Yachachikuypa kasqanman rinapaq

Yachachikuyman rinapaq

mustafahacalaki/DigitalVision Vectors via Getty Images

¡QAWAN-QAWANLLAYÁ KASUN!

¿Allinchu icha manachu runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakuna? | ¿Imatam biblia nin?

¿Allinchu icha manachu runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakuna? | ¿Imatam biblia nin?

 Cientificokuna, autoridadkuna hinaspa yachaysapa runakunam nirqaku runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakuna runakunata allinta yanapasqanta, nirqakutaqmi runakuna mana allinta servichikuyninku preocupakunapaq kasqanmantapas.

  •   “Runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakunaqa kunan tiempopi ima maquinata ruwasqankumantapas astawanraqmi runakunata yanapanman. Chaypaq allin kaspapas ima ruwasqanchikpas yachasqallañam kanman, runakunapa derechonpas manañam respetasqañachu kanman, manañataqmi confiachwanchu autoridadkuna imayna akllasqa kasqanpipas”. Chaynatam nirqa Kamala Harris, vicepresidenta de los Estados Unidos, 4 de mayo de 2023.

  •   “Runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakuna runakunata hampinanpaq utaq operananpaq allin kananta niptinkupas, manataqmi allinchu kanman runakunapaqpas chaynataq saludninchikpaqpas” (Grupo internacional de médicos y profesionales de la salud dirigido por el doctor Frederik Federspiel, BMJ Global Health, 9 de mayo de 2023). a

  •   “Runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakunatam kunanqa utilizachkankuña llulla willakuykunata chiqichinankupaq. Chaymantapas, chay computadorakuna kasqanraykum achka runakuna llamkayninkumanta qarqusqa kanmanku. Aparatokunawan llamkaq wakin runakunam preocupasqa kachkanku chay computadorakunaqa qipakunaman runakunapa mana allinninpaq kananmanta” (The New York Times, 1 de mayo de 2023).

 Tiempopa risqanman hinachá yachakunqa runa hina piensaqta ruwasqanku computadorakuna allinpaq utaq mana allinpaq kasqanqa. ¿Imatam biblia nin?

¿Imanasqataq runakunapa computadorakuna ruwasqankuqa iskayrayachiwanchik?

 Bibliam willawanchik imanasqa runakunapa imapas ruwasqankuqa allinta servichikunallapaq mana seguro kasqanta.

  1.  1. Runakunaqa allinta ruwayta munaspankupas manam yachankuchu qipakunaman ruwasqanku imayna kanantaqa.

    •   Proverbios 14:12 nisqanpim nin: “Runaqa ima ruwasqanña allinpaq rikchakuptinpas wañuyllamanmi richkan”, nispa.

  2.  2. Manam pipas controlayta atinmanchu inventasqanta utaq fabricasqanta allinpaq utaq mana allinpaq servichikunanpaqqa.

    •   Eclesiastes 2:18, 19 nisqanpim nin: “Qipay hamuq runapaqña kananta yachasqayraykum kay pachapi tukuy ima ruwasqaykunata mana valeqta hinaña hapiyta qallaykurqani. ¿Pitaq yachan yachayniyuq utaq mana yachayniyuq kananta? Imayna kaspanpas kay pachapi yachaywan anchata kallpanchakuspay tukuy ima armakusqaytam munaychakunqa”, nispa.

 Runakunapa computadorakuna ruwasqanku iskayrayachiwasqanchikraykum necesitanchik unanchawaqninchik kamachiwananchikta.

¿Imapitaq confiachwan?

 Unanchawaqninchikmi niwanchik runakunapas nitaq fabricasqanku computadorakunapas kay allpa pachata chaynataq runakunata mana chinkachinanmanta.

  •   Eclesiastes 1:4 nisqanpim nin: ‘Kay allpa pachaqa [...] wiña-wiñaypaqmi kanqa’, nispa.

  •   Salmos 37:29 nisqanpim nin: “Allin ruwaq runakunam allpataqa chaskinqaku. Hinaspam wiña-wiñaypaq chaypi kawsakunqaku”, nispa.

 Bibliapim unanchawaqninchik willawanchik hamuq tiempopi hawka hinaspa kusisqa kawsakunapaq imata ruwanamanta. Bibliapa ima nisqanmanta astawan yachayta munaspaykiqa leey “¿Kanchu imapas qipa punchawkunamanta yachanapaq?” hinaspa “Hamuq tiempopiqa kusisqañam kawsakusun” niq yachachikuyta.

a Del artículo “Threats by Artificial Intelligence to Human Health and Human Existence” (Las amenazas de la inteligencia artificial a la salud y existencia humanas), por Frederik Federspiel, Ruth Mitchell, Asha Asokan, Carlos Umana y David McCoy.