Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

Cazaranaca Jehová Dios cushca bendicionmi can

Cazaranaca Jehová Dios cushca bendicionmi can

Jehová Diosca: ‘Cˈarilla canaca mana allichu. Chaimanta paita ayudajta rurasha’ nircami (GÉNESIS 2:18).

CANTO 36 Y 11

1, 2. a) ¿Cazaranataca pitaj callarichirca? b) ¿Punta cˈari, punta huarmica imatataj cazaranamantaca alli entendircacuna? (Jahuapi tiyaj dibujota ricui).

CAZARANACA Jehová Dios cushca bendicionmi can. Imamanta shuj bendición cashcata entendingapajca, cazaranata Yaya Dios imapaj callarichishcata yachashunchij. Diosca Adanta rurashpaca animalcunata shutichichunmi mandarca. Shinapish tucui animalcuna ishquipura cashcatami Adanca ricurca. Pero ‘paita ayudajtaca’ mana charircachu. Chaimantami Jehová Diosca Adanta dormichishpa paipaj costillasmanta shuj tulluta llujshichishpa huarmita rurarca. Chai tulluhuan rurashca huarmitami Adanman curca. Chashnami Adanpish Evapish cazararcacuna (Génesis 2:20-24-ta leyipai).

2 Achca huatacuna qˈuipaca, Adanman Evaman Jehová Dios imata nishcatami Jesusca cutin nirca: “Chaimanta cˈarica, yaya mamata saquishpa, paipaj huarmihuan tandanacushpa, ishquindijmanta shuj aichallami tucunga” nircami (Mateo 19:4, 5). Jehová Diosca Adanpaj shuj tullumanta shuj huarmita rurashpami paiman curca. Caita ricushpaca ishquindijpuramanta cˈuyanacushpa causachun Dios munashcatami paicunaca entendishca canga. Cazadocuna divorciarichun, ishqui cˈarita o ishqui huarmita charichunpish Diosca mana munarcachu.

CAZARANATACA JEHOVÁ DIOSMI CALLARICHIRCA

3. ¿Diosca imatataj callaripica munarca?

3 Adanca Evahuan cushillami carca. Paipaj huarmica pai minishticushca ayudajmi carca. Adanca mana pailla tucuita rurai tucurcachu. Paipaj familia cushilla alli causachunca Eva ayudachunmi minishtirca. Cusandij huarmindijmi cushilla causana carca (Génesis 2:18). Paicuna mirarishpa cai Allpata jundachichunmi Diosca munarca (Génesis 1:28). Paicunapaj huahuacunapish yaya mamata saquishpami cazarana carca. Cai Allpapi gentecuna mirarishpa shuj alhaja paraisota rurachunmi Diosca munarca.

4. ¿Adanhuan Evahuanca imataj tucurca?

4 Punta cˈari, punta huarmica Jehová Diosta mana cazushpami llaquipi urmarcacuna. Diabloca shuj culebrata parlachishpami, ‘ima alli cashcata, ima mana alli cashcata yachaj chayachij yuramanta’ micushpaca, tucuitami yachangui nishpa Evata pandachirca. Canllatajmi ima alli cashcata, ima mana alli cashcataca agllai tucungui nicuj shinami carca. Evaca paipaj cusaman mana huillashpami chai yuramanta japishpa micurca. Chashnami Adantaca paipaj familiata uma shina mandaj cajpipish mana respetarca. Adanpish Diosta mana cazushpami paipaj huarmi cushcata japishpa micurca (Apocalipsis 12:9; Génesis 2:9, 16, 17; 3:1-6).

Cazadocuna alli causangapajca Diostami cazuna can, paicuna imata rurashcamantapish mana shujtajcunata juchachinachu can

5. ¿Adanmanta Evamantapish imatataj yachai tucunchij?

5 Jehová Dios paicuna imata rurashcata tapujpica Adanca: “Ñucaman can cushca huarmimi, huerta chaupipi tiyaj yurapi pˈucushcata cujpi micurcani” nirca. Evaca ‘culebrami’ ñucataca pandachirca nircami (Génesis 3:12, 13). Chashna juchachishpami Adanpish Evapish Diosta mana cazurcacuna. Chaimantami Jehová Diosca paicuna ima tucunata nirca. ¿Adanmantapish Evamantapish imatataj yachai tucunchij? Cazadocuna alli causangapajca Diostami cazuna can, paicuna imata rurashcamantapish mana shujtajcunata juchachinachu can.

6. ¿Ima shinataj Génesis 3:15-pi nishca shimicunaca pajtaringa?

6 Adán, Evata Diablo pandachijpipish shamuj punllacunapi gentecuna sumajta causachunmi Diosca munarca. Jehová Dios imata rurasha nishcataca Génesis 3:15-pimi (leyipai) huillacun. Cai profeciapica Jehová Diosca “huarmipaj” shuj huahuami Diablota tucuchinga ninmi. Jahua pachapica achca angelcunami Jehová Diosta servishpa causan. Bibliapica paicunaca Diospaj huarmi shinami can ninmi. Jehová Diosca chai angelcunapuramantami shuj angelta agllarca Diablota tucuchingapaj. Chashnami Diosta cazuj gentecunaca Adán y Eva chingachishcata cutin charingacuna. Chaipica gentecunaca callaripi Dios munashca shinami huiñai huiñaita paraíso Allpapi cushilla causangacuna (Juan 3:16).

7. a) ¿Adán y Eva Diosta mana cazushcamantaca cazadocunaca ima shinataj causacuncuna? b) ¿Diosca cusataca imatataj mandarca, huarmitaca imatataj mandarca?

7 Adán y Eva Diosta mana cazushcamantami achca llaquicunata charircacuna. Chaimanta callarishpami tucui cazadocunaca achca llaquicunata charin. Por ejemplo, huarmicunaca huahuacunataca yallitaj nanaihuanmi unguncuna. Shinallataj paicunapaj cusa paicunata yallitaj cˈuyachun, cuidachunmi minishtincuna. Cutin cusacunaca huarmita macashpa, rimashpami charincuna (Génesis 3:16). Pero Jehová Diosca, cusaca cˈuyaihuanmi familiata uma shina mandana can ninmi. Huarmica paipaj cusata cazunami can ninmi (Efesios 5:33) (“Alli entendishunchij” nishca cuadrota ricui). Cazadocunaca paicunapura ayudanacushpaca llaquicuna illajmi causai tucun.

ADANMANTA NOECAMA CAZADOCUNAPAJ CAUSAI

8. ¿Cazadocunaca Adanmanta Noecamaca ima shinataj causarcacuna?

8 Adán y Eva manaraj huañushpaca huahuacunatami charirca (Génesis 5:4). Paicunapaj punta huahuaca Cainmi carca. Cainca paipaj familiapurahuanmi cazararca. Cainpaj shuj huahuaca Lamecmi carca. Lamec runaca ishqui huarmitami charirca (Génesis 4:17, 19). Adanmanta Noecamaca ashacunallami Jehová Diosta adorarcacuna. Paicunapurapica Abel, Enoc, Noé paipaj familiandijmi carca. Noepaj punllacunapica angelcunaca gentecunapaj ‘ushushicuna sumaj cajta ricushpami’ chai huarmicunahuan cazararcacuna. Gentecunahuan mana cazarana cashcamantami angelcunapaj huahuacunaca yallitaj millai jatun cˈaricuna carca. Bibliaca paicunataca nefilim nishpami shutichin. Chai punllacunapica ‘cai pachapi causajcunapaj ruraicunaca yallitaj millaimi’ carca. Gentecunapish yallitaj millai yuyaicunallahuanmi causarcacuna (Génesis 6:1-5).

9. a) ¿Noepaj punllacunapica millai gentecunahuanca imataj tucurca? b) ¿Chashna tucushcamantaca imatataj yachai tucunchij?

9 Jehová Diosca yacu juilluhuanmi tucui millai gentecunata tucuchirca. Dios imata ruragrishcataca Noeca gentecunaman huillarcami. Bibliapica paitaca “huillaj Noé” ninmi (2 Pedro 2:5). Pero gentecunaca paicunapaj causaipi imata rurana yuyailla, cazarana yuyaillami causarcacuna. Jesusca cunan punllacunaca Noepaj punllacuna shina cana cashcatami huillarca (Mateo 24:37-39-ta leyipai). Ñucanchijpish Diosca millai gentecunata tucuchigrishcatami huillacunchij. Shinapish gentecunaca mana uyasha ninchu. ¿Noepaj punllacunamantaca imatataj yachai tucunchij? Cazarana yuyailla, huahuacunata charina yuyailla causacushpaca millai gentecunata Dios tucuchina punlla chayamucushcatami cungarishun.

ADANMANTA JESUSCAMA CAZADOCUNAPAJ CAUSAI

10. a) ¿Yacu juillu qˈuipaca gentecunaca ima shinataj causajcuna carca? b) ¿Abrahammanta Saramantaca imatataj yachai tucunchij?

10 Noepish paipaj churicunapish cada unomi shujlla huarmita charirca. Yacu juillu qˈuipaca cˈaricunaca achca huarmicunatami charircacuna. Achcacunami yanga dioscunata adorangapaj huainayashpa causarcacuna. Abrahamca Sarahuan Canaán llajtaman chayashpaca cazarashcacunaca huainayashpa causajtami ricurcacuna. Chaimantami Diosca Sodoma, Gomorra llajtacunata tucuchirca. Pero Abrahamca paipaj familiata cˈuyashpami alli mandarca. Sarapish paipaj cusata cazushpami causarca (1 Pedro 3:3-6-ta leyipai). Abrahamca paipaj churi Isaac Diosta servij huarmihuan cazarachunmi ayudarca. Qˈuipaca Isaacpish paipaj churi Jacobhuanca chaillatatajmi rurarca. Jacobpaj huahuacunaca Israelpaj 12 familiacunami tucurcacuna.

11. ¿Moisesman cushca leyca ima shinataj cazadocunata ayudarca?

11 Jehová Diosca Moisesman leycunata cushpami israelitacunahuan ari ninacurca. Chashnami Diosca paimanta ama caruyachun ayudarca. Por ejemplo, leypica cazarashcacuna ima shina causanamanta, mana achca huarmicunata charinamanta, yanga dioscunata adorajcunahuan mana cazaranamantami yachachirca (Deuteronomio 7:3, 4-ta leyipai). Cazadocuna ima sinchi problemacunata charijpica ancianocunami ayudaj carca. Huainayanamanta, celanamanta, juchachinamantapish cuidarichunmi leyca mandarca. Shinallataj cazadocunaca leypi mandashca shinallami divorciari tucurcacuna. Por ejemplo, shuj cˈari paipaj huarmipi ima ‛mana allita ricushpaca’ divorciari tucurcami (Deuteronomio 24:1). Shinapish leypica yangamanta divorciarinalla cashcataca mana mandarcachu (Levítico 19:18b).

HUARMITA O CUSATACA AMATAJ SAQUISHUNCHIJCHU

12, 13. a) ¿Malaquiaspaj punllacunapica cusacunaca imatataj ruraj carca? b) ¿Cazarashca huauqui o pani huainayajpica imataj tucunga?

12 Profeta Malaquiaspaj punllacunapica joven huarmicunahuan, Diosta mana servij huarmicunahuan cazarangapajmi divorciarijcuna carca. Jesuspaj punllacunapipish judiocunaca imamantapish divorciarijcunallami carca (Mateo 19:3). Jehová Diosca yangamanta divorciarijcunataca millanayachircami (Malaquías 2:13-16-ta leyipai).

13 Diosta servij cazadocunaca mana huainayanachu can. Shuj ejemplota churashun: cazarashca huauquimi shujtaj cazarashca huarmihuan huainayan. Qˈuipaca paipaj huarmimanta divorciarishpami huainayashca huarmihuan cazaran. Chai huauqui mana shungumanta arrepintirijpica congregacionmanta llujshichishcami canga (1 Corintios 5:11-13). Congregacionman cutin tigrangapajca paipaj ruraicunahuanmi shungumanta arrepintirishcata ricuchina can (Lucas 3:8; 2 Corintios 2:5-10). ¿Congregacionman cutin tigrachunca mashna tiempotaj pasana can? Mana shuj tiempo tiyanchu. Pero shungumanta arrepintirishcata ricuchichunca shuj o tauca huatacunami pasana can. Congregacionpi cutin chasquijpipish pai arrepintirishcata o mana arrepintirishcataca “Diospaj ñaupajpimi ricuchinga” (Romanos 14:10-12,NM; La Atalaya del 15 de febrero de 1980, páginas 29 y 30-ta ricui).

JESUSTA CATIJCUNAPURAPI CAZADOCUNAPAJ CAUSAI

14. ¿Moisesman cushca leyca ima shinataj ayudarca?

14 Moisesman cushca leyca 1.500 yalli huatacunatami israelitacunata ayudarca. Por ejemplo, familia ucupi problemacunata allichichunmi ayudarca. Mesías o Cristo shamuna cashcatapishmi entendichirca (Gálatas 3:23, 24). Moisesman cushca leyca Jesús huañujpimi tucurirca. Chaimantami Diosca paita servijcunahuanca mushuj ari ninacushcata callarichirca (Hebreos 8:6). Moisesman cushca leypi huaquin cosascunata rurachun saquishca cajpipish mushuj ari ninacushcapica ña mana rurachun saquircachu.

15. a) ¿Cazadocunaca imatataj cazushpa causana can? b) ¿Divorciarisha nijcunaca imatataj yuyarina can?

15 Cazarashcacunamanta fariseocuna tapujpica Jesusca: israelitacunaman cushca leypica Diosca divorciarichun saquircami, ashtahuanpish callaripica Diosca mana chaita munarcachu nircami (Mateo 19:6-8). Chashnami cazadocunaca callaripi Dios mandashcata cazuna cashcata Jesusca ricuchirca (1 Timoteo 3:2, 12). Cazarashpaca “shuj aichallami” tucuncuna, chaimantami huañungacama ishquindij causana can. Chaipajca Jehová Diostami cˈuyana can, paicunapurapish cˈuyanacunami can. Divorciarisha nijcunaca Biblia imata mandashcatami yuyarina can. Cusa o huarmi mana huainayajpica divorciarishpapish mana cutin cazarai tucunchu (Mateo 19:9). Mana culpata charij cusa o huarmi juchayujta perdonasha nijpica mana divorciari tucunchu. Chaitami Oseasca paipaj huarmi Gomerhuan rurarca. Jehová Diospish israelitacuna arrepintirijpica perdonarcami (Oseas 3:1-5). Huainayaj cusata o huarmita huasipi cutin chasquishpa chayarinacujpica mana culpata charij cusa o huarmica mana divorciari tucunchu.

16. ¿Mana cazaranamantaca Jesusca imatataj nirca?

16 Jesusca cusa o huarmi huainayajllapimi divorciari tucun nircami. Cutin huaquincunaca solterocuna, solteracunami saquirisha nincuna nircami. ‘Maijanpish chashna cai tucushpaca chashna rurachunlla’ nircami (Mateo 19:10-12). Achca huauquicuna panicunaca Jehová Diosta ashtahuan servingapajmi imapish ama jarcachun nishpa mana cazarancuna. Paicunataca felicitanami canchij.

17. ¿Cazaranata yuyacushpaca imapitaj alli yuyana cangui?

17 Soltero saquiri tucushcata o mana soltero saquiri tucushcataca cada unomi agllana can. Apóstol Pabloca soltero cai tucushpaca soltero saquirichun nircami. Gentecunaca huainayashpami causan. Chaimanta, cˈarica quiquin huarmita charichun, huarmipish quiquin cusata charichun nircami. Ashtahuanpish mana jarcari tucushpaca cazarachunlla. Ruparicunapaj randica, cazaranami alli can nircami. Cazarashpami soterocunaca juchapi urmanamanta, paipaj charishcata cˈacuricunamantapish jarcari tucun. Solterocunaca cazaranapaj edadta charishcata o mana edadta charishcatami alli yuyana can. Apóstol Pabloca maijanpish mana cazarashcamanta mana alli causacushcata yuyashpaca, cazaranapaj huatacunata ña charishpaca, pai yuyashca shina rurachunlla. Cazaranaca mana juchachu, cazarachunlla nircami (1 Corintios 7:2, 9, 36, NM; 1 Timoteo 4:1-3). Jovencuna aichapi chayarina munaita charijpica “ñami cazarana cangui” ninaca mana allichu. ¿Imamantataj mana chashna nina canchij? Jovenpi chai munaita charinaca mana juchachu can. Shinallataj cazarashpaca joven cashcamantaca paipaj familiataca manachari cuidai tucunga.

18, 19. a) ¿Cazarasha nijcunaca pihuantaj cazarana can? b) ¿Catij yachaipica imatataj yachashun?

18 Cusandij huarmindij alli causangapajca Diosta tucui shunguhuan cˈuyaj, bautizarishca cˈarihuan, bautizarishca huarmihuanmi cazarana can. Shinallataj paicunapurapish achcata cˈuyanacushpami huañungacama ishquindij causanata munana can. Crijcunallahuan cazarachun nishpa mandashcata cazujpica Jehová Diosca bendiciangami (1 Corintios 7:39, NM). Bibliapi mandashcacunata cazushpaca cazadocunaca cushillami causangacuna.

19 Tucuri punllacunapimi causacunchij. Gentecunaca cusandij huarmindij ima shina causanataca mana yachancunachu (2 Timoteo 3:1-5). Catij yachaipica cazadocuna problemacunata charishpapish Diospaj mandashcacunata cazushpa cushilla causai tucushcata, chaita rurashpa huiñai causaita chasqui tucushcatami yachashun (Mateo 7:13, 14).