Imapaq kawsasqanchikmanta yachaspa

“Samatyaspa kawsallaqkunaya alabaychik. ¡Aleluya! Tayta Diostañaya alabaychik.” (SALMO 150:6)

1. ¿Imakunata ruraspam huk runa imapaq kawsasqanta yachayta munarqa?

COREA nacionpi uywasqa Seung Jin * sutiyoq runam nin: “Doctor kanaypaqmi estudiarqani runakunata yanapanaypaq. Chaymantapas piensarqani ancha reqsisqa kaspay chaynataq qollqe ganasqaypas kusichiwananta. Ichaqa hampinaypaq hamuwaqniy onqoqkunata mana yanapayta atisqaymi llakichiwarqa. Chaymi dibujokunata pintaytaña qallarirqani, hinaptinmi tukuy ima pintasqay runamasiykunata mana yanapaptinmi kikillaypaq munaq hinañam sientekurqani. Hinaspam profesor kanaypaqña estudiarqani, hinaptinmi chayllam cuentata qokurqani alumnochaykunaman imamantapas yachaylla-yachachispay cheqapta kusikuspa kawsanankupaq yachachiytaqa mana atisqayta” nispa. Achka runakunapa rurasqankuman hina Seung Jinpas imapaqmi kawsasqanta yachayta munarqa.

2. a) ¿Imataq kanman imapaq kawsasqanchikta yachayqa? b) ¿Imaynatam yachanchik Unanchawaqninchik mana yanqapaq kay Pachapi churawasqanchikta?

² Imapaq kawsasqanchikta yachayqa kanmanmi allinpaq kawsay, imapas ruray munasqanchikqa allin piensasqam kanan chaynataq allintam tanteakunanchik imapaqpas astawan kallpanchakunanchikpaq. ¿Atikunmanchu chayqa? Atikunmanmi. Unanchawaqninchikqa yuyayniyoqta, concienciayoqta chaynataq allin piensaqta unanchawaspanchikmi qawachirqa ñoqanchikpaq sapaq kaqta munasqanta: manamá yanqapaqchu kay Pachapi churawarqanchik. Chaymi, Unanchawaqninchikpa munasqanman hina kawsaqkunallam yachanku imapaq kawsasqankuta.

3. ¿Imakunataq kanman runakunapaq Diospa munayninqa?

³ Bibliaqa yachachiwanchikmi runakunapaq Diospa munayninqa achka kasqanta. Qawanapaq, cuerponchik imayna suma-sumaqllaña rurasqa kasqanpim yachanchik Diosqa mana imata suyaspa kuyawasqanchikta (Salmo 40:5; 139:14). Chaynaqa Diospa munasqanman hina kawsayta munaspaqa Diosmanmi rikchakunanchik hinaspa runamasinchiktapas mana imata suyaspa kuyananchik (1 Juan 4:7-11). Chaymantapas kamachikuyninkunatam kasukunanchik (Eclesiastes 12:13; 1 Juan 5:3).

4. a) ¿Imataq yanapawasunchik kawsayninchikqa mana yanqapaq kananpaq? b) ¿Imata ruraymi kawsayninchikpi imamantapas aswan allinqa?

 ⁴ Chaymantapas Diosqa munarqam runakunapura chaynataq animalkunawanpas kusisqa hinaspa hawkalla kawsakunankuta (Genesis 1:26; 2:15). Hinaptinqa ¿imataq yanapawanchikman kusisqa chaynataq hawkallapas kawsananchikpaq? Warmachaqa tayta-mamanpa qayllanpim kusisqa chaynataq amparasqa kanman, chaynallataqmi ñoqanchikpas hanaq pachapi kaq Taytanchikwan allinlla kananchikqa. Taytanchikwan chayna allinlla kaspanchikmi kusikusunchik chaynataq kawsayninchikpas mana yanqapaqchu kanqa (Hebreos 12:9). Chayna kananchikpaqmi Diosqa yanapawanchik payman asuykunanchikta mana michakuspa hinaspa mañakusqanchiktapas uyarispa (Santiago 4:8; 1 Juan 5:14, 15). Ñoqanchikpas ‘Diospa agradonpaq kawsaspanchik’ hinaspa amigonpas kaspanchikqa, paytam hatunchachwan chaynataq kusichichwanpas (Genesis 6:9; Proverbios 23:15, 16; Santiago 2:23). Manamá imapas chayta ruraymantaqa aswan allinqa kanmanchu. Salmos librota qellqaqmi kaynata nirqa: “Samatyaspa kawsallaqkunaya alabaychik. ¡Aleluya! Tayta Diostañaya alabaychik” nispa (Salmo 150:6).

¿Imapaqtaq qamqa kawsanki?

5. ¿Imanasqataq kapuqniyoq kayta puntata maskayqa mana allinchu kanman?

⁵ Yachasunchikyá imatawanmi Diosqa runakunapaq munasqanta. Payqa munanmi kikinchikpas chaynataq familianchiktapas mantienenanchikpaq hinaspa Diosmanta yachachispa cuidananchikpaq. Chaymi allintam tanteakunanchik Diosta servisqanchik aswan allin rurayninchik kaptin kapuqniyoq kay munayqa mana yanqacharunanpaq (Mateo 4:4; 6:33). Llakikunapaqmi ichaqa, achka runakuna kapuqniyoq kayta maskayllaman qokurunku. Ichaqa manamá allinchu piensayqa kapuqniyoq kayllawan kusisqata kawsakunanchikmanta. Asia lawpi qollqesapa runakunata tapusqankum qawachin paykunamanta achkallaña “ancha reqsisqa chaynataq kapuqninkuwan kusisqa hina kawsaspankupas manamá hawkachu kanku, aswanqa hukmanyasqallañam” (Eclesiastes 5:11).

6. ¿Imatam Jesusqa consejarqa qori-qollqe maskaymanta?

⁶ Jesusmi rimarqa “engañasqa kaspanku aswan-aswanraq imakunatapas munanku” nispa (Marcos 4:19). ¿Imaynanpitaq engañasqa kanku? Chay kapuqninkuwanmi kusisqa hina kawsanku, ichaqa manam chaynachu. “Qollqe kuyaq runaqa maynaña qollqewanpas manam contentakunmanchu”, nispam yachayniyoq rey Salomonqa nirqa (Eclesiastes 5:10). Hinaptinqa ¿yaqachu qollqeta astawan maskaspa Diostapas tukuy sonqowan servichwan? Manam chaytaqa atinchikmanchu. Jesusmi nirqa: “Manam pipas servinmanchu iskay patrontaqa, huknintach cheqninman, huknintañataqcha kuyanman, hukninman ratakuruspachá huknintañataq desprecianman. Manam serviwaqchikchu Diostawan qollqetaqa” nispa. Chaychiki qatiqninkunata kallpancharqa kay Pachapi qori-qollqeta huñunankumantaqa, ‘qori-qollqetaqa hanaq pachapi’ huñunankupaq. Chaywanmi yachachichkarqa Dioswan allinpaq reqsichikunankumanta. Chaymantapas Jesusqa kaynatam kallpancharqa: “Manaraqpas mañakuchkaptikichikmi Dios Taytaykichikqa  yachanña imam necesitasqaykichikta” nispa (Mateo 6:8, 19-25).

7. ¿Imaynatam haypachwan “cheqap wiñay kawsayta”?

⁷ Apostol Pablom yanapaqnin Timoteoman cartasqanpi kaynata anyarqa: “Llapa apukunatayá kamachiy [. . .] tukuruqlla qori-qollqeman ama hapipakunankupaq, paykunaqa kawsaq Diosllamanyá hapipakuchunku, payllam chaninninpiqa llapa imakunatapas kusikunanchikpaq qowanchik. [. . .], mana imayoqkunamanyá kusikuywan qochunku. Chaynapim llapa imankunapas hamuq tiempokunapi kapunqa hinaspam cheqap wiñay kawsayta haypanqaku” nispa (1 Timoteo 6:17-19).

¿Imataq ‘cheqap wiñay kawsayqa’?

8. a) ¿Imanasqataq achka runakuna kapuqniyoq chaynataq allin reqsisqa kanankupaq kallpanchakunku? b) ¿Imamantataq mana cuentata qokunkuchu?

⁸ ‘Cheqap wiñay kawsay’ nisqanqa achka runakunata piensachinmanmi kusikuykunallapi hinaspa suma-sumaqllapiña kawsakuypi, chaymi wakinkunaqa ninku: “Kaymi kusikuy!” nispa. Asia lawpi noticiakunamanta willaq revistam nin: “Videopi otaq televisionpi qawasqankuman hina runakunaqa kawsayta munanku, tukuy imayoq kaytapas munapayanku” nispa. Achka runakunam kapuqniyoq kanankupaq kallpanchakunku hinaspa runakunapa qayllanpi allin reqsisqa kaytapas munanku maskiña mozo kayninkuta, vidankuta, familiankuta chaynataq Diosta servisqankutawan yanqachananku kaptinpas. Wakin runakunallam cuentata qokunku televisionpi chay sumaq kawsakuyta qawasqankuqa ‘kay pachapi kaq espirituta’ qawachisqanta, chaynata piensaymi kay pachapi yaqa llapallan runakunaman kallpanchan runakunapaq Diospa munasqanpa contranpi ruranankupaq (1 Corintios 2:12; Efesios 2:2). ¡Chaychiki achka runakunaqa hukmanyasqallaña kanku! (Proverbios 18:11; 23:4, 5.)

9. ¿Imatataq runakunaqa mana haykapipas ruraytaqa atinqakuchu, hinaspa imanasqa?

⁹ Hinaptinqa ¿imanichwantaq runamasinkuta yanapanankupaq muchuyta, onqoyta chaynataq mana allinkuna tukuchinankupaq kallpanchakuq runakunamanta? Chayna sumaq sonqowan chaynataq kikinkumanta qokuspanku kallpanchakusqankuqa achka runakunatam yanapan. Ichaqa imataña ruraptinkupas, kay pachataqa manam haykapipas allin kaqmanqa tikraytaqa atinqakuchu. ¿Imanasqa? ‘Kay pachapi mana allin kaqkunaqa diablopa makinpiñam’ hinaptin Satanasqa manam munanchu kaykuna cambianantaqa (1 Juan 5:19).

10. ¿Haykapim Diosta kasukuq runakunaqa “cheqap wiñay kawsayta” haypanqaku?

¹⁰ ¡Mayna llakikunapaqchá kanman Satanaspa kay mana allin pachapi kawsananchikpaq suyakuyninchik kaptinqa! Apostol Pablom qellqarqa kaynata: “Kay pachapi kawsanallapaq Cristopi confiakuspanchikqa llapa runakunamantapas aswan mas llakipayanam kachkanchik” nispa. Chaymi “mikukusun, tomakusun, ichapas paqarin wañukusun” runakunapa chayna nisqankuga qawachinmi kayna kawsakuyllata allinpaq hapiqkunapa piensasqankuta (1 Corintios 15:19, 32). Ñoqanchikmi ichaqa: “suyachkanchik Diospa prometewasqanchik mosoq cielokunatawan mosoq allpata, chaypim ichaqa tukuy imapas allin arregloman hina rurasqa kanqa” (2 Pedro 3:13).  Chay tiempo chayaramuptinqa cristianokunaqa “cheqap wiñay kawsayta” haypanqaku, mana huchallikuypaqña ‘wiñaypaq kawsanqaku’ hanaq pachapipas otaq kay Pachapipas Diospa Munaychakusqan kuyakuyllawanña gobiernaptin (1 Timoteo 6:12).

11. ¿Imanasqataq mana imapas aswan allinqa kanmanchu Diospa Munaychakusqanmanta willakuymantaqa?

¹¹ Diospa Munaychakusqallanmi tukuy ima sasachakuykunataqa wiñaypaq allichanqa. Chaymi mana imapas aswan allinqa kanmanchu Diospa Munaychakusqanmanta willakuymantaqa (Juan 4:34). Chaynata ruraspam hanaq pachapi kaq Taytanchikwan allin amistadta hatallinchik hinaspa kusikunapaqmi wara-waranqantin wawqe-paninchikkunawan hukllaña hina llamkanchik, paykunamá ñoqanchik hina ruraytapas munanku.

Kallpanchakuspa allinpaq ruraykuna

12. ¿Imaynanpitaq mana tupanchu kay pachapi kawsayqa ‘cheqap wiñay kawsaywan’?

¹² Bibliam nin: “Kay pachapi mana allin ruraykunawan mana allin munaykunaqa tukuruqllam” nispa. Chaywanqa nichkanmi kay pachapi Satanaspa tukuy ima munachisqanqa allin reqsisqa kaywan kapuqniyoq kaypas tukurunanmantam. Bibliaqa nintaqmi: “Diospa munasqanman hina ruraqmi ichaqa wiñaypaq takyanqa” nispa (1 Juan 2:15-17). Kay pachapa kapuqniyoq kaynin, sumaq kayninkuna chaynataq kusikunapaq kaqkuna tukuruqlla kasqankumantaqa, Diospa Munaychakusqan gobiernaptin “cheqap wiñay kawsayqa” wiñaypaqmi takyanqa chaymi allinpuni chayta haypanapaq kallpanchakuyqa. Chaykunamá allin rurayqa.

13. ¿Imakunatam huk wawqenchik warminwan rurarqaku?

¹³ Yachasunchikyá Henrywan warmin Suzanne wawqe-paninchikmanta. Paykunam hapipakunku Diosqa prometesqanman hina Munaychakusqanta puntata maskaqkunaman yanapananpi (Mateo 6:33). Chaypaqmi tanteakurqaku manaña iskayninku llamkaspanku taksa wasipiña yachanankupaq hinaptin tiempochakuspanku iskaynin warmi churinkuwan astawanraq Diospa munayninta ruraypi kallpanchakurqaku (Hebreos 13:15, 16). Rurasqankuta mana entiendespan allinninpaq munaq amiganmi paninchikta rimaspan niykurqa: “Mamay Suzanne, ima punchawpas sumaq wasipi yachayta munaspaykiqa, saqenkipunim rurasqaykita” nispa. Henrywan Suzanne ichaqa yacharqaku Jehová Diosta puntata maskayqa “kay pachapipas hinaspa hanaq pachapipas otaq hamuq tiempopipas allinta kawsananchikpaq” kasqanta (1 Timoteo 4:8; Tito 2:12). Warmi churinkuna wiñaruspanpas precursora hinam Diosta servirqaku. Kay familiaqa chaynata Diosta servinankupaq qokuspankuqa manam ima allin kaqtapas faltachikurqakuchu. Aswanqa llapallankum reqsipakunku “cheqap wiñay kawsayta” haypanankupaq kallpanchakusqankuqa allininkupaq kasqanta. (Filipenses 3:8; 1 Timoteo 6:6-8).

‘Kay pachapi kaqkunawan mana servichikuq hinam kananchik’

14. ¿Imataq pasaruwachwan imapaq kawsasqanchikta qonqaruptinchikqa?

¹⁴ Imapaq kawsasqanchikta qonqaruptinchikqa hinaspa “cheqap wiñay kawsayta” haypananchikpaq manaña kallpanchakuptinchikqa  mana allinninchikpaqmi kanman. ‘Qeqeparuchwanmi tukuy ima afanakusqanchikpi qori-qollqewan hinaspa kay pachapi kaq kusikuykunawanpas’ (Lucas 8:14). ‘Kay pachapi imapas kaqkunapi afanakusqanchikta’ hinaspa kapuqniyoq kay munasqanchikta mana atipaptinchikqa, kay pachapa kaqkunapim afanakuyta qallaykuchwan (Lucas 21:34). Llakikunapaqmi ichaqa wakinkunaqa apullaña kayta munaspanku “iñisqankumantapas karunchakurunku hinaspam tuksikuchkaq hina llumpaysuta ñakarinku” Jehová Dioswan allin kayninkutapas chinkarachinku. ¡Mayna llakikunapaqmá ‘cheqap wiñay kawsaymanta’ mana hapipakusqankuqa! (1 Timoteo 6:9, 10, 12; Proverbios 28:20.)

15. ¿Imaynatam huk familiaqa bendecisqa karqa ‘kay pachapi kaqkunawan mana servichikuspa’?

¹⁵ Apostol Pablom kallpancharqa ‘kay pachapi allin kaqkunawan servichikuqkunata’ ‘mana servichikuq hina kanankupaq’ (1 Corintios 7:31). Keith hinaspa Bonnie sutiyoq wawqe-paninchikmi chayta kasukurqaku. Wawqenchikmi nin: “Kiru hampiq doctor kanaypaq estudiasqayta tukuchkaspaymi bautizakurqani Jehová Diospa testigon kanaypaq. Achka qollqeta ganakuyman karqa achka runakunata hampispay, chayta ruraspay ichaqa Jehová Diosta servinaypaq mana tiempoyoqchá kayman karqa, chaymi amaña achka runakunata hampinaypaq tanteakurqani. Kay rurasqaymi yanapawarqa warmiyta chaynataq pichqa warmi churiykunatapas Diosmanta allinta yachachinaypaq hinaspa kusikunankupaqpas tiempochakunaypaq. Wakin kutillapi qollqeyku puchuwaptinkupas huñuytam yacharurqaniku, chaymi mana haykapipas imaykupas pisipuwarqakuchu. Familiaykupiqa huk sonqollam, kuyapayakuqpas chaynataq kusisqallañam karqaniku. Tiempopa risqanman hina llapaykum precursorkunañam karqaniku. Churiykuqa casarakurunkuñam (paykunamanta kimsañam ichaqa wawayoqña) hinaptin Jehová Diospa munayninta puntata maskaspanku familiankupipas kusisqam kawsakunku” nispa.

Diospa munayninta puntata maskasunchik

16, 17. Imatapas allin ruraq kasqankuta, ¿pikunamantam Bibliaqa willawanchik, ichaqa imaynatataq reqsichikurqaku?

¹⁶ Bibliapiqa Diospa munasqanman hina kawsaqkunamanta chaynataq chayna mana kawsaqkunamantapas willakuchkanmi. Chay yachachikuykunaqa yuyaqtapas, warmatapas, imaynaña kawsakuqtapas chaynataq huklaw nacionniyoq runakunatapas yanapanmanmi (Romanos 15:4; 1 Corintios 10:6, 11). Nimrodmi hatun llaqtakunata rurarqa, ichaqa Jehová Diospa contranpim payqa karqa (Genesis 10:8-12). Chayna kaptinpas Diospa munayninman hina kawsakuq achka runakunam karqa. Moisesmanta yachasun, payqa manamá hapipakurqachu Egipto nacionpi reqsisqa kayninpichu. “Egipto runakunapa qori-qollqenmantapas” Diospa kamachisqatam aswan allinpaq hapirqa (Hebreos 11:26). Lucas sutiyoq doctorpas apostol Pablotachá chaynataq wakin runakunatapas onqoyninkuta hampispa yanaparqa, ichaqa imamantapas aswan allin rurayninqa Diosmanta yachachiymi hinaspa Bibliapi wakin librokunata qellqaymi karqa. Apostol Pablotapas manamá abogadota hinachu yuyarinchik aswanqa ‘mana judio kaqkunaman’ Diosmanta willakuqta hinam (Romanos. 11:13).

 ¹⁷ Davidqa karqa soldadokunapa jefen, arpa tocaq chaynataq takikunata qellqaqpas, tukuy chaykunamantapas payqa “[Jehová Diospa] agradonpaq” ruraqmi karqa (1 Samuel 13:14). Danieltañataqmi manam reqsinchikchu Babilonia nacionpi kamachikuqta hina, aswanqa Jehová Diospa willakuqninta hinam. Ester sutiyoq warmiñataqmi Persia nacionpi reina kasqanmantapas iñiyninqa chaynataq qarinchakusqanpas allinpunim qatikunanchikpaq. Chaymantapas Pedrota, Andresta, Jacobota chaynataq Juantapas yuyarinchikmi Jesuspa apostolninkunata hina manam ichaqa challwirukunata hinachuqaya. Pimantapas qatikunanchikpaq aswan allinqa Jesusmi, payqa ñoqanchikpaqqa manam ‘carpinterochu’ aswanqa “Cristom” (Marcos 6:3; Mateo 16:16). Paykunaqa Diosta servispanku manapunim hapipakurqakuchu imatapas allin ruraq atisqankupichu nitaq kapuqninkupichu nitaq allin reqsisqa kasqankupichu aswanqa tukuy imata llalliriqtaqa Diosta servispankum kawsakurqaku. Paykunaqa Diosta serviyqa imamantapas aswan allinqa chaynataq anchata kusikunapaq kasqantam reqsipakurqaku.

18. ¿Imata rurananpaqmi huk wawqenchikqa tanteakurqa, hinaspa imatataq reqsipakurqa?

¹⁸ Qallariyllapi Seung Jinmanta willasqanchik runapas reqsipakurqa tukuy imamantapas llalliriqtaqa Diosta servinanta. Paymi nin: “Tanteakurqani tukuy ima allin ruraq atisqayta runakunata hampinaymanta, pintanaymanta otaq escuelakunapi profesor hina yachachinaymantaqa Jehová Diospa serviqnin hina llamkanayta. Kunanqa servichkani Bibliamanta yachachiqkuna mana achka kaq sitiopi hinaspa runakunata yanapani wiñay kawsaymanta hapipakunankupaq. Diosta astawan kallpanchakuspa serviyqa mana sasa kasqanta piensaq karqani. Kunan ichaqa astawanraq kallpanchakunaymi: punchaw-punchawtam kallpanchakuni imayna kasqayta allinyachinaypaq hinaspa huklaw llaqtayoq runakunata aswan allinta yachachinaypaqpas. Yacharunim allinpaq kawsananchikpaqqa Jehová Diospa munaynintam ñoqanchikpas munayninchikta hinam hapinanchik” nispa.

19. ¿Imata ruraspam kawsayninchikqa mana yanqapaqchu kanqa?

¹⁹ Diosta serviqninkunaqa bendecisqam kachkanchik salvakunanchikpaq Diospa Palabranpi yachasqanchikmanta hinaspa wiñay kawsay suyakuy kapuwasqanchikmantapas (Juan 17:3). Hinaptinqa “amayá despreciaychikchu Diospa hatun favornintaqa” (2 Corintios 6:1). Aswanqa kawsananchikkama sapa punchaw Jehová Diosta alabasunchik. Diosmantayá willakusunchik kunanpas kusikunanchikpaq hinaspa wiñay kawsayta haypananchikpaqpas. Chayta ruraspaqa ñoqanchikpas qawasunchik Jesuspa nisqanta, paymi nirqa: “Ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas qoqmi” nispa (Hechos 20:35). Chayllam yachasunchik imapaq kawsasqanchikta.

[Willakuy]

¿Imaniwaqtaq?

• ¿Imataq imamantapas aswan allin rurayqa?

• ¿Imanasqataq mana allinchu tukuy imayoq kayllapaq kallpanchakuyqa?

• ¿Imataq Diospa prometesqan “cheqap wiñay kawsayqa”?

• ¿Imata ruraspam Diospa munasqanman hina kawsachwan?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]