1. ¿Imatam Abrahan nirqa Jehova Dios allin ruwaq kasqanmanta mana iskayrayaspan? (Qaway kay paginapi kaq dibujota).

HUK kutipim, Diosman sunqu Abrahan Diosta tapurqa: ‘Tukuy kay pachapa jueznin kachkaspaqa ¿manachum allin kaqta mana ruwawaq?’, nispa (Gen. 18:25). Chaynataqa tapurqa manam Jehova Diosmanta iskayrayaspanchu. Aswanqa Sodoma hinaspa Gomorra llaqtakunata Jehova Dios allinta juzgananmanta yachaspanmi. Abrahanqa manam iskayrayarqachu mana allin runakunata chinkachispan allin runakunata Jehova Dios waqaychananmantaqa. Chaymanta achka watakuna pasaruptinmi Jehova Diosqa kikinmanta nirqa: ‘Payqariki confiakunapaq Diosmi. Paypiqa manam kanchu mana allinqa. Allinninpi derecho ruwaqmi payqa’, nispa (Deut. 31:19; 32:4).

2. ¿Imanasqam Jehova Diosqa manapuni mana allintaqa ruwanmanchu?

 ² ¿Imanasqam Abrahanqa mana iskayrayarqachu allin kaqta Jehova haykapipas ruwasqanmanta? Jehova Diospa ruwasqan mana pantayniyuq kasqanraykum, chaymi Diosqa allinta haykapipas juzgan. Bibliam nin: “Payqa allin kawsakuytawan allin ruwaytam kuyan”, nispa (Sal. 33:5, Chuya Qellqa, 2012).

3. Willarimuy kunan tiempopi runakuna ima ruwasqankumanta.

³ Kusikunchikmi allin kaqta haykapipas Jehova Dios ruwasqanta yachaspanchikqa. Ichaqa kunan tiempopi runakunaqa manam chaynatachu ruwanku. Wakin runakunam yanqamanta presochasqa karqaku. Wakinkutam achka watakuna presochasqa kasqankumanta kachaykurqaku mana huchayuq kasqanta chayraq yacharusqankurayku. Chaynapi tarikuq achka runakunam piñasqa hinaspa hukmanyasqa tarikunku. Diospa llaqtanpipas yaqa chayna hukmanyasqam tarikunchikman. ¿Imakuna kaptin?

4. ¿Imataq iñiyninchikta iskayrayarachinman?

⁴ Diosta yupaychaqkunaqa yachanchikmi imapas mana allinta huk runakuna ruwaruwananchikmanta. Ichaqa iñiyninchikpim iskayrayaruchwan ñuqanchikta utaq huk kaqnin iñiqmasinchikta wakin iñiqmasinchikkuna imapas mana allinta ruwaruptinku. Chaynapi tarikuspaqa, ¿imatam ruwasun? ¿Chayraykuchu Diospa llaqtanmanta karunchakurusun?

5. ¿Imanasqam wakinpiqa iñiqmasinchikkuna ñakarichiwachwan?

⁵ Llapanchikmi pantaq runakuna kanchik, chaymi mayqan iñiqmasinchikpas yanqamanta ñakarichiwachwan utaq ñuqanchikpas iñiqmasinchikta ñakarichichwan (1 Juan 1:8). Kayqa manam sapa kutichu qawakun. Chaymi Diosman sunqu kaspanchikqa mana hukmanyasunchu nitaq Dios yupaychaytapas saqisunchu. Jehova Diosmi bibliawan yanapawanchik huk kaqnin iñiqmasinchik yanqamanta ñakarichiwaptinchik hinalla Diosman sunqu kananchikpaq (Sal. 55:12-14).

6, 7. (1) ¿Ima sasachakuypim huk iñiqmasinchik tarikurqa? (2) ¿Imataq yanaparqa kay iñiqmasinchikta?

⁶ Willi Diehl iñiqmasinchikmanta yachasunchik. Payqa 1931 watapim Berna (Suiza) betel wasipi llamkayta qallaykurqa. 1946 watapiñataqmi Galaad escuelaman rirqa Nueva York llaqtapi. Chaymanta qipatam Suiza nacionpi iñiqmasinchikkunata llaqtan-llaqtan watukuyta qallaykurqa. Vidanmanta willakuspanmi kay iñiqmasinchik nirqa: “Suiza nacionpi betel wasimanmi 1949 watapa mayo killanpi willarqani casarakunaymanta. Chaypi llamkaq iñiqmasinchikkunam niwarqaku precursorllaña kanaykupaq. Manataqmi huñunakuypi yachachinaypaqpas saqiwarqakuchu”, nispa. Chaymantapas ninmi: “Achka  iñiqmasinchikkunam Diospa llaqtanmanta qarqusqata hinaña qawawaqku”, nispa.

⁷ ¿Imaynam Willi iñiqmasinchikqa tarikurqa? Paywan warmichanqa yacharqakum casarakuyqa mana hucha kasqanmanta, chaymi Diosta astawan mañakuspanku paypi hapipakurqaku. Wakin iñiqmasinchikkunam mana allintachu entienderqaku casarakuymanta Diospa ima piensasqanta, ichaqa tiempo pasasqanman hinam allintaña entienderqaku. Chaymi Willi iñiqmasinchikqa kaqmanta Diospa llaqtanpi yanapakuyta qallaykurqa. Diosman sunqu kasqanraykum achka bendicionkunata chaskirqa *. ¿Imatam ñuqanchikpas ruwachwan chaynata ruwawaptinchikqa? ¿Hawkalla kaspachu Jehova Dios allichananta suyasunchik? Icha ¿kikillanchikpi hapipakuspachu allichayta munasunchik? (Prov. 11:2; qaway Miqueas 7:7).

8. ¿Imanasqam huk kaqnin iñiqmasinchik ñakarichiwasqanchikta utaq pitapas ñakarichisqanta piensaspaqa pantaruchwan?

⁸ Ichapas huk kaqnin iñiqmasinchik ñakarichiwasqanchikta utaq pitapas ñakarichisqanta piensachwan, ichaqa manam chaynatachu piensananchik. Pantaq runakuna kasqanchikraykum wakinpiqa chayna kasqanman rikchakuwanchikman. Hinaspa ichapas mana allintachu yachanchik imakuna pasakusqanmanta. Piensasqanchik allin utaq mana allin kaptinpas, chaypaqmi Jehova Diosta mañakunanchik. Chaymantapas Diospi hapipakuspanchikmi payman sunqu kananchik. Chaynapim mana piñakusunchu Jehova Diospa contranpiqa (qaway Proverbios 19:3, CQ12).

9. ¿Imamantam yachasunchik kay yachachikuypi hinaspa qatiqnin yachachikuypi?

⁹ Kay yachachikuypim yachasunchik Jehova Diospa yupaychaqninkuna ñawpaq tiempopi ñakarichisqa kasqankumanta. Yachasunmi Abrahanpa miraynin Joseymanta, payqa wawqinkunapa huchanpim ñakarirqa. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik kamachiq Acabwan imata ruwananpaq Jehova Diospa tanteasqanmanta hinaspa Antioquia llaqtapi Pedropa ima ruwasqanmanta. Paykunamanta yachaspanchik yuyaymanasun imaynatam Jehova Dios hina ruwachwan, hinaspa imaynatam Dioswan hinalla kuyachikuchwan. Chaykunamanta yachaymi yanapawasunchik pipas ñakarichiwasqanchikta piensaspanchik imata ruwanamanta.

10, 11. (1) ¿Ima sasachakuykunatam Joseyqa aguantarqa? (2) ¿Imatam Joseyqa ruwarqa carcelpi kachkaspan?

¹⁰ Joseyqa Diosman sunqum karqa, paytaqa achka kutipim yanqamanta ñakarichirqaku. Ichaqa astawanmi ñakarirqa wawqinkunapa ruwasqankuwan. 17 watanpi kachkaptinmi wawqinkuna Egipto nacionman  apanankupaq sirvienteta hina rantikururqaku (Gen. 37:23-28; 42:21). Egipto nacionpiqa Joseytam yanqamanta tumpaykurqaku huk warmita abusarusqanmanta. Mana allinta yachaykuspankum carcelpi wichqarurqaku (Gen. 39:17-20). Joseyqa 13 watam sirviente hina hinaspa preso hina kawsarqa. ¿Imaynatam Joseymanta yachayninchik yanapawanchikman iñiqmasinchikkuna yanqamanta ñakarichiwaptinchik?

¹¹ Carcelpi Josey kachkaptinmi, vino serviqkunapa jefenpas presochasqa karqa. Chay runam huk tuta musqukururqa, hinaptinmi Joseyqa Jehova Diospa yanapakuyninwan nirqa kimsa punchawmanta lluqsispan Faraonpaq llamkananmanta. Ichaqa chay runamanmi Joseyqa willakurqa imaynanpi carcelpi kasqanmanta. Anchatam yachachwan Joseypa nisqanmanta hinaspa mana nisqanmantapas (Gen. 40:5-13).

12, 13. (1) ¿Joseyqa mana imatapas ruwaspanchu suyarqa? (2) ¿Imatam Joseyqa mana nirqachu vino serviq runaman?

 ¹² (Qaway Genesis 40:14, 15). Joseymi willakurqa suwasqa kasqanmanta. Payqa yanqamantamá ñakarichisqa karqa. Joseyqa willakurqataqmi mana allin ruwasqanmanta tumpasqanku yanqa kasqanmanta. Chaymi vino serviq runata nirqa Faraonman willakuptin yanapaykunanpaq.

¹³ ¿Joseyqa mana imatapas ruwaspanchu suyarqa? Manam. Payqa yacharqam achka kutipi ñakarichisqa kasqanta. Chaymi vino serviq runaman willakurqa yanapaykunanta munaspan. Ichaqa bibliaqa manam ninchu wawqinkuna payta rantikurusqanmanta huk runakunaman willakusqantaqa. Manam chaytaqa Faraonmanpas willakurqachu. Wawqinkuna Egiptoman chayaruspa Joseywan allinyanakuruptinkum, Faraonqa kusikuywan chaskiykurqa. Munarqataqmi qipakunankuta hinaspa Egipto nacionpi ‘allin kaqkunata’ chaskinankutapas (Gen. 45:16-20).

14. Yanqamanta ñakarichisqa kaptinchikqa, ¿imataq yanapawasun iñiqmasinchikmanta mana allinta mana rimananchikpaq?

¹⁴ Diospa llaqtanpi yanqamanta ñakarichisqa kasqanchikta piensaspanchikqa, manam hukkunamanqa willakachakunanchikchu. Huk kaqnin iñiqmasinchik hatun huchata ruwaruptinqa iñiqkunapi punta apaqkunapa yanapakuynintam maskananchik (Lev. 5:1). Ichaqa manam llapanpichu iñiqmasinchikkunaqa hatun huchata ruwanku. Chayna kaptinqa, mana hukkunaman willakachakuspam iñiqmasinchikwan allinyanakunanchik. Ichapas wakinpiqa mana willananchikchu kanqa iñiqkunapi punta apaqkunamanpas (qaway Mateo 5:23, 24; 18:15). Iñiqmasinchikmanta mana iskayrayaspayá bibliapa nisqanman hina sasachakuyninchikta allichasun. Wakinpiqa ichapas musyakunchik ñakarichisqa kasqanchikqa yanqalla kasqanta. Chayna kasqanta musyakuspaqa, anchatam agradecekusun iñiqmasinchikmanta mana allinta mana rimasqanchikmanta. Iñiqmasinchikmanta mana allinta rimayqa manam sasachakuytaqa allichanqachu. Chayta mana ruwanapaqmi yanapawasunchik Jehova Diosman sunqu kasqanchik hinaspa iñiqmasinchikkunamanta mana iskayrayasqanchik. Salmo qillqaqmi nirqa. ‘Payqa manam pimantapas qipanpiqa rimakunchu. Payqa manapunim runamasintapas imananchu. Payqa manam vecinollankunatapas insultanchu’, nispa (Sal. 15:2, 3; Sant. 3:5).

15. ¿Imaynatam Diosman sunqu kasqan Joseyta yanaparqa?

¹⁵ ¿Imatawanmi Joseymanta yachachwan? Payqa Jehova Dios hinam sasachakuykunataqa qawarqa 13 wata yanqamanta ñakarichisqa kaspanpas (Gen. 45:5-8). Payqa manam haykapipas Jehova Diosmanqa tumparqachu  sasachakuyninmantaqa. Joseyqa manachá ñakarisqantaqa qunqarqachu, ichaqa manam chaykunawanqa piñakurqachu. Manataqmi hukkuna pantasqanraykuqa nitaq mana allinta ruwasqankuraykuqa Jehova Diosmantaqa karunchakurqachu. Diosman sunqu kasqanraykum, Joseyqa qawarqa sasachakuyninta Jehova Dios imayna allichasqanta hinaspa paytawan ayllunta yanapasqantapas.

16. ¿Imanasqam astawan Jehova Diosman asuykunanchik yanqamanta ñakarispanchikqa?

¹⁶ Josey hinam ñuqanchikpas Jehova Dioswan kuyachikunanchik. Manam iñiqmasinchikkunapa pantasqankuraykuqa, kuyasqanchik hinaspa yupaychasqanchik Diosmantaqa karunchakunanchikchu (Rom. 8:38, 39). Aswanmi yanqamanta ñakarispanchikqa Joseyta qatipakunanchik hinaspa Jehova Diosman astawan asuykunanchik. Kallpanchakusun Jehova Diosta qatipakunanchikpaq. Kallpanchakusuntaq bibliapa yachachisqanman hina sasachakuyninchikta allichanapaq hinaspa Jehova Diospa makinpi saqinapaq. Manam iskayrayananchikchu Jehova Dios tiempollanpi hinaspa tanteasqanman hina yanapawananchikmantaqa.

17. ¿Imaynatam ‘tukuy kay pachapa juezninpi’ hapipakusqanchikta qawachichwan?

¹⁷ Kay mana allin tiempokunapi kawsasqanchikraykum imawanpas ñakarisunchik. Wakinpiqa ichapas rikchakuwanchikman pipas yanqamanta ñakarichiwasqanchikta utaq huk kaqnin iñiqmasinchikta ñakarichisqanta. Amayá chayraykuqa Jehova Diosmantaqa karunchakurusunchu (Sal. 119:165). Aswanqa hinalla Jehova Diosman sunqu kasunchik, Diosta mañakusunchik hinaspa paypi hapipakusunchik. Manam qunqananchikchu pantaq runakuna kasqanchikta, ichapas chayrayku mana allintachu entiendenchik utaq mana llapantachu yachanchik imapas pasakusqanta. Joseyta qatipakusun hinaspa ama hukkunamantaqa mana allintaqa rimasunchu, mana allinta rimaspaqa aswanmi sasachakuytaqa wiñarachisun. Manataqmi ñuqanchikpa tanteasqanchikman hinallaqa allichananchikchu. Diosman sunqu hinalla kaspanchikyá Jehova Dios sasachakuyninchikta allichananta suyasunchik. Chayta ruwaptinchikqa Joseyta hinam Jehova Diosqa chaskiwasun hinaspa bendeciwasun. Manam iskayrayanchikchu ‘tukuy kay pachapa jueznin’ allin kaqta haykapipas ruwananmantaqa, ‘paypa ruwasqankunaqa alli-allinmi’ (Gen. 18:25; Deut. 32:4).

18. ¿Imamantam yachasunchik qatiqnin yachachikuypi?

¹⁸ Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik Jehova Diospa llaqtanpi iskay runakuna ñawpaq tiempopi yanqamanta ñakarichisqa kasqankumanta. Paykunamanta yachaymi yanapawasun mana hatun tukuq hinaspa pampachakuykuq kananchikpaq, chaynapi Jehova Dios hina allin ruwaq kananchikpaq.