Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

ÑUCA CAUSAI

Shujtajcunata ayudashpami cushilla causani

Shujtajcunata ayudashpami cushilla causani

ÑUCACA 12 huatacunallata charishpami shujtajcunata ayudai pudishcata cuentata curcani. Shuj jatun tandanacuipimi shuj huauquica ñucahuan huillanaman risha ninguichu nirca. Chai punllacunapica manaraj huillanaman llujshij carcanichu, pero ari nircanimi. Paihuan ña huillanaman ricujpica huaquin folletocunatami ñucaman curca. Paica, ñucaca caipi huillasha, canca chˈimba ladopi huillagri nircami. Manchaihuanmi huasin huasin rishpa huillai callarircani. Asha ratollapimi tucui folletocunata gentecunaman curcani. Gentecuna Diospaj Shimita yachanata munashcatami ricurcani.

Inglaterra llajtapi 1923 huatapimi huacharircani. Primera Guerra Mundialca asha huatacuna huashallamanmi tucurishca carca. Gentecunaca cunanca cushillami causashun nishpami yuyarcacuna. Pero mana chashna causashcamantami achcata llaquirircacuna. Ñuca yaya mamapish llaquillami sintirircacuna. Paicunapaj iglesiapi pushajcunaca paicunaraj ashtahuan charisha nishcata ricushpaca achcatami llaquirircacuna. Ñuca mamaca Asociación Internacional de Estudiantes de la Biblia nishca huasipimi tandanacui callarirca. Chaipimi testigo de Jehovacunaca tandanacuicunata ruraj carca. Ñucaca 9 huatacunatami charircani. Chai tandanacuicunataca “clases” nishpami rijsijcuna carca. Shuj panica El Arpa de Dios librohuan, Bibliahuanpishmi ñucanchijman yachachij carca. Yachacushcataca achcatami munarcani.

HUAUQUICUNACA ÑUCATA AYUDARCAMI

Ña jatunlla cashpaca Diospaj Shimita huillashpami cushilla causarcani. Ñucallami huasin huasin huillashpa purircani. Pero shujtaj huauquicunahuan huillanaman llujshishpaca paicunamanta achcatami yacharcani. Shuj cutinca shuj huauquihuanmi bicicletapi huillanaman ricurcanchij. Shuj curapaj ladotami pasacurcanchij, paita ricushpami: “Chaitaca shuj chivomi ricun” nircani. Shina nijpimi chai huauquica jacu chaiman tiyarishun nirca. Chaipimi “¿Canca pitaj cangui paica chivomi can ningapajca? Chaitaca Jehová Diosllami juzgana can, ñucanchijca Diospaj Shimita huillashpami cushilla catina canchij” nircami. Chai punllacunapimi, shujtajcunata ayudashpa cushi causaita chari tucushcata entendircani (Mateo 25:31-33; Hechos 20:35).

Shujtaj huauquica pacienciata charina cashcata, ahuantana cashcatapishmi ñucaman yachachirca. Paipaj huarmica testigo de Jehovacunata mana ricunayachijchu carca. Shuj punllaca paipaj huasipimi micunaman invitarca. Huasiman chayajpica paipaj huarmica pˈiñarishcami carca. Chaimantami chaipi tiyashcacunata japishpa ñucanchijman shitai callarirca. Chai huauquica mana pˈiñarishpami shitashcacunata japishpa allichirca. Chai huauqui achca pacienciata ricuchishcamantami paipaj huarmica Testigo de Jehová tucurca.

1939 huatapimi Gran Bretaña llajtaca Alemania llajtahuan macanacui callarirca. Ñucaca 16 huatacunatami charircani. 1940 huatapimi Dover nishca llajtapi, ñucapish ñuca mamapish bautizarircanchij. Chai huatapica achca soldadocuna pasajtami ñuca huasi pungumanta ricurcani. Dunkerque llajtapi tiyaj macanacuimanta quishpirishcacunami carca. Paicunaca llaquillami carca. Chaita ricushpami Diospaj Shimimanta paicunaman parlasha nircani. Chai huatami, Alemaniaca Gran Bretaña llajtapi bombacunata shitai callarirca. Tucui tutacunami bombacunata shitaj avioncunaca ñucanchij huasi jahuata pasaj carca. Bombacuna tugyajta uyashpaca achcatami mancharircanchij. Achca huasicuna urmashcata ricushpami Jehová Dioslla ñucanchijta ayudai tucushcata entendircani.

DIOSPAJ SHIMITAMI ASHTAHUAN HUILLAI CALLARIRCANI

Chatham llajtapimi gobiernopaj fabricapi trabajarcani. Chaipica barcocunata rurashpami trabajaj carcani. Alli trabajo cashcamantami achcacunaca chaipi trabajanata munajcuna carca. Pero Diosta servijcunaca guerracunaman mana rina cashcatami yacharcanchij. 1941 huatapica armacunata ruranaca mana alli cashcatapishmi entendircanchij (Juan 18:36). Ñucaca yacu ucuta purij submarino nishcacunata rurashpami trabajaj carcani. Chai trabajomanta llujshishpami 1941 huatapica precursor shina servi callarircani. Chashnami cushilla causai callarircani.

18 huatacunata charishpaca guerraman mana risha nishcamantami 9 quillacunata carcelpi carcani. Carcel man yaicuchishpa punguta huichcajpica llaquillami sintircani. Qˈuipaca guardiacunapish carcelpi cajcunapish, imamantataj caipi cangui nishpa tapujpimi Diosmanta huillarcani. Cushillami sintircani.

Carcelmanta llujshishca qˈuipaca, Leonard Smith huauquihuanmi Kent llajtacunapi huillarcanchij. * Ishquindijmi chai llajtapuramanta carcanchij. Chai huatacunapica Alemania soldacunaca Londres llajtapimi bombacunata shitai callarirca. Soldadocunaca avioncunapi Londres llajtaman chayangapajca Kent llajtacuna jahuatami pasana carca. 1944 huatamantaca Alemania soldadocunaca 1000 yalli bombacunatami Kent llajtacunapi shitarca. Avioncunapaj motorcuna huañujpica avioncuna urmashpaca bombacuna tugyana cashcatami yacharcanchij. Chaimantami tucuicuna achca manchaita sintircanchij. Chai huatacunapica shuj familiamanmi Diospaj Shimita yachachircanchij. Bombacuna urmajpi ama huañungapaj nishpami hierrohuan rurashca meza ucupi miticuj carcanchij. Qˈuipamanca chai tucui familiami bautizarirca.

SHUJTAJ LLAJTACUNAPIMI DIOSPAJ SHIMITA HUILLARCANI

Irlanda llajtapi precursor shina servicushpami shuj jatun tandanacuiman invitacuni (uraman).

Guerra tucurishca qˈuipaca Irlanda llajtapimi ishqui huatacunata precursor shina servircani. Misionerocunami canchij nishpami maipi saquirinata mashcarcanchij. Ñancunapimi gentecunaman revistacunata cuj carcanchij. Pero Irlandamanta gentecunaca mana Inglaterramanta gentecuna shinachu carca. Achcacunami ñucanchijca catolicocunami canchij. Cancunataca ni pi mana chasquingachu nircacuna. Shuj runa ñucanchijta macasha nijpica policiamanmi huillarcanchij. Pero policiaca mana ayudasha nircachu. Gentecunaca curacunatami achcata manchajcuna carca. Gentecuna ñucanchij librocunata chasquijpica trabajomantami shitashpa cachajcuna carca. Ñucanchij causacushca huasimantapish llujshinami carcanchij.

Shuj llajtapi punta cutin huillanaman chayashpaca ñucanchij causacushca ladocunapi huillanaca mana alli cashcatami cuentata curcanchij. Chashnami caruladopi causajcunamanraj Diospaj Shimita huillarcanchij. Qˈuipami cˈuchullapi causajcunaman huillarcanchij. Kilkenny llajtapica gentecuna ñucanchijta macasha nijpipish shuj jovenmanmi semanapi quimsa cutin yachachircanchij. Ñucaca Diosmanta yachachinata munashcamantami misionero tucusha nircani. Chaimantami Escuela Bíblica de Galaad de la Watchtower cursoman ringapaj hojata jundachircani.

1948-manta 1953-camami Sibia shuti uchilla barcoca ñucanchij huasi carca (alli ladopi).

Nueva York llajtapi chai cursota chasquichunmi pichca quillacunata invitarcacuna. Graduarishca qˈuipaca ñucataca quimsa huauquicunahuanmi Mar Caribe uchilla islacunapi huillanaman cacharca. Chaimantami 1948 huatapica noviembre quillapi Nueva York llajtamanta Sibia shuti uchilla barcopi rircanchij. Chai barcoca 18 metros largomi carca. Barcopi nunca mana rishcamantami cushilla sintirircani. Galaadpi graduarishca Gust Maki shuti huauquica barcopaj capitanmi carca. Paica barcopaj telacunata ima shina pascanata, ima shina huichcanatami yachachirca, shinallataj ima shina brujulahuan barcota purichinata, achca huaira shamujpi imata rurana cashcatami yachachirca. Huauqui Gust 30 punllacunata achca huairapi, achca tamyapi uchilla barcota alli purichijpimi Bahamas islacunaman chayarcanchij.

ISLACUNAPI HUILLAICHIJ

Bahamas uchilla islacunapi huaquin quillacunata huillashca huashaca, Sotavento shuti, Barlovento shuti islacunapi huillanamanmi barcopi rircanchij. Cai islacunaca Vírgenes shuti islamanta Trinidad shuti islacamaca casi 800 kilometrosmi can. Testigocuna mana tiyashca caru islacunapimi pichca huatacunata huillarcanchij. Chaipi cashpami huaquin semanacunataca cartacunata mana chasqui tucurcanchij. Ñucanchijpish mana cachai tucurcanchij. Pero islacunapi Diospaj Shimita huillashcamantaca cushillami sintirircanchij (Jeremías 31:10, NM).

Sibia shuti uchilla barcopimi chuscu misionerocuna canchij (lluqui ladomanta alli ladocama): Ron Parkin, Dick Ryde, Gust Maki, Stanley Carter.

Islacunaman chayajpica chaipi causajcunaca ñucanchijta chasquinamanmi cushilla shamujcuna carca. Huaquincunaca ñucanchij uchilla barco layatapish, ñucanchij laya gentecunatapish nunca mana ricushcacunachu carca. Chaipi causajcunaca ñucanchijtaca allimi tratarca, Diospaj Shimitapish rijsijcunami carca. Paicunaca ñucanchijmanca fresco pescadocunata, aguacatecunata, manicunatami carajcuna carca. Ñucanchij uchilla barcoca yanunapaj, dorminapaj, ropata tajshanapajllami avansaj carca.

Barcomanta uriyashpami tucui punlla gentecunaman Diospaj Shimita huillarcanchij. Shuj conferenciami tiyagrin nishpami invitarcanchij. Ña tutayacujpica barcopaj campanatami tocarcanchij. Gentecuna shamujta ricunaca alhajami carca. Paicunapaj lamparacunaca tutapica estrellacuna shinami ricurirca. Huaquinpica casi 100 gentecuna tandanacushpami Diospaj Shimimanta achca tapuicunata rurarcacuna. Paicunaca cantanatami achcata munarcacuna, chaimantami huaquin cantocunata maquinapi escribishpa paicunaman curcanchij. Puntapica ñucanchijrajmi alli cantarcanchij. Qˈuipaca tucuicunami tandalla cantarcanchij. Paicuna cantashcacunaca sumajmi uyarirca. ¡Chai punllacunaca alhajami carca!

Huaquin yachacujcunaca Bibliamanta yachashca qˈuipapish ashtahuan yachasha nishpami, shujtaj familiata visitanaman rigrijpi ñucanchijhuan rirca. Huaquin semanacunallatami chaipi saquiri tucurcanchij. Pero ashtahuan Diospaj Shimita yachanata munajcunataca ñucanchij tigramungacama shujtajcunahuan yachashpa catinguichij nishpami mañarcanchij. Paicunaca ari chaitami rurashun nishcamantami achcata cushicurcanchij.

Cunan punllacunaca chai islacunamanca achca gentecunami rin, pero chai tiempopica tranquilomi carca. Azul cuchacuna, alhaja playacuna, palmera yuracunallami tiyarca. Tutacunaca shuj islamanta caishuj islacamami uchilla barcopi rij carcanchij. Delfín animalcunaca ñucanchij barco ladopimi pugllajcuna carca. Yacu jahuata barco puricushcallami uyarij carca. Lunapish yacupi alhaja ñanta ruraj shinami pushaj carca. Sumajmi carca.

Islacunapi pichca huatacunata huillashca qˈuipaca Puerto Rico llajtamanmi rircanchij motoryuj barcota randingapaj. Chaiman chayashpaca shuj alhaja huarmitami rijsircani, shuj misionerami carca, Maxine Boyd shutimi carca... ¡ñucaca paimanta enamorarircanimi! Uchillamantami paica Diospaj Shimita cushilla huillaj carca. República Dominicana llajtapica 1950 huatacamallami misionera carca. Chai huatami Gobiernoca católico cashcamanta chai llajtamanta paita llujchirca. Ñucaca barcopi rina cashcamantami Puerto Rico llajtapica shuj quillallata saquirina carcani. Qˈuipaca islacunaman tigrashpami huaquin huatacunata chaipi saquirina carcani. Chaimantami, “Ronald cai huarmita cˈuyashpaca paita cˈuyashcata huillanami cangui” nishpa yuyarcani. Quimsa semana huashaca, ñucahuan cazaranata munanguimanchu nircanimi, 6 semana huashaca ñami cazado carcanchij. Puerto Rico llajtallapitaj misionerocuna shina servichun mañajpimi chaipi saquirircanchij. Chaimantami mushuj barcopica nunca mana rircani.

1956 huatapica superintendente de circuito shinami servi callarircani. Huauquicunata panicunatami visitanata munaj carcanchij. Achcacunaca pobrecunami carca. Potala Pastillo llajtapica ishqui familiami achca huahuacunata charirca. Ñucaca flautatami tocaj carcani. Shuj huambraca Hilda shutimi carca, shuj punllaca ñucanchijhuan huillanaman risha ninguichu nishpami paita tapurcanchij. Paica: “Ari risha ninimi, pero zapatota mana charinichu” nircami. Zapatota randishpa cujpica ñucanchijhuanmi huillanaman rirca. 1972 huatapica Brooklyn llajtamanmi visitanaman rircanchij. Chaipica Escuela de Galaadpi graduarishca shuj huarmimi ñucanchijta saludanaman cˈuchuyarca, paica Ecuador llajtamanmi rigrirca. Paica: “Ñucata yuyaringuichijchu. Pastillo llajtamanta huambrami cani, zapatotami mana charij carcani” nircami. ¡Hildami carca! Achcata cushicushpami huacarcanchij.

1960 huatapica Puerto Rico sucursalpimi servi callarircanchij. Chai sucursalca shuj huasillami carca, Santurce (San Juan) nishca pueblopimi carca. Callaripica Lennart Johnson huauquihuan, isquindijllami casi tucui trabajota ruraj carcanchij. República Dominicana llajtapica Lennart Johnson paipaj huarmindijllami punta testigo de Jehovacuna carca. 1957-pica Puerto Rico llajtamanmi rishcacuna carca. Sucursalpica, ñuca huarmi Maxineca revistacunata cachachun nishpa quillcarijcunamanmi cachaj carca. Cada semanami 1000 revistacunata cachaj carca. Paica achca gentecuna Jehovamanta yachacushcata ricushpaca cushillami trabajarca.

Betelpi Jehová Diosta servishcamantaca cushillami sintirishcani. Pero huaquinpica trabajanaca sinchimi carca. Por ejemplo, 1967 huatapica Puerto Rico llajtapimi punta cutinmi shuj internacional jatun tandanacui tiyarca. Chaimantami ñucaca chai tandanacuipaj achcata allichina carcani. Shaicushcami sintirircani. Puerto Rico llajtamanca huauqui Nathan Knorr shutimi shamurca. Chai huatacunapica paimi testigo de Jehovacunapaj organizacionta pushaj carca. Visitanaman shamuj misionerocunapajmi carrocunata allichircani. Pero huauqui Nathan Knorrca mana allichishcatami yuyarca. Chaimantami ñucata sinchita cunarca, llaquirinimi nircami. Ñucaca paihuan mana litunacusha nircanichu, ñucata yangamanta juchachishcatami sintircani. Paihuanca asha tiempotami pˈiñarishca carcani. Pero paihuan cutin tupanacujpica Nathan Knorrca ñucatapish, ñuca huarmitapish paipaj huasipimi micunaman invitarca.

Inglaterrapica achca cutinmi ñuca familiata visitarcani. Ñuca mamapish, ñucapish Diospaj Shimita yachacujpica ñuca yayaca mana yachasha nircachu. Pero Betelmanta huauquicuna ñuca mama causacushca llajtata visitanaman shamujpica, ñuca mamaca huasipimi pozadata cuj carca. Chaipimi ñuca yayaca Betelmanta huauquicunaca humildecuna cajta ricurca. Paicunaca mana curacuna shina cashcatami ricurca. 1962 huatapimi ñuca yayaca bautizarishpa Testigo tucurca.

Cazarashca huashallami Puerto Rico llajtapi ñuca huarmihuan cani. 2003 huatapimi 50 huatacunata cazarashcata yuyarircanchij.

2011 huatapica ñuca cˈuyashca huarmimi huañurca. Paita cutin ricungapajmi causarina punlla chayamuchun shuyani. Chaipi yuyashpami cushilla sintirini. 58 huatacunatami cazado carcanchij, chai tucui huatacunatami Puerto Rico llajtapi testigo de Jehovacuna ima shina mirarishcata ricurcanchij. 650 testigocunamantaca 26.000-camami mirarirca. 2013 huatapica Puerto Rico sucursalca Estados Unidos sucursalhuanmi shujlla tucurca. Ñucataca (Nueva York) Wallkill llajtapimi servichun mañarca. 60 huatacunatami Puerto Rico islapi causarcani. Chai islapi tiyaj coquí shuti sapo shinami chai llajtapi huacharishca shina sintirircani. Tutapica islapi tiyaj uchilla sapitoca “¡coquí, coquí!” nishpami cantaj carca. Puerto Rico llajtapica cushillami causarcani, pero chai llajtamanta rinami carcani.

“CUSHICUSHPA CUJTAMARI DIOSCA CˈUYAN”

Betelpi, Jehová Diosta cunancama servicushcamantaca cushillami sintirini. Ñami 90 yalli huatacunata charini. Betelitacuna cushilla servichunmi ayudani. Wallkill sucursalman chayashcamantaca, 600 yalli huauquicunata, panicunatami ayudashcani. Huaquincunaca paicunapaj problemacunamanta o familiapi problemacunata charishcata parlanamanmi shamuncuna. Shutajcunaca Betelpi alli trabajangapajmi cunachun mañan. Cutin shujtajcunaca cunanlla cazarashca cashcamanta o precursor shina servichun mañashcamanta consejota cuchunmi mañan. Ñucahuan parlasha nijcunataca allimi uyani. Chashnami paicunapaj alli cajpica: “‘Cushicushpa cujtamari Diosca cˈuyan’ Jehová Diospaj trabajacushcamantaca cushillami sintirina cangui” nini (2 Corintios 9:7).

Betelpi cushilla servicushpapish o maipi servicushpapish Jehová Diospaj cashcatami yuyana canchij. Ñucanchij trabajohuanmi “alli cazuj, alli yuyajyuj” ungidocunata ayudanchij. Paicuna mundo enteropi huauquicunata panicunata Diospaj Shimimanta yachachichun (Mateo 24:45). Betelpi o maipi cashpapish Jehová Diosta servicushcamantami paita jatunyachinchij. “Cushicushpa cujtamari Diosca cˈuyan”. Chaimanta Jehová Dios mandashcata cushilla pajtachishunchij.

^ par. 13 Leonard Smith nishca huauquipaj causaimanta yachasha nishpaca La Atalaya del 15 de abril de 2012-pimi ricui tucungui.