Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 32

Jehová Dios shina intindijcuna cashunchij

Jehová Dios shina intindijcuna cashunchij

“Intindijcuna caichij” (SANTIAGO 3:17).

CANTO 89 Diosca paita uyashpa cazujcunataca bendiciangami

CAITAMI YACHASHUN a

¿Ima laya yurataj casha ningui? (Párrafo 1-ta ricui).

1. ¿Diosta sirvijcunaca imamantataj shuj yura shina canchij? (Fotomantapish parlapai).

 HUAQUIN yuracunaca huaira pꞌucujpimi caiman chaiman cuyurincuna. Chaimantami mana urmancuna. Ñucanchijpish chai yura shinami cana canchij. ¿Imamanta? Causaipi cambiocuna tiyajpi, shujtajcuna ñucanchij shina mana tucuita rurajpica yura caiman chaiman cuyurij shinami intindijcuna, respetajcuna cana canchij.

2. a) ¿Cambiocuna tiyajpica ima cualidadcunatataj ricuchina canchij? b) ¿Cai yachaipica imatataj yachashun?

2 Diosta sirvijcunaca intindijcuna, humildecuna, llaquijcunami cana canchij. Cai yachaipica cambiocuna tiyajpi huaquin huauqui panicuna imata rurashcatami yachashun. Shinallataj imamanta intindijcuna, humildecuna, llaquijcuna cana cashcatami ricushun. Pero caicunamanta manaraj yachashpaca, Jehová Diospish Jesuspish intindijcuna cashcata ima shina ricuchishcatami yachashun.

JEHOVÁ DIOSPISH JESUSPISH INTINDIJCUNAMI CAN

3. ¿Jehová Diosca ñucanchijta intindij cashcataca ima shinataj ricuchishca?

3 Jehová Diosca poderyuj, sinchimi can. Chaimantami Bibliapica Diosca “jatun Rumimari” nin (Deuteronomio 32:4). Pero tucui poderta charishpapish paica ñucanchijtami intindin. Shinallataj cai mundopi cambiocuna tiyajpipish Jehová Diosca paipaj munai pajtarichunmi paipish cambiocunata ruran. Ashtahuanpish paica Bibliapimi intindinalla consejocunata cushca. Chai consejocunami alli decisioncunata japichun, llaquicunatapish ahuantachun ayudan. Caipi ricushca shinaca Jehová Diosca shuj jatun rumi shina sinchi cashpapish huaquin cambiocunata rurana cashpaca ruranllami.

4. ¿Jehová Diosca intindij cashcataca ima shinataj ricuchishca? (Levítico 5:7, 11).

4 Jehová Diosca paita sirvijcunata intindij cashcataca siempremi ricuchishca. Paica ñucanchij rurai pudishcallata rurachunmi mañan. Por ejemplo, tucui israelitacunataca chai sacrificiocunallatataj cuchunca mana obligarcachu. Chaipaj randica cada uno imata cui pudishcallata cuchunmi saquirca (Levítico 5:7, 11-ta liyipai).

5. ¿Jehová Diosca humilde, llaquij cashcataca ima shinataj ricuchishca?

5 Jehová Diosca llaquij, humilde cashcamantami ñucanchijtaca intindin. Por ejemplo, Sodomapi causaj millai gentecunata tucuchigricushpami humilde cashcata ricuchirca. Diosca angelcunata cachashpami urcucunapi miticunaman richun Lottaca mandarca. Pero Lotca chaimanca mana risha nircachu. Chaimi Jehová Diostaca ‘ñuca familiahuan Zoar pueblopi miticugrichun saquihuai’ nishpa mañarca. Pero Diosca chai pueblotami tucuchigrirca. Chaimantami Lottaca paita cazuchun obligai tucurca. Pero chaita ruranapaj randica Zoar pueblotaca mana tucuchircachu (Génesis 19:18-22). Shinallataj Jehová Diosca Nínive pueblopi causajcunata llaquishcatami ricuchirca. Millaicuna cashcamanta paicunata tucuchigrishcata huillachunmi Jonastaca cacharca. Pero paicuna arrepintirijpimi Jehová Diosca paicunata llaquishpa perdonarca (Jonás 3:1, 10; 4:10, 11).

6. ¿Jesusca Jehová Dios shina intindij cashcataca ima shinataj ricuchirca?

6 Jesusca Jehová shina gentecunata intindingapajmi esforzarirca. Diosca paitaca ‘chingarishca ovejacuna shina causacuj israelitacunallata ayudachunmi’ cachashca carca. Pero shujtaj llajtamanta caj huarmi ‘ñuca ushushita demonio japishcamantami llaquita apacun, paita ayudapai’ nishpa rogajpica Jesusca paita llaquishpami ayudarca (Mateo 15:21-28). Shinallataj Jesusca Diosmanta huillai callarishpaca ‘gentecunapaj ñaupajpi ñucata mana rijsinichu nijtaca, ñucapish paitaca mana rijsinichu nishami’ nishcami carca (Mateo 10:33). Pero ¿Pedro paita quimsa cutin negajpica, Jesusca paita mana rijsinichu nircachu? Mana. Ashtahuanpish arrepintirishcata, sinchi feta charishcata ricushpaca paitami perdonarca. Shinallataj causarishca qꞌuipaca Pedrota perdonashcata, cꞌuyashcatami yuyachirca (Lucas 24:33, 34).

7. ¿Santiago 3:17-pi nishca shinaca ima shinataj cana canchij?

7 Caicamaca Jehová Diospish Jesuspish intindijcuna cashcatami yachashcanchij. Jehová Diosca ñucanchijpish intindijcuna cachunmi munan (Santiago 3:17-ta liyipai). Tucuicunami intindijcuna, respetajcuna cashcata ricuna can. Intindijcuna cashcata yachangapajca cashna nishpa tapurishunchij: “¿Shujtajcunaca paicunata intindij cashcatachu yuyan? ¿Ñuca munashca shina tucuita rurachunchu obligasha nini? ¿O alli cajpica paicuna munashcatachu ñucapish rurani?”. Shujtajcunata intindingapaj mana esforzarishpaca Jehová Diospaj, Jesuspaj ejemplota mana caticushcatami ricuchishun. Cunanca ñucanchij causaipi cambiocuna tiyajpi o shujtajcuna ñucanchij yuyashca shina mana yuyajpi intindijcuna cashcata ricuchingapaj imata ruranatami yachashun.

¿CAMBIOCUNA TIYAJPICA IMATATAJ RURANA CANCHIJ?

8. ¿Causaipi cambiocuna tiyajpica imatataj rurana canchij? (Notatapish ricui).

8 Ñucanchij causaipi cambiocuna tiyajpica huaquin jarcaicunahuanmi chꞌimbapurashun. Por ejemplo, ungüicunamanta, cullquimanta o gobiernocunapaj culpamantami causaipica llaquicunata chari tucunchij (Eclesiastés 9:11; 1 Corintios 7:31). Mana cashpaca shujtaj asignacionta cujpichari ashata preocuparishun. Pero ñucanchij causaipi cambiocuna tiyajpica cai chuscu yuyaicunatami pajtachina canchij: 1) ñaupa shina ña mana rurai tucushcata intindi, 2) ñaupajman cati, 3) allicunallapi yuyai y 4) shujtajcunata ayudai. b Cunanca huauqui panicuna cai chuscu yuyaicunata ima shina pajtachishcatami ricuchun.

9. ¿Shuj cusa huarmica llaquicunata aguantangapajca imatataj rurarcacuna?

9 Ñaupa shina ña mana rurai tucushcata intindi. Emanueleta y Francescataca shujtaj llajtapi misionerocuna shina sirvichunmi cacharcacuna. Pero mushuj congregacionpi amañaricujpi, mushuj shimita yachai callaricujpimi COVID-19 pandemia callarirca. Chaimi paicunaca huasimantaca ña mana llujshi tucurcacuna. Chai punllacunallapitajmi Francescapaj mamaca huañurca. Chaimi Francescaca paipaj familiata ricunaman risha nirca. Pero pandemiamantami mana viajai tucurca. ¿Cai cusa huarmica llaquicunata ahuantangapajca imatataj rurarcacuna? Paicunaca Jehová Diostami ‘tranquilo sintiringapaj ayudahuai’ nishpa punllanta mañajcuna carca. Jehová Diosca paicuna mañashcacunatami cutichirca. Por ejemplo, shuj videopi shuj huauqui ima nishcata yuyarishpami animarircacuna. Chai huauquica chai videopica: “Llaquicunallapi yuyanapaj randica Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvina, shujtajcunata ayudana yuyaillami cana canchij” nircami. c Shinallataj paicunaca telefonopi cayashpa huillangapajmi achcata esforzarircacuna. Chashna huillashcamantami paicunaca, Bibliamanta shuj estudiota chari tucurcacuna. Ashtahuanpish paicunapaj congregacionpi caj huauqui panicuna animota cujpimi paicunaca tranquilo sintirircacuna. Por ejemplo, shuj panica shuj huatatami cada punlla shuj versohuan mensajecunata cachaj carca. Ñucanchijpish ñaupa shina ña mana rurai pudishcata intindishpaca, imata rurai pudishcata rurangapajmi esforzarishun. Chashnami tranquilo, cushilla sintirishun.

10. ¿Pani Cristinaca paipaj causaipi cambiocuna tiyajpica imatataj rurarca?

10 Allicunallapi yuyashpa ñaupajman cati. Rumania llajtamanta caj pani Cristinaca Japón llajtapimi causan. Paica inglés shimipimi sirvicurca. Chaimantami chai congregación ña mana tiyagrishcata yachaj chayashpaca llaquilla sintirirca. Shinapish paica ñaupajmanmi catirca. Chaimi japonés congregacionpi sirvinata decidirca. Shinallataj japonés shimipi predicangapajmi esforzarirca. Japonés shimita ashtahuan yachangapajca paihuan trabajaj huarmitami Bibliahuan, Cushilla causai folletohuan japonesta yachachichun mañarca. Chai huarmipaj ayudahuanmi Cristinaca ashtahuan japonés shimita yacharca. Pero ashtahuantajca chai huarmica Bibliamantami ashtahuan yachanata munarca. Cai experienciapi ricushca shinaca cambiocuna tiyajpi ñaupajman catishpaca, mana yuyashca bendicioncunatami chasquishun.

11. ¿Shuj cusa huarmica cullqui illaj saquirishpaca imatataj rurarcacuna?

11 Shujtajcunata ayudai. Shuj cusa huarmica Diosmanta ama huillachun jarcan llajtapimi causancuna. Chai llajtapi achca problemacuna tiyashcamanta cullqui illaj saquirishpaca, ¿paicunaca imatataj rurarcacuna? Puntapica minishtirishcacunallahuan causangapajmi esforzarircacuna. Shinallataj paicunallapi yuyanapaj randica, shujtajcunaman Diosmanta yachachingapajmi esforzarircacuna (Hechos 20:35). Huauquica: “Predicacionpi ocuparishpaca ñucanchij problemacunallapi yuyangapajca tiempotaca mana charircanchijchu” nircami. Shinashpaca ñucanchij causaipi cambiocuna tiyajpipish, Diosmanta huillashpa catingapajmi esforzarishpa catina canchij.

12. ¿Diosmanta huillacushpaca ima shinataj apóstol Pablopaj ejemplota cati tucunchij?

12 Ñucanchijca chꞌican chꞌican crishcacunata charij, chꞌican chꞌican culturacunata charij gentecunamanmi huillana canchij. Chaimantami paicunata intindingapaj esforzarina canchij. Tucui laya gentecunaman alli huillangapajca apóstol Pablopaj ejemplotami catina canchij. Jesusca ‘Pabloca shujtaj llajta gentecunapaj cachashca apostolmi can’ nircami (Romanos 11:13). Chaimantami Pabloca judiocunaman, griegocunaman, estudiashcacunaman, pobrecunaman, autoridadcunaman, mandajcunaman huillana carca. Paica tucui laya gentecunata ayudangapajmi ‘tucui imalla rurai tucushcata rurarca’ (1 Corintios 9:19-23). Shinallataj Pabloca gentecunapaj culturata, crishcacunata intindingapajmi esforzarirca. Chaimi cada unoman alli huillai tucurca. Ñucanchijpish tucui laya gentecunaman alli huillangapajca cada unoman ima shina huillanatami alli yuyana canchij.

SHUJTAJCUNATA RESPETASHUNCHIJ

Huauqui panicunata intindishpaca paicunatami respetashun. (Párrafo 13-ta ricui).

13. ¿1 Corintios 8:9-pi nishca shinaca imatataj mana rurana canchij?

13 Shujtajcunata respetashpami paicunata intindishcata ricuchishun. Por ejemplo, maijan panicunaca ñahuitami pintarincuna o maquillarincuna. Pero shujtajcunaca mana. Cutin shujtaj huauqui panicunaca asha tragotami ubyancuna. Pero shujtajcunaca shuj copallatapish mana ubyancunachu. Shinallataj alli saludta charingapajca cada unomi chꞌican chꞌican tratamientocunata agllanchij. Pero tucuicuna ñucanchij munashca shina decidichun obligajpica congregación ucupica chꞌicanyarinacuicunami tiyanga. Shinallataj shujtajcunatami ñitcachishun. Chaimantami chaitaca mana rurana canchij (1 Corintios 8:9-ta liyipai; 10:23, 24). Cunanca ishqui ruraicunapi Jehová Diospaj yachachishcacunata ima shina pajtachinatami yachashun.

Huauqui panicunata intindishpaca paicunatami respetashun. (Párrafo 14-ta ricui).

14. ¿Ima shina churarinata, ima shina allichirinata yachachunca Bibliaca ima shinataj ayudan?

14 Ima shina churarinamanta, ima shina allichirinamanta. Jehová Diosca ima ropata churarinataca mana ninchu. Chaipaj randica alaja consejocunata cushpami alli decidichun ayudan. Diosta sirvijcunaca ‘sumajta, mana pinganayajta, alli yuyaihuanmi churarina’ canchij (1 Timoteo 2:9, 10; 1 Pedro 3:3). Gentecuna ricuchunllaca mana imatapish churarinallachu canchij. Shinallataj ancianocunaca ima shina churarinamanta, ima shina allichirinamanta Bibliapi ima nishcatami yuyarina can. Chashnami paicuna munashca shina rurachun huauqui panicunataca mana obligangacuna. Por ejemplo, shuj congregacionpica huaquin jovencunaca ajchataca maipish cachunmi rutuchijcuna carca. Shinallataj maipish cachun ñajcharishpami a la moda purijcuna carca. ¿Ancianocunaca shuj leyta mana churashpa chai jovencunataca ima shinataj ayudarcacuna? Huauqui superintendenteca: “Chai jovencunamanca: ‘Cancuna plataformapi yachachicujpi huauqui panicuna cancuna yachachicushcata uyanapaj randi, cancunataraj ricurayashpa saquirijpica cancuna ima shina churarishca, ima shina allichirishcaca mana allichu can’” nishpa consejachunmi ancianocunamanca nirca. Jovencunaca caita uyashpaca paicunallatajmi imata rurana cashcata cuentata curcacuna. d

Huauqui panicunata intindishpaca paicunatami respetashun. (Párrafo 15-ta ricui).

15. ¿Ima tratamiento japinata alli agllachunca Bibliaca ima shinataj ayudan? (Romanos 14:5)

15 Saludmanta. Cada unomi jambiringapaj ima tratamientota catina cashcata agllana canchij (Gálatas 6:5). Shuj tratamientota agllacushpaca Bibliapi nishcatami yuyarina canchij. Pero Bibliapica saludmanta parlashpaca achca mandashcacunataca mana cunchu. Yahuarmanta jarcarina cashcata, brujianamanta caruyana cashcallatami nin (Hechos 15:20; Gálatas 5:19, 20). Chai mandashcacunata yuyaipi charishpami cada uno ima tratamientota catinata agllana canchij. Huaquincunaca ungüicunamanta jambiringapajca doctorcunapajllamanmi rincuna. Cutin shujtajcunaca shujtaj tratamientocunatami agllancuna. Tal vez “cai tratamientoca allimi, pero chai tratamientoca mana allichu nishpachari” yuyashun. Pero ñucanchij yuyashca shina yuyachunca shujtajcunataca mana obliganachu canchij. Chaipaj randica cada uno imata decidishcatami respetana canchij. Shinallataj cai chuscu yuyaicunatami yuyaipi charina canchij: 1) Jehová Diospaj gobiernollami tucui ungüicunata tucuchinga (Isaías 33:24). 2) Cada unomi “quiquin ima yuyacushcataca alli cashcata crina can” (Romanos 14:5-ta liyipai). 3) Shujtajcuna ima decidishcataca mana juzganachu canchij. Paicunataca mana ñitcachinapishchu canchij (Romanos 14:13). 4) Ñucanchijcunallapi yuyanapaj randica congregacionpi tucuicuna tandalla cachunmi ayudana canchij (Romanos 14:15, 19, 20). Cai chuscu yuyaicunata pajtachingapaj esforzarishunchij. Chashnami congregacionpica tucuicuna tranquilo, shuj shinalla Jehová Diosta sirvi tucushun.

Huauqui panicunata intindishpaca paicunatami respetashun. (Párrafo 16-ta ricui).

16. ¿Ancianocunaca shujtaj ancianocunata intindishcataca ima shinataj ricuchin? (Fotomantapish parlapai).

16 Ancianocunaca shujtajcunata intindijcuna, respetajcuna cashcatami ricuchina can (1 Timoteo 3:2, 3). Por ejemplo, shuj ancianoca shujtaj ancianocunata yalli edadta charishcallamanta tucuicuna pai munashcata rurachunca mana shuyanachu can. Ashtahuanpish ancianocunaca, Jehová Dios tucui ancianocunaman espíritu santota cushpa alli decisioncunata japichun ayudai tucushcatami yuyarina can. Shinallataj huaquinpica shujtaj ancianocuna nishcacunahuanca mana de acuerdochu canga. Pero chai ancianocunapaj nishcacuna, Bibliapi nishcacunahuan de acuerdo cajpica shungumantami apoyanalla can.

INTINDIJCUNA CASHPACA BENDICIONCUNATAMI CHARISHUN

17. ¿Intindijcuna cangapaj esforzarishpaca ima bendicioncunallatataj charishun?

17 Shujtajcunata intindingapaj esforzarishpaca achca bendicioncunatami charishun. Por ejemplo, huauqui panicuna chꞌican chꞌican cajpipish, chꞌican chꞌican costumbrecunata charijpipish paicunahuanca allimi apanacushun. Ashtahuantajca Jehová Dios shina intindijcuna cangapaj esforzarishcamantaca cushillami causashun.

CANTO 90 Caishujmanta chaishujmanta animarishunchij

a Jehová Diospish Jesuspish intindijcunami can. Paicunaca ñucanchijpish intindijcuna cachunmi munan. Intindijcuna cashpaca ñucanchij causaipi cambiocuna tiyajpi, ungüicuna japijpi o cullqui illaj saquirishpapish ñaupajmanmi catishun. Shinallataj intindijcuna cashpaca congregacionpi tucuicuna tandalla cachunmi ayudashun.

b 2016-pi llujshishca, ¡Despertad! revista número 4-pi “Cómo adaptarse a los cambios” nishca temata liyi.

c Huauqui Dimitri Mijailovpaj entrevista videota ricui. Chaitaca marzo y abril de 2021-paj Jesús shina causashunchij tandanacuipi yachana pꞌangapi “Gobiernocuna catirashpa llaquichijpipish Jehovami ayudanga” nishcapimi tari tucungui.

d Ima shina churarinamanta, ima shina allichirinamanta yachangapajca Huiñai huiñaita cushilla causai nishca libropi, yachai 52-ta ricui.