1.  Hatun Babilonia

2.  ¿Haykapitaq Cristo utaq Diospa akllasqan chayamunan karqa?

3.  Doctorkuna imaynata hampisqankumanta hinaspa operasqankumanta

4.  ¿Ima kaptintaq casadokunaqa manaña kuskachu yachanmanku?

5.  Runakunapa fiestakuna ruwasqankumanta

6.  Pipas chaylla hapikuq unquyniyuq kaptin

7.  Negocio ruwaymantawan quejanakuymanta

 1. Hatun Babilonia

¿Imanasqataq ninchik ‘hatun Babiloniaqa’ llapallan pantasqa religionkuna kasqanta? (Apocalipsis 17:5). Chaymantayá yachaykusun.

• Enteron allpa pachapim kachkan. Bibliapim nin ‘hatun Babiloniaqa’ ‘achkallaña runakunapa, nacionkunapa’ hawanpi tiyasqanta, hinaspa “kay pachapi kamachiqkunata kamachiq” kasqanta (Apocalipsis 17:15, 18).

• Manam kamachiqkunachu nitaq negocio ruwaqkunachu. Bibliapim nin kay pachapi “kamachiqkunaqa” hinaspa ‘negocio ruwaqkunaqa’ ‘hatun Babilonia’ chinkachisqa kaptin hinallaraq kanankumanta (Apocalipsis 18:9, 15).

• Diostam pinqaypi churan. Bibliapim nin hatun Babiloniaqa “chuchumika warmi” hina kasqanta. Chaynataqa nin qullqirayku utaq imaraykupas gobiernokunata yanapasqanraykum (Apocalipsis 17:1, 2). Diosmantam pantayta yachachin, hinaspapas achkallay-achka runakunapa wañusqanmantam huchayuq (Apocalipsis 18:23, 24).

Kutiy 13 yachachikuyman, 6 kaqman

 2. ¿Haykapitaq Cristo utaq Diospa akllasqan chayamunan karqa?

Bibliapim nirqa Diospa akllasqan runa chayamunankama 69 semanakuna pasananmanta (leey Daniel 9:25).

• ¿Haykapimantam qallaykurqa 69 semanakunaqa? Jesuspa tiemponmanta 455 wata ñawpaqtaraqmi. Chay watapim Nehemias Jerusalenman chayarurqa ‘llaqtata kaqmanta hatarichinanpaq hinaspa pirqachinanpaq’ (Daniel 9:25; Nehemias 2:1, 5-8).

• ¿Hayka tiempotaq 69 semanakunaqa karqa? Bibliapiqa wakinpim nin huk punchawqa huk wata kasqanmanta (Numeros 14:34; Ezequiel 4:6). Chaymi huk semanaqa 7 watakuna. Chaynaqa 69 semanakunaqa 483 watakunam (69 x 7).

• ¿Haykapitaq tukurqa 69 semanakunaqa? 455 watamanta 483 watakunata yupaspaqa, chayasunmi Jesuspa tiemponpi 29 wataman (J.t.). a Chay watapim Jesus bautizakurqa hinaspam Diospa akllasqan karqa (Lucas 3:1, 2, 21, 22).

Kutiy 15 yachachikuyman, 5 kaqman

 3. Doctorkuna imaynata hampisqankumanta hinaspa operasqankumanta

Diosta serviqkunaqa manam churachikunchikchu yawartaqa, manataqmi hukkunamanqa qunchikchu, nitaqmi saqinchikchu yawarninchikta churarayachinankutaqa operawaspanchik churawananchikpaq niwaptinchikpas (Deuteronomio 15:23).

Ichaqa, ¿imayna hampichikunapaqmi sapakama tantiakunanchik kanqa? Doctorkunaqa yawarninchikta qawaspankum yachanku imawan unqusqanchikta. Wakinñataqmi yawarta limpianku aparatokunawan, chaytam “hemodialisis” ninku. Wakinpiqa operayta qallaykuspankum yawarta llañu manguerachanta pasachinku hinaspam hampikunawan limpiaykuspanku operakuqman chaylla kutiykachinku. Chaytam “hemodilucion” ninku. Wakinpiñataqmi operaptinku usuq yawarta aparatowan suquchinku hinaspam hampikunawan limpiaykuspanku operakuqman kutiykachinku. Chaynata operachikunapaqqa sapakamam tantiakunanchik. Manam llapan doctorkunachu chaynallata hampinku, chaymi manaraq operachikuchkaspa utaq hampichikuchkaspa sumaqta yachananchik yawarninchikwan imata ruwanankumanta. Imayna hampichikunaykipaq kaykunapi piensariy:

• Yawarniyta aparatokunaman pasachispanku kaqmanta cuerpoyman kutiykachiwaptinkuqa, ¿hawkachu concienciaypi tarikusaq? (Deuteronomio 12:23, 24).

• Operawaptinku lluqsiq yawarniyta aparatoman pasachispanku hampikunawan limpiaykuspanku cuerpoyman kutiykachiwaptinkupas, ¿yawarmanta bibliapi yachachkaspayqa hawkachu tarikuyman?

Kutiy 39 yachachikuyman, 3 kaqman

 4. ¿Ima kaptintaq casadokunaqa manaña kuskachu yachanmanku?

Diosqa munan casadokuna kuska kawsakunankutam, chaywanpas wakinkum manaña kuskachu yachanku. Chayna kaspankuqa manam hukwanqa casarakunmankuchu (1 Corintios 7:10, 11). ¿Ima kaptintaq manaña kuskachu yachanmanku?

• Qusakuna familianta mantieneyta mana munaptin: Wakin qusaqa señoran hinaspa churinkuna mikunanpaqpas, pachakunanpaqpas manam qullqi quyta munanchu (1 Timoteo 5:8).

• Qusan utaq warmin llumpayta maqaptin: Llumpayta maqasqanrayku wañuy patanpi kaspanqa rakikunmanmi (Galatas 5:19-21).

• Diosta servinanta manapuni munaptin: Wakinkupam qusanku utaq warminku Dios servinanta harkakun, utaq Dios kasukunanta llumpayta sasachan (Hechos 5:29).

Kutiy 42 yachachikuyman, 3 kaqman

  5. Runakunapa fiestakuna ruwasqankumanta

Runakunapa fiesta ruwasqankumanqa manam rinchikchu. Chaywanpas, ¿ima nichwantaq pipas chay punchawkuna felicitawaptinchik utaq imatapas quwaptinchik? Chaypaqqa sapakamam tantiakunanchik kanqa bibliapi yachasqanchikman hina.

• ¿Ima niwaqtaq pipas “feliz navidad” utaq “feliz año nuevo” nisuptiki? Chaynata nisuptikiqa ichapas niwaq “gracias” nispalla. Astawan yachayta munaptinmi ichaqa willawaq imanasqa chay fiestata mana festejasqaykimanta.

• Mana iñiq qusayki utaq señorayki fiesta kaptin familiaykichikwan mikuq rinaykichikpaq nisuptiki ¿ima niwaqtaq? Rinaykipaq tantiakuruspaykiqa puntatam niwaq Diospa mana munasqanta ruwaptinkuqa chaypi mana chapukunaykipaq.

• Imatapas festejasqanku killapi patronniki maschata pagaykusuptikiqa ¿chaskikuwaqchu? Chaypaqqa piensarinaykim imanasqa chay qullqita qususqaykipi. Ichapas patronnikiqa qusuchkanki llamkasqaykimanta agradecekuspa, manapas fiesta kasqanraykuchu.

• “Yachanim mana festejasqaykita, ichaqa kaytam quykuyta munayki” nispa pipas imatapas quyta munasuptikiqa, ¿chaskikuwaqchu? Chaypaqqa piensarinaykim imanasqa qususqaykipi, ichapas sunqumanta qusuchkanki. Utaqchu Diosta mana kasukusqaykita qawanallanpaq qusuchkanki. Chaykunapi piensarispam tantiakunayki chaskikunaykipaq utaq manapas, chaynapim Diosta kasukusqaykirayku hawka tarikunki (Hechos 23:1).

Kutiy 44 yachachikuyman, 1 kaqman

 6. Pipas chaylla hapikuq unquyniyuq kaptin

Runamasinchikkunata kuyasqanchikraykum contagiakuq unquyniyuq kaspaqa paykunawanqa mana hukllawakunanchikchu. Chayna unquyniyuq kasqanchikta musyakuspaqa manam runamasinchikkunawanqa hukllawakunanchikchu. Chaytaqa ruwanchik bibliapi “runamasikichiktaqa kikikichikta hinayá kuyaychik” nisqanta kasukuspanchikmi (Romanos 13:8-10).

Pipas contagiakuq unquyniyuq kaspanqa manam pitapas muchananchu, abrazananchu nitaq makinmantapas hapinanchu. Manataqmi hukmanyananchu pipas wasinman mana qayaykuptinqa. Manaraq bautizakuchkaspan contagiakuq unquyniyuq kaspanqa punta apaqkunamanmi willanan chay unquyninmanta, chaynapi unquynin mana pimanpas contagiaykunanpaq. Pipas contagiakuq unquyniyuq kasqanta piensaspanqa yawarnintam doctorwan qawachikunan manaraq piwanpas casarakunanpaq riqsinakuchkaspan. Tukuy chaykunata ruwaspanqa ‘manam kikillanpa allinnintachu maskachkan, aswanqa wakiqninpa allinnintam’ (Filipenses 2:4).

Kutiy 56 yachachikuyman, 2 kaqman

 7. Negocio ruwaymantawan quejanakuymanta

Qullqita iñiqmasinchikmanpas utaq pimanpas prestaspaqa papeltam ruwanakuna, chaynapi qipakunata mana problema kananpaq (Jeremias 32:9-12). Chaywanpas, wakinpiqa iñiqpuram qullqimanta utaq imamantapas mana acuerdopichu kachwan. Chayna kaptinqa, kallpanchakunanchikmi sapallanchikpi mana piñanakuspalla allichanapaq.

Ichaqa, ¿imatam ruwachwan pipas engañaruwaspanchik imanchiktapas apakuptinqa utaq yanqamanta tumpawaptinchikqa? (Leey Mateo 18:15-17). Jesusmi nirqa kaykunata ruwanapaq:

1. Puntataqa sapallanwanmi rimana allinyanakunapaq (leeychik 15 versiculota).

2. Chaypi mana allinyanakuspaqa ninanchikmi allin yuyayniyuq iñiqmasinchikta parlaptinchik chaypi kaysiwananchikpaq (leeychik 16 versiculota).

3. Chaywanpas mana allinyanakuspaqa punta apaqkunawanñam rimananchik (leeychik 17 versiculota).

Iñiqmasinchikkunawanqa manam quejanakuspaqa juezmanqa apanakunachu, chayqa Jehova Diostawan serviqninkunatam pinqayman churanman (1 Corintios 6:1-8). Ichaqa kaykuna kaptin utaq llumpay sasachakuykuna kaptinmi juezkunawan arreglana kanman: Divorcianakuy kaptin, taytanwan utaq mamanwan warmanku qipananpaq tantiana kaptin, warmanpaq mantencionta pasananpaq kaptin, wañukuq ayllunpa saqisqan qullqita pipas chaskinan kaptin utaq testamentota ruwachinanku kaptin. Chayna sasachakuykunapi tarikuspa juezkunapa qayllanpi sumaqllata arreglaspaqa manam Diospa yachachiwasqanchikpa contranpichu ruwachkanchik.

Warma utaq pipas abusasqa kasqanmanta, pipas suwakurusqanmanta utaq runa wañurachisqanmanta autoridadkunaman denunciaspaqa manam Diospa yachachiwasqanchikpa contranpichu ruwachkanchik.

Kutiy 56 yachachikuyman, 3 kaqman