1. ¿Imanasqam Jehova Diosqa casado vidata qallarichirqa?

 JEHOVA DIOSQA ‘kusisqa Dios’ kasqanraykum ñuqanchikpas kusisqa kananchikta munan (1 Tim. 1:11). Chaymi tukuy imatapas quwarqanchik kusisqa kawsakunapaq (Sant. 1:17). Chayraykutaqmi casado vidatapas qallarichirqa. Casarakuspankum warmiwan qariqa prometenakunku kuyanakunankupaq, respetanakunankupaq hinaspa cuidanakunankupaq. Chayna kawsakuspankuqa kusisqam kanqaku (Prov. 5:18).

2. ¿Imanasqam achka casarasqakuna mana kusisqachu kawsakunku?

² Diosta mana serviq achka casarasqakunam casarakuspanku prometenakusqankutaqa mana cumplinkuchu. Chayraykum mana kusisqachu kawsakunku. Organización Mundial de la Salud nisqanman hinam achka qusakuna warminkuta maqanku, insultanku hinaspa tukuy imata ruwanku. Ichapas runakunapa qayllanpiqa kuyakuyllawan rimapayanku, sapallankupiñataq tukuyta ninku utaq maqanku. Achka qarikunataqmi qawanku qalalla kaqkunatapas a, chaymi warminkuqa mana kuyasqa hinaspa hukmanyasqa sientekunku.

3. ¿Imanasqataq wakin qusakunaqa warminkuta insultanku utaq maqanku?

³ ¿Imanasqataq wakin qusakunaqa warminkuta insultanku utaq maqanku? Ichapas taytanku chayna kasqanrayku wiñasqankuman hina piensarqaku maqakuq kayqa utaq tukuyta niyqa normal kasqanta. Wakin llaqtakunapiñataqmi ninku: “Hukkunapa allin qawasqan kananpaqqa warmintam qariqa controlanan”, nispanku. Wakinkutaqa manam pipas yachachirqachu genionta controlayta. Wakinkuñataqmi qalalla kaqkunata qawasqankurayku  piensanku warmikunaqa kusirikunapaq hinalla kasqankuta. Achka yachaysapa runakunam ninku coronavirus unquy rikurirusqanmantapacha chay sasachakuykuna astawan yapakusqanta. Ichaqa manam ima razonpas kanchu qusakuna warminkuta ñakarichinankupaqqa.

4. ¿Imamantam qusakunaqa cuidakunanku? ¿Imanasqa?

⁴ Diosta serviq qusakunaqa cuidakunankum hawa runakuna hina warmikunamanta mana piensanankupaq. b ¿Imanasqa? Warmikunamanta mana allinta piensaspankuqa Diosta mana serviqkuna hinam warminkuwanpas kanqaku. Chaymi apostol Pablopas Roma nacionpi yachaq hanaq pachapaq iñiqmasinkunata nirqa: “Amayá kay tiempopi runakunapa imayna kawsasqankutaqa qatipakuychikchu”, nispan (Rom. 12:​1, 2). Chaywanmi yachanchik wakin iñiqkunaqa hinallaraq Diosta mana serviqkuna hina piensasqankuta hinaspa kawsasqankuta. Chayraykum cambiananku karqa. Pablopa consejonqa kunan tiempopi qusakunapaqpas ancha allinmi. Wakin iñiqkunaqa Diosta mana serviqkuna hina piensayta qallaykuspankum warminkuta tukuyta ninku utaq maqanku. c Ichaqa, ¿qusakuna imayna kanankutam Diosqa munan? Kay yachachikuypaq textopa nisqanman hina kanankutam.

5. 1 Pedro 3:7 nisqanman hinaqa, ¿imaynam qusakuna warminkuwan kananku?

⁵ (Leey 1 Pedro 3:7). Jehova Diosmi qusakunata kamachin warminkuta respetanankupaq. Chayna kasqankutam qawachinqaku kuyakuywan rimapayaspanku hinaspa paypaq allin kaqkunata ruwaspanku. Kay yachachikuypim yachasun qusakuna warminkuta kuyasqankuta hinaspa respetasqankuta qawachinankupaq imakunata ruwanankumanta. Ichaqa puntatayá yachaykusun imakunata mana haykapipas ruwanankumanta.

IMAKUNATA MANA RUWANANKUMANTA

6. ¿Imaynatam Diosqa qawan warminta maqaq runata? (Rimarimuytaq Colosenses 3:19 nisqanmantapas).

⁶ Manam maqakuqqa kanankuchu. Jehova Diosqa chiqninmi runamasinta mana allin ruwaqkunataqa (Sal. 11:5). Astawanraqmi warminkuta maqaqkunataqa (Mal. 2:16; leey Colosenses 3:19). Kay yachachikuypaq textopa nisqanman hinaqa warminta mana respetaq qusaqa manam Diospa allin amistadninqa kanmanchu. Ichaya mañakusqantapas Diosqa mana uyarinchu.

7. Efesios 4:​31, 32 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam qusakunaqa warminkuta mana rimapayanankuchu? (Qawaytaq “Astawan yachanapaq willakuy” niqtapas).

⁷ Manam nanay simiqa kanankuchu. Wakin qusakunaqa llumpayta piñakuspankum rimasqankuwan warminkuta sientichinku. Diosmi ichaqa chiqnin piñakuq, rabiakuq, qaqchakuq hinaspa nanay simi kaytaqa (leey Efesios 4:​31, 32). d Maypiña kaspankupas qusakuna warminkuta imayna rimapayasqankutaqa Diosqa lliwtam yachan. Warminta sapa kuti qaqchaqqa hinaspa mana kuyakuywan rimapayaqqa casado vidanpipas manam kusisqachu kanqa, manataqmi Dioswanpas kuyachikunqachu (Sant. 1:26).

8. ¿Imatam Jehova Diosqa piensan qalalla kaqkuna qawaymanta? ¿Imanasqa?

⁸ Manam qalalla kaqkunataqa qawanankuchu. Jehova Diosqa chiqninmi qalalla  kaqkunata qawaytaqa. Qalalla kaqkunata qawaq qusaqa Jehova Dioswan amistadnintam peligropi churan, hinaspapas manam warmintaqa respetanchu. e Diosqa manam munanchu qusakuna hukwan huchapakunankutaqa nitaq sunqullankupipas huk warmita munapayanankutaqa. Jesusmi nirqa pipas warmita munapayaspa qawapayaqqa ‘hukwan pierdekuy huchata sunqunpi ruwarusqantaña’ (Mat. 5:​28, 29). f

9. ¿Imanasqam ninchik warmi-qari puñusqankupi kikillanpi piensaspan qaripa mana allin ruwasqankunata Dios chiqnisqanta?

⁹ Puñuspankuqa manam obliganankuchu warminkupa mana munasqan kaqkunata ruwananpaqqa. Wakin qusakuna chayta ruwaptinkum warminkuqa sientekunku abusasqa hina utaq mana kuyasqa hina. Jehova Diosqa chiqninmi kikillanpi piensaspa qusakunapa chayna mana allin ruwasqankutaqa. Payqa munan warminkuta kuyanankutam, valoranankutam hinaspa imayna tarikusqankutawan concienciankuta respetanankutam (Efes. 5:​28, 29). Chaynaqa, ¿imatam Diosta serviq qusaqa ruwanman rimamusqanchik mana allin ruwaykunamanta mayqinmanpas wichiykuspanqa? ¿Imatam ruwanman piensasqantawan ruwasqanta cambiananpaq?

¿IMAYNATAM QUSAKUNA SAQINMANKU MANA ALLIN RUWASQANKUTA?

10. ¿Imanasqataq qusakunaqa Jesusta qatipakunmanku?

¹⁰ ¿Imatam qusakuna ruwanmanku warminkuta llakichiq mana allin ruwaykunata saqinankupaq? Jesustam qatipakunanku. Arí, payqa manamá haykapipas casarakurqachu, chaywanpas apostolninkunawan imayna kasqantam qusakunaqa qatipakunmanku (Efes. 5:25). Yachaykusunyá apostolninkunata Jesus imayna cuidasqanmanta hinaspa imayna rimapayasqanmanta.

11. ¿Imaynam Jesusqa karqa apostolninkunawan?

¹¹ Jesusqa kuyakuq hinaspa respetakuqmi karqa apostolninkunawanqa. Manam paykunataqa haykapipas nanay simiwanqa rimapayaqchu. Paykunamanta aswan atiyniyuq hinaspa kamachiqninku kaspanpas manam haykapipas sientichinanpaq hinaqa rimaqchu utaq ruwaqchu. Aswanqa humilde kaspanmi paykunata serviq (Juan 13:​12-17). Qatiqninkunatapas nirqam: ‘Ñuqamantayá yachaychik, ñuqaqa kani llampu sunqu hinaspa humildem, chaynata ruwaspaqa hawkayaytam tarinkichik’, nispa (Mat. 11:​28-30). Llampu sunqu runaqa manam wañu-wañuchu, aswanqa controlakuqmi, hukkuna piñachiptinpas llampu simillawan rimayta yachaqmi.

12. ¿Imaynatam Jesusqa hukkunata rimapayaq?

¹² Jesusqa rimasqanwanpas hukkunatam consuelaykuq hinaspa hawkayaykachiq. Manam haykapipas nanay simiwanqa rimapayaqchu (Luc. 8:​47, 48). Enemigonkuna kamiptinkupas hinaspa piñarachiyta munaptinkupas ‘manam payqa kutipakurqachu’ (1 Ped. 2:​21-23). Wakinpiqa mana imatapas ninanpaqmi tantiakurqa (Mat. 27:​12-14). Jesustamá Diosta serviq qusakunaqa qatipakunmanku.

13. ¿Imaynam kanqa warmillanman hukllawasqa qusaqa? (Rimarimuytaq Mateo 19:​4-6 nisqanmantapas, qawaytaq fototapas).

¹³ Jesusqa qusakunatam nirqa huk warmiyuqlla kanankupaq. Chaymi taytanpa nisqanmanta rimaspan nirqa: ‘Qariqa [ . . . ] warminmanñam hukllawakunqa’, nispa (leey Mateo 19:​4-6). Griego rimaypi “hukllawakunqa” nispanqa rimachkan “pegakunqa” nispanmi. Chaywanqa nichkan warmi-qari casarasqa kayninku pegamentowan laqasqa hina kananmantam.  Chaymi hukninku ima mana allintapas ruwaruptinqa iskayninku ñakarinku. Warmillanta tukuy sunqunwan kuyaq qusaqa manamá haykapipas qalalla kaqkunataqa utaq ‘mana allin kaqkunataqa qawanqachu’ (Sal. 119:37). Chayna qusaqa sunqunpim tantiakun huk warmita mana munapayananpaq (Job 31:1).

14. ¿Imakunatam mana allin ruwaq qusa ruwanan Jehova Dioswan hinaspa warminwan allin kananpaq?

¹⁴ Warminta tukuyta niq utaq maqaq qusaqa, ¿imakunatam ruwanman warminwan hinaspa Dioswan allin kananpaq? Huk, chay ruwasqan mana allin kasqantam riqsikunan. Jehova Diosqa lliwtam qawamuchkan, paymantaqa manam imapas pakasqachu (Sal. 44:21; Ecl. 12:14; Heb. 4:13). Iskay, warminta mana allin ruwasqanta saqispanmi imayna kasqanta cambianan (Prov. 28:13). Kimsa, riqsikuspanmi warminta hinaspa Diosta sunqumanta ninan pampachaykunanpaq (Hech. 3:19). Diostam ruegakunan imayna piensasqanta, rimasqanta hinaspa ruwasqanta controlakunanpaq, ninantaqmi cambiayta munananpaqpas (Sal. 51:​10-12; 2 Cor. 10:5; Filip. 2:13). Tawa, Diosta mañakusqanman hinam ruwanan, hinaspapas nanay simiwan rimaytawan maqakuq kaytam chiqninan (Sal. 97:10). Pichqa, chayllam punta apaqkunata ninan yanapaykunanpaq, paykunaqa kuyakuywanmi yanapaykunqaku (Sant. 5:​14-16). Suqta, kamasmi tantiakunan chay mana allinkunaman kaqmanta mana wichiykunanpaq imakunata ruwananpaq. Qalalla kaqkunata qawaq qusapas chaykunatam ruwanan. Diosmi yanapanqa cambiananpaq kallpanchakusqanpiqa (Sal. 37:5). Ichaqa manam warminta sientichiq kaqkunallatachu saqinan, aswanqa kuyaytawan respetaytam yachanan.

¿IMATAM RUWANMANKU WARMINKU KUYASQA TARIKUNANPAQ?

15. ¿Imaynatam qusaqa warmin kuyasqanta qawachinman?

¹⁵ Kuyasqantam qawachinan rimasqanwan hinaspa ruwasqanwan. Casado vidanpi kusisqa kawsakuq qusaqa sapa punchawmi warmin kuyasqanta qawachin (1 Juan 3:18). Diosta serviq qusaqa chaytam qawachinman  makichanta hapiykuspan utaq abrazaykuspan. Warmin huklawpi kaptinqa celularwanmi mensajeta apachinman imaynalla kasqanta tapuspan. Wakinpiqa waytachata utaq ima regalochatapas quspanmi warminta mayna kuyasqanta ninanpaq tarjetachapi qillqarunman. Chaykunata qusa ruwaptinqa warminmi kuyasqa hinaspa respetasqa tarikunqa, hinaspapas casado vidankupim kusisqa kawsakunqaku.

16. ¿Imanasqataq qusaqa warminta alabaykunan?

¹⁶ Valorasqantawan agradecekusqantam ninan. Imanasqa anchata valorasqanmanta niptinqa kusisqam hinaspa kuyasqam warminqa tarikunqa. Chayna qusaqa sapa kutim agradecekunqa yanapananpaq tukuyta warmin ruwasqanmanta (Col. 3:15). “Allinkunata rimaspan” sunqumanta alabaykuptinqa kuyasqa hinaspa respetasqam tarikunqa, manataqmi qusanmantaqa iskayrayanqachu (Prov. 31:28).

17. ¿Imaynatam qawachinman warmin respetasqanta?

¹⁷ Cuidananmi hinaspa respetananmi. Warminta kuyaq qusaqa Jehova Diospa qusqan ancha valorniyuq regalota hinam cuidanqa (Prov. 18:22; 31:10). Chaymi runakunapa qayllanpipas chaynataq iskayllanku kaptinkupas kuyakuywan imatapas ruwaspan warminpa ima piensasqantapas respetanqa. Manataqmi warmi-qari puñusqankupiqa mana munasqan kaqkunata utaq pinqachinanpaq kaqkunata ruwananpaqqa hikutanqachu, aswanqa conciencianpa nisqantam respetanqa. g Chaymantapas, kikinmi kallpanchakunqa Diospa nisqanta kasukuspan allin concienciayuq kananpaq (Hech. 24:16).

18. ¿Imata ruwanankupaqmi qusakuna tantiakunanku? (Qawaytaq “ ¿Imakunatam ruwawaq warmikita respetaspaqa?” niqtapas).

¹⁸ Qusakuna, warmikichikta kuyanaykichikpaq hinaspa respetanaykichikpaq tukuy ima ruwasqaykichiktaqa Jehova Diosqa anchatam valoran. Warmikichikta hukmanyachiq mana allin ruwaykunata saqinaykichikpaq tantiakuspayá kuyakuyllawan rimapayaychik hinaspa allinta cuidaychik. Chayta ruwaspaykichikmi qawachinkichik kuyasqaykichikta hinaspa valorasqaykichikta. Warmikichikta kuyaspaykichikqa hinaspa respetaspaykichikqa Dioswanmi allin amistad kankichik. Chayqa imamantapas aswan allinmi (Sal. 25:14).