata bendicianga. Chai bendicioncunaca ima charishcacunamantapish yalli ashtahuan valishcami canga.

ALLI CUTICHINATA YACHASHUNCHIJ

17. ¿Gentecuna shina ama panda yuyangapajca imatataj rurana canchij?

17 Panda yuyaicunahuan Diosmanta pi caruyachisha nijpica Bibliata estudiashunchij, Diosta alli sirvicuj huauqui panihuanpish parlashunchij. Shinallataj imamanta gentecuna chashna yuyashcata, chai yuyaicuna imamanta panda cashcata, chaicunamanta ima shina jarcarinatami yachana canchij. Pablopaj consejota catishpami panda yuyaicunamanta huaquichirishun. Paica: ‘Yachaj cashcamanta, mana crijcunahuanca alli caichij. Pimanpish jahualla imata cutichina cashcata yachaichij’ nircami (Colosenses 4:5, 6).

^ par. 9 Juan 7:53-8:11 versocunaca punta quillcachishcacunapica mana tiyarcachu. Caitaca achca gentecunaca mana yachanchu. Huaquincunaca cai versocunata leyishpami panda yuyaicunata charishcacuna. Chaimantami maijan mana juchata charijllami huainayajcunataca juzgai tucun nincuna. Pero israelitacunaman cushca leypica Jehová Diosca: “Cusayuj cazada huarmihuan siricujta japishpaca, cꞌaritapish, huarmitapish ishquitatajmi huañuchina canguichij. Chashnami israelcunapuramanta millaitaca anchuchinguichij” nirca (Deuteronomio 22:22).