Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

¿IMA PROBLEMATAJ TIYAN?

¿Imamantataj ñucanchij causaica llaquipi can?

¿Imamantataj ñucanchij causaica llaquipi can?

2018 huatapi shuj informeca: “Cai mundopica mushuj aparatocuna, mushuj investigacioncuna, achca cullquipishmi tiyan. Shinapish cunan punllacunapi causaj gentecunami cai pachapi imalla tiyashcacunataca ñalla tucuchigrincuna” ninmi. (Informe Global de Riesgos 2018 del Foro Económico Mundial).

¿ESTUDIASHCA GENTECUNACA IMAMANTATAJ SHAMUJ PUNLLAPI CAUSANAMANTA, CAI ALLPAMANTA PREOCUPARINCUNA? CUNANCA IMALLA PROBLEMACUNA TIYASHCATA RICUSHUN.

  • INTERNETMANTA LLAQUICHIJCUNA: Australia llajtamanta shuj periodicopica: “Internetpimi ashtahuan llaquicuna mirarishpa caticun. Internetpica llaquichijcuna, shuhuajcuna, pꞌiñachijcunami tiyan. Internetpica muyundij Allpapimi mana alli gentecunaca huaquincunapaj shutita shuhuacuncuna. Internetpi chashna rurashpami gentecunaca mana allita ruracushcata ricuchicuncuna” ninmi.

  • ACHCA POBREZAMI TIYAN: Pobrecunata ayudasha nij shuj organizacionca: “Mundo enteropica 8 gentecunami dimastij cullquiyujcuna can. Paicuna charishca cullquitaca, 3.600 millón pobre gentecuna charishca cullquihuanmi igualan. Charij gentecunaca ashtahuanmi charijyacuncuna. Cutin pobrella gentecunaca ashtahuanmi pobreyacuncuna. Huarmicunami ashtahuan pobre saquiricuncuna” ninmi. Huaquincunaca yallitaj pobreza mirarishcamantami parocuna tiyanga nincunami.

  • MACANACUICUNA, LLAQUICUNA: 2018 huatapica Agencia de las Naciones Unidas para los Refugiados nishca organizacionca: “Cunan huatacunapica macanacuicuna, llaquicuna tiyashcamantami 68 millón gentecunaca shujtaj llajtacunaman rishcacuna. Cada ishqui segundosmi shuj genteca paipaj llajtamanta llujshicuncuna” ninmi.

  • PLANTACUNA, YURACUNA, ANIMALCUNAMI CHINGARICUN: 2018 huatapi shuj informeca: “Achca animalcuna, yuracuna, plantacunami chingaricun. Shinallataj yacuta, huairata mapayachishcamantami ñucanchijpish ungunchij, huañunchij” ninmi. Huaquin llajtacunapipish achca cꞌurucuna, chuspicunami chingaricun. Causashpa catingapajca cꞌurucunata, chuspicunatami minishtinchij. Caicunamanta achcata estudiaj runacunaca: ‘Chuspicuna, cꞌurucuna huañujpica tucui sisacuna, yuracuna, animalcunami chingaringa’ nincunami.

¿Ñucanchijca cai mundopi sumaj causai tiyachunca cambiai tucunchijchu? Maijan gentecunaca alli estudianami minishtirin nincunami. Shinaca ¿ima laya estudiota charinataj minishtirin? Caimanta yachashun.