1. ¿Imayna tarikusqanmantam apostol Pabloqa nirqa?

APOSTOL Pablom nirqa wakinpiqa mana kallpayuq hina tarikusqanmanta, yuyaqyarusqanraykus manaña ñawpaqta hinañachu imatapas ruwasqa. Chaywanpas Diospa munasqanman hina kawsakunanpaqmi kallpanchakurqa. Ichaqa wakinpiqa manam imapipas munasqanman hinachu taytanchik Jehovaqa yanaparqa (2 Cor. 4:16; 12:7-9; Rom. 7:21-23). Chiqniqninkunapas hukmanyachirqakum mana kaqpaqta hina qawaspanku, paymanta mana allinkunata rimaspanku. * Chaywanpas apostol Pabloqa manam hukmanyarqachu (2 Cor. 10:10-12, 17, 18).

2. 2 Corintios 12:9, 10 nisqanman hinaqa, ¿imamantam apostol Pabloqa yacharurqa?

² Apostol Pabloqa yacharurqam mana kallpayuq kaptin taytanchik Jehova atiyninwan yanapasqanmanta (qaway 2 Corintios 12:9, 10). Chaymi taytanchik Jehovaqa nirqa: ‘Atiyniyqa mana kallpayuq runakunapim qawakun’, nispa. Chaywanqa nichkarqam llakisqa kaptinpas, hukmanyasqa kaptinpas, mana kallpayuq hina kaptinpas utaq imaña kaptinpas atiyninwan yanapananmanta. Ichaqa imaynanpitaq mana hukmanyananchikchu runakuna imataña niwaptinchikpas. Qatiqninpiyá chaymanta yachaykusun.

3. ¿Imanasqataq pipas kamiwaptinchikqa kusikunanchik chaywan hukmanyachkanamantaqa?

³ Manam munanchikchu pipas kamiwananchiktaqa, ichaqa pipas kamiwaptinchik chay kamiwasqanchikta mana qunqaspaqa hukmanyaruchwanmi (Prov. 24:10). Chaynaqa, ¿imaynam kananchik pipas kamiwaptinchikqa? Apostol Pablo hinam kusikunanchik chaykunawan hukmanyachkanamantaqa (2 Cor. 12:10). ¿Imanasqa? Kamiwasqanchikwan Jesuspa qatiqnin kasqanchikta yachasqanchikraykum (1 Ped. 4:14). Jesusqa nirqañam kamisqa kananchikmanta (Juan 15:18-20). Chayqa qawakurqañam kay allpa pachapiraq Jesus kachkaptinpas. Grecia nacionniyuq runakunam Jesuspa qatiqninkunata chiqnikurqaku, paykunaqa mana yachayniyuq upakunata hinam Jesuspa qatiqninkunataqa qawarqaku. Wakin judio runakunapas chaynatam qawarqaku Jesuspa qatiqninkunataqa (Hech. 4:13). Autoridadkunapa imapas ruwasqankuman mana chapukusqankuraykum hinaspa wañuchinakuq mana risqankuraykum chiqnikurqaku hinaspa mana kaqpaqta hina qawarqaku.

4. ¿Imaynatam Jesuspa qatiqninkunaqa tarikurqaku paykunata imatapas niptinku utaq kamiptinku?

⁴ Jesuspa qatiqninkunaqa manam hukmanyarqakuchu paykunata imatapas niptinkuqa utaq kamiptinkuqa. Apostol Pedrowan apostol Juanpas manam hukmanyarqakuchu wañuchinankupaqña maskaptinkupas. Chiqnisqa kaspankupas paykunaqa kusisqam tarikurqaku Jesuspa qatiqnin kasqankuwan hinaspa hukkunaman paymanta yachachisqankuwan (Hech. 4:18-21; 5:27-29, 40-42). Jesuspa qatiqninkunaqa mana hatun tukuqmi karqaku. Chaymi imataña niptinkupas mana pinqakuspa runamasinkuta yanaparqaku. Chay watakunapi taytanchik Jehovamanta hinaspa Jesusmanta qillqasqankum kanankamapas runakunata yanapachkan. Willakusqankuman hinam taytanchik Jehovaqa hanaq pachapiqa munaychakuchkanña, manapas unaymantam kay allpa pachapipas munaychakunqaña (Mat. 24:14). Jesuspa qatiqninkunata chiqniq kamachikuqkunapawan wakin runakunapaqqa tullunkupas allpayarunñachiki. Jesuspa qatiqninkunam ichaqa hanaq pachapi Jesuswan kuska kamachichkanku. Chay Jesuspa qatiqninkunata chiqnikuq runakuna kawsarimuptinkupas, chay chiqnikusqanku runakunam paykunataqa hanaq pachamanta kamachimunqaku (Apoc. 5:10).

5. Juan 15:19 nisqanman hinaqa, ¿imanasqataq runakunaqa chiqniwanchik?

⁵ Kunanpas runakunaqa chiqniwanchikmi, kamiwanchikmi, asikuwanchikmi hinaspapas mana kaqpaqta hinam qawawanchik, ¿imanasqa? Mana paykuna hina kasqanchikraykum. Paykunaqa allinpaqmi hapinku hatun tukuq hinaspa kikillanpaq munaq runakunata. Ñuqanchikmi ichaqa kallpanchakunchik llampu sunqu kananchikpaq, kuyakuq kananchikpaq hinaspa kasukuq kananchikpaq. Chaymantapas ñuqanchikqa manam autoridadkunapa imapas ruwasqankupiqa chapukunchikchu nitaq wañuchinakuqpas rinchikchu. Chaykunata mana ruwasqanchikraykum runakunaqa chiqniwanchik (qaway Juan 15:19; Rom. 12:2).

6. ¿Imakunatam ruwachkanchik Diospa atiyninwan?

⁶ Chiqniwaqninchik runakuna mana kaqpaqta hina qawawaptinchikpas taytanchik Jehova yanapawaptinchikmi runakunapa mana atinan kaqkunata ruwachkanchik. Arí, taytanchik Jehovapa atiyninwanmi hinaspa akllasqan runakuna yanapawaptinchikmi tukuy hinastinpi willakuytaqa atichkanchik. Pay yanapawaptinchiktaqmi achka rimaykunaman qillqanchikkunatapas ruwachkanchik hinaspa runakunatapas allinta kawsakunankupaq bibliawan  yanapachkanchik. Chaynaqa, ¿taytanchik Jehovaqa yanapawanchikmanchu sapakamatapas, icha manachu? Yanapawananchikpaqqa, ¿imatam sapakama ruwananchik? Chaykunamanta yachanapaqqa, qatiqninpiyá yachaykusun taytanchik Jehova yanapananpaq apostol Pablo imakunata ruwasqanmanta.

7. ¿Imatam yachachwan apostol Pablomanta?

⁷ Apostol Pabloqa taytanchik Jehovallapim hapipakurqa, manam kallpanpichu nitaq imapas yachasqanpichu, chaynam ñuqanchikpas taytanchik Jehovallapi hapipakunanchik. Apostol Pabloqa Tarso llaqtapim yacharqa. Chay llaqtaqa wakin llaqtakunamantapas riqsisqa llaqtam karqa. Chay llaqtamanqa tukuy hinastinmantam riqku imamantapas allinta yachanankupaq. Chaypim apostol Pablopas yachachisqa karqa. Yachachiqninpa sutinqa Gamalielmi karqa, chay runaqa ancha riqsisqam karqa (Hech. 5:34; 22:3). Wiñaymasinkunamantaqa apostol Pabloqa judiokunapa religionninpim astawanraq ñawparichkarqa (Gal. 1:13, 14; Hech. 26:4). Chaywanpas apostol Pabloqa manam kikillanpiqa hapipakurqachu nitaq hatun tukurqachu. Aswanqa Jehova Diosllapim hapipakurqa.

8. (1) Filipenses 3:8 nisqanman hinaqa, ¿imaynanpitaq apostol Pabloqa mana munarqachu tukuy imayuq kaytaqa hinaspa riqsisqa kaytaqa? (2) ¿Imanasqataq apostol Pabloqa kusikurqa mana kallpayuq hinaspa kamisqa kaspanpas?

⁸ Apostol Pabloqa manam munarqachu kay pachapi tukuy imayuq kaytaqa. Chaymantapas manam munarqachu wakin runakuna hina riqsisqa kaytaqa, ¿imanasqa? Chaykunaqa yanqa kasqanta yachasqanraykum (qaway Filipenses 3:8). Apostol Pablotaqa Jesuspa qatiqnin kasqanraykum llaqtamasinkunalla chiqnirqaku (Hech. 23:12-14). Paytaqa nisyutam maqaparurqaku, chaymantapas presocharurqakum (Hech. 16:19-24, 37). Chaymantapas pantaq kasqanraykum wakinpiqa hukmanyaq (Rom. 7:21-25). Ichaqa chayna tarikuspanpas utaq chiqniqnin runakuna tukuy imataña ruwaptinpas, manam Diosmantaqa karunchakurqachu. Aswanmi nirqa: ‘Cristoraykum kusisqa kani mana kallpayuq kaspaypas, kamisqa kaspaypas’, nispa. Chaynataqa nirqa sasachakuyninpi  taytanchik Jehova atiyninwan yanapasqanraykum (2 Cor. 4:7; 12:10).

9. ¿Imapaqmi kallpanchakunanchik mana ancha yachayniyuq hinaspa mana ancha riqsisqa kaspapas?

⁹ Taytanchik Jehova yanapawananchikpaqqa, manam hapipakunanchik kikillanchikpichu, yachasqallanchikpichu nitaq imapas ruway atisqallanchikpichu. Manam imapas yachasqanchikraykuchu taytanchik Jehovapaqqa allin kanchik. Taytanchik Jehovaqa akllawarqanchikriki yachaysapakunamantapas mana yachayniyuqkunatam. Ancha riqsisqakunamantapas mana ancha riqsisqakunatam. Chaynapi mana kallpayuqkunapa ruwasqanwan kallpasapakunata pinqachinanpaq (1 Cor. 1:26, 27). Chaynaqa, amayá hukmanyasunchu mana yachayniyuq kaspanchikpas utaq mana ancha riqsisqa kaspanchikpas. Aswanqa kallpanchakusunyá taytanchik Jehovapa yanapawasqanchikta qawananchikpaq. Taytanchikmanta pipas iskayrayananchikta munaptinqa, taytanchiktayá mañakusun paymanta mana iskayrayananchikpaq (Efes. 6:19, 20). Llumpa-llumpayta unquspanchikpas taytanchik Jehovatayá mañakusun kallpata, chaynapi atisqanchikman hina paymanta willakunapaq. Imapipas taytanchik Jehova yanapawasqanchikta musyakuspaqa astawanmi paypi hapipakusun hinaspapas mana ruway atisqanchikkunatam ruwayta atisun.

10. ¿Imaynanpitaq yachananchik taytanchik Jehovata yupaychaq ñawpaq runakunamanta?

¹⁰ Pabloqa anchatam kallpanchakurqa Diospa palabranta ñawinchaspan yuyaymanananpaq. Chayraykum Pabloqa yachayniyuq karqa. Yachaqmi taytanchik Jehovata yupaychaq ñawpaq runakunamantapas. Chayraykum hebreo casta iñiqkunata kallpancharqa taytanchik Jehovata yupaychaq ñawpaq runakunata qatipakunankupaq (qaway Hebreos 11:32-34). Chay Diosta yupaychaq ñawpaq runakunamanta huk kaqninmi David. Paytaqa achkaqmi chiqnirqaku, kuyaqnin kaqkunapas chiqnipakururqakum. Chiqnisqa kaspanpas Davidqa anchatam kallpanchakurqa. Chayna kasqanmanta yachasqanchá Pablotaqa anchata yanaparqa. Chaymantayá qatiqninpi astawan yachachkasun.

11. ¿Imaynanpitaq Goliatqa Davidta mana kaqpaqta hina qawarqa? (Qaway qaranpi kaq dibujota).

¹¹ Hatunkaray Goliatqa Davidtam mana kaqpaqta hina qawarqa. Chaymi paymanta asikuyta qallaykurqa. Goliatqa hatu-hatun runam karqa, hinaspapas wañuchinakuyman rinanpaqmi yachachisqa karqa. Davidmi ichaqa warmallaraq karqa, manaraqmi imatapas sumaqtaraqchu yacharqa, manataqmi wañuchinakuyman rinanpaqpas yachachisqachu karqa. Chayna kaspanpas, taytanchik Jehovapim hapipakurqa. Taytanchik Jehovapi hapipakusqanraykum warmallaraq kachkaspanpas, hatunkaray Goliatta wañurachirqa (1 Sam. 17:41-45, 50).

12. ¿Ima sasachakuypiwanmi Davidqa tarikurqa?

¹² Davidqa kamachiq Saulpa yanapaqninmi karqa. Saultaqa taytanchik Jehovam akllaykurqa Israel runakunata kamachinanpaq. Qallariyllanpiqa kuskankum allinta kawsakurqaku. Chaymantam ichaqa kamachiq Saulqa Davidta chiqnikuyta qallaykurqa hinaspam wañurachiyta munarqa (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11). Chayqa Davidtaqa anchatachá sasacharqa, yaqapaschá hukmanyasqa hinaspa mana kallpayuq hina tarikurqa.

13. ¿Pillapim Davidqa hapipakurqa kamachiq Saul chiqnikuchkaptinpas?

¹³ Kamachiq Saul chiqnikuchkaptinpas, Davidqa manam chayraykuchu Saultaqa mana allinpaqña qawarqa. Davidqariki yacharqam Saulqa taytanchik Jehovapa churasqan kamachiq kasqanta (1 Sam. 24:6). Manataqmi  taytanchik Jehovatachu ñakarqa sasachakuykunapi kasqanmantaqa. Aswanqa taytanchik Jehovallapim hapipakurqa, kallpata quykunanpaqmi mañakurqa chaynapi chay sasachakuykunata atipananpaq (Sal. 18:1).

14. ¿Ima sasachakuykunapim apostol Pablopas David hina tarikurqa?

¹⁴ Apostol Pablopas David hinam sasachakuykunapi tarikurqa. Paytapas achkaqmi chiqnikurqaku. Chay chiqniqninkunaqa karqa taytanchik Jehovata yupaychaq tukuqkunam. Chay chiqniqnin runakunam Pablotaqa achka kutipi maqaparurqaku hinaspa carcelkunapi wichqarachirqaku. David hinam Pabloqa kuyaqninkunapa chiqnisqan rikurirurqa. Wakin iñiqmasinkunapas qipancharurqakum (2 Cor. 12:11; Filip. 3:18). Chayna chiqnisqa kachkaspanpas, Pabloqa hinallam kallpanchakurqa taytanchik Jehovamanta willakunanpaq. Pabloqa iñiqmasinkuna chiqnichkaptinpas, paykunataqa anchatam kuyarqa. Wañukunan punchawkamataqmi taytanchik Jehovaman sunqu karqa (2 Tim. 4:8). Tukuy imamanta chiqnichkaptinkupas taytanchik Jehovapi hapipakusqanraykum tukuy chaykunata atiparqa.

15. ¿Imaynatam chiqniwaqninchik runakunata yanapaykuchwan?

¹⁵ Warmamasinchikkunapa, llaqtamasinchikkunapa hinaspa ayllunchikkunapa sasachasqanpas ichaya kachkanchik. Ichaya huk kaqnin iñiqmasinchikpas hukmanyarachiwarqanchik. Chayna kaptinqa kamachiq Davidtawan apostol Pablotayá qatipakusun. Paykuna hinayá ñuqanchikpas “mana allinkunata allin kaqkunawan” atipasun (Rom. 12:21). Manachiki paykunataqa David hinachu urkupi warakarusun, aswanqa bibliawanmi yanapaykunanchik. ¿Imaynatam yanapaykuchwan? Imapas niwasqanchikkunamanta bibliawan qawaykachispam. Chiqniwaqninchikkunata kuyakuywan rimapayaykuspam (Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17).

16, 17. ¿Imatam Pabloqa mana qunqarqachu?

¹⁶ Manaraq Jesuspa qatiqnin kachkaspanmi apostol Pabloqa Jesuspa qatiqninkunata llumpa-llumpayta chiqnirqa (Hech. 7:58; 1 Tim. 1:13). Ichaqa Jesusmi hanaq pachamanta rimapayamurqa qatiqninkunata amaña chiqnikunanpaq. Chay rimapayamusqanpim  apostol Pabloqa ñawsayarurqa. Chaymi Pabloqa kaqllamanta qawarikunanpaqqa chay chiqnikusqan runakunaman rinan karqa. Chay chiqnikusqan runakunamanqa asuykurqa mana hatun tukuq kasqanraykum. Ananiastam mañakurqa yanapaykunanpaq, Ananias yanapaykuptinmi Pabloqa kaqllamanta qawarikururqa (Hech. 9:3-9, 17, 18).

¹⁷ Chaymanta watakuna qipamanmi Pabloqa iñiqkunapi punta apaqña karqa. Payqa manam qunqarqachu Damascoman richkaptin hanaq pachamanta Jesuspa rimapayasqantaqa. Chaypim payqa mana hatun tukuspa iñiqmasinkunata mañakurqa yanapaykunankupaq. Watakuna qipamanpas iñiqmasinkunapa yanapaykusqantawan kallpanchaykusqantam riqsikurqa (Col. 4:10, 11).

18. ¿Imaynanpitaq manaña munachwanñachu hukkuna yanapaykuwananchiktaqa?

¹⁸ ¿Imatam yachachwan apostol Pablomanta? Chayllaraq bibliamanta yachayta qallarispanchikqa, hukkuna yanapaykuwananchiktam anchata munaq kanchik. Ñuqanchikqa wawakuna hinallaraqmi karqanchik (1 Cor. 3:1, 2). Kunanqa ichapas unay watakunaña taytanchik Jehovata yupaychachkanchik. Ichapas sumaqtaña yachanchik taytanchik Jehovamantaqa, chayrayku ichapas pipas yanapaykuwananchiktaqa manaña munanchikñachu. Aswanraqpaschá chayllaraq taytanchik Jehovata yupaychay iñiqmasinchikkuna yanapaykuwananchiktaqa. Ichaqa chayna kaptinpas, taytanchik Jehovaqa iñiqmasinchikkunawanmi kallpanchawanchik (Rom. 1:11, 12). Chaynaqa, taytanchik Jehova yanapaykuwananchikta munaspanchikqa iñiqmasinchikkunatam mañakunanchik yanapaykuwananchikpaq.

19. ¿Imaynanpitaq apostol Pabloqa tukuy imata ruwarqa?

¹⁹ Apostol Pabloqa Jesuspa qatiqninña karuspanqa tukuy imatam ruwarqa. Tukuy imataqa ruwarqa manam kallpanpi, yachayninpi utaq kapuqninpi utaq ancha riqsisqa kayninpi hapipakusqanraykuchu. Aswanqa uchuychakuspan taytanchik Jehovallapi hapipakusqanraykum. Chaynaqa Pablota qatipakuspayá, taytanchik Jehovallapi hapipakusun. Taytanchik Jehovata yupaychaq ñawpaq runakunatayá qatipakusun. Hinaspapas iñiqmasinchikkunatayá mañakusun yanapaykuwananchikpaq. Chaypaq kallpanchakuptinchikqa mana kallpayuq hina tarikuptinchikpas, taytanchik Jehovam kallpanchawasun.