1, 2. ¿Imapaqmi Sauloqa Damasco llaqtaman rirqa?

 DAMASCO llaqtamanmi achka runakuna chayaykuchkarqakuña Jesuspa qatiqninkunata wasinkumanta hurqumuspa Jerusalenpi judiokunapa cortenman apanankupaq.

² Chaymanqa Saulom wakin runankunapiwan rirqa. a Payqa pasaq punchawkunallapim Jesuspi iñikuq Estebanta judio religionpi kaqkuna rumiwan chuqapaspa wañuchiptinku kusikuywan qawarqa (Hech. 7:57–8:1). Estebanta wañurachisqanku qipallamanmi Sauloqa Jesuspi iñiqkunata Jerusalenpi llumpayta ñakarichiyta qallaykurqa. Huklaw llaqtakunamanpas rirqam Jesuspi iñiqkunata chinkarachiyta munaspan, chay tiempopiqa Jesuspi iñiqkunatam niqku ‘Diospa ñanninpi kaqkuna’ nispa (Hech. 9:1, 2, qaway “ Damasco llaqtaman Saulopa risqan” niqta).

3, 4. (1) ¿Imataq Saulota pasarurqa? (2) ¿Ima tapukuykunamantam yachasun?

³ Damascoman richkaptinkum Saulopa muyuriqninta hanaq pachamanta achki kanchaykurqa, hinaptinmi ñawsayaruspan pampaman wichiykurqa, riqmasinkunañataqmi mancharikuymanta mana ima niytapas atirqakuchu. Saulom hanaq pachamanta “Saulo, Saulo, ¿imanasqataq qatikachawachkanki?” nimuqta uyarirqa. Chaymi Sauloñataq mancharisqallaña nirqa: “¿Pitaq kanki señor?”, nispa. Hinaptinmi nimurqa: “Ñuqaqa qatikachasqayki Jesusmi kani”, nispa (Hech. 9:3-5; 22:9).

⁴ ¿Imatam yachachiwanchik Sauloman Jesuspa nisqan? ¿Imanasqataq Sauloqa Jesuspiña iñikurqa? ¿Imapaqtaq chaymanta yachasqanchikqa yanapawachwan? ¿Imatam ruwarqaku Jesuspa qatiqninkunaqa hawkaña tarikuspankuqa? ¿Imaynatam ñuqanchikpas paykunata qatipakuchwan?

5, 6. ¿Imatam yachachiwanchik Sauloman Jesuspa nisqan?

⁵ Damasco llaqtaman Saulo richkaptin Jesus rimapayaspanqa manam nirqachu “¿imanasqataq qatiqniykunata qatikachachkanki?” nispaqa, aswanqa kaynatam nirqa: “¿Imanasqataq qatikachawachkanki?”, nispa (Hech. 9:4). Chaynaqa, Jesuspaqqa qatiqninkunata qatikachasqankuqa payta qatikachachkanmankupas hinam karqa (Mat. 25:34-40, 45).

⁶ Diosman sunqu kasqanchikrayku chiqnisqa kaspaqa manam iskayrayananchikchu Jehova Dioswan Jesus qawamuwasqanchikmantaqa (Mat. 10:22, 28-31). Ichaqa yaqapaschá imawanpas sasachakusqanchiktaqa mana chayllachu chinkarachinqa. Jesusqa qawamurqam Estebanta wañuchichkaptinku allinpaq Saulo hapisqantaqa chaynataq Jerusalenpi iñiqkunata wasinkumanta pampanta aysamusqantapas, ichaqa manam chayllachu yanapaykurqa (Hech. 8:3). Chaywanpas Jehova Dioswan Jesusqa Estebantapas chaynataq wakin iñiqkunatapas yanaparqakum hinalla aguantaspanku Diosman sunqu kanankupaq.

7. ¿Imakunataq yanapawachwan Diosta servisqanchikrayku chiqnisqa kaptinchik?

⁷ Diosta servisqanchikrayku runakuna chiqniwaptinchik hinalla aguantanapaqqa: 1) Tantiakunanchikmi imaña kaptinpas Diosman sunqu kananchikpaq. 2) Diostam mañakunanchik yanapaykuwananchikpaq (Filip. 4:6, 7). 3) Manam vengakunanchikchu, Diospa makinpim saqinanchik (Rom. 12:17-21). 4) Manataqmi iskayrayananchikchu aguantananchikpaq atiyninwan Dios yanapawananchikmantaqa (Filip. 4:12, 13).

8, 9. ¿Imaynam Ananias tarikunman karqa Pabloman rinanpaq Jesus kamachiptin?

⁸ Saulota rimapayaruspanmi Jesusqa kaynata kamachirqa: “Hatarispaykiyá llaqtaman yaykuy, chaypim imam ruwanaykita nisunki”, nispa (Hech. 9:6). Saulotaqa ñawsayaruptinmi makinmanta aysaspa pusarqaku Damascopi samapakunanpaq, chaypim payqa ayunaspan Diosta mañakurqa kimsa punchaw. Chaykamaqa Jesusmi Ananiasman Saulomanta willarqa. Ananiasmantaqa ‘chaypi yachaq llapallan judiokunam’ ‘allinta rimaqku’ (Hechos 22:12).

⁹ Piensarisun Ananias imayna tarikusqanpi. Paytaqa iñiqkunata kamachiq Jesusmi rimapayarqa. ¡Chaywanqa maynatachá kusirikurqa! Ichaqa mancharikurqataqchá Saulota rimapayaq rinanpaq kamachisqanwanqa. Chaychá Ananiasqa Jesusta kaynata nirqa: “Señorlláy, chay  runamantaqa achka runakunam ninku tukuy imata ruwaspa runaykikunata Jerusalenpi ñakarichisqanta. Payqa riqsisqa sacerdotekuna kamachimuptinmi kaypi kachkan sutiki rimaqkunata lliwta presochananpaq”, nispa (Hech. 9:13, 14).

10. ¿Jesus imayna sunquyuq kasqantataq nichwan Ananiasta imayna rimapayasqanwan?

¹⁰ Ananias imata nisqanwanqa Jesusqa manam piñakurqachu. Aswanqa sumaqllatam nirqa imanasqa Saulowan rimaq rinanmanta. Chaymi nirqa: “Riypuni, [Saulotam] akllaruni huklaw nacionniyuqkunaman, kamachiqkunaman chaynataq Israelpa mirayninkunaman ñuqapa sutiymanta willakunanpaq. Ñuqaqa clarotam willasaq sutiyrayku tukuy imawan ñakarinanmanta”, nispa (Hech. 9:15, 16). Jesuspa chaynata nisqanwan kallpanchasqa kaspanmi Ananiasqa iñiqkunata qatikachaq Saulowan rimananpaq pasarqa. Chayaruspanñataqmi nirqa: ‘Wawqilláy Saulo, ñanta hamuchkaptiki rikurisuqniki señor Jesusmi kachamuwachkan kaqllamanta qawarikunaykipaq hinaspa Diospa atiyninwan huntasqa kanaykipaq’, nispa (Hech. 9:17).

11, 12. ¿Jesusmanta, Ananiasmanta hinaspa Saulomanta bibliapa nisqanmantaqa imatam yachachwan?

¹¹ ¿Imatam Jesusmanta, Ananiasmanta hinaspa Saulomanta bibliapi willawasqanchikqa yachachiwanchik? Jesusqa prometesqanman hinam Diosmanta willakunankupaq qatiqninkunata yanapan (Mat. 28:20). Kunanqa Jesusqa manam kikinchu rimapayawanchik, aswanqa allin ruwaq yuyayniyuq sirvientetam valekun Diosmanta willakuymanta cuentallikunankupaq (Mat. 24:45-47). Paykunam kallpanchanku precursorkunata, misionerokunata hinaspa wakin iñiqmasinchikkunatapas Jesusmanta yachay  munaq runakunata maskamunankupaq. Chaymi pasaq yachachikuypi yachamusqanchikman hina achka runakuna Diosta mañakusqanku qipata testigokunapa yanapasqan karqaku (Hech. 9:11).

¹² Ananiasqa Jesuspa kamachisqanta kasukusqanraykum Diospa bendicionninta chaskirqa. ¿Ima nichwantaq ñuqanchikmantaqa? ¿Kamachiwasqanchikman hinachu lliw runakunaman willakunchik manchapakuspapas? Wakin iñiqmasinchikkunam manchakunku wasin-wasin rispa mana riqsisqanku runakunawan rimayta. Wakinñataqmi manchakunku negociokunapa kasqanpi, callekunapi, telefonowan utaq cartawan willakuyta. Chayna pasawaptinchikqa Ananiastayá qatipakusun. Ananiasqa qarinchakuspanmi Saulopa kasqanman rirqa, hinaspanmi yanapaykurqa chuya espirituta chaskinanpaq. b Ananiasqa kasukurqa Jesuspi hapipakusqanraykum hinaspa Sauloqa iñiqmasinña kasqanpi piensasqanraykum. Ñuqanchikpas Diosmanta willakuypi Jesus nanachikusqanmanta mana iskayrayaspaqa, runamasinchikkunata llakipayaspaqa hinaspa manchakusqanchik runakuna iñiqmasinchikña kanankupi piensaspaqa mana manchakuspam pimanñapas willakusun (Mat. 9:36).

13, 14. ¿Imatam Saulomanta yachanmanku bibliata estudiachkaspa manaraq bautizasqa kaqkuna?

¹³ Sauloqa Jesusmanta yacharuspanmi chaylla kasukuyta qallaykurqa. Chaymi ñawin kicharikuruptin bautizakuruspan Damascopi kaq iñiqkunawan huñunakuyta qallaykurqa. Hinaspapas ‘huñunakuna wasikunapim Jesusmanta chaylla yachachiyta qallaykurqa: “Jesusqa Diospa churinmi”, nispan’ (Hech. 9:20).

¹⁴ ¿Imatam Saulomanta yachanmanku manaraq bautizakuyman chayaq bibliata estudiaqkuna? Bibliamanta yachasqankuman hinañam kawsakunanku. Sauloqa Jesuspa milagro ruwasqanta qawaspanmi chaylla iñikurqa. Wakin runakunapas rikurqakum Jesuspa milagro ruwasqantaqa. Ichaqa manamá iñikurqakuchu, aswanqa chiqnispankum sasachayta qallaykurqaku. Chaynatamá ruwarqaku fariseokuna, paykunaqa rikurqakum makin mana haywariy atiq runata Jesus sanoyachisqanta. Judiokunapas manamá Jesuspiqa iñirqakuchu Lazarota kawsarichisqanta qawachkaspankupas (Mar. 3:1-6; Juan 12:9, 10). Saulom ichaqa mana paykuna hinachu karqa, aswanqa chiqnikuq kayninta cambiaspanmi Jesuspi iñikurqa. ¿Imanasqa? Payqa runakunata manchakunanmantaqa Diostam astawan manchakurqa, agradecekurqataqmi Jesus llakipayaykusqanmantapas (Filip. 3:8). Chaynaqa, Diosmanta manaraq willakuq kaspaqa utaq manaraq bautizasqa kaspaqa Saulota qatipakuspayá imawanpas ama harkachikuspa chaypaq kallpanchakusun.

15, 16. ¿Imatam Saulo ruwarqa judiokunapa huñunakunanku wasikunapi? ¿Chaywanqa Damascopi judiokunaqa imaynataq tarikurqaku?

¹⁵ Saulom judiokunapa huñunakunanku wasikunapi Jesusmanta  willakuyta qallaykurqa, chaywanqa judiokunaqa admirasqallañachá hinaspa piñasqallañachá karqaku. Paykunam ninakurqaku: “Kay runaqa Jesuspa sutin rimaqkunata Jerusalenpi ñakarichinanpaq qatikachaqmi”, nispanku (Hech. 9:21). Sauloqa imanasqa Jesuspiña iñisqanmanta willakunanpaqqa ‘Jesusqa Cristo kasqanmantam allintapuni yachachirqa’ (Hech. 9:22). Chaynata yachachiptinpas chay rumi sunqu hatunchakuq runakunaqa manam entienderqakuchu. Chaywanpas Sauloqa hinallam kallpanchakurqa willakunanpaq.

¹⁶ Kimsa wata pasaytapas Damascopi judiokunaqa hinallam Saulota chiqnirqaku, chaymi wañurachinankupaqña tantiarurqaku (Hech. 9:23; 2 Cor. 11:32, 33; Gal. 1:13-18). Chayta yacharuspanmi Sauloqa chay llaqtamanta pasakurqa. Lucasmi willakun Saulotaqa tutallan llaqtapa murallanta canastapi uraykarachiptinku pasakusqanmanta, ¿pikunataq chay yanapaqninkuna karqaku? ‘Qatiqninkunam’ (Hech. 9:25). Yaqapaschá paykunaqa karqaku Damascopi willakusqanta uyarispanku Jesuspi iñikuqkuna.

17. (1) ¿Lliw runachu willakusqanchikta uyariwanchik? (2) ¿Imatataq hinalla ruwananchik? ¿Imanasqa?

¹⁷ Bibliata estudiayta qallaykuptikiqa, ¿ima nisurqankitaq aylluykikunapas, amistadnikikunapas? Ichapas bibliamanta yachasqaykikunata willaspayki piensarqanki paykunapas Diosmanta yachay munanankuta. Wakinqa uyarisurqankichá, wakinñataqchá mana. Ichapas wasikipi kaqkunapas chiqnisuchkanki (Mat. 10:32-38). Chayna kaptinqa amayá hukmanyaychu, ichapas tiempopa pasasqanman hina Diosmanta yachayta munanmanku allin yachachisqaykiwan hinaspa Diospa yachachisqanman hina kawsakusqaykita qawaspanku (Hech. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. (1) ¿Imaynatam Bernabeyqa Saulota yanaparqa? (2) ¿Imaynatam qatipakuchwan Bernabeyta chaynataq Saulota?

¹⁸ Jerusalenman Saulo chayaruptinqa chaypi iñiqkunaqa manam creerqakuchu Jesuspa qatiqninña kasqantaqa. Chaymi Saulopa favorninpi Bernabey rimarqa, hinaptinmi apostolkunaqa kuyakuywan chaskiykurqaku (Hech. 9:26-28). Sauloqa apostolkunawan Jerusalenpi qipakuspanmi Diosmanta sumaq willakuyta mana pinqakuspan willakurqa (Rom. 1:16). Jerusalenpimá mana manchakuspan willakurqa chaypi iñiqkunata ñawpaqta qatikachachkaspanpas. Ñawpaqta riqsiqnin judiokunaqa Jesuspa qatiqninña Saulo kasqanta qawaspankum wañurachiyta munarqaku. Chayta yacharuspankum iñiqmasinkunaqa Saulota “Cesarea llaqtaman pusarqaku, hinaspam Tarso llaqtaman kacharqaku” (Hech. 9:30). Jesusmi Saulotaqa iñiqmasinkunawan nichirqa imata  ruwananpaq, Sauloñataqmi kasukurqa. Kasukusqanraykum paypas chaynataq iñiqmasinkunapas allinlla karqaku.

¹⁹ Bernabeyqa mana pipas nichkaptillanmi Saulota yanapaykurqa, chaywanmi paykunaqa tiempo pasasqanman hina allin amistad karqaku. ¿Imaynataq ñuqanchikqa kanchik? ¿Bernabey hinachu yanapanchik Diosmanta chayllaraq willakuqkunata? Ichapas paykunata yanapachwan Diosmanta kuska willakuspanchik utaq imapipas iñiyninkupi ñawparinankupaq. Chaynata ruwaptinchikqa Jehova Diosmi kusikunqa. Chayllaraq willakuq kaspaqa, ¿Saulo hinachu unayña kaq iñiqmasinchikwan yanapaykachikusun? Chaynata yanapaykachikuspaqa Diosmantam allinta willakuyta yachasunchik, Diostam kusisqa servisunchik, hinaspapas iñiqmasinchikkunawanmi amistadta armasunchik.

20, 21. ¿Imatam Saulopa tiemponpi iñiqkuna ruwarqaku hawkayay tiempopi? ¿Imatam kunan tiempopipas iñiqmasinchikkuna ruwarqaku hawkayay tiempo kaptinqa?

²⁰ ¿Jerusalenmanta Saulo ayqikusqan qipataqa hinallachu iñiqkunaqa ñakarichisqa karqaku? Manam, bibliapim nin “tukuy Judeapi, Galileapi hinaspa Samaria lawpi hawkaña” kasqankuta (Hech. 9:31). ¿Imatam ruwarqaku hawkaña kasqanku tiempopiqa? (2 Tim. 4:2). Bibliapim nin: ‘Paykunaqa hinallam achkayarqaku Jehova Diosta respetasqankurayku hinaspa chuya espiritupa consuelasqanman hina kawsasqankurayku’, nispa. Chayna kanankupaqqa apostolkunam hinaspa punta apaq qarikunam imapaqpas allinta tantiarqaku, hinaspam iñiqmasinkuta iñiyninkupi takyanankupaq yanaparqaku. Chayna yanapaqninkumanta hukninmi karqa Pedro, paymi Lida llaqtapi iñiqkunata yanaparqa. Chayna yanapasqanwanmi chaylawpi kaq achka runakuna Jesuspi iñikurqaku (Hech. 9:32-35). Iñiqkunaqa kikillankupi piensanankumantaqa imapipas yanapanakunankupaqmi hinaspa Diosmanta willakunankupaqmi kallpanchakurqaku. Chayraykum hinalla astawan “achkayarqaku”.

²¹ Pasaq watakunapim Jehova Diospa testigonkunapas wakin nacionkunapiqa “hawkaña karqaku”. Chaynaqa karqaku Diosmanta willakunankuta michakuq autoridadkuna manaña kasqanraykum. Chayraykum iñiqmasinchikkunaqa Diosmanta libreña willakuyta qallaykurqaku. Chaynata willakusqankuraykum astawanraq achkayarqaku.

22. ¿Imapaqtaq kallpanchakunanchik hawka kasqanchik tiempopi?

²² ¿Ñuqanchikmantaqa ima nichwantaq? Yachasqanchik nacionpi  Diosmanta libre willakuptinchikqa satanasmi tentawachwan qullqi maskayllamanña qukurunapaq, chaynapi Diosmanta willakuyninchikta saqirunapaq (Mat. 13:22). Ichaqa, amayá satanaspa munasqantaqa ruwasunchu, aswanqa hawkalla kasqanchik tiempopiyá Jehova Diosmanta astawan willakunapaq chaynataq iñiqmasinchikkunata iñiyninpi yanapanapaq kallpanchakusun. Manamá yachanchikchu qunqaymanta imapas pasarunantaqa.

23, 24. (1) ¿Imakunatam Tabitamanta yachachwan? (2) ¿Imapaqmi hinalla kallpanchakunanchik?

²³ Tabitata utaq Dorcasta c ima pasarusqanmantayá yachaykusun. Payqa yacharqa Jope llaqtapim, chay llaqtaqa Lida llaqtapa hichpallanpim karqa. Tabitaqa tiemponta mana usuchispanmi ‘allin kaqkunata ruwaq, wakchakunatapas yanapaqmi’. Payqa qunqayllamanta unquruspanmi wañukurqa. Hinaptinmi Jope llaqtapi kaq iñiqkuna llumpay llakisqa karqaku, astawanraqmi yanapasqan viudakunaqa. Tabitata pampanankupaq alistachkaptinkum Pedro chayarurqa, hinaspanmi Diosta mañakuykuspan kawsarirachirqa. Manamá chayna milagrotaqa apostolkunaqa ruwarqakuraqchu. Chaypi iñiqkunaqa maynatachá kusikurqaku Tabitata Pedro kawsarirachisqanta qawaykuspankuqa. Chayta qawasqankuqa maynatachá kallpancharqa qipa punchawkunapi sasachakuykunata aguantanankupaq. Pedropa chay milagro ruwasqantam “Jope llaqtapi llapa runakuna yacharurqaku, chaymi señorpi achkallaña iñikurqaku” (Hech. 9:36-42).

²⁴ ¿Imakunatam yachachwan Tabitamanta? 1) Manam yachanchikchu ima punchawpi wañukunanchiktaqa, chaymi kallpanchakunanchik Dioswan kuyachikunanchikpaq (Ecl. 7:1). 2) Manataqmi iskayrayananchikchu wañukuptinchikpas Dios kawsarichiwananchikmantaqa. Jehova Diosqa manamá qunqarurqachu Tabitapa allin kaqkuna ruwasqantaqa, chaymi kawsariykachirqa. Ñuqanchikpa allin kaqkuna ruwasqanchiktapas manam qunqarunqachu, chaymi piñakuynin punchaw manaraq chayamuchkaptin wañukuptinchikqa  kawsariykachiwasun (Heb. 6:10). Chaynaqa, hinallayá kallpanchakusun sasachakuy tiempopi utaq hawkayay tiempopi kaspapas Diosmanta lliw runakunaman willakunanchikpaq (2 Tim. 4:2).