Cambrige (Gran Bretaña) universidadpim Peter Wadhams profesorqa lamar qocha imayna kasqanmanta yachachin, paymi nin: “Pasaq 30 watakunallapim chiraw tiempopi rankachukunaqa chullurun parte masnintaraq (75%)”, nispa. 2012 watapim Ártico lawpi rankachukuna chullurusqanrayku yaqa 50 buquekuna pasarqaku, chay rankachukunapa chawpinta.

Chayraq onqokuq mamakunapa lechenpim qanchis pachak masnin bacteria nisqakunata tarirqaku, kayqa yachaysapa runakunapa piensasqankumantaqa aswanraqmi. Chay bacteriakuna llullu wawakunapa wiksachankupi hinaspa ama onqonankupaq imayna yanapasqanmantam, yachaysapa runakuna estudiachkanku.

Chulliwan onqoqkunamantaqa tumpa machasqa runakunas aswan rikchan-rikchanllaqa kanku carrota manejaspankuqa, chaytam ninku Gran Bretaña nacionpi yachaysapa runakuna estudiaspanku.

África lawpim sapa wata wañuchichkanku waranqantin elefantekunata waqsanta horqonankupaq. Huk kutipim achka elefantekunata umanpikama balearurqaku, chaytaqa yaqachusmi helicopteromanta ruwarqaku.

Pasaq 27 watakunapim lamar qocha ukupi coral nisqa animalchakuna llapanmanta parten wañururqaku. Yachaysapa runakunam ninku: Kayqa pasakun lamar qocha qonirisqanrayku, sinchi wayra-para kasqanrayku hinaspa estrella del mar (Acanthaster planci) sutiyoq animalkuna aqarway hina mikuruptinkum, nispa.