Mashcaushca publicacionma ri

Quiilca tiaj ri

TEMA 13

Cuyashca causaira respetanami

Cuyashca causaira respetanami

1. ¿Pita causaira cushca?

JEHOVÁ “causaj Diosmi an” (Jeremías 10:10). Pai ñucanchira rurarca, causairas cuca. Bibliaga Jehová Diosmanda nin: “Can tucuira rarcangui, paiguna can munashcamanda tianaun, shinallara rashca anauca” (Ricuchina 4:11). Jehová Dios munashcamanda causanchi. Causaiga Dios valishca cuyashcami an (leapai Salmo 36:9).

2. ¿Imara rurana anchi ali causangahua?

2 Jehová Dios tucui ñucanchi ministishcara causangahua cunmi, micunara, yacuras (Rashcauna 17:28). Pai munanmi ñucanchi cushi causanuchu (Rashcauna 14:​15-17). Ali causangahua Yaya Diosta casunami anchi (Isaías 48:​17, 18).

YAYA DIOS ¿IMASNARA CAUSAIRA RICUN?

3. Abelda Caín huañuchishcai, Jehová Diosga ¿imara rurarca?

3 Runauna causaiga, Jehová Diospa ñaupai yapa valishcami. Adán Evas punda churi Caín aca. Caín paihua huauqui Abelhua yapa piñarica. Chiraigu Jehová Dios, Cainda ama shina ranguichu, milliyashcara saqui nica. Caín mana uyasha “paihua huauqui Abelda piñarisha huañuchica” (Génesis 4:​3-8). Jehová, Cainda castigaca Abelda huañuchishcamanda (Génesis 4:​9-13). Chita ricuchin piñarina chijnina charishaga, ñucanchi manali runa tucunchi. Cai tunu runauna huiñai causaira mana charinungachu (leapai 1 Juan 3:15). Jehová Diospa ñaupai ali ricuringahua tucui runaunara llaquina anchi (1 Juan 3:​11, 12).

4. Chunga Mandashca Shimiga ¿imara yachachica causaimanda?

4 Huaranga huaranga huata huasha, Jehová, Moisesta Chunga Mandashca Shimira cuca. Shu mandashca shimi nica: “Mana huañuchinachu angui” (Deuteronomio 5:17). Maicans manali iyaihua shu runara huañuchijpi paihuas huañunami aca. Chita ricuchin Jehová ñaupai causaiga, ashca valishcami.

5. Jehová Dios ¿imasnara ricun shullunara?

5 Jehová Dios ¿imasnara ricun shullunara? Paihuajma chara mana pagarishca huahua causaiga, valishcami an. Jehová Dios israelitagunara cushca Leymi nica: shu runa icsayuj huarmira huajlichijpi paihua huahua huañujpi, culpayuj runa huañunami aca (leapai Éxodo 21:​22, 23; Salmo 127:3). Chita ricuchin Jehová shullunara chijninmi (nota 28 ricungui).

6, 7. ¿Imasnara Jehová Diosta causaira valichishcara ricuchinchi?

6 ¿Imasnara Jehová Diosta causaira valichishcara ricuchinchi? Ñucanchi causaira, shujcuna causairas mana huajlichina anchi. Chiraigu tabacora mana chupanchi, nuez de areca o coca nishca pangara mana mucunchi, drogagunara mana upinchi, chita ñucanchira huajlichinmi, huañuchina ushanmi.

7 Dios aichara, causairas cushcamanda pai munashca cuinta utilizana anchi. Shinashas ñucanchi aichara cuirana anchi. Chita mana rurajpi Dios manali causajcuna cuinta ricungami (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Causaira mana respetasha, Diosta mana adurana ushanchi, causaiga pai cuyashcami an. Huaquimbi manali rashcaunaras saquingaj shinzhi anga. Shinajpi causaira valichijpi, manalira saquina munajpis, Jehová yanapangami.

8. ¿Imara rurana anchi ñucanchi causaira, shujcunaj causairas cuirangahua?

8 Ña ricushcanchi causaiga shu valishca cuyashcami an. Jehová munanmi ñucanchi causaira, shujcunaj causairas mana huajlichingaj ursarishun. Chiraigu ñucanchi autora, motora alira manejanchi. Maicambi ima pujllanauna turmindachina cuinta ricurijpi anzhurinchi (Salmo 11:5). Shinallara ñucanchi huasira ali achu cuiranchi. Jehová Dios israelitagunara mandaca shu ichilla quinzha, huasi ahuai ruranuchu. ¿Ima rangahua? Pai rimaca: “Camba huasi mana culpayuj tucuchu yahuarmanda, shu runa [...] urmashcamanda” (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Imasnara animalgunara ricuna anchi?

9 Shinallara Jehová ricun imasna animalgunara cuiranchi. Pai saquinmi animalgunara huañuchichu micungahua, churaringahuas. Shinallara shu animal ñucanchi causaira huajlichina munajpi huañuchichu saquinmi (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Pujllanamandalla animalgunara mana huajlichina, mana huañuchina, mana paigunapura macanunuchu rurana anchi (Proverbios 12:10).

CAUSAIGA SUMAJ VALIJ ASHCARA RESPETASHUN

10. ¿Imasnara yachanchi yahuarga causaimi an?

10 Yahuarga causaimi an, chiraigu Jehová ñaupai sumaj valij an. Caín Abelda huañuchishcamanda Jehová paita castigaca (Génesis 4:10). Atun tamia shamushca huasha, Jehová Dios cutillara yachachica yahuarga causaimi. Jehová saquica Noé paihua ailluhua animalgunara micunuchu. Paigunara nica: “Tucui cuyurij causaj tiaj animalgunara micuna ushanguichi. Imasna tucui virdi quihuara cangunara cunimi”. Shinajpi Jehová caita mandaca: “Randi causajta -paihua yahuar- ama micuichichu” (Génesis 1:29; 9:​3, 4, nota).

11. ¿Ima mandashcara yahuarmanda Jehová paihua llactara cushca?

11 Jehová Dios Noera yahuarda ama micuichichu nishca 800 huatauna huasha, paihua llactara nica: “Israelba churiunamanda maican runa o carumanda shamuj runaga, carumanda shamuj runa cuinta canguna pariju causasha sacha animalda o pishcura apisha micuna ajpi, paihua yahuarda talisha pulvu allpahua tapana an”. Shinallara nica: “Yahuarda mana micunachu anguichi” (Levítico 17:​13, 14). Jehová Dios chara munacami paihua llacta yahuarda valichinuchu. Aichara micuna ushanucami, yahuarda mana. Shu animalda huañuchisha micungaj yahuarda allpai talina anuca.

12. ¿Imasnara Jesusta catijcuna yahuarda ricunun?

12 Jesús huañushca huasha, ansa huatauna pasashcai Jerusalén tiaj Tandarijcunara Cuirajcuna, apostolgunahua tandarinuca ricungaj israelitagunara cushca Leybi, ima partiuna chara Jesusta catijcuna casuna ashcara (leapai Rashcauna 15:​28, 29; 21:25). Jehová intindichicami yahuarga valishcami aca, shinallara Jesusta catijcuna yahuarda valichina ashcara. Jesuspa punzhaunai Yaya Diosta catijcuna yahuarda mana micunachu, upinachu. Aichara micuna ushanuca, tucui yahuarda talishca huasha. Aichara yahuarhua micushaga, runa rashca diosgunara adurana o shujhua tacarinauna cuintami aca. Chi timpumanda cierto Jesusta catijcunaga yahuarda mana micununzhu, mana upinunzhu. Jehová Dios munanmi yahuarda valichichu.

13. ¿Imarasha Jesusta catijcuna aicha ucui yahuarda mana churarinun?

13 ¿ Jesusta catijcuna aicha ucui yahuarda churanunzhu? Mana. Jehová riman yahuarda mana micunachu, mana upinachu anchi. Iyari caita, doctor ama tragura upinguichu nijpi, ¿can angu ucui tragura tucsiringuichu? Mana, mana tucsiringuichu. Shinallarami Dios mandaca yahuarda ama micunguichu, ama upinguichu, aicha ucui yahuarda ama churanguichu nisha (nota 29 ricungui).

14, 15. Jesusta catijcuna causaira respetashas, ¿imarasha Yaya Diosta casunara mas valishca an, mas huatauna causana randi?

14 Shu doctor aicha ucui yahuarda mana churashcamanda huañungaraungui nijpiga ¿imara rurana angui? Caran shuj ajllana anchi Dios cushca leyra yahuarmanda casunara o mana. Jesusta catijcuna causaira Dios cuyashcami cuinta ricusha ashcara respetanchi. Shuj tratamientogunara mascanchi causasha catingaj, shinajpi aicha ucui yahuarda churanara mana ruranchichu.

15 Tucui ministishcaunara mascanchi ali causangahua. Shinallara yahuarga causaimi, valij ashcamanda aicha ucui mana churanchichu. Diosta casunara mas valishcami an, mas huatauna causana randi. Jesús rimaca: “Maicans paihua causaira quishpichisha nisha, causaira pirdingami. Maicans paihua causaira pirdisha ñucaraigumanda, causaira tupangami” (Mateo 16:25). Jehová Diosta llaquishcamanda casuna munanchi. Pai yachanmi imara ñucanchihuaj ali an. Pai shinami causaira, ashcara valichinchi (Hebreos 11:6).

16. ¿Imarasha Jesusta catijcuna Yaya Diosta casunchi?

16 Jesusta catijcuna Dios mandashcara yahuarmanda casuna munanchi. Chiraigu yahuarda mana micunchichu, mana upinchichu, aicha ucui mana churanchichu. * Shinajpi shuj tratamientogunara ñucanchi causaira cuirangaj apinchi. Yaya Dios Ruraj ashcamanda yachanmi ñucanchi imara ministinchi ali angaj. Can ¿caita quiringuichu?

¿IMA RURANGAHUAJLLARA YAHUAR VALISHCA?

17. ¿Ima rurangahuajllara yahuar valishca aca ñaupa Israel llactaibi?

17 Moisesta cushca leybi Jehová israelitagunara yachachica: “Aichamanda alma yahuarbi tian, ñucallara altarbi churashcani canguna almagunara quishpichingahua, yahuarga quishpichinmi” (Levítico 17:11; nota 17 ricungui). Israelitaguna uchara rurajpi Jehová Dios perdonachu munajpi, templo huasima shu animal apanuj anuca sacrificio rurasha sacerdote cuchu, altarbi yahuardas talichu. Jehová yahuarda caihuajllara rurangaj israelitagunara saquicami.

18. ¿Imara charinchi Jesús huañushcamanda?

18 Jesús cai Allpama shamusha paihua causaira o yahuarda cuca ñucanchi uchaunara perdonangahua. Chi huasha ña mana ministishcachu aca animalgunara sacrificio rurasha cungaj Ley rimashca cuinta (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Jesuspa causai yapa valishcami aca. Pai huañushcamanda, tucui runaunara huiñai huiñai causanara Jehová cuna ushaca (Juan 3:16; Hebreos 9:​11, 12; 1 Pedro 1:​18, 19).

¿Imasnara can ricuchina ushangui causaira yahuardas respetashcara?

19. ¿Imara rurana anchi mana pimandas caudsayuj tucungaj?

19 Gustu causaira cushcamanda Jehová Diosta ashcara pagarachunchi. Chiraigu runaunara rimana munanchi Jesuspi fera churasha huiñagama causana ushanunga nisha. Astaumbas llaquishcamanda, yachachinchi imara rurana anun huiñai causaira charingaj (Ezequiel 3:​17-21). Shina rasha apóstol Pablo cuinta rimashun: ‘Mana pimandas caudsayujchu ani. Tucui Dios camachishca shimira mana pishiyasha cangunara rimashcani’ (Rashcauna 20:​26, 27). Jehová ashcara causaira valichishcara shujcunara yachachisha, causaira yahuardas respetashcara ricuchishun.

^ par. 16 Aicha ucui yahuarda mana churanamanda mas yachangahua munashaga, “Manténgase en el amor de Dios”, nishca librora páginas 77-79 ricungui. Cai libro Jehovahuaj testigoguna quillcanushca.