Yachachikuypa kasqanman rinapaq

Yachachikuyman rinapaq

Dios Taytaykichikqa llakipayakuqmi

Dios Taytaykichikqa llakipayakuqmi

Dios Taytaykichikqa llakipayakuqmi

“Dios Taytanchik hinayá kuyapayakuq kaychik.” (LUCAS 6:36.)

1, 2. Diospa leynin yachachiqkunaman hinaspa fariseokunaman chaynataq qatiqninkunaman Jesuspa nisqan, ¿imaynatam yachachiwanchik kuyapayakuy ancha valorniyoq kasqanta?

MOISESWANMI israelitakunaman Jehová Dios qorqa leyta, chaypim karqa yaqa soqta pachak kamachikuykuna. Jehová Diosqa lliw kamachikuyninkuna kasukunankutam munarqa chaywanpas munarqapunim kuyapayakuq kanankuta. Chayna kasqantam Jesuspas yachachirqa mana kuyapayakuq fariseokunaman. Iskay kutitam yuyarichirqa Jehová Diospa kayna nisqanta: “Animalkuna wañuchipuwanaykichikmantapas aswanqa munani kuyapayakuq kanaykichiktam”, nispa (Mateo 9:10-13; 12:1-7; Oseas 6:6). Chaymantapas paykunatam nirqa: “¡Imaynaraq kankichik iskay uya fariseokuna hinaspa Diospa leynin yachachiqkuna! Qamkunam diezmota qonkichik yerba buenamanta, anismanta hinaspa cominomanta, aswanqa qonqarunkichikmi allin rurayta, kuyapayakuyta hinaspa iñiyniyoq kayta”, nispa (Mateo 23:23).

2 Kayna nisqankunawanmi Jesus sutillata yachachirqa llakipayakuy ancha valorniyoq kasqanta. Qatiqninkunatapas kamachirqam: “Dios Taytanchik hinayá kuyapayakuq kaychik”, nispa (Lucas 6:36). Chaymi kuyapayakuypi Diosman ‘rikchakuyta’ munaspanchikqa, puntataqa yachananchik imam cheqap kuyapayakuy kasqanta (Efesios 5:1). Chaymantapas, kuyapayakuq kayninchik ima allinkuna tarichiwananchikta allinta entiendespaqa, munasunchikmi kawsakuyninchikpi astawanraq kuyapayakuq kayta.

Sasachakuypi kaqkunata llakipayasqanmanta

3. Cheqap llakipayakuy ima kasqanta yachananchikpaq, ¿imanasqataq Jehová Diospi reparananchik?

3 Salmistam takispa kaynata nirqa: “Tayta Diosqa kuyapayakuqmi. Tayta Diosqa llakipayakuqmi. Payqa mana chaylla piñakuruqmi. Payqa ancha kuyakuq sonqoyoqmi. Tayta Diosqa ancha allinmi llapallanpaqpas. Llakipayarikunmi llapallan rurasqankunamantapas”, nispa (Salmo 145:8, 9). Jehová Diosmantam Biblia nin: “Payqa llakipayakuq Taytam hinaspa sinchi kallpanchaqninchik Diosmi”, nispa (2 Corintios 1:3). Qawasqanchikman hinaqa llakipayakuyqa otaq hukkunapi kuyakuywan interesakuyqa Jehová Diospa huk sumaq kayninpunim. Chayraykum, cheqap llakipayakuymanta yachananchikpaqqa, Jehová Diospa ejemplontam qatikunanchik hinaspa kasukunanchiktaq kamachikuyninkunatapas.

4. ¿Imatam yachachiwanchik Isaias 49:15 nisqan Jehová Dios llakipayakuq kasqanmanta?

4 Isaias 49:15 nisqapim Jehová Dios kaynata tapurqa: “¿Ñuñusqan wawata mamam qonqarunmanchu? ¿Wachakusqan wawata [“mana kuyapayaykuspan”, NM] maman qepanchakurunmanchu?”, niqta. Hebreo rimaypi “kuyapayaykuspan” niq rimayqa chaynallam Salmo 145:8, 9 nisqapi “llakipayakuqmi” niq rimaywanqa. Jehová Dios runakunapi sientispa llakipayaspa imapas rurasqantam Isaias qellqapi tupachin llullu wawanta maman kuyaspan llakipayasqanwan. Wawa yarqaymanta otaq imamantapas waqaptinqa, mamanqa llakipayarikuspanmi kuyakuywan chaylla atiendeq pawan. Chaynataqmi Jehová Diosqa kuyakuywan yanapan llakipayasqankunata.

5. ¿Imaynatam Israel llaqtapaq Jehová Diospa rurasqan qawachiwanchik ancha “kuyapayarikuqllaña” kasqanta?

5 Yachasqanchikman hinaqa, manayá runakunata llakipayayllachu aswanqa necesitaqkunata yanapaspam llakipayasqanchikta qawachinanchik. Qawarisun imatam Jehová Dios rurarqa llaqtan yaqa kimsa waranqa pichqa pachak wata qepataraq, Egipto nacionpi sirviente kachkaptinku. Paymi Moisesta nirqa: “Qawachkanim Egipto nacionpi runaykunapa ñakarisqanta, uyarichkanitaqmi llamkachiqninkunarayku waqasqankutapas. Yachanitaqmi nanaypi kallasqankutapas. Chaymi uraykamuni Egipto runakunamanta libranaypaq. Egipto nacionmantam tukuy imakunapapas kasqan hatun sumaq allpaman paykunata pusasaq”, nispa (Exodo 3:7, 8). Pichqa pachak wata hina llaqtan librasqanmanta pasaruptinmi Jehová Dios yuyarichirqa: “Israel casta runakunataqa ñoqam horqomurqaykichik Egipto nacionmanta. Qamkunataqa libramurqaykichik Egipto runakunapa makinmantam, libramurqaykichiktaqmi huklaw nacionkunapa munaychakuyninmantapas”, nispa (1 Samuel 10:18). Sapa kutim israelitakunaqa hatun sasachakuykunapi tarikurqaku. Allinninpaq kamachikuykunata mana kasukusqankurayku sasachakuykunapi tarikuptinkupas, Jehová Diosqa llakipayarikuspanmi llaqtanta yanaparqa (Jueces 2:11-16; 2 Cronicas 36:15). Israel llaqtata pasasqanmi qawachiwanchik kuyakuq Dios imatam ruranqa serviqninkunapa imanpas pisiruptin hinaspa sasachakuykunapi otaq peligrokunapi tarikuptinkupas. Cheqaptapunim, ancha ‘kuyapayarikuqllañam’ Jehová Diosqa (Efesios 2:4).

6. ¿Imaynatam Jesus qatipakurqa Taytanpa llakipayakuq kasqanta?

6 Jesusmi mana pantaspa qatipakurqa Taytanpa llakipayakuq kasqanta. Ejemplopaq, qawarisun imatam rurarqa iskay ñawsakuna ruegaspanku kaynata mañakuptinku: “Davidpa mirayninmanta hatun kamachikuq Señorllayku, llakipayariykuIlawaykuyá”, nispa. Kay runakunaqa milagro rurananpaqmi mañakuchkarqaku: munarqakum kaqllamanta qawakuyta. Chaymi mañakusqankuta Jesus rurarqa: ‘Paykunata llakipayarispanmi ñawinkuta llapchaykurqa hinaptinmi chaypunilla qawarikururqaku’ (Mateo 20:30-34). Jesuspa llakipayakuq kasqanmi kallpancharqa milagrokunawan achka ñawsakunata, demoniopa ñakarichisqankunata, lepra onqoyniyoqkunata hinaspa onqoq churi-wawayoq tayta-mamakunata yanapananpaq (Mateo 9:27; 15:22; 17:15; Marcos 5:18, 19; Lucas 17:12, 13).

7. ¿Imatam yachachiwanchik llakipayakuymanta Jehová Diospa hinaspa Jesuspa ejemplon?

7 Jehová Diospa hinaspa Jesuspa ejemplonmi yachachiwanchik llakipayakuspa kaykuna ruranamanta: puntataqa sasachakuykunapi kaqkunatam kuyapayaspa llakipayana hinaspa sientisqanta sientina chaymantañataq imatapas ruraspa ñakariyninpi yanapana, chaynatam rurananchik llakipayakuspanchikqa. Llakipayaymanta Biblia yachachispaqa, yaqa llapanpim yachachichkan necesitaqkuna yanapanamanta. Ichaqa runa juzgasqa kachkaptin, ¿yaqachu llakipayakuy tupanman mana corregispa otaq mana castigaspa runapa huchan pampachaywan?

Huchallikuqkuna llakipayasqanmanta

8, 9. ¿Imaynatam Jehová Dios llakipayasqanta qawachirqa Davidman Betsabeywan huchallikuruptin?

8 Kunanñataq qawasun ñawpaq Israel llaqtapi kamachikuq David Betsabeywan otaq Bat-sebawan huchallikuruptin, Diosmanta willakuq Natan corregiptin Davidpa ima rurasqanmanta. Sonqonmanta wanakuspanmi Jehová Diosta kaynata mañakurqa: “Diosnilláy, qampa kuyapayakuynikiman hinayá ñoqallayta llakipayariykullaway. Diosnilláy, sinchi llakipayakuynikiman hinayá mana kasukusqayta limpiaykapullaway. Mana allin rurasqaymantayá aswan-aswan mayllaykullaway. Llapachallan huchallaymantayá ñoqallayta chuyanchallaway. Ñoqallayqa reqsikuykullanim mana kasukusqaykunata. Ñoqallayqa manam atinichu huchallaykunapas qonqayta. Qampa contraykipipunim ñoqallayqa huchallikuruni. Qamqa qawawachkaptikim mana allintaraq rurarullani”, nispa (Salmo 51:1-4).

9 Davidqa sonqonmantapunim llakisqa kachkarqa. Chaymi huchanta Jehová Dios pampacharqa, pay hinaspa Betsabeypas Moisespa qosqan Leypa kamachisqanman hina wañunanku kachkaptinkupas (Deuteronomio 22:22). Chaynatam Jehová Dios kawsanankupaq saqerqa ichaqa huchallikusqankurayku ñakariykunamantaqa manam librarqachu (2 Samuel 12:13). Diosqa qawachintaqmi llakipayakuq kasqanta huchakunata pampachaspan. Chayna kaspanpas, castiganan kaptinqa castiganmi.

10. Jehová Dios llakipayakuywan juzgaq kaptinpas, ¿imanasqataq mana piensanachu Diosqa llakipayakuq kaspan imamantapas pampachawananchiktaqa?

10 Adanmantam Biblia niwanchik: ‘Huk runallawanmi kay pachapi huchallikuy qallarirun’, nispa. Chaynataqmi nin “huchallikuypa pagonqa wañuymi”, nispa. Chayraykum llapallan runakuna wañunapaq sentenciasqa karqanchik (Romanos 5:12; 6:23). Chayna kachkaptinpas, ¡maynatam Jehová Diosta agradecekunchik llakipayakuywan juzgawananchikmanta! Chaywanpas, manam kikinchikpiqa confiakunachu nitaq piensanachu Diosqa llakipayakuq kaspan imamantapas pampachawananchiktaqa. Jehová Diosmantam Deuteronomio 32:4 nin: “Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi”, nispa. Chaymi payqa mana haykapipas allin ruraynintaqa qepanchanchu llakipayakuq kaspanpas.

11. David Betsabeywan huchallikusqankupi, ¿imaynatam Jehová Dios justician respetasqanta qawachirqa?

11 Kaqllamanta rimarisun David Betsabeywan huchallikusqankumanta. Mana wañuchisqa kanankupaqqa puntatam huchankumanta pampachasqa kananku karqa. Israelpi juezkunaqa Jehová Dios hinaqa manam huchanku pampachayta atinmankuchu karqa. Sichu Jehová Dios juezkunaman saqenman karqa arreglananpaq, Davidwan Betsabeyqa wañuchisqam kananku karqa Leypa kamachisqanman hina. Ichaqa, Davidwan gobiernonpaq arreglo rurasqanraykum, kikin Jehová Dios munarqa tanteayta pampachanapaq hinachu huchan kasqanta (2 Samuel 7:12-16). Chayraykum “tukuy kay pachapa Jueznin” hinaspa ‘runakunapa sonqonta qawaq’ Diosmi kaytaqa juzgarqa (Genesis 18:25; 1 Cronicas 29:17). Diosllam atirqa Davidpa sonqonpi ima kasqanta yachayta, cheqap wanakusqanta hinaspa pampachaytapas.

12. ¿Imatam rurananchik huchasapa runakunata Dios llakipayawananchikpaq?

12 Ñoqanchiktapas Jehová Diosmi llakipayawaspanchik hucharayku wañuymanta libraykuwanchik. Diospa chayna llakipayakuq kayninqa justicianman hinam kachkan. Justicianta mana qepanchaspa huchanchikkunata pampachananpaqmi, Jehová Dios qomurqa Churin Jesucristota ñoqanchikpa rantinchikpi wañunanpaq. Kaymi Diospa hatun llakipayakuywan rurasqan, manam kaynataqa haykapipas rurarqachu (Mateo 20:28; Romanos 6:22, 23). Chaynaqa, sichu munasun Dios llakipayawananchikta hinaspa hucharayku wañuymanta librawananchikta hinaspaqa ‘Churipim iñinanchik’ (Juan 3:16, 36).

Llakipayakuq hinaspa allin ruraq Dios

13, 14. ¿Diospa llakipayaq kasqanchu pisiyachinman justicianta? Willarimuy.

13 Jehová Dios llakipayakuq kasqanwan justicianta mana qepancharuspanpas, ¿menosyarachinmanchu justicianman hina rurasqanta? Manapunim chaynataqa ruranmanchu.

14 Jehová Diosmi paymanta willakuq Oseaswan israelitakunaman nirqa: “Wiñaypaqñam casarasqayki. Leyman hina warmiypaqñam chaskisqayki. Llakipayaspaymi, kuyapayaspaymi casarasqayki”, nispa (Oseas 2:19). Kayna nisqanwanmi yachachiwanchik: Jehová Diosqa haykapipas runakunata llakipayaspanqa justicianman chaynataq wakin allin kayninkunaman hina rurasqanta. Payqa ninmi: “Ñoqaqa llakipayakuq Tayta Diosmi kani, ñoqaqa sumaq sonqo Diosmi kani, [. . .] mana allin ruraqtapas mana kasukuqtapas hinaspa huchallikuqtapas pampachaykuqmi kani. Culpayoq runatam ichaqa castigasaq”, nispa (Exodo 34:6, 7). Chaynaqa llakipayakuq hinaspa allin ruraqmi Jehová Diosqa. Paymantam Biblia nin: “Payqa hatun rumi hina amparaqninchikmi. Paypa rurasqankunaqa alli-allinmi. Llapallan arreglokuna rurasqanqa alli-allinmi”, nispa (Deuteronomio 32:4). Cheqapmi, Diospa allin rurayninwam llakipayakuq kayninqa mana pantayniyoqmi. Iskayninmi ancha allinpuni, llakipayakuyninqa justiciantaqa manam pisiyachinmanchu nitaq justicianpas llakipayakuynintaqa. Chaymi Jehová Dios imatapas ruran llakipayakuq kayninman hinaspa justicianman hina.

15, 16. a) ¿Imam qawachiwanchik Jehová Diospa justician mana llumpay ñakarichiq kasqanta? b) ¿Imatataq Jehová Dios ruranqa serviqninkunarayku mana allin ruraqkunata puchukachispan?

15 Jehová Diospa justicianqa manam llumpay ñakarichiqchu. Justiciamanta rimaspaqa yaqa llapanpim runakunapa leyninkunawan tupachinchik; juiciotañataq mana kasukuqkunapaq castigowan. Ichaqa, Jehová Diosqa justiciantapas qawachinmi mereceq runakunata salvaspan. Ejemplopaq, Sodomawan Gomorra llaqtakunata Jehová Dios puchukachispanmi Lot sutiyoq runata hinaspa iskaynin warmi-churinkunata salvarqa (Genesis 19:12-26).

16 Chaynaqa seguropunim kananchik, Jehová Dios mana allin ruraq runakunata puchukachispan, Diosman sonqo “achkallaña runakunata” salvananmantapas. Paykunaqa sonqomanta Diosta serviqkunam, “pachankutapas taqsaspa Carneropa yawarninwan yuraqyachiqkunam”, paykunam salvakunqaku “hatu-hatun ñakariymanta” (Apocalipsis 7:9-14).

¿Imanasqam llakipayakuq kananchik?

17. ¿Imanasqataq ancha allinpuni llakipayakuq kayqa?

17 Jehová Diospa hinaspa Jesucristopa ejemplonkunam yachachiwanchik imam cheqap llakipayay kasqanta. Qawasunchik imanasqam ancha allinpuni llakipayakuq kananchik. Chaymantam Proverbios 19:17 niwanchik: “Tayta Diosmanmi prestan wakcha runaman qoykuq runaqa. Chayna rurasqanmantam paymanpas Tayta Dios pagapunqa”, nispa. Cheqaptapunim Jehová Dios kusikun payta hinaspa Churinta qatipakuspa runamasinchikta llakipayaptinchik (1 Corintios 11:1). Chayta ruraspam kallpanchasunchik llakipayakuq kanankupaq, llakipayakuq kaymi hukkunatapas yachachin llakipayakuq kanankupaq (Lucas 6:38).

18. ¿Imanasqam llakipayakuq kaypi kallpanchakunanchik?

18 Llakipayakuyqa achka sumaq ruraykunawanmi tupachkan; kuyakuywan, qokuq kaywan hinaspa sumaq sonqo kaywanpas. Yuyarisun kuyapayakuyninchikmi hinaspa runakunapa sientisqankuta sientiyninchikmi yanapawanchik llakipayakuq kananchikpaqqa. Jehová Diosqa llakipayakuyninta qawachin anaq piñakuq kaspa, huchasapa runakunawan pacienciakuspan hinaspa huchankunamanta wanakunankupaq tiempota qospan, chaykunataqa payqa ruran justicianta mana qepanchaspanmi (2 Pedro 3:9, 10). Qawasqanchikman hinaqa llakipayakuqqa hatun pacienciakuqmi kanan. Llakipayakuy achka sumaq ruraykunawan tupasqanraykum, llakipayakuq kaspanchik tukuy chay sumaq ruraykunata sonqonchikpi wiñachisunchik (Galatas 5:22, 23). Chaymi kallpanchakunanchik haykapipas llakipayakuq kaypi.

“Mayna kusisqam llakipayakuqkunaqa”

19, 20. ¿Ima ninantaq runamasin llakipayaqtam ichaqa llakipayanqa nisqan?

19 Kawsakuyninchikpi imanasqa llakipayakuq kananchikmanta Jesuspa qatiqnin Santiagom niwanchik: “Runamasin llakipayaqtam ichaqa llakipayanqa”, nispa (Santiago 2:13b). Qellqasqanpim Santiago rimachkan Jehová Diosta serviqkuna runamasinkuta llakipayanankumanta. Chaynaqa, ¿ima ninantaq runamasin llakipayaqtam ichaqa llakipayanqa nisqanqa? Jehová Diosman cuentata qoptinchikmi payqa yuyarinqa llakipayakuq kasqanchikta hinaspa huchanchikkunamanta pampachawasun Jesuspa rantinchikpi wañukusqanta servichikuspan (Romanos 14:12). Davidpas Betsabeywan huchallikurusqanmanta pampachasqa karqa llakipayakuq runa kasqanraykum (1 Samuel 24:4-7). Chaynataqmi, ‘pipas runamasin mana llakipayaqtaqa juicio punchawpim paytapas [. . .] mana llakipayanqachu’ (Santiago 2:13a). Chaymi mana admirakunanchikchu, Jehová Diospaqqa ‘wañuy mereceqkuna’ nisqanpiqa kachkan ‘mana llakipayakuq’ otaq rumi sonqo runakunapas (Romanos 1:31, 32).

20 Orqopi Jesus yachachichkaspanmi nirqa: “Mayna kusisqam llakipayakuqkunaqa, paykunapas llakipayasqam kanqaku”, nispa (Mateo 5:7). Nisqanwanqa kaytam yachachiwanchik: sichum pipas llakipayasqa kayta munaspanqa llakipayakuqmi paypas kanan. Qatiqnin estudiopim yachasunchik imakunata ruraspa llakipayakuq kananchikmanta.

¿Imatam yacharunchik?

• ¿Imataq llakipayayqa?

• ¿Imaynatam llakipayaq kasqanchikta qawachina?

• ¿Imanasqam ninchik Jehová Diosqa justo hinaspa llakipayaq Diosmi nispa?

• ¿Imanasqam llakipayaq kananchik?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]