Tukunqañam lliw ñakariykunaqa
Tukunqañam lliw ñakariykunaqa
“Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi.” (DEUTERONOMIO 32:4.)
1, 2. (a) ¿Imanasqam anchata kuyanchik wiñay kawsaypaq suyakuyninchikta? (b) ¿Imanasqataq achka runakuna mana iñinkuchu Mosoq pachapi wiñay kawsay prometeq Diospi?
¿GUSTASUNKICHU piensariyta Mosoq pachapi imayna kawsay kananmanta? Piensarichkankipaschá reqsiykuyta kay sumaqllaña allpanchikta hinaspa imaymana chaypi kawsayniyoqkunata. Ichapas kusirikunki kay Pachata imayna cuidanapaq hinaspa sumaqllaña huerta kananpaq piensasqaykiwan. Otaq piensarichkankipaschá munasqaykikunata rurayta: cuadrokuna pintayta, wasikuna hatarichiyta, takiyta, otaq chay tiempopi imaymana ruranaykita kunan tiempoyki mana haypasusqaykirayku. Imayna kaptinpas anchatachá haypayta munanki Bibliapa nisqanman hina “cheqap wiñay kawsayta”, chayna kawsanapaqmi Jehová Dios unanchawarqanchik (1 Timoteo 6:19).
2 ¿Manachu kusikunapaq hinaspa agradecekunapaq hina Bibliapa nisqanman hina sumaq suyakuyninchikmanta rimayqa? Ichaqa achkam ninku chayqa mosqoy hinalla mana yachayniyoqkunallapaqmi nispa. Chaynallataqmi mana iñinkuchu Mosoq pachapi wiñay kawsay prometeq Diospi, ¿imanasqa? Wakinkunam mana iñinkuchu mana allinkunallataña qawaspanku. Ninkum sichu tukuy atiyniyoq hinaspa kuyakuq Dios kaptinqa, manachá ñakariykunawan mana allinkunaqa kanmanchu, nispa. Paykunaqa segurom kanku imaynam mana allinkunata permiteq Diosqa manam kanmanchu, sichu kaptinqa, mana atiyniyoqchá otaq manam ñoqanchikpiqa reparanchu, nispa. Cheqaptapunim Satanasqa qawachirqa runakunapa yuyayninta tutayarachinanpaq ancha yachayniyoq kasqanta (2 Corintios 4:4).
3. ¿Ima sasa tapukuypa kutichiyninta entiendenankupaqmi yanapachwan, hinaspa imanasqam ñoqallanchik chaytaqa atichwan?
3 Satanaspa hinaspa runakunapa yachayninwan engañasqa runakunata yanapanapaqmi, Jehová Diospa testigonkunaqa ancha favorecesqa kanchik (1 Corintios 1:20; 3:19). Entiendenchikmi imaynam runakunaqa mana iñinkuchu Bibliapa promesankunapiqa Jehová Diosta mana reqsisqankurayku. Ichapas mana yachankuchu sutinta nitaq sutinpa ima ninantapas hinaspapas manachusmi imallatapas yachankuchu Jehová Diospa suma-sumaq kayninkunamanta nitaq reqsinkuchu imayna kasqantapas. Ñoqanchikmi ichaqa favorecesqa kanchik chaykunamanta yachasqanchikwan. Chayraykum allin kanman yuyayninkupi ‘tutayasqa’ kaqkunata imayna yanapanapaq yuyariyninchik, kay sasaniraq tapukuypa kutichiyninta tarinankupaq: ¿imanasqam Dios permiten mana allinkunatawan ñakariykunata? (Efesios 4:18.) Puntataqa yachasunchikmi imaynatam allintapuni tapukuykunapa kutichiyninkunata kutichichwan, hinaspam qawasunchik imaynatam Jehová Diospa suma-sumaq kayninkuna qawakun kay mana allinkuna imayna allichananpaq tanteasqanpi.
Tapukuyta imayna kutichinamanta
4, 5. ¿Imatam puntataqa rurananchik pipas imaraykum Dios permiten ñakariyta nispa tapuwaptinchik? Explicay.
4 ¿Imaynatam kutichinchik imaraykum Dios permiten ñakariyta nispa pipas tapuwaptinchik? Puntataqa ichapas Eden huertapi qallarisqanmantapacha lliw pasakusqanmanta yachachinchik. Wakin kutipiqa allinmi kanman chayna kutichiyqa, ichaqa ancha allinraqmi kanman tapukusqanta imayna kutichinapaq piensariyninchikqa (Proverbios 25:11; Colosenses 4:6). Qawarisun kimsa yanapakuykunata manaraq tapukuyninta kutichichkaspa.
5 Punta kaq: runamasinchikkuna mana allinkunawan hukmanyaptinkuqa, icha paypas otaq ayllunkunapas ñakarirqaku. Chaynaqa ancha allinmi kanman sonqomanta sientesqankuta sienteyninchikqa. Apostol Pablom cristianokunata nirqa: “Waqaqkunawan waqaychik”, nispa (Romanos 12:15). ‘Sientinakuspanchikmi’ ichapas kallpanchachwan (1 Pedro 3:8). Paypi reparasqanchikta musyakuptinqa, ichapas astawan uyariyta munawasunchik.
6, 7. ¿Imanasqataq runamasinchikta alabachwan Bibliamanta sonqomantapuni tapuwaptinchik?
6 Iskay kaq: runakuna sonqomanta tapuwaptinchikqa alabasunchik. Wakinkunam ninku chayna tapukusqankuwanmi qawachichkanku mana iñiyniyoq otaq mana respetoyoq kasqankuta. Ichapas religionkunapi punta apaqkunapas chaynata ninku. Ichaqa manam chaynachu, ñawpa tiempopi sonqo runakunapas chaynatam tapukurqaku. Ejemplopaq, salmista Davidpas tapukurqam: “Dios Taytalláy ¿imanasqataq sayakuchkanki llumpay karu-karupiqa? ¿Imanasqataq pakakuchkanki sasachakuy tiempopiqa?”, nispa (Salmo 10:1). Chaynallataqmi Diosmanta willakuq Habacuc runapas tapukurqa: “Dios Taytalláy ¿haykapikamataq mana uyariykuwankichu qayakamusqaytaqa? ¿Haykapikamataq mana salvaykuwankikuchu daño ruraymanta qaparimuchkaptiyqa? ¿Imanasqataq qawachiwachkanki mana allin ruraykunataqa? ¿Imanasqataq rikuchiwachkanki sasachakuykunataqa?”, nispa (Habacuc 1:2, 3).
7 Chay sonqo runakunaqa anchatam Diostaqa respetarqaku. ¿Qaqcharqachu Dios chay tapukusqankumanta? Manam, aswanmi Jehová Diosqa allinpaq qawarqa Bibliapi kay tapukuykuna rikurimunanta. Kunan tiempopi sasachakuykunawan hukmanyaq runamasinchik ichapas espiritual mikuymanta yarqaywan hina kachkan otaq Bibliallapi rikurimuq chay tapukuykunamanta yachayta munachkan. Yuyarisunchik Señorninchik Jesucristopas alabarqam espiritual mikuymanta yarqaywan kaqkunata otaq “Diostam necesitani” niqkunatapas (Mateo 5:3). Mayna kusikuymi runamasinchikkunata yanapayqa Jesuspa nisqan kusikuyta tarinankupaq.
8. ¿Ima pantay yachachikuykunam achka runakunata pantachin hinaspa ñakarichikuq Dios kasqanta piensachin? ¿Imaynatam yanapachwan?
8 Kimsa kaq: ichapas runamasinchikta yachachinanchik ñakariykunamanta Dios mana huchayoq kasqanmanta. Achka runakunatam yachachinku kay pachata Dios kamachisqanta hinaspa ñawpa tiempomantaraq hamuq tiempopi imam pasawananchikmanta yachasqanta chaynataq ñakarichiwananchikpaq mana explicay atina razonniyoq Dios kasqanta. ¡Mayna llullakuymi chayqa! Kay yachachikuykunam Diosta mana allinta hina qawachin, chaymi mana allinkunamantawan ñakariykunamanta huchachan. Chayraykum Diospa Palabranta servichikuspanchik kaykunamanta allintapuni yachachinanchik (2 Timoteo 3:16). Jehová Diosqa manam kay pachapi mana allin kaqkunataqa munaychakunchu, aswanqa Diablom (1 Juan 5:19). Jehová Diosqa manam ñawpaqmantaraqchu tantearurqa imam pasawananchikta, aswanqa allin otaq mana allin akllakuyniyoqtam unanchawarqanchik (Deuteronomio 30:19). Jehová Diosqa manataqmi mana allinkuna qallarichiqchu, aswanqa cheqninmi mana allinkunata hinaspapas mana huchayoq ñakariqkunapim interesakun (Job 34:10; Proverbios 6:16-19; 1 Pedro 5:7).
9. ¿Ima yanapakuykunatam “allin yuyayniyoq confianza sirviente” qowarqanchik imarayku Dios ñakariy permitisqanmanta yachachinapaq?
9 Tapukusqanta imayna kutichinapaq musyaruspaqa, atisunchá imarayku Jehová Dios ñakariykunata permitisqanmanta yachachiyta. Yanapawananchikpaqmi “allin yuyayniyoq confianza sirviente” qowarqanchik achka yanapakuykunata (Mateo 24:45-47). 2005-2006 “Diosta Kasukuy” nisqan Distrito asambleakunapim lloqsimurqa Pronto acabará el sufrimiento nisqan tratado. ¿Reqsichkanchikñachu yachachikuyninkunata? 157 rimaykunapi rurasqa ¿Qué enseña realmente la Biblia? nisqan libropas, huk kaqnin capitulonpim sumaqta kay tapukuymanta yachachichkan. Allintapuni kay qellqakunata servichikusun Bibliapa nisqanman hina Eden huertapi Jehová Diospa imayna kamachikuynin iskayrayachisqa kasqanmantawan imarayku ñakariykunata permitisqanmantapas sumaqta yachachisqanrayku. Yuyarinanchikmi kaykunamanta rimaspaqa imamantapas aswan allin kaq yachaymanmi kallpanchachkanchik: Jehová Diospa yachayninmanta hinaspa suma-sumaq kayninkunamantapas yachanankupaq.
Jehová Diospa suma-sumaq kayninkunamanta yachachisun
10. ¿Ima entiendeytataq runakuna sasachakunku? ¿Imataq yanapanman allinta entiendenankupaq?
10 Satanaspa kallpanchayninwan runakuna kamachikunankupaq Jehová Dios saqesqanmanta yachachispanchikqa, Jehová Diospa suma-sumaq kayninkunamanta yachachisun. Achkam yachanku Diosninchik Tukuy atiyniyoq kasqanta. Chayna kaptinpas sasatam entiendenku imanasqam tukuy atiyninwan Dios ñakariykunatawan mana allinkunataqa chaylla tukuchinchu. Manapaschá Jehová Diospa kay suma-sumaq kayninkunatapas musyankuchu: yachayniyoq, chuya, justo hinaspa kuyakuq kasqanmanta. Jehová Diosqa lliw sumaq kayninkunatam allintapuni qawachin, chayraykum Biblia paymanta nin: “Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi”, nispa (Deuteronomio 32:4). ¿Imaynatam Jehová Diospa suma-sumaq kayninkunamanta yachachichwan kayna tapukuykunata rurawaptinchik? Ejemplokunata qawarisun.
11, 12. (a) Adanwan Eva huchallikuruptinku, ¿imanasqam pampachayqa paykunapaqqa mana karqachu? (b) ¿Imanasqam Jehová Diosqa manaña wiñaypaq hucha kananta saqenqachu?
11 ¿Manachu Jehová Dios pampachaylla pampachaykunman karqa Adantawan Evata? Chay huchapaqqa manam pampachayqa kanmanchu. Mana huchayoq kaspankum kikinkumantapuni yachachkaspanku Jehová Diospa kamachikuyninta qepancharqaku hinaspam Satanastaña kasukurqaku. Manataqmi huchankumantapas wanakurqakuchu. Sichu pipas imarayku Jehová Dios mana pampachaykusqanmanta tapuwaptinchikqa, nichkankum imaraykum Diosqa kamachikuyninta qepanchaykuspan huchankutawan contranpi churakusqankutapas mana qonqaykurqachu. Kay tapukuyta kutichinapaqqa Diospa chuya kasqanmantam yachananchik (Exodo 28:36; 39:30).
12 Bibliapiqa pachakninpim Jehová Diospa chuya kayninmanta riman, ichaqa llakikunapaq hinam aslla runakuna kaymanta entiendenku. Jehová Diosqa chuyam, huchakunamantapas sapaqchasqam kachkan (Isaias 6:3; 59:2). Huchata chinkachinanpaqpas arreglotam rurarqa, manapunim saqenqachu wiñaypaq kanantaqa. Sichu Jehová Dios huchata wiñaypaq kananta saqeptinqa, manañam hamuq punchawkunapaqqa ima suyakuypas kapuwanchikmanchu (Proverbios 14:12). Tiempollanpim tukuy unanchasqanta chuya kasqanman tikrachinqa. Chaynapunim kanqa, Jehová Diospa munaynin kasqanrayku.
13, 14. ¿Imanasqataq Jehová Dios Eden huertapi rebeldekunata mana wañuchirqachu?
13 ¿Manachu wañuchinman karqa Eden huertapi rebeldekunata hinaspa mosoqmanta huk runakunataña unanchanman karqa? Atinmanyá karqa, chaymi mana allin ruraqkunata puchukachinqaña. Chaymi tapukunku: “¿Imanasqam mana chaynata rurarqachu kimsallaraq huchallikuqkuna kachkaptinkuqa? ¿Manachu chaywan entero pachapi huchawan ñakariy yapakunanta harkakunman karqa?” ¿Imanasqataq Jehová Diosqa chaynata mana rurarqachu? Deuteronomio 32:4 kaynata nin: “Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi”, nispa. Jehová Diosqa anchatam kuyan justo kaytaqa. Payqa ‘kuyanmiki allin ruraytaqa’ (Salmo 37:28). Allin rurayta kuyaspanmi mana wañuchirqachu Eden huertapi rebeldekunata. ¿Imanasqam chaynata ninchik?
14 Diospa contranpi Satanaspa hoqarikuyninmi iskayachirqa Diospa alli-allin kamachikusqanta. Chayraykum Jehová Dios justo kasqanrayku saqerqa Satanaspa nisqan sichu cheqap otaq llulla kasqanta qawachinanpaq. Sichu rebeldekunata chaylla wañurachinman karqa hinaptinqa manachá chaywanpas allichakunmanchu karqa Diospa contranpi Satanaspa rimasqanqa. Aswanmi Jehová Diospa ancha atiyniyoq kasqan qawakunman karqa, ichaqa manam atiynintachu Satanasqa iskayrayachichkarqa. Chaymantapas Diosqa Adantawan Evatam nirqaña wawa-churiyoq kanankupaq, kay Pachata huntaspanku cuidanankupaq hinaspa tukuy kaqta munaychakunankupaq (Genesis 1:28). Sichu Jehová Dios Adantawan Evata chaylla wañurachinman karqa hinaspaqa yanqapichiki tukunman karqa runakunapaq munasqanqa. Jehová Dios justo kasqanraykum chaytaqa permitinmanchu, paypa palabranqa siemprepunim cumplikun (Isaias 55:10, 11).
15, 16. Pipas Eden huertapi pasakusqanmanta ‘tanteasqanman hina’ imayna allichaymanta niwaptinchik, ¿imaynatam yanapachwan?
15 ¿Jehová Diosmanta pipas aswan yachayniyoqraq kanmanchu rebeldekunapa rurasqanta allicharunanpaq? Kanmi chay sasachakuy “imayna allichanapaq” niqkuna, ichaqa ¿manachu chaynata nispanku Diosmanta aswan yachayniyoq kasqankuta nichkanmanku? Ichapas mana yachay tukuspankuchu chaynata ninku, ninkupaschá Jehová Diosta hinaspa ancha yachayninta mana reqsispanku. Roma llaqta cristianokunaman cartasqanpim apostol Pablo Diospa yachayninmanta astawan rimarqa. Jehová Diospa ‘manaraq pipapas yachasqan yachayninmantam’ rimarqa, munaychakusqan Gobierno sonqo runakunata huchamantawan wañuymanta librananpaq hinaspa Diospa sutintapas chuyanchananpaq. ¿Imatam apostol Pablo Diospa yachayninmanta nirqa? Pablom cartanta qellqayta tukuspan nirqa: “¡Jesucristoman hapipakuspayá tukuy yachaq sapallan Diosninchikta wiña-wiñaypaq yupaychasun! Amén”, nispa (Romanos 11:25; 16:25-27).
16 Pablom yacharqa Jehová Dioslla tukuy “yachaq” kasqanta. ¿Pi huchayoq runataq tantearunman mayqan kaq sasachakuytapas allicharuyta, aswanraq Diospa contranpi rimakusqanta? Runamasinchiktapas kallpanchananchikmi ‘tukuy imapas yachaq’ Diosta ñoqanchik hina manchakunankupaq (Job 9:4). Jehová Diospa yachayninmanta aswanta yachaspanchikmi, astawan confiasunchik sasachakuykunata imayna allichasqanpi (Proverbios 3:5, 6).
Jehová Diospa suma-sumaq kayninta chaninchasun
17. ¿Imaynatam yanapanman imarayku ñakariy kasqanmanta tapukuqkunata, Jehová Diospa kuyakuyninmanta entiendeyninku?
17 “Diosqariki kuyakuqllañam.” (1 Juan 4:8.) Kay sumaqllaña palabrakunawanmi Bibliaqa qawachiwanchik Jehová Diospa suma-sumaq kayninta, chay sumaq kayninmi munayllapaqña lliw hukmanyasqakunata hawkayachinanpaq. Jehová Diosmi kuyakuyninta qawachiwarqanchik wañuchiwaqninchik huchata chinkachinanpaq tukuy rurasqanpi. Kuyawaspanchikmi Adanpatawan Evapa huchasapa mirayninman sumaq suyakuyta qorqa, chaynataq payman asuykunapaq hinaspa favorninta chaskinapaqpas churinta qowarqanchik. Kuyakuyninpim Jehová Diosqa huchanchikmanta pasaypaqta librawananchikpaq kañasqa ofrendata hina qorqa chaynapi wiñay kawsayta chaskinanchikpaq (Juan 3:16). Kuyawaspanchiktaqmi runakunawan pacienciakurqa, hinaspa tiempota qorqa achka runakuna Satanaspa contranpi churakunankupaq chaynataq Jehová Dios Kamachiqnin kananta akllakunankupaqpas (2 Pedro 3:9).
18. ¿Imanasqataq favorecesqa sientekuchwan? ¿Imamantam yachachkasun qatiqnin yachachikuypi?
18 Terrorismo desgracia pasakusqanmanta yuyarikusqanpim, huk pastor achka runakunaman rimaspan nirqa: “Manam yachanchikchu imaraykum Dios ñakariytawan mana allinkuna kananta permiten”. ¡Mayna llakikunapaqmi rimasqanqa! ¿Manachu ñoqanchik ancha favorecesqa kanchik kay tapukuypa kutichiyninta yachasqanchikwan? (Deuteronomio 29:29.) Jehová Dios, justo, yachayniyoq hinaspa kuyakuq kasqanraykum, cheqaptapuni yachanchik lliw ñakariyta chinkachinanmanta. Chaytaqa ruranqapunimá prometewasqanchikrayku (Apocalipsis 21:3, 4). Ichaqa, ¿imataq pasanqa lliw wañukuqkunawan? ¿Eden huertapi pasakusqanmanta imayna allichasqanwan, mana suyakuyniyoqtachu Jehová Dios wañuqkunata saqerunman karqa? Manapunim. Kuyakuyninpitaqmi Diosninchikqa sumaq suyakuyta qonqa: wañuymanta kawsarimuyta. Chaymantam qawachkasunchik qatiqnin yachachikuypi.
¿Imaynatam kutichichwan?
• ¿Imatam nichwan pipas imaraykum Dios permiten ñakariyta nispa niwaptinchik?
• ¿Imaynatam Diosninchik qawachirqa chuya hinaspa justo kasqanta Eden huertapi runapa mana kasukusqanta imayna allichasqanpi?
• ¿Imanasqam runamasinchikkunata yanapananchik Jehová Diospa kuyakuyninmanta aswan allinta entiendenankupaq?
[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]