1, 2. ¿Imanasqataq kuyakuq taytaqa churinmanta anchata kusikun, hinaspa imaynatam chayqa qawachin Jehova Dios imayna kasqanta?

 HUK taytam warmachanta ventanamanta qawachkarqa amigochankunawan patiopi pukllachkaqta. Hinaptinmi qunqayllamanta pukllasqanku pelotaqa botespan calleman pasarurqa. Chaymi “kallpaspa maskaramuy” nispa huknin amigochan niptin payñataq umanta aywispan nirqa taytan mana munasqanta. Hinaptinmi taytanqa asirispan kusikurqa.

² ¿Imanasqa? Calleman sapallan mana lluqsinanpaq nisqanta kasukusqanraykum. Taytan qawasqanta mana yachachkaspanpas warmachapa chayna ruwasqanmi qawachin kasukuy yachasqanta, chaymi sasachakuykunapi mana tarikunqachu. Chay tayta hinam Diospas sientekun. Diosqa yachanmi paypi confiaspa chaynataq kamachiwasqanchikta kasukuspalla payman sunqu kay atisqanchikta hinaspa hamuq tiempopi sumaqllaña kawsakuy chaskinanchiktapas (Proverbios 3:5, 6). Chaymi aswan allin yachachiqta kachamurqa.

3, 4. ¿Imaynatam Jesusqa kasukuq kayta yacharqa? Rikchanachiywan willamuy.

³ Jesusmantam biblia nin: “Churi kachkaspanpas ñakarisqankunawanmi kasukuq kayta yacharqa. Chaykunawan tukuy imapi kasukuyta yacharuspanmi llapallan kasukuqninkunapaq rikurirun wiñaypaq salvaqnin”, nispa (Hebreos 5:8, 9). Jesusqa wara-waranqantin watañam hanaq pachapi kawsarqa. Hinaspam qawarqa  satanaswan angelninkuna Diospa contranpi churakusqankuta, ichaqa manam hukllawakurqachu. Bibliapipas ninmi: “Ñuqaqa kasukuqmi karqani”, nispa (Isaias 50:5). Hinaptinqa ¿imaynatam Jesusqa “kasukuq kayta yacharqa” Diosta haykapipas kasukuchkaspanqa?

⁴ Kaywan rikchanachisun. Huk albañilmi musuq herramienta rantiyta munachkan, hinaspam rantirun allinnin kaqta. Ichaqa, ¿imaynatam yachanman allin kasqanta? Sumaq rikchayniyuq kaptinpas allin kasqanqa yachakunqa sasa llamkaypi pruebasqa kaptinñam. Chaynallataqmi Jesuswanpas pasarqa. Kay pachaman manaraq hamuchkaspanqa Diostam haykapipas kasukurqaña, ichaqa kay pachapi tukuy sasachakuywan pruebasqa kaspanmi astawanraq kasukuyta yacharqa, hanaq pachapiqa manamá haykapipas chayna pruebakunapiqa kanmanchu karqa.

5. ¿Imanasqataq allinpuni karqa Jesuspa kasukusqanqa? ¿Imamantam qawasun kay yachachikuypi?

⁵ Kay pachapi ruwayninta cumplinanpaqmi Jesusqa kasukunan karqa. ‘Qipa kaq Adan’ kaspanmi hamurqa sasachakuypi kaspanpas Diosta kasukunanpaq, chaytam Adanwan Evaqa mana ruwayta atirqakuchu (1 Corintios 15:45). Jesusqa manam obligasqachu kasukurqa, aswanqa tukuy yuyayninwan, sunqunwan hinaspa tukuy vidanwanmi kusisqa kasukurqa. Paypaqqa, mikuymantapas aswan allinqa karqa taytanpa munaynin ruwaymi (Juan 4:34). Hinaptinqa, ¿imataq yanapawasun Jesusta qatipakunapaq? Puntata qawasun imanasqa kasukusqanmanta. Jesus hina kasukunapaq kallpanchakusqanchikmi yanapawasun tentacionkunata atipanapaq hinaspa Diospa munayninta ruwanapaqpas. Chaymantañataqmi qawasun Cristo hina kasukusqanchikrayku  wakin bendicionkuna chaskisqanchikmanta.

6, 7. ¿Imanasqataq Jesus kasukurqa?

⁶ Kasukusqanwanmi Jesus qawachirqa imayna kasqanta. 3 kaq yachachikuypi qawamusqanchikman hinam humilde karqa. Humilde runakunaqa Diostam sunqumanta kasukunku, hatuntukuqkunam ichaqa mana (Exodo 5:1, 2; 1 Pedro 5:5, 6). Jesusqa kasukurqataqmi allin kaqkunata kuyasqanrayku hinaspa mana allin kaqkunata chiqnisqanrayku.

⁷ Jesusqa imamantapas puntatam Jehova Diosta kuyarqa, chaymantam 13 kaq yachachikuypi astawan qawasun. Taytanta tukuy sunqunmanta kuyasqanraykum respetarqa hinaspam imatapas agradonpaq ruwarqa. Chaymi mañakusqanta Dios uyariykurqa (Hebreos 5:7). Diospa akllasqan rey kaspanpas qawachinmi Jehova Dios respetasqantaqa (Isaias 11:3).

8, 9. Bibliapa nisqanman hina, ¿imaynam Jesus sientekurqa allin ruwayta chaynataq mana allin ruwayta qawaspan? ¿Imaynatam chayna sientekusqanta qawachirqa?

⁸ Jehova Diosta kuyaspaqa chiqninanchikmi chiqnisqankunatapas. Akllasqa kamachiqmantam biblia nin: “Qamqa allin kaqtam kuyarqanki, mana allin kaqtañataqmi chiqnirqanki. Chayraykum Diosnikiqa wakinkunamantapas qamta aceitewan tallichkaq hina kusikuywan akllaykusurqanki”, nispa (Salmos 45:7). Davidpa mirayninmanta ‘wakin’ reykunamantapas astawanmi Jesusqa kusikun akllasqa kasqanwan. ¿Imanasqa? Bendicionkuna chaskisqan paykunapamanta aswan achka kasqanraykum hinaspa kamachimuspa allinkuna ruwasqan  mana tukuq kasqanraykum. Allin ruwayta kuyasqan hinaspa mana allin ruwayta chiqnisqanmi kallpancharqa Diosta kasukunanpaq, chaymi bendecisqa karqa.

⁹ ¿Imaynatam Jesusqa qawachirqa mana allin ruway chiqnisqanta hinaspa allin ruway kuyasqanta? Qawasun, ¿imaynataq sientekurqa kamachisqanta kasukusqankurayku qatiqninkunapa predicasqanku allinpi tukuptin? Anchatam kusikurqa (Lucas 10:1, 17, 21). Ichaqa, ¿imaynataq sientekurqa willasqanta hinaspa kuyakuywan yachachisqanta Jerusalenpi kaqkuna sapa kuti mana kasukuptinku? Mana kasukuq kasqankuraykum waqarqa (Lucas 19:41, 42). Qawasqanchikman hinaqa Jesusqa allin ruwasqankuwanmi kusikurqa, mana allin ruwasqankuwanmi ichaqa llakikurqa.

10. ¿Imaynatam qawananchik allin kaqta chaynataq mana allin kaqtapas, hinaspa imaynatam chayta ruwachwan?

 ¹⁰ Jesuspa imayna kasqanpi yuyaymanaymi yanapawasun imanasqa Diosta kasukusqanchikmanta yachanapaq. Pantaq kaspanchikpas atichwanmi tukuy sunqunchikwan allin ruwaykuna kuyayta hinaspa mana allin ruwaykuna chiqniytapas. Chaypaqqa tukuy sunqunchikmantam Diosta mañakunanchik pay hina chaynataq churin hina piensanapaq (Salmos 51:10). Chayna piensasqanchikta yanqacharuq kaqkunatapas manam ruwananchikchu, chaymi anchata cuidakunanchik kusirikunapaq kaqkunata hinaspa amistadninchikkunata akllaspanchik (Proverbios 13:20; Filipenses 4:8). Jesucristo hina allin kaqkunata kuyaspaqa manam cumplinallapaqchu kasukusun, aswanqa allin kaqkunata kuyasqanchikraykum allinkunata ruwasun. Manataqmi pipas yacharunanta manchakuspallachu mana allin ruwanamantaqa cuidakusun, aswanqa mana allinta chiqnisqanchikraykum.

11, 12. (1) ¿Imataq pasarqa Jesus kay pachapi predicayta qallarichkaptin? (2) ¿Imaynatam diabloqa Jesusta qallariypi tentarqa?

¹¹ Predicayta qallaykuspallanmi Jesusqa mana allin ruway chiqnisqanta qawachirqa. Bautizakusqan qipallatam mana mikusqa 40 punchaw chunniqpi karqa. Hinaptinmi satanasqa sakrillawanña tentarqa (Mateo 4:1-11).

¹² Qallariypi tentaspanmi nirqa: “Diospa churin kaspaykiqa kay rumikunatayá niy tantayarunanpaq”, nispa (Mateo 4:3). ¿Imaynam Jesusqa tarikurqa 40 punchawña mana mikuspanqa? Bibliam nin ‘yarqarusqanta’ (Mateo 4:2). Yarqasqa kasqanta yachaspanmi  satanasqa suyarqa Jesus mana kallpayuq kananta. Pruebananpaqmi nirqa: “Diospa churin kaspaykiqa”, nispa. Chaynatam nirqa imamantapas puntata Jesus unanchasqa kasqanta manapas yachanmanchu hina (Colosenses 1:15). Jesusmi ichaqa mana saqikurqachu pantarachinanta. Diosqa manam munarqachu munasqallanta ruwananpaq atiyninta servichikunantaqa. Chaymi diablopa nisqanta ruwananmantaqa necesitasqanta Dios qunanmanta mana iskayrayarqachu (Mateo 4:4).

13-15. (1) ¿Imaynatam satanasqa iskay kaq kutipi hinaspa kimsa kaq kutipi Jesusta tentarqa? ¿Imatam Jesus ruwarqa? (2) ¿Imaynatam yachanchik satanaswan mana vencechikunanpaq rikchan-rikchanlla Jesus kasqanmanta?

¹³ Chaymantapas templopa hatun murallanpa hawanman pusaruspanmi Jesusta satanas tentarqa. Bibliapa nisqanta mana allinta servichikuspanmi nirqa murallamanta pawaykunanpaq chaynapi angelkuna hamuspa yanapananpaq. Chayta ruwaptinqa manamá pipas iskayrayanmanchu karqa prometesqa Mesias kasqanmantaqa. Templopi tarikuqkunaqa qawanmankuchá karqa chay milagrota. Chaymantapas, chayta ruwaptin Mesias kasqanta runakuna yacharuptinkuqa, ¿manachu sasachakuykunamantawan ñakariykunamanta librakunman karqa? Chaynapaschá kanman karqa, ichaqa humillakuspan kamachisqanta cumplinanta Dios munasqantam Jesusqa yacharqa. Jesusqa manam runakuna paypi creenanpaqchu admirakuypaq kaqkunata ruwanan karqa (Isaias 42:1, 2). Chay kutipipas Diostaqa kasukurqam, manamá riqsisqa kayta munasqanwanqa atipachikurqachu.

¹⁴ ¿Ima nichwantaq kamachiq kay munaymanta? Satanasqa, ¿servichikunmanchu tuqllata hina? 3 kaq kutipi  tentaspanmi Jesusta nirqa huk kutillata yupaychaykuptinqa lliw gobiernokunata quykunanpaq. ¿Munapayarqachu Jesusqa chayna munachisqanta? Manam, aswanqa kaynatam nirqa: “¡Pasaway kaymanta satanas! Qillqasqam kachkan: ‘Jehova Diosllaykitam yupaychanaykiqa, payllatataqmi servinaykipas’”, nispa (Mateo 4:10). Imataña munachiptinkupas Jesusqa manam huk diostaqa yupaychanmanchu. Kamachiq kananpaq utaq riqsisqa kananpaq niptinkupas manapunim Diostaqa qipanchanmanchu.

¹⁵ Hinaptinqa, ¿manañachu imatapas satanasqa ruwarqa? Chay kutipiqa pasakurqam. Ichaqa Lucas libropa nisqanman hinam pasakurqa “huk kutipiña tentananpaq” (Lucas 4:13). Arí, diabloqa huk kutikunapipas tentarqam, chaymi Jesusmanta biblia nin: ‘Tukuy imapim ñakarichisqa karqa’, nispa (Hebreos 4:15). Jesusqa haykapipas rikchan-rikchanllam karqa, ñuqanchikpas chaynallataqmi kananchik.

16. ¿Imaynatam satanasqa kunan tiempopi tentawanchik? ¿Imatam ruwananchik tuqllanman mana wichiykunapaq?

¹⁶ Kunanpas satanasqa Jehova Dios serviqkunatam hinalla pantachichkan. Pantaq kasqanchikraykum wakinpiqa chaylla ima tentacionmanpas wichiykuchwan. Diabloqa servichikunmi kikillanchikpaq munaq hinaspa hatuntukuq kasqanchikta chaynataq ancha riqsisqa kay munasqanchiktapas, chaykunata sunqunchikpi hatallinapaqmi servichikunman kapuqniyuq kay munasqanchikta. Chaymi imayna kasqanchikta sapa kuti qawakuyqa ancha allinpuni. Piensarisun 1 Juan 2:15-17 nisqanpi hinaspa tapukusun: “¿Kay pachapi mana allin kaqkunata, kapuqniyuq kayta hinaspa alabakuyta munasqaykunachu Jehova Dios kuyasqayta  chiriyachichkan?”, nispa. Yuyarisunchik, kay pachapi mana allin kaqkuna hinaspa munaychakuqnin satanaspas chinkachisqañam kanqaku. Huchallichiwananchikpaq diablopa tuqllankunamanqa amayá wichisunchu, aswanqa Jesusta qatipakusun, “payqa manam ima huchatapas ruwarqachu” (1 Pedro 2:22).

17. ¿Imaynam Jesus sientekurqa taytanta kasukuspan? ¿Imatam ninku wakin runakuna taytanta Jesus kasukusqanmanta?

¹⁷ Kasukuyqa manam huchamanta karunchakuyllachu. Kasukusqanchiktaqa qawachinchik Cristo hina ruwaspanchikmi, payqa taytanpa lliw kamachisqankunatam ruwarqa. Nirqam: ‘Munasqan kaqkunatam ruwani’, nispa (Juan 8:29). Chaynata kasukuspanmi Jesusqa anchata kusikurqa. Ichaqa pipas ninmanchá: “Jesuspaqqa manam sasachu karqa kasukuyqa, payqariki Diosllamanmi cuentata qunan karqa, ñuqanchikmi ichaqa pantaq runakunaman cuentata qunanchik”, nispa. Chayna kaptinpas Jesusqa kasukurqam pantaq runakunatapas.

18. ¿Ima ejemplotam Jesus qurqa kasukuymanta 12 watanpi kachkaspan?

¹⁸ Jesustaqa Joseywan Mariam uywarqa, paykunaqa pantaqmi karqaku. Yaqachá Jesusqa huk warmakunamantaqa astawan cuentata qukurqa tayta-maman pantaq kasqanmanta. ¿Chayraykuchu mana kasukurqa? ¿Tayta-mamanta manaña respetaspanchu yachachiyta qallaykurqa warmankuta imayna uywanankupaq? Manam. Lucas 2:51 nisqanpim willawanchik Jesus 12 watanpi kachkaspan ‘paykunata imapipas kasukusqanmanta’. Chaynata ruwasqanqa musu-sipaskunapa qatipakunankupaqmi, ruwaspanmi sumaq ejemplota  qurqa cristiano musu-sipaskunaman, paykunaqa kallpanchakunkum tayta-mamankuta kasukuspa respetanankupaq (Efesios 6:1, 2).

19, 20. (1) ¿Ima sasachakuykunapim Jesus tarikurqa? (2) ¿Imanasqataq kay tiempopi chiqap cristianokunaqa kasukunanku congregacionpi punta apaqkunata?

¹⁹ Huchayuq runakunata kasukuymi Jesuspaqqa sasa karqa, ñuqanchikqa manam haykapipas paypa sasachakuyninwan hinaqa tarikurqanchikchu. Yuyarisunchik ima tiempopi kawsasqanta. Judiokunapa religionninqa ñawpaqmantaraqmi Jehova Diospa favorecesqan karqa, ichaqa paykunapa rantinpim cristianokunaña favorecesqa kanan karqa (Mateo 23:33-38). Chay tiempo chayamunankamam religionpi punta apaqkuna Grecia lawpi qallariq pantaykunata yachachirqaku. Chaymantapas templopi mana allin ruwaykuna astawan mirarusqanraykum Jesusqa suticharqa ‘suwakunapa machayninwan’ (Marcos 11:17). ¿Chayraykuchu temploman hinaspa huñunakuna wasikunaman manaña rirqa?  Hinallamá rirqa chaykunata Dios hinallaraq servichikusqanrayku. Dios tukuyta cambianankamam Jesusqa kasukuspan templopi fiestakunaman hinaspa huñunakuna wasikunaman rirqa (Lucas 4:16; Juan 5:1).

²⁰ Chaykuna pasasqan tiempopi Jesus kasukuchkaptinqa, ñuqanchikqa astawanraqmi kasukunanchik. Manamá Jesuspa tiemponpi hinachu kawsanchik, aswanqa kaqmanta chiqap yupaychay rikurimusqan tiempopim, chayna kananmantam Diosqa willachirqaña. Prometewasqanchikman hinam mana haykapipas saqinqachu llaqtanta satanas qachachanantaqa (Isaias 2:1, 2; 54:17). Diospa llaqtanpi kaqkunaqa pantaqmi kanku. Ichaqa, ¿imapas pantasqankuta qawaspachu Diosta manaña kasukusun huñunakuyman manaña rispa utaq punta apaqkunamanta mana allinta rimaspa? ¡Amayá chaynaqa kachunchu! Aswanqa tukuy sunqunchikmantam punta apaqkunata yanapananchik. Kasukusqanchiktam qawachinchik huñunakuykunaman hinaspa asambleakunaman rispa chaynataq bibliawan consejawasqanchikkunata kasukuspa (Hebreos 10:24, 25; 13:17).

21. Diosta mana kasukunanpaq wakin runakunapa nisqanta, ¿imaynatam Jesus atiparqa hinaspa imaynatam payta qatipakunanchik?

²¹ Jesusqa Diostam haykapipas kasukurqa, manam piwanpas nitaq kuyasqan amistadninwanpas harkachikurqachu. Huk kutipim mana ñakarinanpaq hinaspa mana wañunanpaq Pedro consejarqa. Jesusmi ichaqa mana kasurqachu llakipayakunanpaq Pedropa chayna nisqanta, Jesuspa allinninpaq kasqanta piensaspan chayna rimapayasqanqa manam allinchu karqa (Mateo 16:21-23). Chaynallataqmi allinninchikpaq kasqanta  piensaspanku wakin familianchikkuna niwanchik Diosta mana kasukunapaq. Chayna pasawaptinchikqa Jesuspa punta qatiqninkuna hinam runakunamanta puntataqa ‘Diosta kasukunanchik’ (Hechos 5:29).

22. ¿Imatam Jesusqa qawachirqa kasukuq kasqanwan, hinaspa imaynatam chayta ruwarqa?

²² Jesuspa kasukuq kasqanmi astawan qawakurqa wañuypa patanpiña tarikuptin. Chay ancha sasachakusqan punchawpim allintapuni “kasukuq kayta yacharqa”. Taytanpa munaynintam ruwarqa, manam kikinpatachu (Lucas 22:42). Chay sasachakuyta aguantaspanmi Diosman sunqu kanapaq alli-allin ejemplota quwarqanchik (Hebreos 7:26). Chay ruwasqanwanmi qawachirqa mana huchayuq runa sasachakuypi kaspan Diosta kasukuy atisqanta. Satanasqariki nirqam mana pantaq runa sasachakuypi kaspan Diosta mana kasukuy atinanta. Adanwan Evaqa manam kasukurqachu. Chaymi Jesus hamurqa, hinaspam vidanwan chaynataq wañukusqanwan qawachirqa kasukuy atikusqanta. Wañunanña kaptinpas payqa kasukurqam.

23-25. (1) ¿Imapim tupan kasukuq kayqa Diosman sunqu kaywan? Rikchanachiywan willamuy. (2) ¿Imamantam qatiqninpi yachasun?

²³ Kasukuspanchikmi Diosman sunqu kasqanchikta qawachinchik. Kasukuspanmi Jesusqa Diosman sunqu karqa, chayna ruwasqanmi runakunapa allinninpaq karqa (Romanos 5:19). Chaymi Diosqa anchata bendecirqa. Kamachiwaqninchik Jesusta kasukuptinchikqa Diosmi ñuqanchiktapas bendeciwasun, Cristota kasukuspaqa ‘wiñaypaqmi salvakusun’ (Hebreos 5:9).

 ²⁴ Chaymantapas Diosman sunqu kayqa hatun bendicionñam. Proverbios 10:9 nin: “Diospa munasqanman hina kawsakuq runaqa hawkam kawsakunqa”, nispa. Ladrillowan ruwasqa hatu-hatun wasiwan Diosman sunqu kayta tupachiptinchikqa, sapa kuti kasukusqanchikmi tupanman sapa ladrillowan. Huk ladrillollaqa mana valeqpaschá rikchakunman. Ichaqa ladrillowan pirqaspam sumaq wasita qispirachichwan. Chaynam pasakun kasukuq kasqanchikwanpas: Sapa punchaw hinaspa watan-watan kasukuspanchikmi pirqata hatarichichkaq hina Diosman sunqu kasqanchikta qispichinchik.

²⁵ Watan-watan kasukuq kasqanchikqa yuyarichiwanchikmi aguantaq kananchikmanta. Jesusqa qawachirqataqmi aguantaq kasqantapas, chaymantam qatiqninpi yachasunchik.