Jehová Diospa Palabranqa cumplikunpunim

“Tayta Diospa tukuy allin prometesqankunaqa cumpliku[rqa]. Chaykunamantaqa manam chullapas yanqaqa karqachu.” (JOSUEY 23:14.)

1. ¿Pitaq Josueyqa karqa, hinaspa imatam rurarqa wañunanpaqña kachkaspan?

MOISESTA yanapaq chaynataq sasachakuykunapi valeroso hinaspa yachaywan tropakunata kamachiq kaspanpas Diosman sonqo runam karqa. Paytam Jehová Diosqa akllarqa Israel nacionpa umalliqnin kaspa mana imapa kasqan chunniqpi purisqankumanta tukuy imapa kasqan allpaman pusananpaq. Paypa sutinmi karqa Josuey. Wañunanpaqña kachkaptinmi kay ancha respetasqa qariqa Israel nacionpi ancianokunaman sonqonkumantapuni kallpanchakunankupaq rimarirqa. Chay rimasqanmá uyariqninkunata kallpancharqa, ñoqanchiktapas chaynallataqmi.

2, 3. ¿Imaynataq Israel nacionqa kachkarqa ancianokunaman Josuey rimaptin, hinaspa imatataq nirqa?

² Piensarisunchikyá chaypi pasasqanmanta. Bibliapim willawanchik kaynata: “Israelpa mirayninkunatam muyuriqninkupi enemigonkuwan peleasqankumanta unay watakunaña Tayta Dios samaykachirqa, Josueymi ancha yuyaqña kachkaspan qayachimurqa Israel casta llapallan runakunata, ancianonkunata, jefenkunata, juezninkunata chaynataq kamachikuqkunatapas, paykunatam nirqa: ‘Unay watayoq machuñam kani’” nispa (Josuey 23:1, 2).

³ Josueyqa yaqa 110 watanpiñam kachkarqa hinaspa Diospa llaqtanpa mana qonqay atina admirakuypaq tiempopim kawsarqa. Payqa Jehová Diospa milagronkuna rurasqanta chaynataq promesankuna cumplisqantam qawarqa. Chaymi mana iskayrayaspam nirqa: “Chaynaqa yachaychikyá tukuy sonqoykichikwan chaynataq tukuy vidaykichikwan yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy allin prometesqankunaqa cumplikusqanta. Chaykunamantaqa manam chullapas yanqaqa karqachu” nispa (Josuey 23:14).

4. ¿Imakunatam Israelpa mirayninman Jehová Diosqa prometerqa?

 ⁴ Jehová Diospa, ¿imata prometesqankunataq Josuey kawsanankama cumplikurqa? Qatiqninpim kimsamanta yachasunchik. Puntataqa Diosmi Israel casta runakunata sirviente kasqankumanta librananmi karqa, chaymanta amparananmi karqa, chaymantañataq mikuchispan cuidananmi karqa. Chaynallatam Jehová Diosqa kay tiempopi llaqtanmanpas prometerqa, ñoqanchikñataqmi chaykuna cumplikusqanta qawachkanchik. Kay tiempopi llaqtanpaq Jehová Diospa rurasqanta manaraq qawachkaspa qawasunchikyá Josueypa tiemponpi Israelpa mirayninpaq rurasqanmanta.

Llaqtanta Jehová Dios librasqanmanta

5, 6. ¿Imaynatam Jehová Diosqa Israelpa mirayninkunata Egipto nacionmanta librarqa, hinaspa imatam chaywanqa qawachirqa?

⁵ Egipto nacionpi israelpa mirayninkuna sirviente kaspanku yanapakuynintam Diosman mañakurqaku hinaptin payqa uyariykurqa (Exodo 2:23-25). Rupachkaq chaprapa hichpanpi Moises kachkaptinmi Jehová Diosqa niykurqa: “Chaymi uraykamuni Egipto runakunamanta libranaypaq. Egipto nacionmantam tukuy imakunapapas kasqan hatun sumaq allpaman paykunata pusasaq” nispa (Exodo 3:8). ¡Maynataraqchá Moisesqa kusikurqa Jehová Diospa prometesqanman hina cumplisqanta qawaspan! Israelpa mirayninkunata rey Faraon mana kachariyta munaptinmi, Moisesqa willarqa Nilo sutiyoq mayupa yakunta Diosqa yawaryarachinanta. Hinaptin Jehová Diospa nisqanqa chaynam karqa. Nilo mayupa yakun yawaryaruptinmi yakuqa manañam allinchu tomanapaq karqa chaynataqmi challwakunapas wañururqa (Exodo 7:14-21). Chaymantapas faraonpa sonqon rumiyaptinmi Jehová Diosqa puntata imam rurananta willachispanraq isqon kutitawan castigarqa (Exodo 8:1–12:51). Chunka kaq castigom karqa Egipto nacionpi piwi churikuna wañuchiq, chaypa qepallantam ichaqa faraonqa Israelpa mirayninkunata pasakunankupaq kacharirqa, chaymi paykunaqa pasakurqaku (Exodo 12:29-32).

⁶ Chaynata libraykuspanmi Jehová Diosqa Israelpa mirayninkunata llaqtan kanankupaq sapaqcharurqa. Chaymantapas Jehová Diosqa hatunchakurqa tukuy ima prometesqanta Cumpliqpuni kasqanta reqsichikuspan. Hinaptinpas ima dioskunamantapas paylla tukuy atiyniyoq kasqantam reqsichikurqa. Chaykunamanta leespalla kallpanchakuptinchikqa,  piensarisunchikyá imaynaraq kanman karqa chaykunata qawayqa. Josueyqa yacharurqam Jehová Diosqa ‘kay pachapa altonpiqa Paylla kasqanta’ (Salmo 83:18).

Llaqtanta Jehová Dios amparasqanmanta

7. ¿Imaynatam Jehová Diosqa Israelpa mirayninkunata faraonmanta chaynataq tropankunamantapas ampararqa?

⁷ ¿Imanichwantaq llaqtanta amparananmanta prometesqanmanta? Kaymantaqa Israelpa mirayninkunata Egipto nacionmanta librananpaq chaynataq Prometesqa Allpaman pusananpaq prometesqanpim qawachikurqaña. Yuyarinchikmá hatun tukuq faraonqa piñasqallaña kaspan Israelpa mirayninpa qepanta pachak-pachaknintin carretankunawan tropankunapiwan qatisqanta. Hatun tukuq kasqanraykum kikinpi confiakurqa, chaynataq lamar qochapa patanpi orqokunawan Israelpa mirayninkunata qaykusqankuta hina piensaspan. Diosmi ichaqa llaqtanta amparaspan yanaparqa. Chaypaqmi Egipto tropakuna llaqtanta mana haypananpaq rakiq puyuta churarurqa. Chaypim Egipto tropakunapaq tutayaykachirqa Israelpa mirayninkunapaqñataqmi kancharichirqa. Hinaptinmi Puka lamar qochapa hawanta Moisesqa tawnanta haywariptin yakunkuna rakikururqa. Chaymi Israelpa mirayninkuna lluptinankupaq kaqmi Egipto tropakunapaqñataq puchukanankupaq karqa. Jehová Diosmá faraonpa tropankunata puchukarachirqa, chaynata ruraspam llaqtanta vencerunankumanta ampararqa (Exodo 14:19-28).

8. ¿Imaynatam Diosqa Israelpa mirayninkunata ampararqa a) chunniqpi chaynataq b) Prometesqa Allpaman yaykuptinkupas?

⁸ Puka lamar qochata chimparuspankuñam Israelpa mirayninkunaqa purirqaku ‘mana yakupa kasqan manchakuypaq hatun chunniqninta, purirqakutaqmi kachukuq culebrakunapa kasqan chaynataq atoq-atoqkunapa kasqan lawninkunatapas’ (Deuteronomio 8:15). Chunniqpi kachkaptinkupas Jehová Diosqa llaqtantaqa ampararqam. Hinaptin ¿imaynataq karqaku Prometesqa Allpaman yaykuruptinku? Canaan lawpi manchakuypaq tropakunawan peleananku kaptinpas Jehová Diosqa Josueytam nirqa: “Kunanyá chimpay kay Jordan Mayuta kay runakunapiwan chaynapi Israelpa mirayninkunaman qosqay allpaman yaykunaykichikpaq. Kawsanayki punchawkamaqa manam pipas venceyta atisunkichu. Moises yanapasqayta hinam qamtapas yanapasqayki. Manam saqesqaykichu nitaqmi haykapipas dejasqaykichu” nispa (Josuey 1:2, 5). Jehová Diospa  chay nisqanpas cumplikurqapunim. Yaqa soqta watapim Josueyqa 31 reykunata venceruspa Prometesqa Allpata yaqa llapanta dueñochakurqaku (Josuey 12:7-24). Jehová Dios mana yanapaptinqa manach chaytaqa ruranmankuchu karqa.

Llaqtanta Jehová Dios mikuchispan cuidasqanmanta

9, 10. ¿Imaynatam Jehová Diosqa chunniqpi llaqtanta mikuchispan cuidarqa?

⁹ Kunanqa yachasunchikyá huk kaqnin prometesqanmantawan: llaqtantam Jehová Diosqa mikuchispan cuidanan karqa. Egipto nacionmanta librarusqan qepallatam Diosqa prometeykurqa: “Ñoqam parata hina cielomanta mikuyta chayachipamusqaykichik. Runakunam lloqsispanku sapa punchaw huñunqaku chay punchawpaq kamaqllata” nispa. Prometesqanman hina Diosqa ‘cielomanta mikuytam’ qomurqa. “Israelpa mirayninkuna rikuruspankum mana ima kasqanta yachaspanku ninakurqaku: ‘¿Imataq kayqa?’ nispa.” Kayqa maná nisqa sutiyoq Jehová Diospa prometesqan mikuymi karqa (Exodo 16:4, 13-15).

¹⁰ Tawa chunka wata chunniqpi kanankukama Jehová Diosqa mikuytawan yakutapas qoykuspan paykunamanta cuidarqa. Chaymantañataq pachankupas manam tukurqachu nitaqmi chakinkupas punkirqachu (Deuteronomio 8:3, 4). Tukuy chaykunatam Josueyqa qawarqa. Jehová Diosmá prometesqanman hina serviqninkunataqa libraykurqa, ampararqa chaynataq mikuchirqapas.

Tiemponchikpi librasqanmanta

11. ¿Imataq 1914 kaq watapi Brooklyn nisqanku lawpa Betel wasipi pasarqa, hinaspa imapaqtaq tiempoña karqa?

¹¹ ¿Kunan tiemponchikpiqa? 1914 kaq watapa octubre kaq killanpim 2 kaq viernes punchawnin tempranota Biblia Estudiaqkunamanta cuentallikuq Charles Taze Russellmi Brooklyn nisqa sutiyoq lawpi (Nueva York nisqa llaqtapi) Betel wasipa mikunanku sitioman yaykuspan asirispa nirqa: “¡Llapallaykichikmanmi rimaykuykichik!”. Chaymantañataq manaraq tiyaykuchkaspam kusisqallaña nirqa: “Mana judio runakunapa munaychakusqan tiempo tukurunña; reyninkunapa kamachikuyninqa tukurunña” nispa. Yapamantawan Tukuy imapi Munaychakuq Jehová Diosqa llaqtanta yanapananpaq tiempo chayaramusqa. Hinaspa chaytamá rurarqa.

12. ¿Imamantam Diospa llaqtanqa 1919 kaq watapi librakurqaku, hinaptin imapaqtaq karqa?

¹² Pichqa wata qepallatam Jehová Diosqa llaqtanta librarqa “hatu-hatun Babilonia” nisqa sutiyoq allpantinpi  pantasqa religionkunamanta (Apocalipsis 18:2). Asllam chay watapipuni librakusqankumanta qawaspanchikpas, llapallanchikmi ichaqa qawachkanchik imapaqmi chayqa karqa. Jehová Diosqa yupaychayninta chuyancharqa chaymanta yupaychaqnin munaqkunata huñunachirqa willakuq Isaiaswan willachisqanman hina: “Tukupay tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chay orqomanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa” nispa (Isaias 2:2).

13. ¿Haykataq Jehová Diospa testigonkunaqa yapakururqaku Diosmanta yachasqaykimantapacha?

¹³ Isaiaspa chay willakusqanpa cumplikusqanqa ancha admirakunapaqmi karqa. 1919 kaq watapi sapaqchasqa cristianokunaqa kallpanchakuspa allpantinpi predicayta qallaykurqaku chaymi cheqap Diospa yupaychayninta hatuncharqa. 1930 watamantapacha ‘sapaq ovejakunapas’ rikurimuyta qallaykurqaku (Juan 10:16). Puntataqa achka waranqam karqaku, chaymantaqa pachak-pachak waranqantinña, kunanñataqmi wara-waranqantinñam runakunaqa Diosta yupaychachkanku. Apostol Juanqa revelacionninpi qawasqanpim paykunamanta nirqa “achkallaña runakunata llapallan nacionkunamanta, ayllukunamanta, castakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoqkunamanta.[. . .] Achka-achkallaña kaptinkum mana pipas yupayta atirqachu” nispa (Apocalipsis 7:9). ¿Qampas chayna mirarusqantachu qawarqanki? ¿Haykataq Jehová Diospa testigonkunaqa karqaku Diosmanta chayllaraq yachachkaptiki? Kunanñataqmi 6.700.000 tumpa masnin runakunañam kachkan. Hatu-hatun Babiloniamanta Jehová Diosqa llaqtanta libraspanmi allicharqa allpantinpi llaqtan kunan qawasqanchik hina mirananpaq.

14. ¿Imaynataraqmi Diosqa llaqtanta libranqa?

¹⁴ Ichaqa yapatawanmi Jehová Dios llaqtanta libranqaraq, chaywanmi Allpantinpi reqsisqa kanqa. Admirakuypaq atiyninwanmi Jehová Diosqa lliw enemigonkunata puchukachispan llaqtanta libranqa mosoq pachapi kawsanankupaq. Maynataraqchá kusikusunchik mana allinkuna tukuruptin ima tiempomantapas aswan allin kaqkuna qallariptinpas. ¡Mayna kusikunapaqchá kanqa! (Apocalipsis 21:1-4.)

Kay tiempopi Jehová Dios amparasqanmanta

15. ¿Imanasqataq kay tiempopiqa Jehová Diosqa llaqtanta amparananraq?

¹⁵ Qawasqanchikman hina Josueypa tiemponpi Israelpa mirayninkunaqa  Jehová Diospa amparanantam suyarqaku. ¿Hinallachu kay tiempopi Diospa llaqtanwanpas? Chaynamiki. Jesusqa qatiqninkunata anyarqaña kaynata: “Hinaptinmi ñakarinaykichikpaq entregasqa kaspa wañuchisqa kankichik, ñoqaraykum llapa runakuna cheqnisunkichik” nispa (Mateo 24:9). Kunankamaqa achka nacionkunapim Jehová Diospa testigonkunataqa llumpa-llumpayta ñakarichirqaku chaynataq qatikacharqakupas. Jehová Diosmi ichaqa llaqtanta yanapachkan (Romanos 8:31). Palabranpiqa “manam pipas, contrayki[chik]pi atirqachu arma rurayta” nispa kallpanchawaptinchikqa, qawachiwanchikmi Diospa Munaychakusqanmanta predicasqanchikta chaynataq Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq yanapasqanchikta manam imapas harkay atisqanta (Isaias 54:17).

16. ¿Imakunatam qamqa qawarqanki Jehová Diosqa llaqtanta amparasqanmanta?

¹⁶ Cheqnichkaptinkupas Jehová Diospa llaqtanqa hinallam mirachkan. Jehová Diospa testigonkunaqa 236 nacionkunapi chaynataq llaqtakunapipas predicachkanchik, chaymi alayrillata qawachin chinkachiwananchikpaq otaq upallachiwananchikpaq munaqkunamanta Jehová Diosninchik amparawasqanchikta. ¿Yuyarinkichu kay tiempopi Diospa llaqtanta wakin ñakarichiq gobiernaqkunapa otaq Diosta serviq tukuqkunapa sutinta? ¿Imataq paykunata pasarqa? ¿Imaynataq kunanqa kachkanku? Yaqa llapallankum Moisespa chaynataq Josueypa tiemponpi faraonta pasasqanman hina pasaypaqtam chinkarunku. Hinaspaqa, ¿imaynataq kachkanku Diosman sonqo wañuqkunaqa? Paykunataqa Jehová Diosmi yuyachkan, chaytam ichaqa manam pipas chinkarachinmanchu. Manam pipas neganmanchu llaqtanta amparananpaq prometesqanman hina Jehová Diosqa cumplisqanta.

Kay tiempopi Jehová Dios llaqtanta mikuchispa cuidasqanmanta

17. ¿Imaynata yachachiwananchikpaqtaq Jehová Diosqa prometerqa?

¹⁷ Jehová Dios llaqtanta chunniqpi mikuchisqanman hinam, ñoqanchiktapas ‘allin yuyayniyoq confianza sirvientewanmi’ yanapawanchik paymanta yachananchikpaq (Mateo 24:45). Una-unay wata Bibliapi pakasqa hina yachachikuykunamantam yachachiwanchik. Chaymi Diosmanta willakuq Danielman angelpa nisqan cumplikuchkan: “Ichaqa Daniel, kay willasqaykunataqa libropiyá wichqaruyña hinaspayá tukupay tiempo chayamunankama selloykuy. Achkallaña  runakunam kayman-wakman purinqaku aswan-aswan yachayniyoq karuyta munaspanku” nispa (Daniel 12:4).

18. ¿Imanasqataq kay tiempopi Diosmanta cheqap yachayqa aswan-aswan kasqanta nichwan?

¹⁸ Tukupay tiempopim kawsachkanchik chaymi Bibliapa nisqanman hina Diosmanta cheqap yachayqa aswan-aswan kachkan. Chaymi kay tiempopipas chuya espiritupa yanapasqanman hina kay Pachapi cheqap yachachikuy maskaq runakunaqa cheqap Diospa munayninmanta yachaytam atinmanku. Bibliaqa ima libromantapas enteron pachapi runakuna leenankupaqqa kachkanmi, chaymantapas cheqap yachachikuyninkunamanta entiendechiwananchikpaq Bibliamanta achka qellqakunapas kanmi. ¿Qué enseña realmente la Biblia? * nisqan sutiyoq libroqa Bibliata estudiaspa yachananchikpaqmi, chay libropa listantayá qaway. Wakin yachachikuykunaqa kaykunam “¿Cuál es la verdad acerca de Dios?”, “¿Dónde están los muertos?”, “¿Qué es el Reino de Dios?” chaymantapas “¿Por qué permite Dios el sufrimiento?”. Ñawpa tiempomantaraqmi kaykunamanta runakunaqa tapukurqaku, kunanmi ichaqa chaykunamanta yachanmankuña. Una-unay wata Diosmanta cheqapta mana yachaspanku hinaspa Jehová Dios qepanchaqkunapa yachachisqankuta cristiano tukuqkuna yanqakunata yachachiptinkupas Diospa Palabranpi cheqap yachachikuykunam ichaqa chaykunata vencerurqa, hinaptinmi kay tiempopiqa Jehová Diosta serviy munaqkunata yanapanpas.

19. ¿Imakunatam Diospa prometesqanman hina cumplikusqanta qawarunki, chaynaqa imaniwaqtaq cumplikusqanmanta?

¹⁹ Ñoqanchikpas mana iskayrayaspam Josueypa nisqanman hina nichwan: “Yupaychasqanchik Tayta Diospa tukuy allin prometesqankunaqa cumplikusqanta. Chaykunamantaqa manam chullapas yanqaqa karqachu” nispa (Josuey 23:14). Cheqaptamá Jehová Diosqa serviqninkunata libran, amparan chaynataq mikuchinpas. ¿Yachankichu Diospa imapas prometesqanqa tiempollanpi mana cumplikusqanta? Manachá. Diospa Palabranqa cheqappunim, chaymi nisqanpiqa hapipakunchik.

20. ¿Imanasqataq hamuq tiempota confianzawan suyananchik?

²⁰ ¿Imaynataq kasunchik hamuq tiempopiqa? Yaqa llapanchiktam Jehová Diosqa prometewanchik Allpantinpi sumaq paraisopi kusisqa kawsakunanchikpaq. Llaqtanpi wakillanmi ichaqa Cristowan hanaq  pachamanta kamachikunankupaq suyakuyniyoq kanku. Mayqanña suyakuyninchik kaptinpas, Diosman sonqom Josuey hina kananchik, chay suyasqanchik tiempoqa chayamunqapunim. Jehová Diospa prometesqanta yuyarispaqa ñoqanchikpas nisunchikmi: “Chaykunamantaqa manam chullapas yanqaqa karqachu” nispa.

[Willakuy]

¿Imaniwaqtaq?

• Jehová Diospa ¿ima prometesqankunataq Josuey kawsanankamaqa cumplikurqa?

• ¿Diospa ima prometesqanpa cumplikusqantataq qamqa qawarunki?

• ¿Imanasqataq Diospa palabranpiqa confiananchik?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]