1-3. (1) ¿Imaynatam Jesusqa apostolninkunamanta despedikurqa? ¿Imanasqataq mana llakikunapaqchu karqa? (2) ¿Imanasqataq yachananchikpuni hanaq pachaman kutisqanmantapacha Jesuspa ima ruwasqanmanta?

 CHUNKA hukniyuq runakunam Olivos muqupi huñunakuruspanku ancha kuyasqanku hinaspa respetasqanku runata qawarqaku. Chay qawasqanku runaqa kawsariramuq Jesusmi karqa, payqa Jehova Diospa angelninkunamanta aswan atiyniyuqmi. Jesusmi apostolninkunawan Olivos muqupi chay kutillapiña huñunakurqa.

² Chay muquqa karqa Jerusalenpa chimpanpim utaq Cedron wayqupa waklawninpim. Yaqapaschá chay muquqa Jesusta yuyarichirqa tukuy ruwasqanta. Chay muqupa uraynin qatapim Betania llaqta karqa, chaypim Lazarota kawsarichirqa. Chaymantapas, pasaqnin semanallatam hichpanpi kaq Betfague sutiyuq llaqtachamanta Jerusalenman yaykurqa asnochapi sillakuykuspan. Chay Olivos muqupa uranpichusmi kachkan Getsemani huertapas, chaypim manaraq presochachkaptinku Jesusqa llumpay llakisqa tarikurqa. Kay kutipiñataqmi kuyasqan amistadninkunawan hinaspa qatiqninkunawan huñunakuruspa ripukunqaña. Jesusqa kuyakuywan rimapayaykuspanmi hanaq pachaman huqarikuyta qallaykurqa. Chaymi apostolninkunaqa mana ima ruwaytapas atispanku kuyasqan yachachiqninkupa huqarikusqanta qawarqaku, puyu ukuman chinkaykuptinqa manañam paykunaqa rikurqakuchu (Hechos 1:6-12).

 ³ ¿Llakikunapaqchu ripukusqanqa karqa? Manamá. Apostolkunata iskay angelkuna yuyarichisqanman hinaqa Jesuspa imapas ruwayninqa chayraqmi qallarinan karqa (Hechos 1:10, 11). Hanaq pachaman risqanqa ruwayninkunapa qallariyllanraqmi, bibliam willawanchik chaymanta ima pasasqanta. Ichaqa, ¿imanasqataq yachananchik Jesus hanaq pachaman kutiruspan imakuna ruwasqanmanta? Yuyarisunchik, Jesusmi Pedrota nirqa ‘hinalla qatinanpaq’ (Juan 21:19, 22). Chayna nisqantaqa ñuqanchikpas kasukunanchikmi, ichaqa manam yuyarispallachu, aswanqa sapa punchawmi qawachinanchik imayna kawsakusqanchikwan. Chaymi yachananchikpuni kamachiqninchik Jesus kay tiempopi ima ruwasqanmanta hinaspa hanaq pachapi ima ruwayniyuq kasqanmanta.

4. ¿Imaynatam bibliaqa qawachirqaña Jesus hanaq pachaman kutiptin ima pasananta?

⁴ Bibliaqa manam willawanchikchu hanaq pachaman Jesus imayna chayasqanmantaqa, imayna chaskisqa kasqanmantaqa hinaspa kusikuspan taytanwan tupasqanmantaqa. Ichaqa ñawpaqmantaraqmi qawachirqaña hanaq pachaman kutiruptin imakuna pasananta. Willawanchikmi sacerdotekunapa ruwasqanta judiokuna waranqa pichqa pachak wata masnin qawasqankumanta. Sacerdotekunapa jefenmi templopi chuyay-chuyay cuartoman sapa wata yaykuspan Diospa contrato baulninpa ñawpaqninman challaq hucha pampachana punchawpi ofrecesqanku animalpa yawarninta. Chay punchawmi sacerdotekunapa jefen qawachirqa qipa punchawpi Cristo imam ruwananta. Chaynatapunim  Jesusqa hanaq pachaman kutiruspan ruwarqa. Chaypim yaykurqa chuyay-chuyay cuartoman hinaspanmi yawarninpa valorninta chulla kutillata taytanman ofrecerqa (Hebreos 9:11, 12, 24). ¿Chaskirqachu Jehova Diosqa?

5, 6. (1) ¿Imataq qawachin rantinchikpi Jesuspa wañukusqanta Jehova Dios chaskisqanta? (2) ¿Pikunataq Jesuspa wañukusqanwan yanapachikunku hinaspa imaynata?

⁵ Yawarninpa valorninta chaskisqanmanta yachanapaq yuyarisun hanaq pachaman Jesus kutiruptillan ima pasakusqanta. Yaqa pachak iskay chunkan iñiqkuna Jerusalen wasipa altusninpi huñunasqa kachkaptinkum qapariyllawanña wayra chayaramurqa, hinaptinmi linwachkaq nina hina sapakamapa umanman tiyaykurqa. Chaymi chuya espiritu llapallankuman huntaykuptin tukuy idiomapi rimayta qallaykurqaku (Hechos 2:1-4). Chayna pasakusqanwanmi rikurirqa musuq Israel nacion utaq hanaq pachaman riqkuna, paykunaqa Diospa munayninta kay allpapi ruwanankupaq “akllasqa ayllukuna” hinaspa ‘sacerdote kachkaspa kamachiqkunam’ kanku (1 Pedro 2:9). Chayna pasakusqanqa qawachirqataqmi rantinchikpi Cristopa wañukusqanta Jehova Dios chaskisqantapas. Hinaptinqa Cristopa wañukusqan allinpaq kasqanmi puntata qawakurqa chuya espirituta chaskisqankuwan.

⁶ Chaymantapacham Cristopa wañukusqanqa enteron allpapi qatiqninkunapa allinninpaq karqa. Cristowan kamachinankupaq hanaq pachaman riq “aslla kaq ovejakuna” utaq kay allpapi kawsakuyta suyaq ‘sapaq ovejakuna’ kaptinchikpas llapallanchikpa allinninchikpaqmi Cristopa wañukusqanqa (Lucas 12:32; Juan 10:16). Chayraykum suyakuyniyuq kanchik hinaspapas huchanchikmantam pampachasqa kachwan. Jesuspa rantinchikpi  wañukusqanpi hinalla iñispaqa chaynataq sapa punchaw qatikuspaqa conciencianchikpim allin tarikusunchik hinaspam hamuq tiempopipas allin kawsakuyta haypasunchik (Juan 3:16).

7. ¿Imapaqmi Diosqa Jesusta churarurqa hanaq pachaman kutiruptin? ¿Imaynatam kamachiqninchik kasqanta riqsikunchik?

⁷ ¿Imatam Jesus ruwarqa hanaq pachaman kutisqanmantapacha? Kamachiq kananpaqmi hatun atiyta chaskirqa (Mateo 28:18). Jehova Diosmi churarqa llapallan iñiqkunapa kamachiqnin kananpaq, payqa kuyakuywan hinaspa mana pimanpas sayapakuspanmi ruwayninwan cumplirqa (Colosenses 1:13). Bibliapa nisqanman hinam Jesusqa iñiqkunata yanapananpaq punta apaqkunata churarqa (Efesios 4:8). Chaymi Pablota akllarqa “huklaw nacionniyuqkunapa” apostolnin kananpaq, hinaspapas tukuy hinastinpi sumaq willakuymanta willakunanpaqmi kamachirqa (Romanos 11:13; 1 Timoteo 2:7). Yaqa punta pachak watapa tukuyninpipas Roma nacionpi kaq Asia lawpi 7 llaqtakunapi iñiqkunatam kallpancharqa, anyarqa hinaspa faltankuta qawachirqa (Apocalipsis capitulo 2 hinaspa 3). ¿Kamachiqninchikta hinachu Jesusta qawanchik? (Efesios 5:23). Hinalla qatikusqanchiktam qawachisun congregacionninchikpi kasukuspanchik hinaspa yanapakuspanchik.

8, 9. ¿Imatam Jesus chaskirqa 1914 watapi? ¿Imayna kawsakunapaqmi tantiananchik?

⁸ Jesusmi 1914 watapi aswan atiytaraq chaskirurqa, chay watapim Jehova Dios churarurqa gobiernonpi kamachiq kananpaq. Kamachiyta qallaykuptinmi “hanaq pachapi guerra karurqa”. Hinaptinmi satanaswan angelninkuna kay allpaman wischumusqa karqa. Chaymi guerrakuna, unquykuna, terremotokuna, muchuykuna  hinaspa tukuy sasachakuykuna astawan yapakurqa. Chaykunam qawachin Jesus hanaq pachapi kamachiqña kasqanta. Chaywanpas satanasraqmi ‘kay pachataqa kamachichkan’ ichaqa ‘pisi tiempollañam’ kamachinqa (Apocalipsis 12:7-12; Juan 12:31; Mateo 24:3-7; Lucas 21:11). Chayna kaptinpas Jesusqa hinallaraqmi lliw runakunata kallpanchachkan kamachiq kasqanta riqsikunankupaq.

⁹ Jesucristo akllasqa kamachiq kasqantam riqsikunanchik. Chaymi sapa punchaw tantiananchik munasqanman hina imatapas ruwanapaq, manam Diosta mana riqsiq runakunapa munasqanman hinachu. “Kamachiqkunapapas kamachiqnin, señorkunapapas señornin” Jesusmi runakunapa ruwasqanta qawaspan piñakun, ichaqa wakinpa ruwasqanwanmi kusikun (Apocalipsis 19:16). ¿Imanasqataq chaynaqa tarikun?

10. ¿Imaynataq kamachiqninchik Jesusqa, ichaqa pikunawanmi piñasqa kachkan?

¹⁰ Taytan hina kusisqam kamachiqninchik Jesucristoqa (1 Timoteo 1:11). Payqa manam imawanpas mana contentakuqchu, manataqmi runakunapa pantasqallantachu qawan. Chaywanpas piñakunmi kay allpapi tukuy mana allinkunata qawaspan. Chaymi piñasqa kachkan llapallan Diosta serviqtukuq pantay religionkunawan. Paymi nirqaña: “Manam ‘¡señorlláy, señorlláy!’ nispa llapallan niwaqniykunachu Diospa gobiernonmanqa yaykunqa, aswanqa hanaq pachapi taytaypa munasqanta ruwaqkunallam. Chay punchawpiqa achkallañam niwanqaku: ‘Señorlláy, señorlláy, ¿manachu sutikipi willakurqaniku, demoniokunata  qarqurqaniku chaynataq milagrokunatapas ruwarqaniku?’, nispa. Hinaptinmi paykunata nisaq: ‘¡Manam haykapipas riqsirqaykichikchu, pasawaychik qayllaymanta mana allin ruwaqkuna!’”, nispa (Mateo 7:21-23).

11-13. ¿Imanasqataq “Diostam serviniku” niqkunaqa admirakunapaq kaqkunata ruwachkaspankupas hukmanyanqaku Jesusta uyarispanku? ¿Imanasqataq Jesusqa piñasqa kachkan? Rikchanachiywan willamuy.

¹¹ “Diostam serviniku” niqkunaqa hukmanyanqakupaschá Jesuspa chayna nisqanwanqa. ¿Imanasqataq Jesusqa chaynata ninman karqa admirakunapaq kaqkunata sutinpi ruwachkaptinkuqa? “Diostam serviniku” niqkunaqa wakchakunatam yanapanku, ruwankutaqmi escuelakunatapas, hospitalkunatapas chaynataq tukuy imakunatapas. Hinaptinqa, ¿imanasqamá Jesusqa llumpay piñasqa kachkan? Qatiqninpi rikchanachiymi yanapawasun chaymanta yachanapaq.

¹² Tayta-mamakunam viajaspanku churi-wawankuta mana pusayta atispa huk sipasta contratanman warmankuta cuidananpaq. Hinaspanmi kaynata ninmanku: “Warmaykutam mikuykachinki, limpiotam uywanki, cuidankitaqmi mana imanakunankupaqpas”, nispa. Ichaqa kutiramuspankum warmankuta tarirunmanku qachallataña, yarqaymanta hinaspa unquchkaqta. Warmakunaqa llumpa-llumpaytam waqachkanmanku, sipasñataq warmakunata mana kaqpaqpas hapinmanchu. ¿Imanasqa? Escaleraman qispiruspa andamiokuna allichaypi afanakusqanraykum. Tayta-mamakunañataq piñasqallaña kaspanku tapunmanku kamachisqankuta imanasqa mana ruwasqanmanta, hinaptinñataq sipas ninman: “¡Qawaychik tukuy kaykuna ruwasqayta! Andamiokunatam limpiaruni. Wasitapas allicharunim,  qamkunaraykum chaykunata ruwaruni”, nispa. ¿Alabanmankuchu tayta-mamakuna? ¡Manamá! Paykunaqa manam kamachirqachu chaykunata ruwananpaqqa, aswanqa nirqaku warmakunata cuidanallanpaqmi. Chayraykum piñasqallaña kanmanku.

¹³ Diosta serviqtukuqkunaqa chay sipas hinam kanku. Jesusqa qatiqninkunatam kamachirqa runakunata mikuchichkaq hina Diosmantawan bibliamanta yachachinankupaq hinaspa Dios serviyninkupi yanapanankupaq (Juan 21:15-17). Diosta serviqtukuqkunaqa manam imaniraqllatapas Jesuspa kamachisqantaqa kasukunkuchu. Runakunatam yarqaymanta hina saqirunku Diosmantawan bibliamanta mana imallatapas yachachispanku, hinaspam llullakunata yachachispanku chiqap yachachikuymanta astawan iskayrayachinku (Isaias 65:13; Amos 8:11). Kay pachapi sasachakuykunata allichanankupaq kallpanchakusqankupas yanqapaqmi Jesuspa kamachisqanta mana kasukusqankurayku. Kay pachapi kaqkunaqa tuñichinapaqña wasi hinam kachkan, bibliam niwanchik satanaspa munaychakusqan kaqkuna chinkananmanta (1 Juan 2:15-17).

14. ¿Kay tiempopi ima ruwakusqanmi Jesusta kusichin hinaspa imanasqa?

¹⁴ Jesusqa maynatachá kusikun runakunaman yachachinankupaq hanaq pachaman manaraq kutichkaspa kamachisqanta waranqantin qatiqninkuna kasukusqanta kunan qawamuspanqa (Mateo 28:19, 20). ¡Mayna allinmi Diospa gobiernonpi kamachiqta kusichiyqa! Chayrayku hinalla yanapasun ‘allin ruwaq yuyayniyuq sirvienteta’ (Mateo 24:45). Diosta serviqtukuqkunapa yachachiqninkunamantaqa chay allin ruwaq yuyayniyuq sirvientem kasukuspanku Diosmanta willakuy  apakunanpaq yanapakunku, hinaspapas Cristopa ovejankunatam sapa punchaw mikuchichkaq hina yachachinku.

15, 16. (1) ¿Imaynam Jesus tarikun runakuna mana kuyakuq kasqankuwan? ¿Imaynatam chayna tarikusqanta yachanchik? (2) ¿Ima ruwasqankuwanmi Diosta serviqtukuqkuna Jesusta piñachinku?

¹⁵ Runakunapa mana kuyakuyniyuq kasqankupas kamachiqninchiktaqa piñachinmi. Yuyarisun sabado punchawpi runata hampiruptin fariseokuna qaqchasqanrayku Jesus imayna tarikusqanta. Fariseokunaqa rumi sunqu kaspankum Moisespa chaskisqan hinaspa runakunapa rikurichisqan kamachikuykunata munasqankuman hina entiendeqku. Chaymi Jesuspa milagrokuna ruwasqantaqa mana allintachu qawaqku, runakunatam ichaqa chay ruwasqanqa kusichiq hinaspa iñiyninkupi yanapaq. ¿Imaynam fariseokunapa chayna kasqanwan Jesus tarikurqa? Huk kutipim muyuriqninpi kaqkunata piñakuywan qawarispan “rumi sunqu kasqankuta yacharuspan anchata llakikurqa” (Marcos 3:5).

¹⁶ Jesustaqa ‘llakichintaqmi’ kunan tiempopi Diosta serviqtukuqkunapa mana allin ruwasqankupas. Paykunapa yachachiqninkum tutayaypi kachkanku runakunapa rikurichisqan yachachikuykunaman hinaspa costumbrenkunaman hapipakusqankurayku. Piñasqataqmi kachkanku sumaq willakuymanta Jesuspa qatiqninkunapa willakusqankuwanpas, chaymi wakin llaqtakunapiqa Jesusmanta mana willakunankupaq harkakuspanku ñakarichinku (Juan 16:2; Apocalipsis 18:4, 24). Chaymantapas, Jesus kamachichkanmanpas hinam runakunata kallpanchanku guerraman rispanku runamasinta wañuchinankupaq.

17. ¿Imaynatam chiqap qatiqninkunaqa Jesusta kusichinku?

 ¹⁷ Jesuspa chiqap qatiqninkunam ichaqa kallpanchakunku runamasinta kuyanankupaq. Harkakuchkaptinkupas Jesus hinam ‘tukuy rikchaq runakunaman’ sumaq willakuymanta willakunku (1 Timoteo 2:4). Anchata kuyanakusqankuwanmi astawanqa riqsichikunku (Juan 13:34, 35). Iñiqmasinkuta kuyaspanku chaynataq respetaspankum Jesusta allinta qatipakunku, hinaspam paypa sunqunta kusichinku.

18. ¿Imawanmi kamachiqninchik Jesus llakikun? ¿Imaynatam kusichichwan?

¹⁸ Kamachiqninchik Jesusqa llakikuntaqmi qatiqninkuna qipaman kutiruptinkupas chaynataq Jehova Diosta kuyasqanku chiriyarusqanrayku manaña serviptinkupas (Apocalipsis 2:4, 5). Ichaqa kusikunmi tukupaykama aguantaptinkuqa (Mateo 24:13). Chaymi kamachisqanta kasukuspa hinalla ‘qatinanchik’ (Juan 21:19). Yachasunyá tukupaykama aguantaqkunaman Jesus imakuna qunanmanta.

19, 20. (1) ¿Imaynañam kawsakunku Jesusta qatikuqkuna? (2) ¿Imaynatam Cristota qatikuspaqa ‘wiñaypaq taytayuq’ kachwan?

¹⁹ Jesusta qatikuspaqa kunan tiempopipas sumaqtam kawsakusunchik. Cristo kamachiqninchik kasqanta riqsikuspaqa, imapas kamachiwasqanchikta kasukuspaqa hinaspa kawsakusqanta qatipakuspaqa qurita hinam tarinchik runakunapa mana tarisqanku sumaq kawsakuyta. Arí, Diosmanta willakusqanchikwanmi kusisqa kanchik, kapuwanchikmi kuyawaqninchik iñiqmasinchikkuna, Dioswanmi kuyachikunchik hinaspapas  hawka chaynataq kusisqam kanchik. Ichaqa manamá chayllachu.

²⁰ Jehova Diosmi Jesusta churarun kay allpapi wiñay kawsayta suyaqkunapa ‘wiñaypaq taytanku’ kananpaq. Jesusqa Adanpa rantinpi taytanchikmi, Adanqa Diosta mana kasukuspanmi mirayninkunata sasachakuyman churarurqa (Isaias 9:6, 7). Jesuspi iñispaqa chaynataq ‘wiñaypaq taytanchik’ kasqanta riqsikuspaqa wiñay kawsaytam tarisun. Chaymantapas, Jehova Diosmanmi sapa kuti astawan asuykusun. Yachamusqanchikman hinaqa Jesuspa imayna kawsakusqanta sapa punchaw qatipakunapaq kallpanchakuspam bibliapa nisqanta kasukuchkanchik, chaypim nin: “Qamkunaqa kankichik Diospa kuyasqan churinkunam, chaynaqa paytayá qatipakuychik”, nispa (Efesios 5:1).

21. ¿Imaynatam Jesuspa qatiqninkunaqa tutayaypi tarikuq runakunapa qayllanpi kancharinku?

²¹ Jesustawan Jehova Diosta qatipakuspanchikmi achki hina kancharinchik. Tutayaypi tarikuq runakunapa qayllanpim kawsanchik. Chaymantapas wara-waranqantin runakunam satanaswan engañachikunku, hinaspam payta qatipakunku. Chayna kaptinpas Cristopa qatiqninkunaqa kancharichkanchikmi bibliamanta chiqap kaqta yachasqanchikwan, Cristo hina kawsakusqanchikwan, kusikusqanchikwan, hawkalla kawsakusqanchikwan hinaspa sunqumanta kuyanakusqanchikwan. Kaykunata ruwaspanchikmi Jehova Diosman astawan asuykunchik, chayqa imamantapas aswan allinmi.

22, 23. (1) ¿Imaynam hamuq tiempopi kawsakunqaku Jesusta hinalla qatikuqkuna? (2) ¿Imapaqmi tantiakunanchik?

²² Yuyaymanasuntaq hamuq tiempopi Jehova Dios ñuqanchikpaq Jesuswan ima ruway munasqanpipas.  Jesusqa ñam satanaspa munaychakusqan tukuy mana allinkunata chinkachinqaña (Apocalipsis 19:11-15). Chaymantañataqmi kay allpata Jesus waranqa wata kamachimunqa. Chay tiempopim wañukusqanpa valorninta servichikuspan lliw kasukuq runakunata yanapanqa manaña huchayuq kanankupaq. Yuyaymanasunyá manaña unquspa sanoy-sanoyña kananchikpi, sapa kuti aswan musu-sipasyaptinchik kallpanchikpas yapakusqanpi chaynataq kusisqa hinaspa huñulla kay allpata sumaqyachinapaq llamkananchikpipas. Waranqa wata tukuytam  Jesusqa kamachiyninta taytanman qunqa (1 Corintios 15:24). Chaymi Jesusta hinalla qatikuptinchikqa Jehova Dios ‘librawasun’ churinkunaña kananchikpaq (Romanos 8:21). Arí, Adanpa hinaspa Evapa chinkarachisqanku sumaq kawsakuytam tarisun. Hinaptinmi kay allpapi kawsakuqkunaqa Adanmanta chaskisqanchik huchamanta wiña-wiñaypaq librasqa kasunchik. Chaypiqa “manañam kanqachu wañuypas” (Apocalipsis 21:4).

²³ Punta kaq yachachikuypi rimamusqanchik kamachiq apu joventa yuyarisun. Payqa manam munarqachu Jesuspa ‘qatiqnin’ kayta (Marcos 10:17-22). Amayá haykapipas pay hinaqa kasunchu. Aswanqa Jesuspa niwasqanchikta kasukuspayá kusisqa qatipakusun. Tantiakusunyá allin michiqninchik Jesucristota sapa punchaw hinaspa watan-watan hinalla qatikunanchikpaq, hinaspaqa atisunmi Diospa promesankunata imayna cumplisqanta qawayta.