1. Wiñay kawsayta haypanapaqqa, ¿imatam ruwananchik?

DIOSTA yupaychaqkunaqa ancha-anchatam kallpanchakunanchik wiñay kawsayta haypanapaqqa. Wakiqninchikqa yaqapaschá chayraq Dios yupaychayta qallaykunchik, wakiqninchikñataq achka watakunaña Diosta yupaychachkanchik. Chayllaraq utaq achka wataña Diosta yupaychaspapas llapallanchikmi kallpanchakunanchik hinalla Diosman sunqu kanapaq, chaynapi wiñay kawsayta chaskinanchikpaq. Filipos llaqtapi kaq iñiqkunaman Pablopa qillqasqanmi ñuqanchiktapas kallpanchawanchik. Chay llaqtapi kaq iñiqkunaqa Jehova Diospiqa hapipakurqakum. Chaywanpas Pabloqa paykunatam nirqa mana amispa hinalla kallpanchakunankupaq. Nirqataqmi payta qatipakunankupaqpas (Filip. 3:14).

2. ¿Imanasqataq ninchik Filipos llaqtapi iñiqkunata Pablo kallpanchasqanmanta?

² Apostol Pablom Filipos llaqtapi kaq iñiqkunata kallpancharqa. Paykunaqa sasachakuypim tarikurqaku Dios yupaychayta qallaykusqankumantapacha. Chay sasachakuyqa qallaykurqa Pablowan Silas chay llaqtapi willakuyta qallaykusqankumantapacham, chay lawmanqa rirqaku Jehova Dios musquyninpi Macedonia lawman rinankupaq nisqanraykum (Hech. 16:9). Chay llaqtapim Lidiata tarirurqaku. Lidiapa sunqunta Dios kichaykuptinmi Pablopa nisqankunata sumaqta uyarirqa (Hech. 16:14). Chaymi manapas unaymanta aylluntin bautizakurqa. Ichaqa satanasmi tukuyta ruwarqa Pablotawan Silasta yanqamanta autoridadkunaman apanankupaq. Paykunataqa maqaspankum carcelman hinarqaku, hinaspam  nirqaku chay llaqtamanta lluqsinankupaq (Hech. 16:16-40). Paykunañataqmi mana manchakuspa Diospi hinalla hapipakurqaku. Chay llaqtapi kaq iñiqkunapas Pablotawan Silasta qatipakuspankum Diospi hinalla hapipakurqaku.

3. ¿Imapaqmi Pabloqa kallpanchakurqa, hinaspa ima tapukuykunamantam yachasun?

³ Pabloqa manam haykaqpas hukmanyarqachu (2 Cor. 4:16). Aswanmi wiñay kawsayta haypananpaq kallpanchakurqa. Chaynaqa, ¿imaynatam payta qatipakuchwan? Diosman sunqu iñiqmasinchikkunatapas, ¿imaynatam qatipakuchwan? Wiñay kawsaymanta yachasqanchikqa, ¿imaynatam yanapawanchik Diosman sunqu kanapaq?

4. Carcelpi kachkaspanpas Pabloqa, ¿imatam ruwarqa?

⁴ Apostol Pabloqa Roma carcelpi kachkaspañam, Filipos llaqtapi kaq iñiqkunamanqa qillqarqa. Carcelpi kachkaspanpas hinallam Jehova Diosmanta willakurqa watukuqninkunaman, hinaspapas cartakunatam qillqarqa karu llaqtapi yachaq iñiqkunaman. Kunanpas iñiqmasinchikkunaqa, unqusqankurayku utaq sasachakuykunaraykum wasinkumanta lluqsiytaqa mana atinkuchu, chaywanpas kallpanchakunkum Pablo hina watukuqninkunaman Diosmanta willakunankupaq hinaspa cartakunawan willakunankupaq.

5. Filipenses 3:12-14 nisqanman hinaqa, ¿imatam Pablo ruwarqa hinalla Diosman sunqu kananpaq?

⁵ Pabloqa manam yuyarayarqachu riqsisqa kananpaq tukuy ima ruwasqankunataqa, manataqmi yuyarayarqachu Jehova Diosta manaraq yupaychachkaspan tukuy mana allin ruwasqankunatapas. Aswanmi wiñay kawsayta haypananpaq kallpanchakurqa (qaway Filipenses 3:12-14). ¿Imam Pablota Diosmanta karuncharunman karqa? Imapas yachasqanwan riqsisqa kayninmi, chaywanpas chaykunataqa ‘basurata hinam’ qawarqa (Filip. 3:3-8). Hukmanyachinmantaqmi karqa manaraq Diosta yupaychachkaspan Jesuspa qatiqninkunata ñakarichisqanpas. Utaqmi ninman karqa: “Diosraykum carcelpi, maqapasqa, yarqaymanta, pachaymanta ususpa hinaspa lamar quchapi yaqalla qiqiparqani”, nispa. Chaykunawan alabakunanmantaqa hinallam kallpanchakurqa Diosman sunqu kananpaq (2 Cor. 11:23-27). Chaynaqa, ñuqanchikpas Pablo hinayá kasun.

6. ¿Imakunatataq manaña yuyarayananchikchu?

⁶ ¿Imatam ñuqanchikpas ruwananchik ñawpaq ruwasqanchik kaqkunata manaña yuyarayananchikpaq? Wakiqninchikqa ichapas hinalla ñakakunchik ñawpaqpi huchallikurusqanchikrayku. Chaymi allin kanman huchanchikrayku Jesuspa wañukusqanmanta astawan yachay hinaspa chaypi yuyaymanay. Allintaqmi kanman Jehova Diosta mañakuyninchikpas. Kaykuna ruwayninchikqa yanapawasunmi sunqunchikpi hawka tarikunanchikpaq. Jehova Diospa munayninta ruwananchikpaqmi wakiqninchikqa llamkayninchikta saqirqanchik. Chaymi saqisqanchik kaqkunata mana munapayanapaq kallpanchakunanchik (Num. 11:4-6; Ecl. 7:10). Chaymantapas “Diospa llaqtanpim kayta-wakta ruwarqani utaq Diosraykum tukuy ima sasachakuykunatapas atiparqani”, ninamantaqa hinallam kallpanchakunanchik astawan Diospaq llamkaypi (1 Cor. 15:58).

7. 1 Corintios 9:24-27 nisqanman hinaqa, ¿imatam ruwananchik wiñay kawsayta haypananchikpaq? Willarimuy llallinakuypi kallpaqkunamanta.

⁷ Jesusmi qatiqninkunata nirqa: “Anchatayá kallpanchakuychik”, nispa. Chaytaqa Pablopas allintam yacharqa (Luc. 13:23, 24). Chayraykum anchata kallpanchakunan karqa  wiñay kawsayta haypananpaq. Chaymi llapallan Dios yupaychaqkunamanta nirqa llallinakuypi kallpachkaq hina kasqanchikmanta (qaway 1 Corintios 9:24-27). Llallinakuypi kallpaqkunaqa manam imaraykupas sayankuchu, aswanqa maymi kaqkamam hinalla kallpanku. Chayqa sutillam qawakun hatun llaqtapi kallpaptinku. Kallpaqkunapa muyuriqninpiqa tukuy imakunam kan. Chaywanpas kallpaqkunaqa manam chaykunata qawanankuraykuqa sayankuchu. Chaynam wiñay kawsayta haypananchikpaqqa mana imawanpas nitaq imaraykupas sayananchikchu. Chaypaqqa Pablo hinam anchata kallpanchakunanchik kanqa.

8. ¿Imakunawanmi hukmanyaruchwan?

⁸ ¿Imakunawanmi hukmanyaruchwan? Yaqapaschá munasqanchik utaq tantiasqanchik kaqkuna mana chaylla ruwakusqanrayku, pisi kallpayasqanchikrayku hinaspa achka watakunaña imawanpas sasachakusqanchikrayku. Chaypaqyá qawasun wakin iñiqmasinchikkunapas chayna tarikuspanku ima ruwasqankumanta (Filip. 3:17).

9. Munasqanchik utaq imapas suyasqanchik kaqkuna mana chaylla ruwakuptin, ¿imaynam wakinpiqa tarikuchwan?

⁹ Munasqanchik utaq imapas tantiasqanchik mana chaylla ruwakuptin. Llapallanchikmá munanchik Diospa nisqankuna ruwakunanta. Ñawpaq tiempopi Diosmanta willakuq Habacucpas Jehova Dios mana allinkuna chinkachinantam munarqa, chayna kaptinpas Jehova Diosqa Habacuctam nirqa chaykunawan mana hukmanyarunanpaq, aswanqa qawan-qawanlla kananpaq (Hab. 2:3). Habacuc hinam ñuqanchikpas hukmanyaruchwan munasqanchik utaq imapas suyasqanchik kaqkuna mana chaylla ruwakuptin (Prov. 13:12). Wakin iñiqmasinchikkunapas chaynam tarikurqaku. Nirqakum 1914 watapi hanaq pachaman ripukunankumanta. Ichaqa, chay watapiqa manam pipas hanaq  pachamanqa rirqachu, ¿chaywanqa hukmanyarurqakuchu?

10. 1914 watapi hanaq pachaman mana risqankuwan Royal hinaspa Pearl Spatz, ¿imaynam tarikurqaku?

¹⁰ Rimarisun Royal hinaspa Pearl Spatz iñiqmasinchikkunamanta. Royalqa 1908 watapim bautizakurqa 20 watanpi kachkaspan. Payqa 1914 watapi hanaq pachaman ripukuytam suyachkarqa. Chaymi, yana ñawichanta nirqa: “Pearl, yachankiñam 1914 watapi ima kanantaqa, chaynaqa manaraq chay punchaw chayamuchkaptinyá casarakurusun”, nispa. Ichaqa, manam chay suyasqankuqa apakurqachu. Chaywanqa, ¿hukmanyarurqakuchu? Manam. Aswanmi Diospa munayninta hinalla ruwarqaku, hinaspapas wañukunankukama Diosman sunqu kanankupaqmi kallpanchakurqaku. Kunan tiempopipas llapallanchikmi munanchik Diospa nisqankuna ruwakunanta hinaspa Jehova Dios kamachinanta. Chaypaqqa, ichapas tumpachataraq suyananchik kanqa. Chayna kaptinpas, ama hukmanyaruspayá hinalla Jehova Diospa munayninta ruwasun.

11, 12. Ñawpaqta hina Jehova Diospaq mana ruwaspanchikpas, ¿imanasqataq mana hukmanyananchikchu? Willarimuy Arthur Secord iñiqmasinchikmanta.

¹¹ Pisi kallpayaruspa. Llallinakuypi kallpaqkunaqa musu-sipasllam kanku, Diospa munayninta ruwaqkunam ichaqa mana. Chayqa sutillam qawakun yuyaq iñiqmasinchikkunapi, paykunaqa kallpanchakunkum taytanchik Jehova Diosmanta hinalla yachanankupaq (2 Cor. 4:16). Arthur Secord iñiqmasinchikpas chaytam ruwarqa 88 watanpiña kachkaspanpas. * Betelpi huk kaqnin yanapaq iñiqmasinchikmi kaynata nirqa: “Turilláy Arthur, Diosta servisqaykipim machuyarunkipas”, nispa. Arthur iñiqmasinchikñataqmi nirqa: “Arí, Diosta servisqaypim machuyaruni, ichaqa Diospaq tukuy ima ruwasqanchikmantaqa kunanmanta imapas Diospaq ruwasqanchikmi aswan allinqa”, nispa.

¹² Wakiqninchikñataq ichapas, unqusqanchikrayku manaña ñawpaqta hinachu Jehova Diospaqqa ruwanchik. Chaywanqa amayá hukmanyarusunchu. Taytanchik Jehova Diosqa manapunim qunqanqachu kallpanchikpiraq kachkaspa tukuy ima ruwasqanchikkunataqa (Heb. 6:10). Chaymantapas, Jehova Dios kuyasqanchiktaqa manam achkanpi imapas ruwasqanchikwanchu qawachinchik, aswanqa atisqanchikman hina sunqumanta ruwaspam (Col. 3:23). Taytanchik Jehova Diosqa allintam yachan imayna tarikusqanchikta, chayraykum payqa mana kamachiwanchikchu mana atisqanchik kaqkunata ruwanapaqqa.

13. ¿Ima sasachakuypim tarikurqaku casarasqa iñiqmasinchikkuna? Hinaspa, ¿imatam yachachiwanchik?

 ¹³ Achka watakunaña imawanpas sasachakuspanchik. Autoridadkuna sasachasqanraykum wakin iñiqmasinchikkunaqa achka watakuna ñakarillarqaku. Chayna sasachakuypim tarikullarqa Anatoly Melnik iñiqmasinchikpas, * payqa Moldavia nacionpim yacharqa. 12 watachanpi kachkaptinmi autoridadkuna taytanta carcelman hinarurqaku hinaspapas karullay-karupi kaq Siberia llaqtamanmi aparurqaku. Wata pasaytañataqmi Anatolytawan mamanta hinaspa abuelonta hina chay llaqtaman aparurqaku. Chaymi watakuna pasaytaña huñunakuyman riyta atirqaku, ritillaña kasqanraykutaqmi yaqa huk punchaw nisqa rirqaku. Chaymanta qipatapas autoridadkunaqa Anatoly iñiqmasinchiktam warmichanmantawan warmachanmanta karupi kimsa watapuni carcelpi kachirqaku. Chaykunawan ñakarispankupas Anatolywan ayllunqa manam Diosmantaqa karunchakurqakuchu. Anatoly iñiqmasinchikqa 82 watanpiñam kachkan, Asia law betel wasipitaqmi cuentallikuq hina yanapakuchkan. Paykuna hinam ñuqanchikpas tukuy sunqumanta atisqanchikta ruwananchik Jehova Diosninchikpaq. Hinallataqmi kallpanchakunanchik ñawpaqpi kallpanchakusqanchikman hina (Gal. 6:9).

14. ¿Imatam Pablo ruwarqa suyasqanta chaskinanpaq?

¹⁴ Pabloqa yacharqam hanaq pachapaq akllasqa kasqanta. Chaymi hanaq pachaman rinanmantaqa mana haykaqpas iskayrayarqachu. Chaywanpas, Pabloqa hinallam kallpanchakunan karqa suyasqanta chaskinankama (Filip. 3:14). Filipos llaqtapi kaq iñiqkunatapas nirqam hinalla kallpanchakunankupaq.

15. Filipos llaqtayuqkunata, ¿ima astawan kusichinanmantam Pablo nirqa?

¹⁵ Pabloqa Filipos llaqtapi kaq iñiqkunatam yuyarichirqa hanaq pacha llaqtanku kasqanmanta (Filip. 3:20). ¿Imaynanpitaq chaytaqa nirqa? Roma nacionniyuq kasqankuraykum. * Paykunaqa allin qawasqa hinaspa kusisqam karqaku Roma nacionninku kasqanwan. Ichaqa Pablom nirqa Roma nacionninkumantapas aswan kusikunapaqraq hanaq pacha llaqtanku  kasqanmanta. Chayraykum paykunata nirqa: “Cristomanta sumaq willakuyman hinayá kawsakuychik”, nispa (Filip. 1:27). Kunanpas, hanaq pachapaq akllasqa iñiqmasinchikkunaqa qatipakunapaqmi. Paykunaqa hinallam kallpanchakuchkanku hanaq pachapi wiñay kawsayta haypanankupaq.

16. Filipenses 4:6, 7 nisqanman hina suyasqanchik kaqkunata chaskinanchikpaqqa, ¿imatam hinalla ruwananchik?

¹⁶ Hanaq pachaman rinanchik kaptin utaq kay pachapi kawsananchik kaptinpas, llapallanchikmi kallpanchakunanchik suyasqanchik kaqkunata haypananchikkama. Chaynaqa, imaña-haykaña kaptinpas Diospa llaqtanpi ñawparinapaqyá hinalla kallpanchakusun (Filip. 3:16). Wakiqninchikqa ichapas hukmanyayta qallaykuchwan imapas munasqanchik utaq suyasqanchik kaqkuna mana chaylla ruwakusqanrayku, pisi kallpayasqanchikrayku, utaq achka watakunaña imawanpas sasachakusqanchikrayku. Chayna tarikuspapas amayá Diosmantaqa karunchakusunchu, aswanqa tukuy ima llakichiwaqninchiktayá Diosninchikman willakusun. Payqa sunqunchiktam tiyaykachinqa hinaspapas hawkayaytam quwasun (qaway Filipenses 4:6, 7).

17. ¿Imakunamantam qatiqnin yachachikuypi yachasun?

¹⁷ Imaynam llallinakuypi kallpaqkunapas maymi kaqman chayanankukama kallpanku, chaynam ñuqanchikpas kallpanchakunanchik suyasqanchik kaqkunata haypananchikkama. Chaypaqqa, sunqumantam atisqanchikman hina Diospaq llamkananchik. Ichaqa, ¿imataraqtaq ruwachwan Diospa llaqtanpi hinalla ñawparinapaq? Qatiqnin yachachikuypim chaymanta hinaspa “aswan allin” kaqkunata puntapi churaymanta yachasun (Filip. 1:9, 10).