1, 2. ¿Imamantam apostol Juanlla willakurqa?

 YAQA pachak watayuq yuyaq runam tukuy imakunata yuyarispan qillqananpaq alistarqa. Sutinmi karqa Juan, payllañam Jesuspa apostolninkunamanta kawsarqa. Paymi yuyarirqa yaqa qanchis chunka wata ñawpaqtaraq apostolmasinkunawan kuska Jesuswan huñunakusqanku tutata. Chuya espiritu yanapaptinmi chay mana qunqana tutapi tukuy ima pasakusqanta qillqarqa.

² Chay tutam Jesus willakurqa wañuchisqa kananmanta, Juanllam willakun Diospa churin imarayku llumpayta ñakarispa wañukunanmanta, Jesuspa nisqanmantam kaynata qillqarqa: “Taytay kuyasqayta runakuna yachananpaqmi taytaypa kamachiwasqanman hina imam kaqta ruwachkani”, nispa (Juan 14:31).

3. ¿Imaynatam señorninchik Jesusqa qawachirqa taytan kuyasqanta?

³ Juan 14:31 nisqallanpim tarinchik ‘taytaytam kuyani’ nispa Jesuspa nisqantaqa, paypaqqa taytan kuyasqanmi ancha allin karqa. Chaynataqa ninchik manam sapa kuti chaynata rimasqanraykuchu, aswanqa nisqanman hina kawsasqanraykum. Kasukuq, mana manchakuq hinaspa sasachakuykunawanpas mana atipachikuq kasqanwanmi Jehova Dios  kuyasqanta sapa punchaw qawachirqa. Diosta kuyasqanraykutaqmi munaynintapas ruwarqa.

4, 5. ¿Imayna kuyakuymantam biblia astawan riman? ¿Imatam nichwan taytanta Jesus kuyasqanmanta?

⁴ Achkam piensanku kuyakuq runakunaqa mana imanakuq kasqankuta. Wakinñataqmi piensanku kuyakuymanta rimaq takikunapi, sumaq rimaykunapi utaq warmi-qari kuyanakuypi. Arí, bibliaqa rimanmi warmi-qari kuyanakuymanta utaq wayllunakuymanta, ichaqa manam runakunapa piensasqanman hinachu (Proverbios 5:15-21). Chayna kaptinpas huk kuyakuymantam astawanqa willawanchik. Chayqa ruwasqanchikpim qawakun. Chay kuyakuyqa manam runakunapa piensasqanman hinallachu nitaq yanqallachu, manataqmi hawa sunqullachu, aswanqa tukuy yuyayninchikwan hinaspa tukuy sunqunchikwan kuyakuymi. Diospa yachachikuyninman hina chayna kuyakuqqa allin kaqkunatam ruwan. Chaymantapas bibliapa nisqanman hinaqa chayna kuyakuyqa manam waspiy hinallachu, aswanqa “wiña-wiñaypaqmi” (1 Corintios 13:8).

⁵ Jesusmi pi runamantapas astawanqa Jehova Diosta kuyarqa. Diospa aswan allin kamachikuynintaqa manam mayqan runapas Jesus hinaqa kasukurqachu, chay kamachikuymantam Jesus nirqa: “Jehova Diosnikitam kuyanayki tukuy sunquykiwan, tukuy vidaykiwan, tukuy yuyaynikiwan hinaspa tukuy kallpaykiwan”, nispa (Marcos 12:30). ¿Imanasqataq Jesusqa taytanta anchata kuyarqa? ¿Imatam kay allpapi kachkaspan ruwarqa kuyakuynin hinalla kananpaq? ¿Imaynatam Jesusta qatipakuchwan?

6, 7. ¿Imanasqam ninchik Proverbios 8:22-31 nisqanqa Diospa churinmanta rimasqanta?

⁶ Pipas amistadninwan kuska llamkaspanqa astawanmi riqsinakunku hinaspam aswan allintaraq kuyanakunku. Chaypi yuyaymanaymi yanapawasun sapallan churinwan Jehova Dios imanasqa kuyanakusqankumanta yachanapaq. Proverbios 8:30 nisqanmantam rimaramunchikña, ichaqa qawaykusun 22-31 versiculokunatawan, chaypim yachaymanta runamanta hina rimachkan. ¿Imanasqam ninchik chay yachayqa Diospa churin kasqanta?

⁷ Proverbios 8:22 nisqanpim chay yachayqa nin: “Tukuy ima ruwasqanmanta puntataqa ñuqatam Jehova Diosqa unanchawarqa, ñuqataqa ñawpaqtaraqmi unanchawarqa”, nispa. ¿Pimantataq kaypi rimachkan? Manam yachaymantachu. ¿Imanasqa? Yachay mana haykapipas qallarichisqa kasqanraykum, Jehova Diosqariki yachayniyuqñam karqa wiña-wiñaymantaraq (Salmos 90:2). Diospa churinmi ichaqa ‘tukuy ima unanchasqa kaqkunamantapas punta kaq’ (Colosenses 1:15). Arí, kay pachapas hanaq pachapas manaraq kachkaptinmi Diospa churinqa Proverbios libropa nisqanman hina karqaña. Payqa palabra utaq Diosmanta rimaq kaspanmi Jehova Diospa yachayninta allintapuni qawachirqa (Juan 1:1).

8. ¿Imatam churiqa ruwarqa hanaq pachapi kachkaspan? ¿Imapim yuyaymanachwan Diospa unanchasqankunata qawaspa?

⁸ ¿Imatam Diospa churin Jesusqa ruwarqa wara-waranqantin watakuna hanaq pachapi kachkaspan?  30 versiculom niwanchik: “Dioswan kuskam llamkarqani, paypa alli-allin llamkapuqninmi karqani”, nispa. ¿Ima ninantaq chayqa? Colosenses 1:16 nisqanpim kaynata willawanchik: “Tukuy imakunatapas Diosqa churinwanmi unancharqa hanaq pachapipas chaynataq kay pachapipas [...], tukuy imatapas Diosqa churinwanmi unancharqa, hinaspapas paypaqmi unancharqa”, nispa. Jehova Diosmi churinwan utaq allin llamkapuqninwan unancharqa hanaq pachapi angelkunata, kay allpapi tukuy rikchaq animalkunata, sachakunata chaynataq runatapas. Jehova Dios churinwan yanapanakusqankutam rikchanachichwan ingenierowan albañil yanapanakusqankuwan: Albañilmi qispichin ingenieropa ruway munasqanta. Chay ruwasqankuta qawaspam admirakunchik. Chaynallataqmi Diospa unanchasqankunata qawaspapas payta hatunchanchik (Salmos 19:1). Yuyaymanachwantaqmi ‘alli-allin llamkapuqninwan’ Jehova Dios unayta hinaspa kusisqa yanapanakuspa llamkasqankupipas.

9, 10. (1) ¿Imanasqataq Jesusqa Jehova Dioswan allin amistad karqaku? (2) ¿Imaynatam Jehova Dioswan amistadninchik aswan allin kanman?

⁹ Iskay runakuna kuska llamkaspankuqa wakinpim sasachakunku. Ichaqa manam chaynachu karqa Jehova Dioswan churinqa. Churiqa wara-waranqantin watakunam taytanwan llamkarqa hinaspam ‘sapa punchaw [...] paywan ancha kusisqallaña karqa’ (Proverbios 8:30). Arí, anchatam kusikurqa taytanwan kuska kaspan, taytanpas kusikurqataqmi. Churiqa taytanpa imayna kasqanta qatipakuspanmi payman  astawan rikchakurqa, chaymi allin amistad karqaku, hinaspam pikunamantapas astawan ñawpaqmantaraq ancha-anchata kuyanakurqaku.

¹⁰ ¿Imatam chayqa yachachiwanchik? Ichapas nichwan: “Jesus hinaqa manam atiymanchu Diospa amistadnin kaytaqa”, nispa. Pay hina mana kaspanchikpas atichwanmi Diospa amistadnin kaytaqa. Taytawan churiqa aswan allin amistadmi karqaku kuskanku llamkasqankurayku. Jehova Diosqa ñuqanchiktapas kuyakuyninpim ‘llamkaqmasin’ kananchikpaq niwanchik (1 Corintios 3:9). Arí, runakunaman Jesus hina yachachispanchikmi Diospa llamkaqmasin kanchik, chaynapim paywan amistadninchikqa sapa-kuti aswan allin kanqa. ¡Manamá kay llamkaymanta aswan allinqa imapas kanchu!

11-13. (1) ¿Imanasqataq kuyakuyta waytawan tupachichwan? ¿Imatam Jesusqa ruwarqa Diosta hinalla kuyananpaq? (2) ¿Imaynatam Jesusqa taytanmanta yachay munasqanta qawachirqa hanaq pachapi chaynataq kay pachapi kaspanpas?

¹¹ Sunqunchikpi kuyakuytaqa tupachichwanmi huertapi suma-sumaq waytawan. Wayta mana chakirunanpaqmi sapa kuti yakuta hichana hinaspa cuidana, chaynallatataqmi ruwananchik Jehova Diosta kuyasqanchikwanpas. Jesuspas hinallam kuyarqa Jehova Diostaqa, ¿imatam ruwarqa kay pachapi kachkaspanpas kuyakuynin hinalla kananpaq? Qawasunchikyá.

¹² Jesusmi warmallaraq kaspan Jerusalen templopi tukuy ima piensasqanta sunqumanta rimachkarqa,  hinaspanmi tayta-maman llakisqa maskaptinku nirqa: “¿Imanasqataq maskawarqankichik? ¿Manachu yacharqankichik hanaq pacha taytaypa wasinpi kanayta?”, nispa (Lucas 2:49). Yaqachusmi Jesusqa warmallaraq kaspanqa mana yacharqachu hanaq pachapi kawsasqantaqa, chayna kaptinpas Jehova Diostam anchata kuyarqa. Payqa yacharqam yupaychaspan chayna kuyasqanta qawachinanta, chaymi rirqa taytanta yupaychana wasiman. Chaypi kayta munaspanmi payqa mana uyariyllachu-uyarirqa, aswanqa Jehova Diosmanta yachaytam hinaspa runakunaman yachachiytam munarqa. Manaraq 12 watanpi kachkaspanpas Jesusqa taytantam kuyarqaña, chaymantapas hinallam kuyarqa.

¹³ Hanaq pachapi kachkaspanpas tiemponta mana usuchispanmi taytanmanta yacharqa. Jehova Diosmi churinta yachachirqa akllasqa utaq sapaqchasqa kaspan ima ruwayniyuq kananpaq, chaymantam Isaias 50:4-6 willawanchik. Chay yachachisqanpi ñakarinanmanta willaptinpas payqa hinallam yachayta munarqa. Kay allpapi yuyayniyuqña kaspanpas taytanpa wasinmanmi riyta munarqa yupaychananpaq hinaspa runakunaman yachachinanpaq. Chaymi biblia willawanchik temploman hinaspa huñunakuna wasiman Jesus sapa-kuti risqanmanta (Lucas 4:16; 19:47). Ñuqanchikpas Diosta hinalla tukuy sunqunchikwan kuyanapaqqa sapa kutim huñunakuykunaman rinanchik, chaypim unanchaqninchikta yupaychanchik hinaspa paymanta astawan yachaspa kuyanchik.

14, 15. (1) ¿Imanasqataq Jesusqa sapallan kayta munarqa? (2) ¿Imaynatam Jesuspa mañakusqan qawachin taytanwan ancha confianza kasqanta hinaspa respetasqanta?

 ¹⁴ Taytanta Jesus hinalla kuyananpaqqa yanaparqataqmi sapa kuti mañakusqanpas. Chaymi runakunawan kusisqallaña rimaq kaspanpas tiempochakurqa sapallan kananpaq. Bibliam willawanchik ‘Jesusqa Diosta mañakuq chunniqkunaman risqanmanta’ (Lucas 5:16). Chaymantapas Mateo 14:23 nisqanpim nin: ‘Jesusqa runakunata aviaruspanmi urquman sapallan rirqa Diosta mañakuq, tutayaruptinpas hinallam chaypi sapallan karqa’, nispa. Jesusqa achka kutitam runakunamanta sapaqchakurqa, ichaqa manam paykunawan kuska kayta mana munaspanchu, aswanqa taytan Jehova Diosta sapallan mañakunanpaqmi.

¹⁵ Mañakuspanmi Jesusqa wakinpi niq: “Abba, taytalláy”, nispa (Marcos 14:36). Chay tiempopim “Abba” nispa taytankuta respetowan hinaspa kuyakuywan rimapayaqku, chay palabrataqa wawakunapas puntatam yachaqku. Jesuspa chaynata rimasqanmi qawachirqa taytan Jehova Dioswan ancha confianza kasqanta hinaspa anchata respetasqanta. Chayna kasqanmi qawakun Jesuspa lliw mañakusqanpi. Chaytam qawanchik manaraq wañukusqan tutapi tukuy sunqumanta hinaspa una-unayta taytanta mañakusqanpi, chaymantam apostol Juan qillqarqa Juan libropa 17 capitulonpi. Chaypi Jesuspa mañakusqanmanta estudiaptinchikmi sunqunchikpas kuyurinraq. Chaywanpas pay hina mañakunanchikpaqmi kallpanchakunanchik. ¿Imaynatam Jesus hina  mañakuchwan? Manam paypa rimasqanta kuti-kutirispa rimaspachu, aswanqa Jehova Diosta imay horapas sunqumanta mañakunapaq tiempochakuspam. Chaynata ruwaspanchikmi tukuy sunqumanta Jehova Diosta hinalla kuyasunchik.

16, 17. (1) ¿Imata nispanmi Jesusqa qawachirqa taytan kuyasqanta? (2) ¿Imaynatam Jesusqa qawachirqa taytanpa qukuykuq kasqanta?

¹⁶ Yachamusqanchikman hinaqa Jesusqa manam ‘taytaytam kuyani’ nispanchu purirqa, ichaqa runakunapa qayllanpim wakin kutipiqa taytan kuyasqanmanta kaynata nirqa: “Hanaq pachapipas kay pachapipas kamachiq taytalláy, hukkunapa qayllanpim hatunchayki”, nispan (Mateo 11:25). Kay libropa 2 kaq partenpim yachamurqanchik taytanta alabaspan chaynataq runakunata taytanmanta yachachispan Jesuspa kusikusqanmanta. Huk kutipim Jehova Dios kuyakuq hinaspa llakipayakuq kasqanta qawachinanpaq tupachirqa mana allin ruwayman qukuruq churiyuq taytawan. Chay taytam churin wanakuptin pampachayta munaspan kutimunanta qawan-qawanlla suyarqa. Chaymi kutiramuptin karumantaraq rikuruspan kallpaylla taripaykuspan abrazaykurqa (Lucas 15:20). ¿Manachu anchata kusikunchik Diospa kuyakuq hinaspa pampachakuq kasqanmanta Jesuspa tupachisqanta leespanchik?

¹⁷ Jesusqa sapa kutim taytanpa qukuykuq kasqanmanta rimarqa. Nirqam taytan chuya espirituta quwananchikmanta, chaytam rikchanachirqa tayta-mamakuna warmankuman quykuq kasqankuwan  (Lucas 11:13). Rimarqataqmi hamuq tiempopi sumaq kawsakuyta Jehova Dios quwananchikmantapas. Willakurqataqmi taytanpa kasqanpi yapamanta hatunchasqa kananmantapas (Juan 14:28; 17:5). Hinaspapas qatiqninkunamanmi yachachirqa aslla ovejakuna hanaq pachapi kawsanankumanta hinaspa paywan kamachimunankumanta (Lucas 12:32; Juan 14:2). Wañukunanpaqña kachkaspanpas waqtanpi ñakariq runapa sunquntam tiyaykachirqa sumaq huertapi kananmanta willaspan (Lucas 23:43). Arí, taytanpa qukuykuq kasqanmanta rimasqanmi Jesustaqa yanaparqa hinalla kuyananpaq. Chaynallataqmi Jesuspa achka qatiqninkunapas cuentata qukunku Diosmanta hinaspa hamuq tiempopi sumaq kawsakuymanta willakusqankurayku Diosta astawan kuyasqankumanta.

18. ¿Imapim Jesusta astawan qatipakunanchik hinaspa imanasqa?

¹⁸ Jesusta tukuy imapi qatipakuspanchikpas astawanraqmi qatipakunanchik Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan, vidanchikwan, kallpanchikwan hinaspa tukuy yuyayninchikwan kuyaypiqa (Lucas 10:27). Diostaqa kuyasun manam rimaspallachu, aswanqa ruwaspanchikmi. Jesusqa manam simillamantachu ‘taytaytam kuyani’ nirqa, aswanqa ruwasqankunawanmi kuyasqantaqa qawachirqa, chaymi nirqa: “Taytay kuyasqayta runakuna yachananpaqmi taytaypa kamachiwasqanman hina imam kaqta ruwachkani”, nispa (Juan 14:31). Satanasmi nirqa imatapas chaskisqankuraykulla Diosta runakuna servisqankuta  (Job 2:4, 5). Chayna nisqan llulla kasqanta lliwman qawachinanpaqmi Jesusqa taytanta kuyaspan wañukunankama kasukurqa. Ñuqanchikpas, ¿Jesus hinachu runakunaman qawachisun tukuy sunqumanta Dios kuyasqanchikta?

19, 20. (1) ¿Imanasqataq huñunakuykunaman sapa kuti rinanchik? (2) ¿Imaynam tarikusunchik estudiaspanchik, yuyaymanaspanchik hinaspa mañakuspanchik?

¹⁹ Diosqa yachanmi kuyasqanchikta tukuy sunqumanta qawachiy munasqanchikta, chaymi saqiwanchik yupaychananchikta, yupaychasqanchikmi yanapawanchik astawan kuyanapaq. Rimarisun huñunakuyninchikmanta, chaypim Diosta yupaychanchik tukuy sunqumanta mañakuspa, takispa, yachachikuykunata uyarispa tapukuykuna kaptinpas atisqanchikman hina rimarispa. Chaymantapas huñunakuyninchikpim iñiqmasinchikkunata kallpanchanchik (Hebreos 10:24, 25). Huñunakuykunapi Jehova Diosta sapa kuti yupaychaspanchikqa astawanmi payta kuyasunchik.

²⁰ Diosta kuyanapaqqa yanapawanchiktaqmi estudiasqanchikpas, yuyaymanasqanchikpas chaynataq mañakusqanchikpas. Chaykunata ruwaspanchikmi Dioswan iskayllanchik kachkachwanpas hina tarikusun. Bibliata estudiaspa hinaspa yuyaymanaspam Diospa imapas niwasqanchikkunata uyarinchik. Diosta mañakuspanchiktaqmi tukuymanta payman willakunchik. Mañakuspaqa manam imatapas quwanallanchikpaqchu mañakunanchik, aswanqa agradecekunanchikmi imapas chaskisqanchikmanta, hinaspapas tukuy unanchasqankunamantam alabananchik (Salmos 146:1). Amataqyá qunqasunchu tukuy  sunqumanta runakunaman yachachiytapas, chayta ruwaspam qawachinchik kuyasqanchikta hinaspa agradecekusqanchikta.

21. ¿Imanasqataq Jehova Diosta kuyayqa ancha allin? ¿Imamantam yachasun qatiqnin yachachikuykunapi?

²¹ Jehova Diosta kuyaspallanchikmi wiñaypaq kusisqa kasun. Adanwan Evapas Diosta kuyaspankuqa kasukunmankum karqa. Chaymi ñuqanchikpaqpas Jehova Diosta kuyayqa imamantapas aswan allin, yanapawasunmi iñiyninchikpi pruebakunata atipanapaq, tentacionkunaman mana urmanapaq hinaspa ima sasachakuytapas aguantananchikpaq. Jehova Diosta kuyaspanchiktaqmi Jesuspa qatiqnin kasqanchiktapas riqsichikusun. Diosta kuyaspaqa runamasinchiktapas kuyasunmi (1 Juan 4:20). Chaymi qatiqnin yachachikuykunapi yachasunchik runakunata Jesus kuyasqanmanta. Puntata qawasun imanasqa achkallaña runakuna payman asuykusqankumanta.