Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 2

CANTO 132 Cunanca shuj aichallami tucunchij

Cusacuna, cancunapaj huarmicunata respetaichij

Cusacuna, cancunapaj huarmicunata respetaichij

‘Cusacuna cancunapaj huarmicunata alli nichij’ (1 PEDRO 3:7).

CAITAMI YACHASHUN

Cusacuna cancunapaj huarmicunataca cancunapaj shimicunahuan, ruraicunahuan respetashcataca ¿ima shinataj ricuchi tucunguichij?

1. ¿Jehová Diosca imamantataj matrimoniota callarichirca?

 JEHOVÁ DIOSCA ‘cushi Diosmi’ can. Paica ñucanchijpish cushilla causachunmi munan (1 Timoteo 1:11). Chaimantami ñucanchijmanca achca regalocunata cushca (Santiago 1:17). Por ejemplo, cazaranami Dios cushca regalo can. Shuj cꞌari, shuj huarmi cazarashpaca paicunapura cꞌuyanacunata, respetanacunata, cuidanacunatami ari nincuna. Cusa huarmica ishquindijcuna alli apanacushcamantami cushilla causancuna (Proverbios 5:18).

2. ¿Cunan punllacunapica achca cusa huarmicunaca ima shinataj causancuna?

2 Shinapish cunan punllacunapica achca cusa huarmicunaca paicunapaj ari nishcacunataca mana pajtachincunachu. Chaimantami paicunaca llaquilla causancuna. Por ejemplo, Organización Mundial de la Salud nishca shinaca achca cusacunaca paicunapaj huarmicunataca macashpa, maltratashpami charincuna. Paicunaca shujtajcunahuan cashpaca paicunapaj huarmicunataca allimi tratancuna. Pero paicunalla cashpaca maipishcachunmi tratancuna. Shinallataj cusa pornografiata ricuj cashcamantami huaquinpica matrimonio ucupica achca llaquicuna tiyan.

3. ¿Huaquin cusacunaca imamantataj paicunapaj huarmicunataca mana alli tratancuna?

3 ¿Huaquin cusacunaca imamantataj paicunapaj huarmicunataca maltratancuna? Tal vez paicuna uchillaraj cashpaca paicunapaj yayacuna paicunapaj mamacunata maltratajtami ricurcacuna. Chaimi paicunaca huarmicunata maipishcachun tratana normal cashcata yuyancuna. Cutin shujtajcunaca: “Ñuca huarmita mana alli tratajllapimi ñucataca respetanga” nishpami yuyancuna. Shujtaj cusacunaca pꞌiñarinamanta mana jarcarinata yachashcamantami jahualla pꞌiñarincuna. Shinallataj maijan cusacunaca pornografiata ricujcuna cashcamantami huarmicunataca imapaj mana valishcata shina ricuncuna. Maijan gentecunaca: “COVID-19 pandemia tiyai callarishcamantami chai llaquicunaca ashtahuan mirarishca” nincunami. Chashnapish Yayitu Jehová Diosca cusacuna huarmicunata llaquichichunca mana munanchu.

4. ¿Jehová Diosta sirvij cusacunaca imamantataj cuidadota charina can?

4 Jehová Diosta mana sirvij huaquin cusacunaca huarmicuna imapaj mana valishcatami yuyancuna. Pero Jehová Diosta sirvij cusacunaca paicuna shina ama yuyangapajmi cuidadota charina can. a ¿Imamanta? Huarmicuna imapaj mana valishcata yuyashpaca tal vez paicunataca maipishcachunmi tratai callaringacuna. Punta siglopi tiyaj Roma congregacionpica ungido huauqui panicunami tiyarca. Paicunaca achca huatacunatami Jehová Diostaca ña sirvicurcacuna. Shinapish apóstol Pabloca paicunataca: “Cai pacha gentecunapaj ruraicunataca ama rurashpa catichijchu” nishpami cunarca (Romanos 12:​1, 2). Chai ungido huauqui panicuna Jehová Diosta mana sirvijcuna shina yuyanata mana saquishcamantachari apóstol Pabloca chashna consejarca. Cunan punllacunapica apóstol Pablo cushca consejotaca cusacunapishmi catina can. ¿Imamanta? Jehová Diosta sirvij huaquin cusacunaca huarmicuna imapaj mana valishcata yuyashcamantami paicunataca maipishcachun tratai callarishcacuna. b Pero ¿Yayitu Jehová Diosca cusacuna paicunapaj huarmicunata ima shina tratachuntaj munan? Chaitaca cai yachaipaj versopimi yachashun.

5. ¿1 Pedro 3:​7-pi nishca shinaca cusacunaca paicunapaj huarmicunataca ima shinataj tratana can?

5 (1 Pedro 3:​7-ta liyipai). Jehová Diosca cusacuna paicunapaj huarmicunata alli nichunmi munan. Chaipajca cusacunaca paicunapaj huarmicunatami respetana, cꞌuyana tratana can. Cai yachaipica cusacuna paicunapaj huarmicunata respetashcata ima shina ricuchi tucushcatami yachashun. Pero puntapica cusacuna paicunapaj huarmicunata ima shina mana tratana cashcatami ricushun.

¿CUSACUNACA PAICUNAPAJ HUARMICUNATACA IMA SHINATAJ MANA TRATANA CAN?

6. ¿Paicunapaj huarmicunata macaj cusacunaca Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurincuna? (Colosenses 3:19).

6 Cusaca paipaj huarmitaca mana macanachu can. Jehová Diosca shujtajcunata llaquichijcunatami pꞌiñan (Salmo 11:5). Ashtahuancarin paicunapaj huarmicunata macaj cusacunataca manataj ricunachinchu (Malaquías 2:16; Colosenses 3:​19-ta liyipai). 1 Pedro 3:​7-pi nishca shinaca cusacuna paicunapaj huarmicunata mana alli tratajpica Jehová Diosca paicunamantami caruyanga. Paicuna imalla mañashcacunatapish manachari uyanga.

7. Efesios 4:​31, 32-pi nishca shinaca ¿cusacunaca paicunapaj huarmicunataca ima shinataj mana tratana can? (“Alli intindishunchij” nishcatapish ricui).

7 Cusaca paipaj huarmitaca mana maipishcachunchu rimana can. Huaquin cusacunaca pꞌiñarishpaca llaquichij shimicunahuanmi paicunapaj huarmicunataca rimancuna. Pero Jehová Diosca ‘yallitaj pꞌiñarijcunata, colerajcunata, caparijcunata, llaquichij shimicunata rimajcunataca’ manataj ricunachinchu (Efesios 4:​31, 32-ta liyipai). c Jehová Diosca cusacuna paicunapaj huarmicunata ima shina tratacushcatami ricuracun. Paicunalla huasipi cajpipish Jehová Diosca tucuitami ricun. Paicunapaj huarmicunata llaquichij shimicunahuan rimaj cusacunaca familia ucupica achca llaquicunatami charingacuna. Ashtahuancarin Jehová Diospaj ñaupajpica mana alli ricuringacunachu (Santiago 1:26).

8. ¿Pornografiata ricujcunaca Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurincuna?

8 Cusaca pornografiataca mana ricunachu can. Jehová Diosca pornografiata ricujcunataca manataj ricunachinchu. Chai mapa cosascunata ricujcunaca Jehová Diospaj ñaupajpica mana alli ricurincunachu. Shinallataj chaita ricuj cusacunaca paicunapaj huarmicunata mana respetashcata, mana valorashcatami ricuchincuna. d Jehová Diosca cusacuna paicunapaj ruraicunahuan, paicunapaj yuyaicunahuan paicunapaj huarmicunata cꞌuyashcata, respetashcata ricuchichunmi munan. Jesusca: “Maijanpish chayarina munaihuan shuj huarmita ricushpa saquirijca, ñami paipaj shungupica huainayashca” nircami (Mateo 5:​28, 29). e

9. Cusandij huarmindij chayarinacushpaca maijan cusacunaca paicunapaj huarmicuna mana munashca ruraicunata rurachunmi obligancuna. ¿Chai cusacunaca Jehová Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurincuna?

9 Cusandij huarmindij chayarinacushpaca cusaca paipaj huarmi mana munashca ruraicunata rurachunca mana obliganachu can. Chai ruraicunata rurachun obligajpica huarmica imapaj mana valishca shinami sintiringa. Ashtahuanpish chaita rurashpaca cusaca paillapi yuyaj cashcata, paipaj huarmita mana valorashcatami ricuchinga. Pero Jehová Diosca cusacuna paicunapaj huarmicunata chashna tratachunca mana munanchu. Ashtahuanpish Jehová Diosca cusacuna paicunapaj huarmicunata cꞌuyaihuan, respetohuan tratachunmi munan. Huarmicunapaj concienciata respetachunpishmi munan (Efesios 5:​28, 29). Pero ¿cusacunaca paicunapaj huarmicunata mana alli tratacushcata cuentata cushpaca imatataj rurana can? ¿Paicunapaj yuyaicuna cambiachunpish imataj ayudai tucun?

¿CUSACUNACA PAICUNAPAJ YUYAITA CAMBIANGAPAJCA IMATATAJ RURANA CAN?

10. ¿Cusacunaca Jesusmantaca imatataj yachai tucuncuna?

10 ¿Jehová Diosta sirvij cusacunaca paicunapaj huarmicunata ama maltratashpa catingapajca imatataj rurana can? Jesuspaj ejemplotami catina can. Jesusca mana huarmiyujchu carca. Shinapish paita catijcunataca siempremi cꞌuyaihuan trataj carca. Cusacunaca chaitami rurana can (Efesios 5:25). Cunanca Jesús paita catijcunahuan ima shina parlanacuj cashcata, ima shina trataj cashcata ricushun.

11. ¿Jesusca paita catijcunataca ima shinataj tratarca?

11 Jesusca paita catijcunataca cꞌuyaihuan, respetohuanmi tratarca. Paica achca podertami charirca. Shinapish paita catijcunataca ñucataca cazunatajmi canguichij nishpaca mana manchachircachu. Ashtahuanpish mana jatun tucushpami paicunataca ayudarca (Juan 13:​12-17). Shinallataj Jesusca paita catijcunataca: “Ñucamanta yachaichij. Ñucaca mana utca pꞌiñarij, manso shungumi cani. Ñucami cancunataca samachisha” nircami (Mateo 11:​28-30). ¿Manso shungu cajcunaca manchaita charishcamantachu chashna cancuna? Mana. Ashtahuanpish sinchicuna cashcamantami paicunaca jarcarinata yachancuna, alli yuyashpami imatapish rurancuna.

12. ¿Jesusca paita catijcunataca sinchitachu rimaj carca?

12 Jesusca alaja shimicunahuanmi paita catijcunataca animaj, sinchiyachij carca. Paica paicunataca nunca mana sinchita rimarcachu (Lucas 8:​47, 48). Paipaj enemigocuna “cꞌamicujpipish paica mana chashnallataj cꞌamircachu” (1 Pedro 2:​21-23). Huaquinpicarin imatapish ninapaj randica upallami saquirirca (Mateo 27:​12-14). Cusacunaca Jesusmantaca achcatami yachai tucuncuna.

13. ¿Cusaca ‘paipaj huarmihuan tandanacushca’ cashcataca ima shinataj ricuchin? (Mateo 19:​4-6; fotomantapish parlapai).

13 Jesusca cusacunataca paicunapaj huarmicunata tucui shunguhuan cꞌuyachun, paicunamanta ama caruyachunmi mandarca. Shinallataj ‘cꞌarica paipaj huarmihuanmi tandanacunga’ nircami (Mateo 19:4 al 6-ta liyipai). Griego rimaipica “tandanacunga” nishpaca cusapish, huarmipish ishquindij gomahuan pegashca shina cashcatami nin. Chashna pegashca shina cashcamantaca cusa ima mana allita rurajpica paipaj huarmica achcatami llaquiringa. Cusaca paipaj huarmita cꞌuyashpaca pornografiataca mana ricunachu can. Ashtahuanpish ratomi mapa cosascunamanta caruyana can (Salmo 119:37). Shinallataj paicunapaj huarmicunata cꞌuyaj cusacunaca Job shinami mana alli munaicunahuan shujtaj huarmita ama ricungapaj shuj ari ninacuita rurana can (Job 31:1).

Paipaj huarmita tucui shunguhuan cꞌuyaj cusaca pornografiata manataj ricunachinchu. (Párrafo 13-ta ricui). g


14. ¿Shuj cusaca Jehová Diospaj ñaupajpi, paipaj huarmipaj ñaupajpi cutin alli ricuringapajca imatataj rurana can?

14 ¿Paicunapaj huarmicunata macaj, maltrataj cusacunaca Diospaj ñaupajpi, paicunapaj huarmicunapaj ñaupajpi cutin alli ricuringapajca imatataj rurana can? Puntapica, mana allita ruracushcatami reconocina can. Jehová Diosca tucuitami ricun. Paipaj ñaupajpica imapish mana pacashcachu can (Salmo 44:21; Eclesiastés 12:14; Hebreos 4:13). Ishquipica, cusaca paipaj huarmita mana alli tratanata saquishpami alli comportaringapaj esforzarina can (Proverbios 28:13). Quimsapica, Jehová Diostapish, paipaj huarmitapish llaquichishcata reconocishpami perdonta mañana can (Hechos 3:19). Shinallataj alli yuyaicunata charingapaj, alli shimicunata ningapaj, alli ruraicunata rurangapajmi Jehová Diospaj ayudata mañana can. Allita rurana munaitapish cuchunmi mañana can (Salmo 51:​10-12; 2 Corintios 10:5; Filipenses 2:13). Chuscupica, Jehová Dios paipaj mañaicunata cutichichunca llaquichij shimicunata nina, shujtajcunata llaquichina mana alli cashcata intindishpami chaicunata ama rurangapaj esforzarina can (Salmo 97:10). Pichcapica, ancianocunapaj ayudatami utca mashcana can. Paicunaca cꞌuyaihuanmi paitaca ayudangacuna (Santiago 5:​14-16). Y sujtapica, mana alli ruraicunapi ama cutin urmangapaj imata ruranatami yuyana can. Pornografiata ricuj cusacunapish caita rurangapajmi esforzarina can. Chaita rurajpimi Yayitu Jehová Diosca paicunata bendicianga (Salmo 37:5). Pero cusacunaca paicunapaj huarmicunata ña mana maltratashpapish paicunata respetohuan tratangapajmi esforzarina can. ¿Chaitaca ima shinataj rurai tucuncuna?

¿CAMBAJ HUARMITA RESPETASHCATACA IMA SHINATAJ RICUCHI TUCUNGUI?

15. ¿Cusaca paipaj huarmita cꞌuyashcataca ima shinataj ricuchi tucun?

15 Cꞌuyaita ricuchi. Huaquin cusacunaca punllantami paicunapaj huarmicunata cꞌuyashcata ricuchingapaj esforzarincuna. Chaimantami cushilla causancuna (1 Juan 3:18). Canpish uchilla cosascunata rurashpami cambaj huarmita cꞌuyashcata ricuchi tucungui. Por ejemplo, maquita japishpa, paita ugllashpami pai valishca cashcata ricuchi tucungui. Shinallataj: “Cantami extrañani, ¿imanalla cangui?” nishpami shuj mensajeta cachai tucungui. Maipicarin alaja shimicunahuan shuj cartitata quillcashpa o shuj regalitota cushpami paita cꞌuyashcata ricuchi tucungui. Caicunata rurashpami cambaj huarmita respetashcata, valorashcata ricuchingui. Ashtahuancarin ishquindijmi cushilla causanguichij.

16. ¿Cusaca imamantataj paipaj huarmita valorashcata nina can?

16 Cambaj huarmita agradicishcata, valorashcata ricuchi. “Cantaca achcatami valorani” nijpica cambaj huarmica cushillami sintiringa. Shinallataj canta tucuipi apoyashcamantami paitaca shungumanta agradicina cangui (Colosenses 3:15). Cambaj huarmita chashna tratajpica paica achca valishca cashcatami segura canga (Proverbios 31:28).

17. ¿Cusaca paipaj huarmita respetashcataca ima shinataj ricuchina can?

17 Cambaj huarmitaca cꞌuyaihuan, respetohuanmi tratana cangui. Alli cusaca paipaj huarmitaca Jehová Dios cushca achcata valij curita shinami ricuna can (Proverbios 18:22; 31:10). Chaimantami ishquindijlla cashpapish paita cꞌuyashcata, respetashcata ricuchingapaj esforzarin. Shinallataj ishquindij chayarinacushpaca pai mana munashca ruraicunata rurachunca mana obliganachu can. Chaita rurachun obligajpica huarmica imapaj mana valishcatami yuyanga. Paipaj concienciapipish mana alli sintiringachu. f Cusacunaca Jehová Diospaj ñaupajpi shuj alli concienciata charingapajmi esforzarina can (Hechos 24:16).

18. ¿Cusacunaca imatataj rurana can? (“ Cambaj huarmita respetashcata ricuchingapaj caita rurai” nishca recuadrota ricui).

18 Jehová Diosca paicunapaj huarmicunata respetangapaj esforzarij cusacunataca achcatami valoran. Chaimantami cusacunaca paicunapaj huarmicunata ama maipishcachun tratangapaj esforzarina can. Ashtahuanpish cꞌuyaihuan, respetohuanmi tratana can. Chashnami paicunapaj huarmicunata valorashcata, cꞌuyashcata ricuchingacuna. Shinallataj Jehová Dioshuan alli apanacushpami catingacuna (Salmo 25:14).

CANTO 131 Jehová Diosmi tandachirca

a Cusacunaca Huillaj revista de enero de 2024-pi “¿Huarmicunataca Jehová Dios shinachu alli tratangui?” nishca tematami yachana can.

b Maltratashca huarmicunaca jw.org paginapi o JW Library® aplicacionpi “Otros temas” nishca partepica “Ayuda para las víctimas de la violencia doméstica” nishca tematami yachana can.

c ALLI INTINDISHUNCHIJ: Bibliapica “llaquichij shimicunata” rimajcunamanta parlashpaca shujtajcunata criticangapaj, llaquichingapaj sinchi shimicunata rimajcunamantami parlan. Shinallataj paicunaca shujtajcuna imapaj mana valishcata shina sintirichunllami maipishcachun imatapish nincuna.

d JW.ORG paginapi o JW Library aplicacionpi “La pornografía puede destruir su matrimonio” nishca temata ricui.

e Cambaj cusa pornografía viciota charijpica Huillaj de agosto de 2023 revistapi llujshishca temata ricui. Chaipica “¿Cambaj cusa pornografía viciota charijpica imatataj rurana cangui?” nishca temami llujshirca.

f Bibliapica cusandij huarmindij chayarinacushpaca imata rurana cashcata, imata mana rurana cashcataca mana ninchu. Chaitaca cusa huarmicunaca ishquindij parlanacushpami decidina can. Pero tucuipi Jehová Diosta jatunyachina cashcata yuyaipi charishpami imatapish decidina can. Shinallataj ishquindijcuna cushilla sintiringapaj, paicunapaj concienciapipish alli sintiringapajmi imatapish decidina can. Paicuna ima decidishcata shujtajcunahuan parlanacunaca mana minishtirinchu.

g FOTOCUNAMANTA: Shuj huauqui trabajopi cajpimi paipaj compañerocunaca shuj revistapi pornografiata ricuchun inquitacuncuna.