Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 45

Caishuj chaishuj cꞌuyaita ricuchinata amataj saquishunchij

Caishuj chaishuj cꞌuyaita ricuchinata amataj saquishunchij

“Caishujhuan chaishujhuan cꞌuyanacushpa, llaquinacushpa causaichij” (ZACARÍAS 7:9).

CANTO 107 Jehová Diosmi cꞌuyanata yachachin

CAITAMI YACHASHUN *

1, 2. ¿Imamantataj caishujmanta chaishujmanta cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquina canchij?

HUAUQUI panicunaman cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquinachu canchij. Proverbios libropi tiyaj huaquin versocunapica: ‘Llaquij canata, mana umaj canataca, amataj saquinguichu. Chashna alli cajpimi Taita Diospish, runacunapish cꞌuyashca, alli nishca tucungui. Pitapish llaquij runaca quiquin causaipajmari allita ruran. Cashcata ruraj canatapish, llaquij canatapish mana saquijca, cushi causaitapish ima allicunatapish charingami’ ninmi (Proverbios 3:3, 4; 11:17; 21:21).

2 Proverbios libropica cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinamantami quimsa yuyaicunata ricuchin. Puntaca, cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishpaca Jehová Diospajca valishcami cashun. Ishquipica, ñucanchijllatajmi beneficiarishun. Shujtajcunahuanpish allimi apanacushun. Quimsapica shamuj punllapi huiñai causaitami chasquishun. Chaimantami Jehová caishujmanta chaishujmanta cꞌuyanata amataj saquichun nishcata cazuna canchij. Diosca: “Caishujhuan chaishujhuan cꞌuyanacushpa, llaquinacushpa causaichij” ninmi (Zacarías 7:9).

3. ¿Cai yachaipica ima tapuicunatataj ricushun?

3 Cai yachaipica chuscu tapuicunatami yachashun. ¿Picunamantaj cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquina canchij? ¿Rut libropi cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinamantaca imatataj yachanchij? ¿Cunan punllacunapish ima shinataj cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquina canchij? ¿Cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishpaca ima shinataj beneficiarishun?

¿PICUNAMANTAJ CꞌUYAITA RICUCHINATACA MANATAJ SAQUINA CANCHIJ?

4. Marcos 10:29, 30-pi nishca shinaca ¿ima shinataj Jehová Dios shina cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquina canchij?

4 Pasaj yachaipica Jehová Diosca paita sirvijcunaman, paita cꞌuyajcunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishcatami yacharcanchij (Daniel 9:4). Ñucanchijpish Efesios libropi ima nishcatami pajtachisha ninchij. Efesios 5:1-pica: “Cꞌuyashca huahuacuna cashcamanta, Diosta ricushpa catijcuna caichij” ninmi. Chaimanta huauqui panicunaman cꞌuyaita ricuchinata amataj saquishunchij (Marcos 10:29, 30-ta liyipai).

5, 6. ¿Gentecunapajca cꞌuyaita ricuchinaca imataj can?

5 Cꞌuyanata manataj saquinata alli intindishpaca huauqui panicunata cꞌuyanataca manataj saquishunchu. Cunanca gentecunapaj cꞌuyaihuan, cꞌuyanata manataj saquinahuan imapi chꞌican cashcatami alli intindishun.

 6 Tal vez shuj trabajadorchari achca huatacunataca shuj empresapi trabajan. ¿Pero paica chashna trabajashpaca chai empresata cꞌuyashcatachu ricuchin? Tal vez paica achca huatacunata trabajashpapish dueñocunataca manachari rijsin. Shinallataj ima cambiocuna tiyajpipish tal vez manachari alli chasquin. Caita ricushpami intindinchij paica chai empresata mana cꞌuyashcata. Ashtahuanpish paica cullquita ganangapaj o pai mantiniringapajlla trabajacushcata. Mana cashpaca shujtaj ladopi trabajota japingacama o jubilaringacamalla trabajacushcatami intindinchij.

7, 8. a) ¿Huaquincunaca imamantataj cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquincuna? b) ¿Imamantataj Rut libropi tiyaj huaquin versocunata yachashun?

7  Párrafo 6-pica gentecunapaj cꞌuyaica cꞌuyanata manataj saquinahuan mana igual cashcatami ricurcanchij. Cꞌuyanata manataj saquinaca shungumantami llujshin. ¿Ñaupa punllacunapica Diosta sirvijcunaca imamantataj cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquijcuna carca? Paicunaca mana pi obligajllapichu cꞌuyaita ricuchijcuna carca. Ashtahuanpish shungumantami cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquijcuna carca. Mandaj Davidpaj ejemplopi yuyashun. Davidca Saúl paita huañuchisha nijpipish paica Jonatanmanmi cꞌuyaita ricuchirca. Jonatán huañushca qꞌuipapish Davidca Jonatanpaj churi Mifi-bosetmanmi cꞌuyaita ricuchinata manataj saquirca (1 Samuel 20:9, 14, 15; 2 Samuel 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).

8 Rut libropimi cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinamanta yachashun. ¿Noemimanta, Rutmanta, Boozmantaca cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinamantaca imatataj yachanchij? ¿Cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinataca ima shinataj congregacionpica pajtachi tucunchij? *

RUT LIBROPICA CꞌUYAITA RICUCHINATA MANATAJ SAQUINAMANTAMI YACHACHIN

9. ¿Noemica imamantataj Jehová Diosmi ñucataca llaquichicun nishpa yuyarca?

9 Rut libropimi Noemimanta, paipaj nuera Rutmanta, Boozmanta parlan. Boozca Jehová Diosta cꞌuyaj, Noemipaj cusapaj familiami carca. Israel llajtapi dimastij yaricai tiyashcamantami Noemica paipaj cusahuan, paipaj ishqui churicunahuan Moabman rirca. Chai llajtapimi Noemipaj cusaca huañurca. Qꞌuipaca paipaj churicunaca cazararcami. Pero paicunapishmi huañurca (Rut 1:3-5; 2:1). Cashna sinchi llaquicunata charishpami Noemica dimastij desanimarishca sintirirca. Chaimantami paica maipicarin Jehovata culpai callarirca. Paica: ‘Mandaj Dios llaquichishcamanta jatun llaquitamari rurahuarca. Ñucahuan pꞌiñarishcata ricushpa, pai tucuita ruraj tucuj cashcahuan llaquichijpimi llaquihuan cani’ nircami (Rut 1:13, 20, 21).

10. ¿Noemí llaquilla sintirijpica Jehová Diosca ima shinataj paiman cꞌuyaita ricuchirca?

10 ¿Noemí llaquilla sintirishcata yachashpaca Jehová Diosca imatataj rurarca? Paitami ayudarca. Jehová Diosca shuj yachaj runapish paita pi llaquichijpica upa runa shina tucujtaca allimi yachan (Eclesiastés 7:7). Noemica Dios paita ayudachunmi minishtirca (1 Samuel 2:8). Chaimi Jehová Diosca Noemiman cꞌuyaita ricuchingapajca Ruthuan ayudarca. Rutca cꞌuyaihuanmi Noemitaca yuyaipipish tranquila sintirichun ayudarca. Diostapish cushilla sirvishpa catichunmi ayudarca. ¿Rutpaj ejemplomantaca imatataj yachanchij?

11. ¿Huaquincunaca imamantataj desanimarishca huauqui panicunata ayudangapajca esforzarincuna?

11 Cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishpaca desanimarishcacunatami ayudashun. Ima shinami Noemí desanimarishca cajpi Rut ayudarca, chashnallatajmi cunan punllacunapish huaquin huauqui panicunaca llaquilla, desanimarishca cajcunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquincuna. Paicunaca pudirishcahuanpish ayudangapajmi esforzarincuna (Proverbios 12:25; 24:10). Chaimanta apóstol Pablo nishcata pajtachishunchij. Paica: ‘Llaquilla cajcunataca cushichichij, manaraj alli yachajcunataca yachachipaichij. Tucuicunahuan alli caichij’ nircami (1 Tesalonicenses 5:14).

Desanimarishca huauqui panicunataca paicunata alli uyashpami ayudai tucunchij. (Párrafo 12-ta ricui).

12. ¿Desanimarishca huauqui panicunataca ima shinataj ayudai tucunchij?

12 Desanimarishca huauqui panicunata animangapajca maipica alli uyashpa, mana cashpaca ‘cancunataca achcatami cꞌuyanchij’ nishpami ayudai tucunchij. Diosca paita sirvijcunata ayudajtaca allimi yachan (Salmo 41:1). Proverbios 19:17-pica: “Maijanpish huajcha runata llaquishpa imata cushpaca, Mandaj Diosman mañachishca shinami. Chai allita rurashcamantaca, cutichishcami canga” ninmi.

Rutca Noemitaca can maiman rijpipish ñucaca canhuanmi risha nicunmi. Cutin Orfaca Moab llajtamanmi tigracun (yachai 45, párrafo 13-ta ricui).

13. ¿Rutca ima shinataj Noemiman cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquirca? (Párrafo 1-pi tiyaj fotota ricui).

13 Cꞌuyaita ricuchinata manataj saquinata alli intindingapajca Noemipaj cusa, paipaj churicuna huañushca qꞌuipa Noemihuan ima tucushcata ricushun. Noemica ‘Mandaj Diosca pai agllashcacunataca ñami ricuj shamushca. Granocunaca ñami pꞌucucun nijta uyashpami’ paipaj llajtaman tigranata decidirca (Rut 1:6). Paica paipaj ishqui nueracunahuanmi Israel llajtaman tigracurcacuna. Ñanta puricushpaca Noemica quimsa cutinmi paipaj nueracunataca Moab llajtaman tigraichijlla nirca. Bibliapica: “Orfaca, paipaj suegrata muchashpa tigrarcallami. Ashtahuanpish Rutca, paipaj suegrahuanmi saquirirca” ninmi (Rut 1:7-14). Orfaca Noemí nishcata uyashpa Moabman tigrarcallami. Rutpish huasiman tigrai tucurcami. Pero Noemita achcata cꞌuyashcamantami paihuan saquirirca (Rut 1:16, 17). Rutca Noemihuan obligado saquirina cashcallamantaca mana saquirircachu. Ashtahuanpish cꞌuyanata manataj saquishcamantami paihuan saquirirca. ¿Caimantaca imatataj yachanchij?

14. a) ¿Achca huauqui panicunaca imata ruranatataj decidishcacuna? b) Hebreos 13:16-pi nishca shinaca ¿Jehová Diosta cushichingapajca imatataj rurana canchij?

14 Cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishpaca desanimarishcacunata ayudangapajmi sinchita esforzarishun. Ñaupa punllacunapi Diosta sirvijcuna ima shinami cꞌuyaita ricuchinata manataj saquircacuna, chashnallatajmi cunan punllacunapish huauqui panicunaca cꞌuyaita ricuchinata manataj saquincuna. Por ejemplo, acapana, allpa chujchui tiyashcata yachaj chayashpaca huauqui panicunata imahuan ayudangapajmi tapuncuna. Shinallataj shuj huauqui o pani cullqui illaj cajta yachashpaca paicunata ayudangapajmi tapuncuna. Ñaupa punllacunapi Macedonia llajtapi Jesusta catijcuna ima shinami ayudashpa cushicurcacuna chashnallatajmi cunan punllacunapish ayudancuna (2 Corintios 8:3). Ayudata minishtijcunata ayudangapajpishmi sinchita esforzarincuna. Jehová Diosca cashna huauqui panicuna, shujtaj huauqui panicunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquijpica cushillami sintiringa (Hebreos 13:16-ta liyipai).

CꞌUYAITA RICUCHINATACA MANATAJ SAQUINACHU CANCHIJ

15, 16. ¿Rutca ima shinataj Noemiman cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquirca?

15 Rutmanta, Noemimantami valishca yuyaicunata yachai tucunchij.

16 Ayudashpa catinata amataj saquishunchij. Rut, Noemita Judá llajtaman acompañasha nijpica Noemica ‘cambaj llajtaman tigrailla’ nircami. Pero Rutca paihuanmi saquirirca. Chaimi Noemica Rut paihuan rishataj nishcamanta ña mana imata ashtahuan nirca (Rut 1:15-18).

17. ¿Cꞌuyaita ricuchinata amataj saquingapajca imatataj rurana canchij?

17 ¿Imatataj yachanchij? Llaquilla caj huauqui panicunata ayudangapajca pacienciami minishtirin. Por ejemplo, maipica shuj panita ayudasha nijpica tal vez paica: ‘Mana minishtinichu’ nishpachari puntaca cutichinga. * Pero cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishpaca paita ayudangapajmi esforzarishun (Gálatas 6:2). Ayudanata manataj saquijpica qꞌuipaca ñucanchij ayudatami chasquinga.

18. ¿Rutca imamantataj llaquilla sintirishcanga?

18 Ama resintirishca saquirishunchij. Noemica Ruthuan Belenman chayashpaca paipaj vecinacunamanca: “Caimantaca achcata charijmi rircani. Ashtahuanpish cunanca ñucataca Mandaj Diosca chushaj maquillatamari tigrachimun” nircami (Rut 1:21). ¿Rutca cai shimicunata uyashpaca ima shinashi sintirishcanga? Rutca Noemita ayudangapajmi achcata esforzarirca. Paica pai llaquilla cajpipish animarcami. Paihuanmi huacarca. Sinchi punllacunapica manataj saquircachu. Shinapish Noemica: “Mandaj Diosca chushaj maquillatamari tigrachimun” nircami. Rutca chaita uyashpaca Noemí paita mana tanto valorashcatami ricushcanga. Chaita yachashpaca Rutca llaquillami sintirishcanga. Pero Noemitaca manataj saquircachu.

19. ¿Desanimarishcacunata animangapajca imatataj rurana canchij?

19 ¿Imatataj yachanchij? Maipica shuj panica desanimada cashcamantachari paita ayudasha nijpica paica mana ayudachun munan. Shinallataj sinchi shimicunatapishchari nin. Pero ñucanchijca resintirishca saquirinapaj randica paita ayudangapajmi esforzarina canchij. Jehová Diostapish cashna llaquilla sintirijcunata ayudangapaj, paicunamanta amataj caruyangapaj fuerzata cushpa ayudachunmi mañana canchij (Proverbios 17:17).

¿Ancianocunaca ima shinataj Boozpaj ejemplota pajtachi tucuncuna? (Párrafos 20, 21-ta ricui).

20. ¿Rut ama desanimarishpa ñaupajman catichunca Jehová Diosca ima shinataj animarca?

20 Desanimarishcacunata animashunchij. Rutca Noemiman cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquircachu. Pero Rutpishmi paita animachun minishtirca. Chaimi Jehová Diosca Boozhuan Rutta animarca. Boozca: “Can chashna allicunata rurashcamantaca, Mandaj Diosmi canmanca allicunata cunga. Israelitacunata Mandaj Dios paipaj alas ucupi canta huaquichichunmi mashcaj shamushcangui. Paimi tucui imalla cuna cashcataca cunga” nircami. Rutca cai animaj shimicunata uyashpaca: ‘Ñucataca sumaj shimicunahuanmi rimashpa ñuca shungutaca cushichishcangui’ nircami (Rut 2:12, 13). Boozca animajpimi Ruttaca animarishpa ñaupajman cati tucurca.

21. Isaías 32:1, 2-pi nishca shinaca ¿ancianocunaca imatataj rurana can?

21 ¿Imatataj yachanchij? Shujtajcunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquijcunapish paicunata animachunmi minishtincuna. Boozca Noemita animashcamantami Ruttaca felicitarca. Cunan punllacunapish chashnallatajmi congregacionta pushaj ancianocunaca shujtaj huauqui panicuna caishujcunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquijpica felicitancuna. Chashna paicuna animajpica huauqui panicunaca shujtajcunata animashpami ñaupajman catincuna (Isaías 32:1, 2-ta liyipai).

CꞌUYAITA RICUCHINATA MANATAJ SAQUISHPACA BENEFICIARISHUNMI

22, 23. Salmo 136:23 y 26-pi nishca shinaca ¿Noemica imamantataj cushilla sintirirca?

22 Huaquin tiempo qꞌuipaca Boozca Rutpish, Noemipish micunata charichun, minishtirishca cosascunata charichunmi ayudarca (Rut 2:14-18). ¿Noemica Booz ayudajta ricushpaca ima shinataj sintirirca? Paica: ‘Mandaj Dios alli nishcami. Ñucanchij huañujcunapurapajpish allita rurajmi carca. Chashnallatajmi ñucanchij causajcunapajpish allita rurashpa ricuchishca’ nircami (Rut 2:20a). Noemica ñaupa punllacuna llaquicunata charishpaca paica: “Mandaj Diosca ñucahuan pꞌiñarishcatamari ricuchishca” nircami. Pero qꞌuipaca paica cushillami Jehová Diosca ñucata cꞌuyanataca manataj saquishcachu nirca.

23 Noemica Jehová Dios Ruthuan pai Judá llajtaman tigrachun ayudashcatami cuentata curca (Rut 1:16). Noemica Boozhuan Jehová Dios ayudashcatapishmi intindirca. Boozca paipaj familiapuramanta cashcamantami randina derechota charirca. * Paica Rutta, Noemitaca cꞌuyaihuanmi tratarca, minishtirishca cosascunatapishmi curca (Rut 2:19, 20b). Noemica ‘cunanmi intindini Jehová Dios ñucata manataj saquishcata. Ñucahuanca tucui punllacunami cashca’ nishpami yuyashcanga (Salmo 136:23, 26-ta liyipai). Paica shungumantami Rutta, Booztapish paita ayudanata manataj saquishcamantaca agradicishcanga. Cutin qꞌuipaca Noemí animarishca sintirijpica Rutpish, Boozpish cushillami sintirishcangacuna.

24. ¿Imamantataj huauqui panicunaman cꞌuyaita ricuchinataca manataj saquisha ninchij?

24 ¿Rut libropica cꞌuyanata manataj saquinamantaca imatataj yachashcanchij? Cꞌuyanata manataj saquishpaca desanimarishca huauqui panicunata ayudangapajmi tucui pudishcata rurashun. Ancianocunapish desanimarishcacunaman cꞌuyaita ricuchijcunata felicitashpami ayudai tucuncuna. Desanimarishca huauqui panicuna cutin cushilla Jehová Diosta sirvi callarijpica tucuicunami cushilla sintirinchij (Hechos 20:35). Chaimanta shujtajcunaman cꞌuyaita ricuchinataca amataj saquishunchij. Chaita rurashpaca cꞌuyanata manataj saquij Jehová Diostami cushichishun (Éxodo 34:6: Salmo 33:22).

CANTO 130 Jehová shina perdonashunchij

^ párr. 5 Jehová Diosca huauqui panicunaman cꞌuyaita ricuchinata manataj saquichunmi munan. Caita alli intindingapajca ñaupa punllacunapi Diosta sirvijcunapish ima shina cꞌuyaita ricuchinata manataj saquishcatami intindishun. Cai yachaipimi Rutpaj, Noemipaj, Boozpaj ejemplomanta imata yachai tucushcata ricushun.

^ párr. 8 Cai yachaimanta beneficiaringapajca Rut capítulos 1 y 2-ta liyichunmi animanchij.

^ párr. 17 Cai yachaipica Noemipaj ejemplomanta, huaquin panicunata ima shina ayudanamantami yachacushcanchij. Pero cai yachaitaca huauquicunapishmi pajtachi tucuncuna.

^ párr. 23 Booz paipaj familiapuramanta cashcamanta randina derechota charishcata ashtahuan yachangapajca La Atalaya 1 de octubre de 2012-pi “Ejemplos de fe: ‘Una mujer excelente’” nishca temata españolpi ricui.