Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 13

Respétay cáusay ima Jehová ckoaráysh

Respétay cáusay ima Jehová ckoaráysh

1. ¿Pi causayta ckoaráysh?

 JEHOVÁ «Tata Yaya causayníyoj can» (Jeremías 10:10). Pay ʼruaaráysh y causayta ckoaráysh. Biblia Jehovamanta nin: «Ckam túcuy imastis ʼruaranqui, voluntarniyquiraycu ʼruasckas carancu y tiancu» (Revelación [Apocalipsis] 4:11). Causasckas tiáysh Jehová chayna munasckanraycu. Cáusay suj súmaj regalu Tata Yayamanta can (Salmo 36:9 léey).

2. ¿Imát ʼruanáysh tían allít causanáyshpaj?

2 Jehová causanáyshpaj túcuy precisasckayshta ckoáysh, yacuta y micuyta (Hechos 17:28). Nátaj, pay munan cusisckas canayshta (Hechos 14:15-17). Allít causanáyshpaj, Tata Yayát casucunáysh tían (Isaías 48:17, 18).

¿IMAINA TATA YAYA CAUSAYTA CKAAN?

3. Jehová, ¿imát ʼruara áicap Caín Abelta huanchera?

3 Biblia yachachiáysh cáusay túcuy persunasmanta Jehovápaj ashca valor apin. Ckaasúysh Cainpa ejemplunta, Adán y Évap  huámaj huaan. Caín ashcát piñacora huaucken Abeluan. Chayraycu Jehová Cainta advertipora mana piñacunan tiasckanta. Caín mana casucora. Ancha piñacora y «ckallarera Abelta agrediyta y huanchiyta» (Génesis 4:3-8). Jehová Cainta maldición churapora Abelta huanchisckanraycu (Génesis 4: 9-13). Cay yachachiáysh anchát piñacuyta y chéjniy ancha peligrusus cancu, ancha piñas o herejes ʼruaayshta atin. Chá persunas mana átej ʼrincu únay unáypaj causayta (1 Juan 3:15 léey). Jehovát cusichináyshpaj, aprendenáysh tían túcuy persunasta munayta (1 Juan 3:11, 12).

4. Suj cá Chunca Mandamientusmanta, ¿imát causaymanta yachachiáysh?

4 Ancha ashca huatas chaymanta, Jehová Moisesta Chunca (10) Mandamientus ckora. Suj cá mandamientusmanta nin: «Ama huanchinayqui tían» (Deuteronomio 5:17). Pi suj persunát munas huanchera, huañuchiscka canan tiara. Cay yachachiáysh Jehovápaj cáusay ashca valor apisckanta.

5. Jehová, ¿imát pensan munas malograymanta?

5 ¿Imát pensan Jehová suj huarmimanta munas malogran? Páypaj hasta suj huahuita mana huachásckap causaynin ashca valor apin. Jehová israelitasta allít nipucora Leypi ima ckocora: si pillapas suj huarmi chichút huajtara y huahuitan chayraycu huañora, pi chayta ʼruapora huañunan tiara (Éxodo 21:2223 léey; Salmo 127:3). Cay yachachiáysh Jehová mana aprueban munas malograyta (Ckáay Astaan yacháypaj 28, paginapi 222).

6, 7. ¿Imaina Jehovata ckaachíysh causayniyshta valorasckayshta?

6 ¿Imaina Jehovát ckaachíysh causayta valorasckayshta? Mana ʼruanáysh tían nimátap peligrupi churachun causayniyshta ni sujcúnap causaynincunata. Chayraycu mana pitáysh, ni drogasta utilisáysh, cá imastis salurniyshta dañút ʼruan y huanchiayshta atincu.

7 Tata Yaya causayniyshta y cuerpuyshta ckoaráysh, chayraycu utilisanáysh tían imaina pay munan. Chayraycu cuerpuyshta cuidanáysh tían. Si mana ʼruáysh Tata Yaya indecentes consideraasúysh (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Mana Tata Yayát adorayta atíysh si cáusay mana respetáysh, suj regalu paymanta can. Ciertu, mana chaynalla can viciusta y mana alli costumbresta sackeyta. Pero, si cáusay valoráysh y mana alli viciusta sackeyta munáysh, Jehová yanapaasúysh.

8. ¿Imát ʼruayta atíysh causayniyshta mana peligrupi churáypaj ni sujcunamantapas?

8 Na ckaaráysh cáusay suj regalu ancha súmaj can. Jehová suyan ʼruanayshta túcuy atisckayshta mana peligrupi churáypaj causayniyshta y sujcúnap causaynincunata. Chayraycu auto, motocicleta o máyckanp cachun vehículu apispá cuidauan manejanáysh tían. Nátaj, mana ʼruáysh deportes peligrusus o violentus (Salmo 11:5). Astaanpas, aseguracúysh huasíysh segura cachun. Jehová Israelitasta cachara ʼruanancunápaj suj parel téchop muyuyninpi, suj huasít ʼruaptincuna. ¿Imápaj? Pay nipucora: «Huasiyqui mana yaarmanta tumpascka canánpaj imaraycu pillapas [...] chaymanta urmayta atin» (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Imaina uyuasta tratacunáysh tían?

9 Jehovatapas importapun imaina uyuasta tratáysh. Pay sacken uyuasta huanchinayshta micunáyshpaj y ʼrantiyta vesticúypaj. Astaanpas sacken suj uyuata huanchinayshta, causayniyshta peligrupi churaptin (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Pero uyuasuan mana herejes canáysh tían ni adrede huanchicuyta o ʼruayta paycunapura pelianancunata diverticunáyshpaj (Proverbios 12:10).

SANTIDAR CAUSAYMANTA RESPÉTAY

10. ¿Imajchus yacháysh yaar causayta representan?

10 Yaar Jehovápaj sagrada can imaraycu cáusay representan. Cá rasonraycu, Jehová Cainta maldición churapora Abelpa yaarninta ichasckanraycu, ninaan, causayninta ckechupusckanraycu (Génesis 4:10). Atun para o diluviu chaymanta Jehová cutis allít nipucora yaar cáusay representasckanta. Jehová Noét y familianta sackera uyuasta micunancunata. Nipucora: «Túcuy uyua ima cuyucuchun y causascka tiachun atin siruisuyshta micunayquíshpaj. Túcuy plantas verdes, dejuru ckamcunata ckosuyquísh». Jehová suj imastita prohibipucora: «Aichanllát causayninuan —yaarninta— mana micunayquísh tían» (Génesis 1:29; 9:3, 4, nota).

11. ¿Ima mandamientu yaarmanta Jehová pueblunta ckora?

11 Noét nipusckanmanta yaarta mana micuchun na 800 huatas crusasa carancu, áicap Jehová pueblunta nipora: «Chaypachá máyckanp cachun ckari Israelpa huaasninmanta o huaquin poblador forastero ima causashcan ckamcúnap chaupiyniyquishpi forastero ina, casaptin suj sacha uyua o suj ave ima micuyta aticuchun, chá uyuaspa yaarnincunát ichanan tían y ashpaan pampayta». Y nera: «Yaarninta mana micunayquísh tían» (Levítico 17:13, 14). Jehová munara pueblun yaarta sagrada consideras seguichun. Aichát micuyta aterancu, pero yaarta mana. Áicap suj uyuata huánchej carancu micunancunápaj, yaarninta Ashpapi ichanancu tiara.

12. ¿Imaina cristianus yaarta considerancu?

12 Huaquin huatas chaymanta Jíshup huañuyninmanta, apóstules y ckaris capacitasckas congregaciun cristiana Jerusalenmanta tantanacorancu decidinancunápaj ima parte leymanta ima ckocusa cara Israelitasta cristianus casucunancu tiara (Hechos 15:28, 29; 21:25 léey). Jehová yanapacora unanchayta páypaj yaar ancha ashca valor apis seguisckanta y cristianuspáspaj sagrada canan tiara. Cristianus ñaupamanta yaarta mana micunancu tiara ni upiayta. Manapas micunancu tiara aicha mana alli desangrascka tiachun. Chayta ʼruayta ancha mana alli cara imaina idolosta adorayta o uchas sexualesta cometeyta. Chaymantapacha, cristianus verdaderus mana micuncu ni utilisancu yaarta. Jehová munaspalla seguin yaarta sagrada consideranayshta.

13. Cristianuscka, ¿imajchus mana aceptancu yaarta churacuyta?

13 ¿Chay niyta munan cristianuspas rechasanancu tían paycunata yaarta churapucuyta munaptincuna? Ari. Jehová nin yaarta mana micunáysh tiasckanta ni churacunáysh tían. Caypi pénsay: Si médicu nisun alcoholta mana upianayqui tían, ¿venasniyquipi suj jeringaan churacunquiman? Dejuru mana. Quiquin layamanta, Jehóvap mandamientun mana micuyta ni utilisayta yaarta, niyta munanpas mana yaarta churacuyta (Ckáay Astaan yacháypaj 29, paginapi 223).

14, 15. Aunque cristianus cáusay respetáysh, ¿imajchus mana sackesúysh Tata Yayát casucuyta munas causayniyshta suniyachiyta?

14 ¿Si suj médicu niáysh huáñoj ʼrisckayshta mana yaarta churacuspá? Sapa suj nockayshmanta decidinan tían si Tata Yáyap leyninta yaarmanta casúcoj ʼrin. Cristianuscka cáusay ckaáysh Tata Yáyap regalun ina chayraycu ashcát respetáysh. Chayraycu mascáysh sujcuna tratamientus causas seguináyshpaj, pero mana aceptáysh yaarta churaanayshta.

15 ʼRuáysh túcuy aticusckanta alli salur apíypaj. Pero imaina yáar cáusay representan y Tata Yayápaj sagrada can, mana aceptáysh yaarta churaanayshta. Nockáyshpaj astaan importante can Jehovát casucuyta ima munayta causayniyshta suniyachiyta normasninta mana casucus. Jishu nera: «Pillapas causayninta ckeshpichinaan, chincachencka, pero pi causayninta nockaraycu chincachispá, tarencka» (Mateo 16:25, nota). Jehovát munasckayshraycu casuyta munáysh. Nátaj pay yachan nockáyshpaj astaan súmaj casckanta. Quiquin pay, consideráysh cáusay valiosa y sagrada can (Hebreos 11:6).

16. ¿Imajchus cristianus Tata Yayát casucúysh?

16 Cristianus verdaderus decidisckas tiáysh casucuyta Tata Yaya nisckanta yaarmanta. Chayraycu, yaarta mana micusúysh ni upiasúysh ni tratamientu médicu ina aceptasúysh. * Pero aceptasúysh sujcuna tratamientusta intentáypaj causayniyshta ckeshpichiyta. Tata Yaya yaarta y cáusay ʼruara, y convencesckas tiáysh pay yachan nockáyshpaj alli casckanta. Y ckam, ¿convencescka tianqui?

JEHOVÁ SACKERA YAARTA UTILISACUNANTA UCHASNIYSHTA PERDONÁYPAJ

17. ¿Imaina Jehová munara ñaupa Israelpi yaar utilisacunanta?

17 Moisespa leeyninpi, Jehová Israelitasta nipucora: «Aíchap ániman yaarpi tían, y nockalla churarani ckamcunápaj altarpa saanpi animasniyquishraycu espiaciunta ʼruáypaj, imaraycu yaar can ima espiaciunta ʼruan» (Levítico 17:11; Ckáay Astaan yacháypaj 17, paginapi 214). Áicap Israelitas úchaj carancu, Jehóvap perdonninta chasquinancunápaj suj uyua apanancu tiara sacerdote sacrificanánpaj y altarpa saanpi utula yaarmanta ichanánpaj. Solo chayna Jehová munara yaarta utilisacunanta ñaupa Israelpi.

18. ¿Ima oportunidar ckoaráysh Jíshup sacrificiun?

18 Áicap Jishu Ashpaman amora, causayninta ckora o yaarnin uchasníysh perdonasckas canancunápaj. Chaymanta na mana precisu cara uyuasta sacrificas seguiyta, imaina ley nej cara (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Jíshup causaynin ancha valiosa cara. Jíshup sacrificiunraycu, Jehová atera tucuycuna persunastas ckoayshta oportunidarta únay unáypaj causanáyshpaj (Juan 3:16; Hebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

Ckam, ¿imaina ckaachiyta atinqui yaarta y cáusay respetasckayquita?

19. ¿Imát ʼruanáysh tían «túcuy ckarispa yaarninmanta» limpius tianáyshpaj?

19 Jehovata ashcát agradecepúysh cá ancha súmaj regalu ima cáusay can. Chayraycu persunasta nipucuyta munáysh Jishupi fe churaspá átej ʼrincu únay unáypaj causayta. Nátaj munacusckayshraycu, túcuy atisckayshta ʼruáysh yachachicúypaj imát ʼruanancu tían únay unáypaj causanancunápaj (Ezequiel 3:17-21). Chayna atíysh niyta quiquin apóstul Pablu: «Limpiu tiani túcuy ckarispa yaarninmanta imaraycu mana sackerani nipucuyta túcuy Tata Yáyap consejunta» (Hechos 20:26, 27). Jehovamanta ʼrimaspá y ckaachis cáusay páypaj importante casckanta, ckaachíysh ashcát respetasckayshta yaarta y cáusay.

^ párr. 16 Astaan yachayta munaspá ímaj yaarta mana churacúysh, ckáay paginaspi 77-79 librumanta «Manténganse en el amor de Dios», Jehóvap testigusninraycu ʼruascka.