1. ¿Ima sasachakuykunapim apostol Juan tarikurqa?

JESUSPA wañukusqan qipatam, apostol Juanqa llumpa-llumpay sasachakuypi tarikurqa. Paytaqa chiqniqnin runakunam Patmos islaman aparuspa chaypi saqirurqaku. Juanqa yuyaqñam karqa hinaspapas yaqachusmi Jesuspa 12 qatiqninkunamantaqa payllaña qiparurqa (Apoc. 1:9). Juanqa, yacharqam Diospi iñiq tukuqkuna Diosmanta yanqakuna yachachisqankuta hinaspa iñiqkunata rakinasqankutapas. Juanqa yaqapaschá chaywanqa hukmanyarqa (Jud. 4; Apoc. 2:15, 20; 3:1, 17).

2. Apocalipsis 7:9-14 nisqanman hinaqa, ¿imatataq Juanqa musquyninpi hina qawarqa? (Qaway kay qillqapa qaranpi kaq dibujota).

² Chayna kachkaptinmi Jehova Diosqa Juanman musquyninpi hina qawaykachirqa tawa angelkunata. Paykunam wayra hina llumpay ñakariy manaraq hamunanpaq harkachkasqaku hanaq pachaman riqkuna urkunkupi sellowan marcasqa kanankukama (Apoc. 7:1-3). Chay urkunkupi sellowan marcasqa kaqkunaqa hanaq pachamantam Jesuswan kuska kamachimunqaku. Paykunaqa kanku 144.000 runakunam (Luc. 12:32; Apoc. 7:4). Chaymanta qipallatam, Juanqa ‘mana pipa yupay atinan achkallay-achka runakunata’ qawarqa. Chay runakunam kasqaku llapallan nacionkunamanta, kastakunamanta, llaqtakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyuqkunamanta. Paykunaqa sayachkasqaku ‘kamachiqpa’ chaynataq “malta carneropa” ñawpaqninpim utaq qayllanpim (qaway Apocalipsis 7:9-14). Chaywanqa anchatachá Juanqa kusikurqa, ¿imaynanpi? ‘Achkallay-achka runakuna’ Dios yupaychanankumanta yachasqanraykum.

3. (1) ¿Imanasqataq Juanpa qawasqanqa ñuqanchiktapas kallpanchawanchik? (2) ¿Imakunamantam kay yachachikuypi qawasun?

 ³ Juanpa qawasqanqa anchatachá kallpancharqa. Aswanraqchá ñuqanchiktaqa. ¿Imanasqa? Kay punchawkunapi Juanpa chay qawasqan ruwakusqanraykum. Chaytaqa sutillatam qawanchik tukuy hinastinmanta runakuna Diospa llaqtanman yaykumusqanwan. Paykunaqa manam chinkachisqachu kanqaku Jehova Diospa piñakuynin punchawpiqa, aswanmi wiñaypaq kay allpa pachapi kawsanqaku. Chaymi kay yachachikuypi qawasun pikuna chay ‘achkallay-achka runakuna’ kasqankumanta. Chaytam Jehova Diosqa llaqtanman qawachirqa 80 masnin wata ñawpaqtaraq. Chaymantapas, qawasuntaqmi chay runakuna hayka hinaspa may lawkunamanta kasqankuta. Chaykunamanta yachayqa ancha-anchatam kallpanchawasun iñiyninchikpi takyananchikpaq.

4. Pantay religionpi kaqkunaqa, ¿imatam yachachinku? Ñuqanchikñataq, ¿imatam yacharurqanchik 1879 watamanta?

⁴ Pantay religionpi kaqkunaqa manam bibliapa nisqanman hinachu yachachinku. Paykunaqa ninkum llapallanku hanaq pachaman ripukunankumanta (2 Cor. 4:3, 4). Ñuqanchikmi ichaqa 1879 watamantapacha castellano rimaypi Willakuq qillqanchikpi mana chayna kasqanmanta nirqanchik. Nirqanchiktaqmi kay allpa pacha huertayananmanta hinaspa Diosta kasukuqkuna wiñaypaq chaypi kawsanankumantapas. Chaynata nispanchikpas manaraqmi allintachu yacharqanchik tukuy chaykuna imayna kananmantaqa (Mat. 6:10).

5. ¿Imatam nirqanchik 144.000 runakunamanta?

⁵ Ñuqanchikqa, bibliata qawasqanchikraykum yacharurqanchik wakiqninchikqa hanaq pachaman rinanchikmanta, chaynapi haykam riqkunaqa Jesuswan kuska kamachimunankumanta (Apoc. 14:3). Hanaq pachaman riqkunaqa 144.000 runakunam kanku. Paykunaqa Diosllapaqñam kawsakunku. Ichaqa, ¿pikunam kanku “mana yupay atina achkallay-achka runakunaqa”?

6. ¿Imatam ñawpaqtaqa nirqanchik ‘achkallay-achka runakunamanta’?

⁶ Juanmi nin chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ ‘kamachiqpa’ hinaspa “malta carneropa” ñawpaqninpi utaq qayllanpi sayasqankuta (Apoc. 7:9). Chayraykum ñawpaqtaqa nirqanchik chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ 144.000 runakunawan kuska hanaq pachapi kawsanankumanta. Ichaqa, manamá chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ Jesuswan kuskaqa kamachimunankuchu karqa. ¿Imaynanpi? Chay ‘achkallay-achka runakuna’ kay pachapi kachkaspa tukuy sunqunkuwan Diosta mana yupaychasqankurayku utaq pantay religionpiraq kasqankurayku. Chaykunaraykum ñawpaqtaqa nirqanchik chay ‘achkallay-achka runakuna’ hanaq pachaman rispankupas kamachiqpa ñawpaqllanpi kananku karqa mana kamachispalla.

7. (1) ¿Pikuna kay allpa pachapi kawsanankumantam nirqanchik? (2) Jesus manaraq kay pachaman hamuchkaptin Diospi iñiqkunamanta, ¿imatam nirqanchik?

⁷ Chaynaqa, ¿pikunataq kay allpa pachapiqa kawsananku karqa? Ñawpaqtaqa nirqanchikmi 144.000 runakuna hinaspa chay ‘achkallay-achka runakunapas’ hanaq pachaman rinankumanta, risqanku qipatañataq millonnintin sapaq runakuna kay allpa pachapi kawsanankumanta hinaspa waranqa wata Jesus kamachiptin yanapasqa kanankumanta. Nirqanchiktaqmi chay runakunaqa waranqa watapiña Diosmanta yachachisqa kanankuta, manam puntatachu. Hinaspanku kasukuqkunaqa wiñaypaq kawsanankumanta, mana  kasukuqkunañataq chinkachisqa kanankumanta. Chay kasukuqkunamanta ‘kamachiq’ kanankupaq wakin akllasqa kaqkunañataq waranqa wata tukuyta hanaq pachaman rinankumanta, hanaq pachamanqa rinanku karqa Jesus manaraq kay pachaman hamuchkaptin Diosman sunqu kaqkunapiwanmi (Sal. 45:16).

8. Ñawpaqtaqa, ¿imakunatam nirqanchik?

⁸ Tukuy chaykunaraykum kimsaman rakinasqa kasqankumanta nirqanchik. Nirqanchikmi 144.000 runakuna hanaq pachaman rispanku Jesuswan kuska kamachimunankumanta. Nirqanchiktaqmi ‘achkallay-achka runakuna’ ‘kamachiqpa’ chaynataq “malta carneropa” ñawpaqninpi kanankumanta. Hinaspapas nirqanchikmi kay allpa pachapi kawsaqkunaqa chayraq waranqa watapi Diosmanta yachachisqa kanankumantapas. * Ichaqa Jehova Diospa yanapayninwanmi kunanqa aswan allintaña yacharunchik (Prov. 4:18).

9. (1) ¿Imaynanpitaq bibliaqa nin chay ‘achkallay-achka runakuna’ ‘kamachiqpa’ hinaspa “malta carneropa” ñawpaqninpi utaq qayllanpi kasqankuta? (2) 1935 watapi yachasqanchikqa, ¿imaynanpitaq chiqap hinaspa mana iskayrayanapaq?

⁹ 1935 watapim ichaqa allinta yacharurqanchik chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ Jesucristo kamachimuptin kay pachapi kawsaqkuna kasqankumanta. Ichaqa, ¿imaynanpitaq bibliaqa nin ‘kamachiqpa’ hinaspa “malta carneropa” ñawpaqninpi kasqankuta? ‘Kamachiqpa’ ñawpaqninpi kasqankutaqa nichkan, Jehova Diosta kasukusqankuraykum hinaspa kamachiqninku paylla kasqanta riqsikusqankuraykum (Is. 66:1). “Malta carneropa” ñawpaqninpi kasqankutañataqmi nichkan, Jesuspa wañukusqanpi iñikusqankurayku. Mateo 25:31, 32 nisqanpipas ninmi “llapallan nacionkuna” hinaspa mana allin ruwaqkuna Jesucristopa qayllanpi utaq ñawpaqninpi huñunasqa kanankumanta. ¿Chaywanqa nichkanchu llapallan nacionkunawan mana allin ruwaqkuna hanaq pachaman rinankumanta? Manam. Chay nacionkunawan mana allin ruwaqkunaqa kay pachapim huñunasqa kanqaku. Chaynaqa, 1935 watapi chay ‘achkallay-achka runakuna’ Jesucristo kamachimuptin kay pachapi kawsanankumanta yachasqanchikqa chiqapmi, manam iskayrayachwanchu. ¿Imaynanpi? Paykuna hanaq pachaman rinankumanta biblia mana nisqanraykum. Bibliaqa nin 144.000 runakunalla hanaq pachaman rinankumantam. Paykunaqa hanaq pachamantam Jesuswan kuska kay pachata kamachimunqaku (Apoc. 5:10).

10. ¿Imaynanpitaq chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ Jehova Diosmanta yachananku manaraq Jesucristo kamachimuchkaptin?

¹⁰ 1935 watamantapunim yacharurqanchik chay ‘achkallay-achka runakunaqa’ Jesucristo kamachimuptin kay pachapi kawsaqkuna kasqankumanta. Paykunaqa Jehova Diosmantam yachananku hinaspa paypa munasqaman hinam kawsakunanku manaraq chay llumpa-llumpay ñakariy punchawkuna chayamuchkaptin, hinaspa Jesucristopas manaraq kay pachata kamachimuchkaptin, ¿imaynanpi? Chay llumpa-llumpay sasachakuy punchawkunapi Jehova Dios waqaychaykunanpaqmi (Luc. 21:34-36).

11. ¿Imaynanpitaq nirqanchik Jesucristo kamachiyta tukuruptin Diosman sunqu runakunamanta wakin hanaq pachaman rinankumanta?

¹¹ Qanchis kaqpi nisqanchik hinapas, ñawpaqtaqa nirqanchikmi Jesucristo kamachiyta tukuruptin Diosman sunqu runakunamanta wakinku hanaq pachaman rinankumanta. Chaytam willakurqa 1913 watapa 15 febrero killapi lluqsimuq Willakuq qillqanchikpi.  Chaynataqa nirqanchik chay ‘achkallay-achka runakuna’ Diosta tukuy sunqunkuwan mana yupaychaspankupas hanaq pachaman rinankumanta nisqanchikraykum. Nirqanchikmi: “Chay achkallay-achka runakuna mana ancha Diosman sunqu kachkaspapas hanaq pachaman richkaptinkuqa, ¿imaynamá manaqa rinmankuchu ñawpaq tiempopi Diosman sunqu runakunaqa?”, nispa.

12, 13. Hanaq pachapi kawsaqkunawan kay pachapi kawsaqkunaqa, ¿imatam riqsikunku?

¹² Nisqanchikman hinapas 1935 watapim yacharurqanchik Diospa piñakuynin punchawpi waqaychasqa kaqkunaqa chay ‘achkallay-achka runakuna’ kasqankumanta. Paykunaqa chay llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapim waqaychasqa kanqaku hinaspam ninqaku: “Salvasqaqa kanchik kamachinapaq tiyanapi tiyaq Diosninchikpa hinaspa malta carneropa yanapawasqanchikwanmi”, nispa (Apoc. 7:10, 14). Chaymantapas, bibliapim nin hanaq pachapi kawsanankupaq kaqkunaqa Jesus manaraq hamuchkaptin Diosman sunqu kaqkunamantaqa “aswan allin” kawsakuypi kanankumanta (Heb. 11:40). Chayna kasqanta yacharusqanchikmantapacham ancha kusikuywan llapallan runakunaman Jehova Diosmanta yachachiyta qallaykurqanchik, chaynapi paykunapas wiñaypaq kay pachapi kawsakunankupaq.

¹³ Kay pachapi kawsanankupaq kaq runakunaqa ancha kusisqam tarikunku. Paykunaqa yachankum hanaq pachapi utaq kay pachapi kawsanankupaq Jehova Dioslla akllasqanmanta. Hanaq pachapi kawsaq kaspankupas utaq kay pachapi kawsaq kaspankupas kuskankum riqsikunku imapas chaskisqankuqa Jehova Diosraykulla kasqanta, Jehova Diosqariki churintam kachamurqa llapallanchikpa rantinchikpi wañunanpaq (Rom. 3:24).

14. ¿Imanasqataq wakinku iskayrayaqku kay pachapi kawsaqkuna achkallay-achka kanankumanta?

¹⁴ Nisqanchikman hinapas, 1935 watapim yacharurqanchik ‘achkallay-achka runakunaqa’ kay pachapi kawsanankumanta. Chaywanpas wakiqninchikqa iskayrayarqanchikraqmi kay pachapi kawsaqkuna achkallay-achka kanankumantaqa. ¿Imanasqa? Chay watakunapi aslla kasqanchikraykum. 1935 watapiqa, iñiqmasinchik Ronald Parkinpas 12 watallanpiraqmi kachkarqa. Paymi willakun: “Chay watakunapiqa, 56.000 Diosmanta willakuqllam enteron pachapi karqanchik. Ichaqa, yaqa llapankum hanaq pachapaq akllasqa karqaku. Chayraykum wakiqninchikqa iskayrayarqanchik kay pachapi kawsaqkuna achkallay-achka kanankumantaqa”, nispa.

15. Willarimuy 1935 watamanta imayna mirasqanchikta.

 ¹⁵ 1935 wata qipallatam, achka iñiqmasinchikkuna Diosmanta willakunankupaq huk law nacionkunaman rirqaku. Chaymi chay watakunallapi mirayta qallaykurqanchik. 1968 watapiñataqmi Diosmanta yachachiyta qallaykurqanchik, La verdad que lleva a vida eterna niq qillqanchikwan. Chay qillqapi sumaq yachachikuykuna kasqanraykum 500.000 masnin runakuna tawa watallapi bautizakururqaku. Qatiqnin watakunallapitaqmi wara-waranqantin bautizakurqaku. Chayqa karqa America lawpi curakunapa nisqan llulla kasqanta yacharusqankuraykum. Europa oriental hinaspa Africa lawpipas Diosmanta willakuyninchikta autoridadkuna manaña harkakusqanraykum (Is. 60:22). Chaymantapas, qayna watakunallam Diospa llaqtanqa achka yanapakuykunata quwarqanchik, chaynapi runakunaman bibliamanta allinta yachachinapaq. Chaykunaraykum kunanqa kachkanchik 8 millon masninña, chaywanmi musyakunchik Juanpa qawasqanqa kunan tiempo ruwakusqanmanta.

16. ¿Imatam Juan nirqa chay ‘achkallay-achka runakunamanta’ utaq kay pachapi kawsaqkunamanta?

¹⁶ Chay ‘achkallay-achka runakuna’ utaq kay pachapi kawsaqkunaqa kasqaku llapallan  nacionkunamantam, kastakunamantam, llaqtakunamantam hinaspa tukuy rikchaq rimayniyuqkunamantam. Diosmanta willakuq Zacariaspas nirqam: ‘Chay punchawkunapim, tukuy rikchaq rimayniyuq huk law nacionkunamanta chunka runakuna, Juda nacionniyuq runata capanmanta hapipakuruspa ninqaku: “Qamkunawan riytam munaniku, qamkunawan Dios kasqantam uyariruniku”’, nispa (Zac. 8:23).

17. Tukuy rikchaq rimayniyuq runakunaman Diosmanta yachachinapaq, ¿imatam ruwachkanchik?

¹⁷ Tukuy rikchaq rimayniyuq runakunaman Diosmanta yachachiyta munasqanchikraykum, achka rimaykunaman qillqanchikkunata ruwanchik. Chaytaqa ruwachkanchik 130 masnin watakunañam. Jehova Dios yanapawasqanchikraykum kunanqa achkaña kanchik. Diosmanta yachachikuyninkuna tukuy rikchaq rimaykunapi kapuwasqanchikraykum huk sunqulla Diosta yupaychanchik, kusikuywan paymanta willakunchik, hinaspa tukuy sunqumanta kuyanakunchik. ¡Kayqa anchatam kallpanchawanchik! (Mat. 24:14; Juan 13:35).

18. (1) Isaias 46:10, 11 nisqanman hinaqa, ¿iskayrayachwanchu Jehova Diospa nisqanmantaqa? (2) ¿Imanasqataq kay pachapi kawsaqkunaqa ancha kusisqa tarikunku Jesuswan kuska mana kamachinanku kaptinpas?

¹⁸ Apostol Juanpa qawasqanmanta yachasqanchikwanqa anchatam kusikunchik. Chayta yachayqa anchatam yanapawanchik Diospi astawan hapipakunapaq (qaway Isaias 46:10, 11). Chay ‘achkallay-achka runakuna’ utaq kay pachapi kawsaqkunaqa ancha kusisqam tarikunku Jesuswan kuska mana kamachinanku kaptinpas. Bibliapas niwanchikmi ñawpaq tiempopi Diosman sunqu kaqkunapas mana hanaq pachapaq akllasqa kasqankumanta, paykunamanta wakinmi karqa bautizaq Juan hinaspa kamachiq David (Mat. 11:11; Hech. 2:34). Jesus manaraq kay pachaman hamuchkaptin Diosman sunqu kaqkunam kay pacha huertayaptin kawsarimunqaku. Chaypim llapallanchik Jehova Diosta yupaychasunchik hinaspa kuyasqanchikta qawachisunchik.

19. Hanaq pachapaq utaq kay pachapaq kaptinchikpas, ¿imatam llapallanchik ruwananchik?

¹⁹ Jehova Diosqa ‘achkallay-achka runakunatam’ llaqtanman pusamuchkan. Chayqa manam haykapipas qawakurqachu. Chaymi hanaq pachapaq kaspa utaq kay pachapaq kaspanpas runamasinchikkunaman llapallanchik Diosmanta yachachinanchik, chaynapi paykunapas kay pachapi wiñaypaq kawsanankupaq (Juan 10:16). Manapas unaymantam Diospa piñakuynin punchaw qallaykunqa, chaypim chinkachisqa kanqa kay pachapi kamachiqkuna hinaspa pantay religionkuna. Hinaptinmi Diosman sunqu runakuna Jehova Diosta wiña-wiñaypaq kay pachapi yupaychanqaku (Apoc. 7:14).