Jehová Diosqa allin ruraytam kuyan

“Ñoqa Jehová Diosmi, kuyani allin rurayta.” (ISAIAS 61:8, Versión Moderna.)

1, 2. a) ¿Ima ninantaq allin ruray hinaspa mana allin rurayqa? b) ¿Ima nintaq Biblia Jehová Diosmanta hinaspa paypa allin ruraq kasqanmantapas?

ALLIN rurayqa mana pimanpas sayapakuspa allin kaqta ruraymi. Mana allin rurayñataqmi pimanpas sayapakuspa mana allinpaq hapispa yanqamanta ñakarichiy.

² Moisesmi yaqa kimsa waranqa pichqa pachak watapiraq Llapallan Kamachiq Jehová Diosmanta nirqa: “Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi [. . .]. Payqariki confiakunapaq Diosmi. Paypiqa manam kanchu mana allinqa”, nispa (Deuteronomio 32:4). Chaymanta qanchis pachak watakuna masninraq pasaruptinmi, Isaiasta Dios yuyaycharqa kaynata qellqananpaq: “Ñoqa, Jehová Diosmi, kuyani allin rurayta” (Isaias 61:8, Versión Moderna). Chaymantañataq punta pachak watapi apostol Pablopas nirqa: ‘¿Diosqa mana allintachu rurachkan? ¡Manapunim!’, nispa (Romanos 9:14). Hina chay tiempollapitaqmi apostol Pedropas nirqa: “Diosqa manam pimanpas sayapakunchu, payqa chaskinmi lliw nacionkunapi payta kuyaspa manchakuywan allin ruraq runakunataqa” nispa (Hechos 10:34, 35). Cheqaptamá, Jehová ‘Diosqa kuyanmiki allin ruraytaqa’ (Salmo 37:28; Malaquias 3:6).

Mana allin ruraymi munaychakuchkan

3. ¿Imaynatam rikurirqa mana allin ruray kay pachapi?

³ Allin rurayqa kunan tiempopiqa manam ancha kanñachu. Tukuy kawsakuyninchikpim mana allinkunata rurawanchikman llamkasqanchikpi, escuelapi, llaqtapi kamachikuqkuna hinaspa ayllunchik ukupipas. Chaynamá, mana allin rurayqa manam kay tiempollapichu. Punta kaq tayta-mamanchik Diospa kamachisqanta mana kasukuptinkum mana allin ruraykuna qallarirqa, Satanasman  tikrakuruq mana kasukuq angel kallpanchaptin. Adanwan Eva hinaspa Satanasmi mana allinta rurarurqaku Diospa qosqan libre kayninkuta mana allinta servichikuspanku. Chayna mana allin rurasqankuwanmi llapallan runakunata churarunku ancha-ancha ñakariyman hinaspa wañuymanpas (Genesis 3:1-6; Romanos 5:12; Hebreos 2:14).

4. ¿Hayka tiempoñam runakunata mana allin ruraykuna ñakarichichkan?

⁴ Eden huertapi huchallikusqankumanta soqta waranqa wataña pasaruptinpas hinallam mana allin rurayqa runakunata ñakarichichkan. Manamá admirakunapaqchu, Satanasmi kay pachapa diosninqa (2 Corintios 4:4). Payqa llullallañam hinaspa llullakuqkunapa taytanmi, Jehová Diospa contranpi llullakuspa mana allinta rimaqmi (Juan 8:44). Satanasqa tukuy tiempopim llumpay mana allinkunata rurarqa. Noepa tiemponpi manaraq Sinchi para chayamuchkaptinmi, Dios qawarqa: “kay pachapi runakunaqa llumpay mana allin rurayllapiña kasqankuta chaynataq piensasqankupas, lliw yuyayninkupas sapa punchaw mana allinllaña kasqanta”, yaqa llapanpiqa chaynam karqa Diablo kallpanchaptin (Genesis 6:5). Chaynallataqmi Jesuspa tiemponpipas karqa, chaymi pay nirqa: “Sapa punchawpaq sasachakuykunaqa amañayá hatunyachunchu” nispa, otaq sapa punchawpaq llakikuykuna hinaspa mana allin ruraykunapas (Mateo 6:34). Chaymi Bibliaqa mana yanqachu nin: “Yachasqanchikpi hinam kunankama Diospa tukuy ima unanchasqankuna ñakarichkan”, nispa (Romanos 8:22).

5. ¿Imanasqataq mana allin ruraykunaqa kunan tiempopi aswan kachkan?

⁵ Chaynaqa, tukuy tiempopi runakunapa kawsasqankupiqa llumpay mana allin ruraykunallañam karqa. Kunanpas mana allin rurayqa aswanraqmi yapakurun. ¿Imanasqa? Kay pachapi mana allin ruraykunam achka watakunaña ‘tukunan tiempopi’ kachkan hinaspa tukuynin hichpaykamusqanraykum “sasallaña” kachkan. Bibliam willarqaña kay tukupay tiempopi runakunam kananku karqa “kikillanpaq munaqkuna, qollqella kuyaqkuna, hatun tukuspa alabakuqkuna, Dios insultaqkuna, [. . .] mana reqsikuqkuna, huchallapi purikuqkuna, mana kuyakuqkuna, mana pampachay munaqkuna, runakunapa contranpi rimaqkuna,  mana controlakuqkuna, mana llakipayakuqkuna, allin kaqkunapa contranpi kaqkuna, runamasin traicionaqkuna, loco hina ruraqkuna, hatun tukuqkuna” (2 Timoteo 3:1-5). Kaykunam imaymana mana allinkunata rikurichin.

6, 7. ¿Ima llumpay mana allinkunawanmi kay tiempokunapi runakuna ñakarinku?

⁶ Kay pachak wata pasaqmi qawachiwanchik enteron pachapi mana allin ruraykunaqa ima tiempomantapas llumpayllaña kasqanta. Kay watakunapiqa achkallañam guerrakunapas karqa. Ejemplopaq, ñawpa tiempokunamanta wakin willakuqkunam tanteaspanku ninku enteron pachapi iskay kaq hatun guerrapim wañururqaku pichqa chunka otaq soqta chunka millonninpi runakuna, yaqa llapanpiqa manam soldadokunachu karqaku aswanmi yanqamanta wañurqaku: qarikuna, warmikuna hinaspa wawakunapas. Chay guerra tukuruptinmi, huk guerrakunapipas achka millonninpi runakuna wañurqaku, paykunapas yaqa llapallanqa manam soldadokunachu karqaku. Satanasmi rurachin chayna mana allin ruraykunata Jehová Dios pisi tiempollamanta chinkachinanta yachakusqanrayku. Bibliam kaynata willakun: “Diabloqa piñasqallañam uraykaramun qamkunaman, payqariki yachachkanmi pisi tiempoyoqllaña kasqanta”, nispa (Apocalipsis 12:12).

⁷ Sapa wata armakunapi hinaspa soldadokunapi gastasqankum masyanraq huk billon dolarpi qollqeta. Ichaqa pachak millonninpi runakunapam mana qollqenkupas kanchu imapas necesitasqankuta rantinankupaq. Piensariy haykatachá yanapakunman hawka kanapaq chay qollqeta qoptinkuqa. Yaqa waranqa millon runakunapam mana mikunankupaqpas kanchu, ichaqa wakin runakunapañataq puchuchkanraq. Chaynataq yaqa pichqa millon wawakunam yarqaymanta sapa wata wañunku, chaynatam willakun Naciones Unidas nisqa. ¡Kayqa mana allin ruraymá! Chaymantapas piensariytaq kaypi, manaraq naceq wawachakunatam sapa wata abortaspa wañuchinku yaqa tawa chunkamanta soqta chunka millonta hina. ¡Mayna mana allin ruraymá kaypas!

8. ¿Pillataq allin ruraytaqa runakunapaq apamunman?

⁸ Kay allpapi kamachiqkunaqa manam atinkuchu runakunata  ñakarichiq hatun sasachakuykuna allichaytaqa, nitaq imataña ruraspankupas allinyachinqakuchu. Diospa Palabranqa willarqañam kunan tiemponchikpi, mana allin runakunawan engañaq runakuna aswan mana allinmanraq chayanankumanta, pantachispankum paykunapas pantachisqa kanankumanta (2 Timoteo 3:13). Mana allin rurayqa llumpay sapichasqam maypipas kachkan chaymi runaqa chinkachiyta mana atinchu. Chaytaqa allin ruraq Diosllam chinkachinqa. Payllataqmi Satanastawan demoniokunata hinaspa mana allin ruraqkunatapas chinkachinqa (Jeremias 10:23, 24).

Manam yanqamanta preocupakuychu

9, 10. ¿Imanasqataq Asaf hukmanyarurqa?

⁹ Ñawpa tiempopim, Biblia qellqaqkunapas tapukurqaku imanasqam runakunapaq Diosqa manaraq apamurqachu allin kawsakuyta. Kaymanta huk ejemplota qawasunchik. Salmo 73 nisqa capitulopa qallariyninpim rikurin Asaf runapa sutin, payqa yaqapaschá rey Davidpa tiemponpi reqsisqa Leviy castamanta takikuna tocaq karqa otaq Asafpa familianmanta takikuna tocaq mayqan ayllunpas karqa. Asafmi mirayninkunapiwan takinakunata qellqarqaku, kaytaqa achka runapa qayllanpi Diosta yupaychasqankupi servichikurqaku. Ichaqa huk kutipim kay takikunata qellqaq espiritualpi hukmanyasqa tarikurqa. Qawarqataqmi mana allin ruraqkuna kapuqniyoq kaspanku hawkallaña kusisqa kawsakusqankutapas.

¹⁰ Chaymi kaynata nirqa: “Alabakuqkunamantam ñoqaqa envidiakurqani. Mana allin ruraqkuna apuyasqantam qawarqani. Paykunaqa manapunim ñakarinkuchu wañuspapas. Paykunaqa wiray-wiray kallpasapamya kachkankupas. Manam ñakarinkupaschu wakillankuna hinaraqqa. Manam sasachakunkuchu wakillankuna hinaraqqa”, nispa (Salmo 73:2-8). Ichaqa tiempopa pasasqanman hinam, musyakururqa pantasqanmanta (Salmo 73:15, 16). Hinaspam chayna mana allin piensasqanta saqerunanpaq kallpanchakurqa, chaywanpas manamá allintachu entienderqa imanasqam allin runakuna ñakariptin mana allin runakunañataq hawkalla kawsakusqankumanta.

11. ¿Imatam Asaf entienderurqa?

 ¹¹ Chaywanpas Diosman sonqo Asaf runaqa entienderurqam chay mana allin runakunata imam pasananta: paykunatam Jehová Dios cuentata mañanqa (Salmo 73:17-19). Davidmi qellqarqa: Jehová “Diospi confiakuspa kasukuypuni payllata. Hatunchaspam qoykusunki dueñoyanayki allpata. Puchukaqtam qawaykunki mana allinlla ruraqta”, nispa (Salmo 37:9, 11, 34).

12. a) ¿Imatam Jehová Diosqa ruranqa mana allin ruraykunawan? b) ¿Imaynam tarikunki mana allin ruraykunata Jehová Dios chinkachinanmanta yuyaymanaspayki?

¹² Tiempollanpim munayninman hina Jehová Diosqa Allpamanta chinkachinqa mana allin ruraykunata. Diosman sonqo cristianokunapas kaypiqa sapa kutim yuyaymanananku. Ama haykapipas qonqasunchu, Jehová Diosqa paypa contranpi churakuqkunataqa chinkachinqam hinaspa munasqanman hina kawsaqkunamanmi allinkunata qonqa. “Diosqa llapallantam qawapayallachkan. Payqariki lliw runatam qawapayaykuchkan. Qawallachkantaqmi allin ruraq runatapas. Qawallachkantaqmi mana allin runatapas. Cheqnillanmi payqa daño ruraqkunatapas. Paykunapa hawanmanmi paraykachimunqa ruparichkaq sansatawan asufrekunata. Kanananaq vientokunawanmi castiganqa [. . .]. Tayta Diosqariki allin ruraq kasqanraykum kuyapayan allin ruraq runakunataqa.” (Salmo 11:4-7.)

Mosoq pachapi allin ruraykuna kaptin

13, 14. ¿Imanasqam mosoq pachapi allin ruraykunallaña kanqa?

¹³ Satanaspa munaychakusqan kay pachapi mana allin ruraykunata Jehová Dios puchukachiptinmi, qallarinqa mosoq pachapi suma-sumaq kawsakuy. Chay mosoq pachapiqa Diospa Gobiernonmi munaychakunqa, chay Gobiernota mañakunankupaqmi qatiqninkunata Jesus yachachirqa. Hinaptinmi mana allin ruraykunapa rantinpi allin ruraykunallaña kanqa, chaynapim kay mañakuy kutichisqa kanqa: “Munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiyá rurasqa kachun kay pachapipas hanaq pachapi hina”, nisqan (Mateo 6:10).

¹⁴ Bibliam willawanchik imaynam chay gobierno kananmanta, kay gobiernotam munanku allin rurayta kuyaq llapallan runakuna. Hinaptinmi Salmo 145:16 nisqan  llapallanpi cumplikunqa: “[Qanmi Jehová,] makillaykita kicharispam llapallan kawsaqkunata saksaykachinki”. Chaynallataqmi Isaias 32:1 nisqan kaynata prometewanchik: “Allinkunallata ruraspa gobiernaq reymi [hanaq pachapi Jesucristo] kanqa. Allinta arreglaspa gobiernaq kamachikuqkunam [kay pachapi Jesuspa rantinpi kaqkuna] kanqa”. Chaynataq Rey Jesucristomanta Isaias 9:7 willakurqaña: “Rey Davidpa rantinpim gobiernanqa. Gobiernonpa atiyninmi tukuy hinastinman miranqa. Hawka gobiernayninqa manam tukunqachu. Gobiernontaqa manam pipas qechunqachu. Allinta ruraspanmi gobiernanqa. Allin arreglokunawanmi gobiernanqa. Chay tiempomanta wiña-wiñaykamam gobiernanqa. Llapallan Kamachiq Tayta Diosqa sientisqanraykum chaynata ruranqa”, nispa. ¿Rikukunkichu chay sumaq gobiernopa kamachisqanpi kawsakusqaykita?

15. ¿Imatam Jehová Dios ruranqa runakunapaq mosoq pachapi?

¹⁵ Mosoq pachapiqa manañam haykapipas nisunñachu Eclesiastes 4:1 nisqantaqa: “Qawarispaymi kay pachapi tukuy ñakariyta rikurqani: Ñakariqkunam waqanku ichaqa manam pipas consuelaqnin kanchu. Atiyniyoqkunam ñakarichinku ichaqa manam pipas consuelaqnin kanchu”, nispa. Arí, pantaq runakuna kasqanchikraykum sasachakunchik entiendeyta mosoq pachapi sumaqllaña kawsakuy kananmanta. Manañam kanqañachu mana allin ruraykunaqa hinaptinmi sapa punchaw imakunapas hukña hukña kusichiwasunchik. Jehová Diosmi chinkachinqa mana allin ruraykunata, chaytaqa ruranqa piensasqanchikmanta aswantaraqmi. Hinaptinqa allinmá Jehová Diospa yuyaychasqanwan apostol Pedropa kayna qellqasqanqa: “Ñoqanchikmi ichaqa suyachkanchik Diospa prometewasqanchik mosoq cielokunatawan mosoq allpata, chaypim ichaqa tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa” (2 Pedro 3:13).

16. ¿Imanasqataq ninchikman ‘mosoq cielokunaqa’ allin takyachisqañam kachkan nispa? ¿Imaynatam ‘mosoq allpaqa’ kunan tiempopi preparasqa kachkan?

¹⁶ Cheqaptamá, qallaykunñam kamachiyta ‘mosoq cielokunaqa’ (hanaq pachamanta Diospa Gobiernon Jesuspa makinpi). Chaynataq kay tukupay punchawkunapi huñukuchkan ‘mosoq allpa’ qallarichiqkunata (mosoq pachapi  kawsanankupaq allin ruraq runakuna). Paykunaqa yaqa qanchis millon runakunañam, Diostam servichkanku 235 nacionkunapi hinaspa llaqtakunapipas, chaynataq yaqa pachak waranqa congregacionkunapim huñunakunku. Paykunaqa Jehová Diospa sumaq ñanninkunamantam yacharunku, chaymi enteron pachapi kuyanakuspanku huk sonqolla kanku. Huk sonqolla kayninkum sutilla qawakun ñawpaq tiempomantaraq kunankama, Satanaspa kamachisqan runakunapa imawanpas huñulla kasqankumantaqa aswan allinmi. Chay kuyakuywan huk sonqolla kayninkum musyachiwanchikña mosoq pachapi kusisqallaña kawsakuy hichpaykamusqanta, chay pachapiqa allin kamachikuymi kanqa (Isaias 2:2-4; Juan 13:34, 35; Colosenses 3:14).

Satanaspa peleasqanqa yanqapim tukunqa

17. Diospa llaqtanpa contranpi Satanaspa peleasqan, ¿imanasqataq mana allinpi tukunqa?

¹⁷ Satanaswan yanapaqninkunam Jehová Diospa serviqninkunapa contranpi hatarimunqakuña chinkachiyta munaspanku (Ezequiel 38:14-23). Satanaspa chinkachiy munasqanqa Jesuspa nisqanman hinam ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi kanqa, manam chaynaqa Dios kay pachata unanchasqanmantapunipas kunankama karqachu, manataqmi chaynaqa kanqachu qepa punchawkunapipas’ (Mateo 24:21). ¿Satanas vencerunqachu peleasqanpi? Manamá. Diospa Palabranmi prometewanchik: Jehová “Diosqa kuyanmiki allin ruray arreglotaqa. Payqa manam saqenqachu payllamanña iñiykuqtaqa. Diosqa wiñaypaqmi waqaychaykullanqa paykunataqa. Mirayninpas chinkarunqam mana allin rurallaqpaqqa. Allin ruraq runakunam allpataqa dueñoyanqaku. Paykunaqa chaypimiki wiñaypaqraq kawsakunqaku”, nispa (Salmo 37:28, 29).

 ¹⁸ Satanaswan, qatiqninkuna Diospa serviqninkunata wañuchinankupaq hatarimuptinkum Jehová Diosqa piñakurunqa. Zacariaswanmi Jehová Dios ima rurananmanta willarqaña: ‘Ñawi ruruy tuksiruqmanmi rikchakun qamkunata imanarusuqnikichik runaqa’, nispa (Zacarias 2:8). Pipas ñawinta toqpirunmanpas hinam Jehová Diosqa chaylla piñakurunqa, hinaspam enemigonkunata wañuchinqa. Allpapi llapallan runakunamantaqa Diospa siervonkunam aswan manso, kuyakuq, huñulla hinaspa kamachikuykuna kasukuq runakuna kanku, chaymi paykunapa contranpi Satanaspa peleasqanqa mana kaqmanta kanqa. Kay ruranantaqa manam saqerunqachu allin rurayta kuyaq Diosqa, chaymi llaqtanpa contranpi kaqkunata wiña-wiñaypaq chinkachinqa, allin rurayllañam kanqa hinaspa sapallan cheqap Dios yupaychaqkunatapas salvanqa. ¡Mayna kusikunapaqmi kaykunapa chaylla pasananmanta yachasqanchikqa! (Proverbios 2:21, 22.)

¿Imatam kutichiwaq?

• ¿Imanasqataq mana allin ruraykuna llumpayllaña kachkan?

• ¿Imaynatam Jehová Dios chinkachinqa kay Pachapi mana allin ruraykunata?

• Allin ruray atipananmanta estudiasqanchikpi, ¿imakuna yachasqaykitaq sonqomanta kallpanchasunki?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

18. a) ¿Imatam Dios ruranqa Llaqtanpa contranpi Satanas peleaptin? b) ¿Imaynatam yanapasunki allin rurayllaña kananmanta Bibliapa willakusqanta yuyariy?