1, 2. a) ¿Ima rikchanachiywantaq Jesusqa qawachirqa Diospa leynin yachachiq judiokuna mana kasukuq kasqankuta? b) ¿Imatam yachachwan kay rikchanachiywan mozo-sipasyaq warmakunamanta?

 JESUSMI Diospa leynin yachachiq judiokunata piensarichinanpaq nirqa: ‘¿Imaninkichiktaq? Huk runapam karqa iskay churinkuna. Paymi huknin churinta nirqa: ‘Churilláy, riyá uvas chakranchikpi llamkaq’ nispa. Hinaptinmi churinñataq nirqa: “Manam riymanchu” nispa. Ichaqa [...] wanakuspanmi llamkaq pasarqa. Huknin churinmanpas [...] hina  chaynallatam nirqa hinaptinmi chay churinñataq nirqa: “Arí taytáy, risaqmi” nispa. Ichaqa manam rirqachu. ¿Mayqantaq taytanpa munasqanta rurarqa? Hinaptinmi [...] nirqaku: “Punta kaqmi”’ nispa (Mateo 21:28-31).

² Kaynata nispanmi Jesusqa judiokunaman qawachirqa mana kasukusqankuta. Paykunaqa “risaqmi” niq churi hinam karqaku Diosman prometekusqankuta mana cumplispanku. Kay rikchanachiywan Jesuspa yachachisqanmi qawachin familiapipas chayna pasakusqanta. Jesuspa rikchanachisqanpi hinam warmakunapa ima munasqanta otaq tanteasqanta yachayqa sasa. Mana allin portakuq warmaqa ichapas yuyayniyoq kaspanqa respetanapaq responsable runa kanman, chayna piensaymi yanapawasun mozo-sipasyaq warmakuna mana kasukuq kaptin.

3. ¿Imanasqataq tayta-mamakunaqa mana chayllachu ninanku qalaypaq mana kasukuqmi nispa warmankuta?

³ Wakin kutipiqa uyarirqanchikmi wakin warmakuna tayta-mamanku kutipakusqanmanta. Ichapas reqsinchik mayqen familiapipas chayna portakuq warmata. Ichaqa manam facilchu qalaypaq mana kasukuq kasqanta yachayqa. Chaymantapas manam yachanchikchu huk familiallamanta kachkaspanpas imaynanpi wakinqa chayna portakusqankuta. Sichum mayqen warmanpas chayna kasqanta musyaspanqa, ¿imatam tayta-mamaqa ruranmanku? Chaypaqqa yachasunraqyá qalaypaq mana kasukuq warmaqa imayna portakusqanta.

4-6. a) ¿Imaynataq qalaypaq mana kasukuq warmaqa? b) ¿Imatam tayta-mamaqa yuyarinanku warman wakin kutipi mana kasukuptinqa?

⁴ Qalaypaq mana kasukuq otaq rebelde warmaqa sapa kutim pipa contranpipas churakun hinaspam  munasqallanpi purikun. ‘Yanqakunallapi piensaq warmakunaqa’, manapaschá tayta-mamanpa kamachisqanta nitaq mayqan autoridadtapas kasukuyta munanqakuchu, astawanraqmi yuyayninkupi hinaspa cuerponkupi wiñaspankuqa kasukuytaqa mana munankuchu (Proverbios 22:15). Runaqa tiempopa risqanman hina cuerponpi cambiaspanmi sasachakun, chaynam warmapas mozo-sipasyasqan tiempopi cambiasqanrayku astawan sasachakun. Warmacha kayninmantam mozo-sipasyaqqa yuyayniyoq kaymanña yaykuchkanku. Chaymi wakin tayta-mamaqa warmankuwan mana entiendenakunkuchu. Tayta-mamaqa munanku warmankuna wawalla kanantam, warmakunañataqmi yuyayniyoq kaytaña munanku.

⁵ Rebelde warmaqa tayta-mamanpa kamachisqantam qalaypaq mana kasukunchu, ichaqa manayá wakin kutipi mana kasukusqanraykuchu rebeldem nispaqa nichwan. Wakin warmakunaqa Diosmanta yachaytapas manam munankuchu otaq pisillatam interesakunku, chaywanpas manam nichwanchu rebeldem nispaqa. Chaymi tayta-mamaqa mana chayllachu warmankutaqa rebeldepaq hapinanku.

⁶ ¿Llapallan warmakunachu mozo-sipasyasqanku tiempopi tayta-maman mana kasukuq kanku? Manam chaynachu. Wakillanmi qalaypaq mana kasukuq warmaqa kanku. Hinaptinqa, ¿ima nichwantaq qalaypaq mana kasukuq warmakunamantaqa? ¿Imakunataq tanqan chayna kanankupaq?

7. ¿Imaynatam warmakunata rebelde kanankupaq kay tiempopi mana allin kaqkuna aysanman?

⁷ Warmakunaqa rebelde kanku ‘kay pachapi mana allin kaqkuna Diablopa makinpiña kasqanraykum’  (1 Juan 5:19). Satanas kay pachapi munaychakusqanraykum tukuy mana allinkuna kachkan, chaymi Diosta serviqkunaqa anchata cuidakunanchik (Juan 17:15). Ñawpa tiempomantaqa kay tiempom llumpay millakuypaq mana allinllaña (2 Timoteo 3:1-5, 13). Tayta-mamaqa warmankunatam yachachinan, anyanan hinaspa cuidanan mana chayqa millakuypaq ruraykunawanmi inturachikunmanku (Efesios 2:2). Mana allin amistadkunapas hikutanmanmi mana allinta ruranankupaq. Bibliam nin: ‘Sonso runakunawan juntanakuspaykiqa sasachakuypim kanki’, nispa (Proverbios 13:20). Chaymi mana allin amistadkunawan juntanakuqqa paykuna hina mana allinpi kanmanku. Mozo-sipasyaq warmakunamanqa sapa kutillam yachachinanchik Diospa kamachikuynin allinninkupaq kasqanmanta (Isaias 48:17, 18).

8. ¿Imaynanpitaq warmakunaqa rebelde kanmanku?

⁸ Familiapi imayna kawsasqankuwanpas warmakunaqa rebeldem kanmanku. Sichum tayta-mama mayqanninpas tragollaman qokuruq, maqakuq otaq drogakuq kaptinqa warmakunaqa mana allin portakuytam yacharunmanku. Hawka kawsakuq familiapipas tayta-mamakuna warmankupaq mana tiempochakuptinkuqa rebeldem rikurirunmanku. Ichaqa manam kaykuna pasaptillanchu warmakunaqa rebelde kanmanku. Wakinpiqa rebeldem rikurinku Diosta kasukuspa tayta-maman kay pachapi mana allin kaqkunamanta cuidaspan sumaqta uywachkaptinkupas. ¿Imanasqa? Pantaq kasqanchikraykum. Apostol Pablom nirqa: “Huk runallawan [otaq Adanwan] kay pachapi huchallikuy qallariruptinmi chayrayku wañuypas rikurirurqa chaymi lliw runakuna huchallikuspanchik wañunchik”, nispa (Romanos 5:12). Adanqa kikillanpaq munaq rebelde runam karqa hinaspam mirayninkunaman saqewanchik huchallikuyta.  Chaymi wakin warmakunapas Adan hina qalaypaq mana kasukuq kanku.

9. Warmakunata, ¿imayna uywasqanchiktaq qalaypaq mana kasukuqta rikurichinman?

⁹ Wakin warmakunaqa rebeldem kanku tayta-mamanku mana allinta uywaptinku (Colosenses 3:21). Wakin tayta-mamaqa piensankum warmankuta llumpayta controlaspa uywayqa allin kasqanta. Wakinñataqmi warmanku munasqallankuta ruranankupaq saqenku hinaspam mana yachachinkuchu allin portakuyta. Chaymi warmakuna imayna uywayqa sasa. Chaymantapas manam chaynallachu kanku ima necesitasqankupipas. Chaymi wakinqa aswan controlanapaq kanman wakinñataq mana. Bibliapi iskay ejemplokunam yanapawasun imanasqam munasqallankuta ruranankupaq saqeyqa hinaspa llumpayta controlayqa mana allin kasqanta.

10. Sacerdotekunapa jefen kachkaspanpas, ¿imanasqataq Eliyqa churinkunawan mana kasuchikurqachu?

¹⁰ Ñawpa tiempopim sacerdotekunapa jefen Diosta serviq Eliy iskay churiyoq karqa. Payqa 40 watam Diosta servirqa hinaspapas Diospa Leyninmantam allinta yacharqa. Eliyqa kallpanchakurqachá Diosta servinanpaq chaynataq churin Ofniman hinaspa Fineesman Diosmanta yachachinanpaqpas. Ichaqa churinkunawanmi mana kasuchikurqachu. Ofniwan Fineesqa Diospa sacerdotenmi karqaku, ichaqa huchapakusqankuraykum “mana allinlla ruraqkuna” karqaku. Diosta yupaychasqanku lugarpi penqakuypaq kaqkunata rurasqankuta yachachkaspapas Eliyqa manam qarinchakurqachu churinkunata sacerdote kayninmanta horqonanpaq. Aswanqa llampu simillawanmi rimapayarqa. Chayna rurasqanwanmi Dios respetananmantaqa churinkunata astawan respetarqa.  Chaynapim Jehová Diospa contranpi hatarispanku mana allinpi llapallanku tukurqaku (1 Samuel 2:12-17, 22-25, 29; 3:13, 14; 4:11-22).

11. ¿Imatam Eliymanta yachanmanku tayta-mamakuna?

¹¹ Kaykunaqa pasakurqa Eliypa churinkuna yuyayniyoqña kachkaptinmi. Chaymi kay willakuyqa yachachiwanchik warmakuna corregiyqa allin kasqanta (tupachiy Proverbios 29:21). Wakinqa manam correginkuchu warmankuta llumpayta kuyasqankurayku, chaymi mana yachachinkuchu imayna portakuytapas. Diospa kamachisqanpa contranpi kaqta ruraptinkupas manam correginkuchu. Kayna uywasqa warmakunaqa manam tayta-mamantapas nitaq pitapas respetanqachu (tupachiy Eclesiastes 8:11).

12. ¿Ima mana allintataq Roboamqa rurarqa kamachisqanpi?

¹² Roboamñataqmi kamachisqanpi rumi sonqo kasqanta qawachirqa. Payqa Israelpa miraynin kamachiq mana allin reymi karqa. Roboamqa taytan Salomonpa kamachikuyninkunawan mana contentasqa llaqtatam gobiernayta qallaykurqa. ¿Llakipayakuqchu Roboamqa karqa? Manam. Israelpa castan runakunam Roboamta valekurqaku wakin sasa cumpliy Leykunata cambiananpaq, ichaqa ancianokunapa consejasqanta mana kasukuspam astawanraq runakunataqa ñakarichirqa. Chayna rumi sonqo kaptinmi chunkantin ayllukuna rakikururqa hinaptinmi iskay ayllullataña gobiernarqa (1 Reyes 12:1-21; 2 Cronicas 10:19).

13. ¿Imakunatataq tayta-mamaqa ruranan mana Roboam hina kanankupaq?

¹³ ¿Imatataq tayta-mamakuna yachanmanku Roboanmanta? Roboam hina mana kanankupaqmi Jehová Diospa yanapakuyninta mañakunanku hinaspa yuyaymanananku Bibliapa nisqanman hina warmankuta imayna uywasqankupi (Salmo 105:4). ‘Yachayniyoq runapas sonso runa hinam [portakun]  ñakarichiptinkuqa’ ninmi Eclesiastes 7:7. Allinta piensarispa warmanchikkunata yachachiptinchikqa seguro hinaspa kusisqam wiñanqaku. Ichaqa manam llumpaytaqa controlanachu munasqallanchikman hina imatapas rurananpaqqa aswanqa confianzawan rurananpaqmi yanapananchik tanteasqan allin kaptinqa. Warmakunaqa manapasmi rebeldechu kanmanku sichum tayta-mamanku mana llumpayta controlaptinkuqa otaq munasqanta rurananpaq mana saqeptinkuqa.

14, 15. ¿Imaynatam qawananku tayta-mamakunaqa warmanku vida pasanankupaq tanteakuptinku?

¹⁴ Tayta-mamakunaqa munankum warmanku yuyayniyoqña kanankuta ichaqa hukmanmi sientekunku mozo-sipasyaq warmanku kikinkumantaña vida pasanankupaq tanteakuptinkuqa. Chay tiempopi kaspanku warmakuna mana kasukuptin otaq mana yanapakuptinqa  manam hukmanyanachu. Diosta serviqqa kallpanchakunanchikmi warmanchikkuna allin yuyayniyoq hinaspa allin piensaq kanankupaq uywaypi (tupachiy 1 Corintios 13:11; Efesios 4:13, 14).

¹⁵ Sasa kaptinpas tayta-mamaqa manam sapa kutichu harkakunanku mozo-sipasyaq warmanku tanteasqankuta ruranankupaq permisakuptinqa. Warmakunaqa wiñasqankuman hinam yuyayta hapinanku. Wakin mozo-sipasyaq warmakunaqa warmallaraq kachkaspankupas yuyayniyoq hinañam kanku. Ejemplopaq, Bibliam willawanchik rey Josias 15 watanpi ‘mozollaraq kachkaspan abuelon Davidpa Diosnin mañakuy qallarisqanmanta’. Kay mozoqa warmaraq kachkaspapas yuyayniyoq hinam imatapas rurarqa (2 Cronicas 34:1-3).

16. ¿Imatam warmakunaqa yachananku imatapas ruranankupaq tanteaspaqa?

 ¹⁶ Ichaqa imata ruranankupaq libre kaspankupas mozo-sipaskunaqa responsablem kananku. Chaymi kikinku cuentata qokunanku tanteakusqankuman hina rurasqanku allinninkupaq otaq mana allinninkupaq kasqanta. “Diostaqa manam pipas burlakunmanchu runaqa imapas tarpusqantam cosechanqa”; kay yachachikuyqa cheqapmi warmakunapaqpas chaynataq yuyayniyoqkunapaqpas (Galatas 6:7). Warmanchikkunaqa manam tukuy tiempochu ñoqanchikwanqa kanqaku. Diospa contranpi mana allinta rurananpaq tanteaptinqa, ¿imatam rurachwan? Allin yuyayniyoq taytaqa “manam” nispachá contestanqa. Imanasqa chayta rurananpaq warma niptinpas “manam” nisqantaqa manam imaraykupas cambiananchu “arí” nispanqa (tupachiy Mateo 5:37). “Manam” nispaqa, mana piñakuspallam ninanchik, “allin simillawan contestaq runaqa runamasinpa piñakusqantam tanichin” (Proverbios 15:1).

17. ¿Imakunapitaq tayta-mamakunaqa warmankuta yanapanmanku?

¹⁷ Corregisqanchik munasqanpaq hina mana kaptinpas mozo-sipaskunaqa munankum yachachispa yanapaykunanchikta. Tayta-mama munasqanman hina sapa kuti hukta-hukta niptinqa warmakunaqa hukmanyankum. Chaymantapas mana iskayrayaq otaq mana manchakuq kanankupaq warmakunata yanapaptinchikqa yuyayniyoq kaspankum allin takyasqa mana iskayrayaq kanqaku. Warmakunaqa munankutaqmi allin rurasqankuman hina paykunapi confiananchikta (tupachiy Isaias 35:3, 4; Lucas 16:10; 19:17).

18. ¿Warmakunapa ima rurasqankutaq kusichikun?

¹⁸ Hawkalla hinaspa kuyanakuspa familian kawsakuptinqa allinllam warmakunaqa wiñanqaku (Efesios  4:31, 32; Santiago 3:17, 18). Taytan otaq maman tragoman qokuruptinpas otaq llumpay maltratakuq kachkaptinpas, achka mozo-sipaskunam allin runa kanku yuyayniyoq kaspankuqa. Chaynaqa sichum warmanchikkunata uywasunchik kuyakuywan hinaspa imapas necesitasqankuta qospanchik hinaptinqa familiapim amparasqa sientekunqaku; corregispanchikpas Bibliapa yachachisqanman hinam correginanchik, chaymi yuyayniyoq kaspankupas allin runa kanqaku, hinaptinmi tayta-mamapas ancha kusisqa sientekusunchik (tupachiy Proverbios 27:11).

19. Diospa nisqanman hina taytanku uywaptinkupas, ¿ima rurayniyoqmi warmakunaqa kanku?

¹⁹ Allinta yachachiyqa warmakunatam yanapan. Proverbios 22:6 nin: “Imaynam kawsananpaqyá yachachiy warmataqa. Yuyaqña kaspapas manam pantanqachu”, nispa. ¿Ima nichwantaq tayta-mamanku allinta uywachkaptinpas mana allinman urmaykuq warmakunamantaqa? ¿Chaypas kanmanchu? Kanmanmi. Leemusqanchik textopa nisqantaqa wakin textokunawan tupachispam entiendenanchik, warmakunaqa tayta-mamankuta uyarispam ‘kasukunanku’ (Proverbios 1:8). Warmakunapas chaynataq tayta-mamapas Bibliapa yachachisqanman hinam sumaqta kawsakunanku huk sonqolla kanankupaq. Mana kasukuspankuqa sasachakunmankum.

20. Warmakuna mana allin tanteasqankuwan pantaptinku, ¿imaynatam tayta-mamaqa yanapanman?

²⁰ ¿Imatam tayta-mamaqa ruranman warmanku mana kasukuspa sasachakuypi tarikuptinqa? Yanapananmi. Warmapa chayllaraq yuyay hapisqanta yuyarispanqa mana piñakuspallach yanapanqaku. Pablom ancianokunata nirqa: ‘[Iñiqmasinchik] huchallikuruptinqa chuya espirituman [hina kawsaqkunam]  yanapanaykichik Diosman kutirikunanpaq. Chaytaqa ruraychik llampu sonqollayá’, nispa (Galatas 6:1). Tayta-mamakunapas chaynatam yanapananku warmanku mana allinta tanteaspa pantaptinkuqa. Hinaspapas willanankum imanasqa chayna portakusqan mana allin kasqanta chaymantapas ninankum imata ruraspa kaqllamanta mana pantanankupaq. Willanankutaqmi payqa allin warma kasqanta ichaqa qawachinankum chay rurasqallan mana allin kasqanta (tupachiy Judas 22, 23).

21. ¿Imatam tayta-mamaqa ruranan huchallikuyman warman urmaykuptin?

²¹ ¿Imatam rurachwan hatun huchaman warma urmaykuptinqa? Chayna kaptinqa allin yanapanatam necesitan. Mayqen iñiqmasinchikpas huchallikuruptinqa kallpanchanam huchanmanta wanakuspa ancianokunapa yanapakuyninta maskananpaq (Santiago 5:14-16). Huchanmanta wanakuptinqa ancianokunam yanapanqa iñiyninpi allin kananpaq. Mozo-sipasyaq warma huchaman urmaykuptinqa tayta- mamanmi responsable yanapananpaq, hinaspapas ancianokunapa yanapaynintam maskananku. Tayta-mamaqa warmankupa huchallikusqantaqa manam pakanankuchu, ancianokunamanmi willananku.

22. Warmakuna huchallikuruptinqa, ¿imaynatam tayta-mamaqa qatipakunmanku Jehová Diosta?

²² Tayta-mamapaqqa sasam warmankupa huchallikusqanta allichayqa. Tayta-mamaqa ichapas warman huchallikusqanmanta rabiaspan imatapas rurayta munanman, ichaqa chaynata ruraspanqa astawanmi warmanta hukmanyarachinman. Ichaqa chay sasachakuyninpi imayna yanapasqanchikmi yanapanqa vidanpi imayna kawsananpaq. Jehová Diospas llaqtan huchallikusqanmanta wanakuptinqa pampachaykuytam munarqa. Chaymi kuyakuywan kaynata  nirqa: “Kunanyá ñoqaman hamuychik. Kunanyá ñoqawan tanteanakusunchik. Cochinilla hina guindoña huchaykichik kaptinpas ritita hinam yuraqyachisaq. Morado colorniyoqña huchaykichik kaptinpas yuraq millwata hinam yuraqyachisaq”, nispan (Isaias 1:18). Kayqa allin ejemplom tayta-mamapaq.

23. ¿Imatataq tayta-mamakuna rurananku warmanku huchallikuruptin hinaspa imatataq mana ruranankuchu?

²³ Mana kasukuq warmataqa kallpanchananchikmi mana allin rurasqanta saqenanpaq. Tapukuchwanmi experienciayoq iñiqmasinchik tayta-mamakunata otaq ancianokunata consejawananchikpaq (Proverbios 11:14). Manam imatapas ruranachu nitaq ninachu warmata astawan hukmanyachinapaq hinaqa. Controlakunanchikmi llumpayta mana piñakunanchikpaq (Colosenses 3:8). Ama hukmanyaspayá hinalla kallpanchakusun yanapananchikpaq (1 Corintios 13:4, 7). Rurasqanta cheqnispapas manam rabiakunanchikchu nitaq rumi sonqochu kananchik warmanchikpaqqa. Chaymantapas tayta-mamaqa hinallam kallpanchakunanchik Diosta serviyninchikpi hinaspa kawsakuyninchikpipas allin ejemplo kanapaq.

24. Diosta serviq familiapi, ¿ima sasachakuymi kanman warmankuwan?

²⁴ Wakinpiqa warmakunaqa rebelde rikuriruspankum manaña munankuchu Diospa kamachisqanman hina kawsayta. Chayna kaptinqa wakin warmankunata yanapaypiñam tayta-mamaqa kallpanchakunan. Rebelde warmanta yanapaspanpas wakin warmantam astawanqa yanapananku. Mana allin rurasqanta pakarunanmantaqa willanmankum wakin warmankunamanpas yachanankupaq ichaqa mana hukmanyachispalla (tupachiy Proverbios 20:18).

25. a) Congregacionpi Diospa kamachisqanman hina, ¿imatam tayta-mamaqa ichapas ruranmanku rebelde warman mana wanakuptinqa? b) ¿Imatam tayta-mamaqa mana qonqananchu mayqen warmanpas qalaypaq mana kasukuq kaptinqa?

 ²⁵ Congregacionpi mana kasukuspa iñiynin qepanchaqmantam apostol Juan nirqa: “Amayá chaskiychikchu nitaq ‘yaykukamuy’ niychikchu”, nispa (2 Juan 10). Kay textopa nisqanman hina ichapas tayta-mamakunaqa chayta ruranmanku yuyayniyoq warmanku rebelde rikuriruptinqa. Chayna rurayqa llakikuypaq sasa ruraypaschá kanman ichaqa kallpanchakunam wakin warmanchikkunata amparananchikrayku. Makinchikpiraq kaqkunaqa necesitankum amparaspa yanapananchikta. Chaymi allinta tanteaspa yachachinanchik imayna portakunankupaq. Chaymantapas escuelapi otaq Diosta serviyninpi imayna tarikusqankumanta yachanapaqmi rimananchik. Qalaypaq mana kasukuq warmanchikpa mana allin rurasqanta cheqnispapas payta mana cheqnisqanchiktam qawachinanchik. Ñawpa tiempopim Jacobpa iskay churinkuna mana allinta rurarurqaku chaywanmi familianku sasachakuypi karqa, hinaptinmi Jacobqa ñakarqa mana allin rurasqankuta manam churinkunatachu (Genesis 34:1-31; 49:5-7).

26. ¿Imataq tayta-mamapa sonqontaqa tiyachinman mayqen warmanpas rebelde rikuriruptinqa?

²⁶ Familianchik sasachakuypi kaptinqa culpayoqpaschá sientekuchwan. Jehová Diosta mañakuspa kamachikuyninman hina kallpanchakuspa uywachkaptinchik warmanchik rebelde rikuriruptinqa manam culpayoqchu sientekunanchik. Pantaq kachkaspanchikpas wawa-churinchikta uywananchikpaq kallpanchakusqanchikmi sonqonchikta tiyachinan (tupachiy Hechos 20:26). Qalaypaq mana kasukuq warmayoq kayqa llumpay sasam, chayna pasawaptinchikqa Jehová Diospim confiakunanchik payqa manam  qonqanchu serviqninkunataqa (Salmo 27:10). Chaynaqa kallpanchakusunyá makinchikpiraq kaq wawa-churinchikta allinta uywananchikpaq.

27. Taytanman kutimuq mozomanta rikchanachispan Jesuspa willakusqanman hina, ¿imatam tayta-mamakunaqa rebelde warmankumanta suyanmanku?

²⁷ Warmanchik karunchakuruptinqa kutimunanpim piensana. Rebelde warmaqa yaqapaschá taksachanmantapacha yachachisqanchikpi yuyaymanaspan tiempopa risqanman hina cuentata qokunqa (Eclesiastes 11:6). Achka iñiqmasinchikkunam chayna sasachakuypi karqaku chaywanpas wakin familiapa rebelde warmankuqa kutiykamurqam Jesuspa rikchanachisqan churi hina (Lucas 15:11-32). Chaynam kanman warmanchikwanpas.