Jehová Diospa Llapallan kamachiq kasqan hinaspa Diospa Gobiernon

“Dios Taytalláy, qamqa kanki mayna hatunmi, mayna munayniyoqmi, mayna suma-sumaqmi, mayna wiñaypaqmi chaynataq mayna atiyniyoqmi. [. . .] Dios Taytalláy, hina qamtaqmi tukuy imakunatapas gobiernanki.” (1 CRONICAS 29:11.)

1. ¿Imanasqataq Jehová Dios derechonpi kachkan Llapallanta kamachinanpaq?

JEHOVÁ “Diosmi tiyananta hanaq pachapi churarun. Llapallanpi munaychakunanpaqmi chaypi churarun.” (Salmo 103:19.) Kaynata nispanmi salmista nichkarqa Jehová Dios llapallan kamachiq kasqanmanta. Unanchaq kasqanraykum, hanaq pachapi hinaspa kay pachapi kaqkunata Kamachinanpaq derechonpi kachkan.

2. ¿Imatam willakuq Daniel mosqoyninpi hina rikurqa Jehová Diospa kamachinan trononpi?

² Pipas kamachinanpaqqa runakunam kanan. Chaynataqmi Jehová Dios kamachinanpaqpas karqam punta unanchasqankuna: sapallan churin Jesucristo chaynataq angelkunapas (Colosenses 1:15-17). Tiempopa risqanman hinam, willakuq Daniel mosqoyninpi hina rikurqa Jehová Dios trononmanta kamachikuchkaqta, paymi nin: “Qawachkaptillaymi reypa tiyanankuna churasqa karqa. Hinaptinmi huknin tiyanapi wiñaypaq Kawsakuq tiyaykurqa. [. . .] Paytaqa waranqantin waranqantinmi servirqa. Paypa ñawpaqninpim manaña yupay atina karqa”, nispa (Daniel 7:9, 10). Waranqantin watakunañam, “wiñaypaq Kawsakuq” Jehová Diosqa hanaq pachapi llapallan angelkunata kamachin. Paykunam Diosta servinku munayninta ruraspanku (Salmo 103:20, 21).

3. ¿Imakunatawanmi Jehová Dios kamachichkan, hinaspa imaynatam ruran?

³ Tiempopa risqanman hinam,  Jehová Diosqa kamachikuyninta masyachirqa, qawasqanchik cielopi sasa entiendenapaq kaq tukuy imakunata hinaspa Allpatapas unanchaspa (Job 38:4, 7). Cielopi kaqkunata runakuna qawaptinkuqa tukuy ima kaqkunam maymi rinallanta richkanku, kikillankumanta richkankumanpas hina. Salmistam ichaqa nirqa: “[Jehová Dios] kamachiptinmi unanchasqa karqa chaskakunaqa. Paymi chaykunata wiña-wiñaypaq takyachirqa. Paymi mana cambiana decretota kamachirqa”, nispa (Salmo 148:5, 6). Chaynaqa manam Jehová Diosqa haykapipas saqerqachu llapallan kamachinanpaq derechoyoq kasqantaqa. Payqa hinallam qawasqanchik cielopi kaqkunata hinaspa allpata controlachkan, manam hanaq pachapi angelkunallatachu (Nehemias 9:6).

4. Jehová Dios llapallan kamachiq kaspanpas, ¿imaynatam runakunata kamachin?

⁴ Punta qari-warmita Dios unancharuspanmi paykunatapas kamachiyta qallaykurqa. Kusisqa kawsakunankupaq tukuy imata qospanpas, Jehová Diosqa nirqataqmi tukuy rikchaq animalkunata munaychakunankupaq (Genesis 1:26-28; 2:8, 9). Chayna rurasqanwanqa, manamá sumaq kamachiq hinaspa entiendeq kasqallantachu qawachirqa, aswanqa kamachisqankunata respetasqantapas qawachirqam. Adanwan Eva Jehová Diospa kamachisqanta sichu kasukunmanku karqa hinaspaqa wiñaypaqmi sumaq Allpapi kawsakunmanku karqa (Genesis 2:15-17).

5. ¿Imatam nichwan Jehová Dios Llapallan kamachiq kasqanmanta?

⁵ Chaynaqa, ¿imatam nichwan kunankama yachasqanchikmanta? Nichwanmi, Jehová Diosqa llapallan unanchasqankunapim tukuy tiempo munaychakun. Chaynataq sumaq kamachiq hinaspa entiendeqmi, chaymi kamachisqankunata respetan. Chaymantapas Llapallan kamachiq Diosta kasukuspanchikqa, wiñaypaq kusisqa kawsakuytam chaskisun. Chaymi mana admirakunapaqchu, ñawpaq Israel nacionta kamachiq Davidpa kayna nisqan: “Dios Taytalláy, qamqa kanki mayna hatunmi, mayna munayniyoqmi, mayna suma-sumaqmi, mayna wiñaypaqmi chaynataq mayna atiyniyoqmi. Qampamiki cielopi tukuy ima kaqpas chaynataq kay pachapi kaqpas Dios Taytalláy, hina qamtaqmi tukuy imakunatapas gobiernanki, qamqariki tukuy imapa hawanpim kachkanki” (1 Cronicas 29:11).

 ¿Imanasqataq necesitanchik Diospa Gobiernonta?

6. ¿Imaynatam Diospa Gobiernon yanapan Jehová Dios llapallan kamachiq kasqanta?

⁶ Jehová Dios tukuy tiempo Llapallan kamachiq kaptinqa, ¿imapaqtaq Diospa Gobiernonqa? Kay tapukuyta kutichinapaqqa, piensarisun runakuna gobiernaspa imayna kamachisqankumanta. Yaqa llapanpiqa manamá kikinkuchu kamachinku aswanqa servichikunkum yanapaqninkunata. Chaynallataqmi Jehová Diospas Gobiernonta servichikun. Chaymi Diospa Gobiernonqa kamachinanpaq yanapaqllam, chaynatam hanaq pachapi hinaspa kay pachapipas munaychakun.

7. ¿Imanasqataq Jehová Dios llapallan kamachiq kachkaspanpas mosoq arreglota rurarqa kamachinanpaq?

⁷ Qawasqanchikman hina, Jehová Diosqa Llapallan kamachiq kasqanraykum munasqanman hina kamachirqa. Satanaswan punta tayta-mamanchik Diospa contranpi churakuruptinkum, Jehová Diosqa llapallan kamachiq kasqanrayku mosoq arreglota rurarqa kamachinanpaq. Chayna contrapi churakusqankuwanmi Jehová Diospa llapallan kamachiq kasqanta yanqacharurqaku. ¿Imanasqam chaynata nichwan? Satanasmi Evata nirqa huertapi mana mikunapaq kaq sachapa rurunta mikuspaqa manam wañunkichu nispa, chaywanqa nichkarqam Jehová Dios llulla hinaspa mana confiakunapaq kasqanta. Chaymantapas nirqam: “Diosmi yachan, maypacham mikuruspaqa ñawikichik kicharikuruptinmi kikin Dios hinaña allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas yachaqña rikurirunkichik”, nispa. Kaywanqa Satanas nichkarqataqmi, Diosta mana kasukuspa Adanwan Eva allin kanankumanta (Genesis 3:1-6). Hinaptinqa, mana kasukusqankum sutillata qawachin Jehová Dios kamachinanpaq derechoyoq kasqanpa contranpi churakusqankuta. Chaynaqa, ¿imatam Jehová Dios ruranman karqa?

8, 9. a) ¿Imatataq huk rey ruranman kamachisqanpa contranpi pipas churakuruptin? b) ¿Imatam Jehová Dios rurarqa Eden huertapi paypa contranpi churakuruptinku?

⁸ ¿Imatataq huk rey ruranman kamachisqanpi pipas paypa contranpi churakuruptin? Ñawpaq tiempopi pasasqanmanta estudiaqkunaqa yachankum, reykunaqa manam qawayllachu qawanmanku mana imatapas ruraspa chayna pasakuptinqa. Kamachiq rey mayna kuyakuqllaña kaspanpas, chayna contranpi churakuqkunataqa  qepanchasqankumantam juzganman, hinaspam pitapas kamachinman chayta allichananpaq chaynapi hawkayay kananpaq. Chaynallataqmi Jehová Diospas, contranpi churakuqkunata chaylla juzgarqa hinaspam paykunata sentenciarqa. Adanwan Eva wiñay kawsayta mana merecesqankuraykum Eden huertamanta qarqorurqa (Genesis 3:16-19, 22-24).

⁹ Satanastapas sentenciarqam. Payta sentenciaspanmi Jehová Dios qawachirqa mosoq arreglota ruraspa kamachinanpaq, hinaspa chaynintakama lliw munaychakusqanpi hawkayayta apamunanpaq. Diosmi Satanasta nirqa: “¡Warmitawan qamtam cheqninachisqayki, cheqninachisaqtaqmi miraynikitawan miraynintapas! Mirayninmi umaykita chamchasunki, qamñataqmi talonninpi kachunki”, nispa (Genesis 3:15). Kayna nisqanwanmi, Jehová Diosqa qawachichkarqa warmipa ‘mirayninta’ servichikuspan Satanastawan qatiqninkunata chinkachinanmanta, chaynapi Paylla kamachinanpaq derechoyoq kasqanta qawachinanpaqpas (Salmo 2:7-9; 110:1, 2).

10. a) ¿Pikunataq kanku warmipa mirayninqa? b) ¿Imatam apostol Pablo nirqa Bibliapi punta kaq profeciamanta?

¹⁰ Warmipa mirayninmi karqa Señorninchik Jesucristo hinaspa paywan kamachinankupaq qatiqninkunapas. Paykunam kamachinqaku Diospa Gobiernonpi (Daniel 7:13, 14, 27; Mateo 19:28; Lucas 12:32; 22:28-30). Ichaqa kay mosoq arreglomantaqa manam qallariypiqa yachakurqachu. Cheqaptamá apostol Pabloqa nirqa qallariypi kaq profeciaqa ‘ñawpaqmantapuni pakasqa kasqanmanta’ (Romanos 16:25). Achka watam iñiyniyoq runakuna suyarqaku chay ‘pakasqa kaq’ willakuymanta yachanankupaq, hinaspa chay profeciapa willakusqanman hina Jehová Diospa llapallan kamachiq kasqan hatunchakunanmanta (Romanos 8:19-21).

‘Pakasqa kaqmi’ tiempopa risqanman hina yachakun

11. ¿Imakunamantam Jehová Dios Abrahanman willarqa?

¹¹ Tiempopa risqanman hinam, Jehová Diosqa pisi-pisillamanta serviqninkunaman willarqa ‘munaychakusqanmanta ñawpaqpi mana yachasqa’ kaqkunata (Marcos 4:11). Hukninmi karqa Abrahan, paymi “Diospa amistadninwan sutichasqa karqa” (Santiago 2:23). Diosmi prometerqa paymanta ‘hatun nacionta’ rurananpaq. Chaymantapas nirqataqmi: ‘Reykunam qanmanta kanqa’, nispa. Chaymantañataq nirqa:  “Kay pachapi lliw runakuna miraynikirayku bendecisqa kanqa”, nispa (Genesis 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18).

12. Noeypa tiemponpi sinchi para pasaruptin, ¿pikunataq Satanaspa mirayninkuna karqaku?

¹² Abrahan manaraq nacechkaptinmi, runakunaqa kikinkupura kamachinakuyta munarqakuña. Chaynam karqa Noeypa willkanpa churin Nimrod sutiyoq runa. Bibliapa nisqanman hinaqa, ‘purun animalkuna hapiq kallpasapa runam’ karqa Jehová Diospa contranpi churakuq, paymi puntataqa kay pachapi kamachiy munaq runa karqa (Genesis 10:8, 9). Nimrod hina hatuntukuspa kamachiq runakunaqa Satanaspa controlasqanmi. Paykunapas hinaspa qatiqninkunapas Satanaspa mirayninkunam karqaku (1 Juan 5:19).

13. ¿Imatam ñawpaqmantaraq Jehová Diosqa willarqaña Jacobnintakama?

¹³ Manam imapas harkayta atinqachu Diospa munasqan rurakunantaqa, nitaq Satanaspa sapakuti mosoq kamachikuqkuna hatarichisqanpas. Abrahanpa willkan Jacobnintakamam Jehová Dios kaynata nirqa: “Judapa mirayninkunamantam reykuna kanqa. Dueño [“Siló”, NM] hamunankamam manataq pipas qechunqachu rey kaynintaqa. Payllatañam kasukunqaku runakunaqa”, nispa (Genesis 49:10). Kaynata nispanmi willachkarqaña Siló sutiyoq hamunanmanta, kay sutiqa “Paypa Kaq” otaq “Paypam” ninanmi. Payllam derechoyoq atiyta chaskinanpaq hinaspa rey hina llapallan runakunata kamachinanpaq. Hinaptinqa, ¿pitaq Siló kanman?

Siló hamunankama

14. ¿Ima contratotam Jehová Diosqa Davidwan rurarqa?

¹⁴ Jehová Dios llaqtanta kamachinanpaq Juda ayllumanta punta kaq miray akllasqanqa karqa: Isaipa churin Davidmi (1 Samuel 16:1-13). * Hatun huchakunata David ruraruptinpas, hinallam Jehová Diosqa favorecerqa payman sonqo kaspan llapallan kamachiq kasqanta yanapasqanrayku. Diosmi paywan contratota rurarqa hinaspam astawan willarqa punta kaq profeciamanta. Jehová Diosmi nirqa: ‘Kikikipa churikitam [otaq miraynikitam] churasaq gobiernananpaq hinaspam takyachisaq gobiernonta’, nispa. Chay ‘mirayqa’ manam Davidpa rantinpi kamachiq churin Salomonllachu karqa, Diosmi kaynatawan nirqa: “Ñoqañataqmi takyachisaq gobiernonta wiñaypaq”, nispa. Davidwan contrato rurasqanman hina Gobiernananpaq  ‘mirayqa’, Davidpa aylluntakamam hamunan karqa (2 Samuel 7:12, 13).

15. ¿Imanasqam nichwan Juda nacionpi gobiernoqa ñawpaqmantam qawachirqa Diospa Gobiernonta nispa?

¹⁵ Davidmi Juda ayllupi reykunamanta punta kamachiq karqa, paykunatam sacerdotekunapa jefen akllarqa chuya aceitewan umanman tallispa. Chayraykum ungido otaq mesiaswan sutichasqa karqaku (1 Samuel 16:13; 2 Samuel 2:4; 5:3; 1 Reyes 1:39). Bibliam niwanchik Jehová Diospa trononpi tiyasqankumanta hinaspa Jerusalen llaqtata Jehová Diospaq kamachisqankumantapas (2 Cronicas 9:8). Chaynaqa nichwanmi, Juda nacionpi gobiernoqa ñawpaqmantam qawachirqa Diospa Gobiernon imayna kananta, qawachirqataqmi Jehová Dios Llapallan kamachiq kasqantapas.

16. ¿Imaynatam tukurqa Juda ayllumanta reykunapa kamachisqan?

¹⁶ Kamachiq rey hinaspa llaqtapi runakuna Diospa kamachisqanta kasukuptinkuqa, Jehová Diosmi paykunata waqaychanman hinaspa bendecinman karqa. Chaynam Salomonpa kamachisqan tiempopipas karqa, runakunam hawkayaypi hinaspa tukuy imayoq sumaqllataña kawsakurqaku. Chaymantapas qawachirqataqmi Diospa Gobiernonpi imayna kawsakuy kananmanta, Satanas manaña munaychakuptin hinaspa llapallan kamachiq Jehová Dios hatunchasqa kaptin (1 Reyes 4:20, 25). Llakikunapaqmi ichaqa Davidpa mirayninmanta yaqa llapallan reykunam Diospa kamachisqankunata mana kasukurqakuchu; llaqtanpas sapa kutillam huchapakurqaku chaynataq taytacha-mamachakunatapas yupaycharqaku. Chaymi Jehová Dios saqerqa 607 watapi manaraq Jesus hamuchkaptin Babilonia llaqta puchukachinanpaq. Kayna pasasqanmi, Jehová Diospa llapallan kamachiq kasqanta Satanas yanqacharusqanta hina qawachirqa.

17. Juda ayllumanta kamachiqkuna puchukachisqa kaptinkupas, ¿Ezequielman ima nisqanwanmi qawachirqa Jehová Dios hinalla kamachiq kasqanta?

¹⁷ Arí, Juda ayllumanta Davidpa miraynin reykunaqa chinkachisqam karqaku, Israel nacionpi kamachiqkuna hina. Chayna pasasqanqa manamá qawachirqachu Jehová Dios kamachinanpaq mana derechoyoq kasqanta otaq allin kamachiyta mana atisqantaqa. Aswanmi qawachin Diosmanta karunchakuspa hinaspa Satanaspa nisqankunata kasukuspa llakillapiña tarikunankumanta (Proverbios 16:25; Jeremias 10:23). Jehová  Diosmi hinalla kamachiq kasqanta qawachirqa, profeta Ezequielwan kaynata willachispa: “Horqoy chay uma wankinaykita, horqoytaq chay coronaykitapas [. . .]. Ñoqaqa tukurusaqmi, pasaypaqtam tukurusaq, chayqa manam huktawanqa kanqañachu kamachikunanpaq derechoyoq runapa hamunankama hinaptinmi paymanña qosaq”, nispa (Ezequiel 21:26, 27). Chaynatam qawachirqa —“kamachikunanpaq derechoyoq”— prometesqa ‘miray’ manaraq hamusqanta.

18. ¿Imatam angel Gabriel Mariaman willarqa?

¹⁸ Chaymanta achka watakuna pasaruptinmi, Palestina law Galileapi, Nazaret llaqtapi kaq Maria sutiyoq sipasta watukurqa Gabriel sutiyoq angel, hinaspam nirqa: “Wiksayakuspaykim wachakunki qari wawata, paytam sutichanki Jesuswan. Ancha reqsisqa kaspanmi hanaq pachapi Diospa Churinwan sutichasqa kanqa. Señor [Jehová] Diospunim rey kananpaq churanqa ñawpaq abuelon Davidta hina. Israel naciontam wiñaypaq gobiernanqa, gobiernonqa manam tukunqachu”, nispa. (Lucas 1:31-33.)

19. Jesus naceruptin, ¿imamanta yachanapaqmi tiempo chayaramurqa?

¹⁹ Chaynapim, ‘pakasqa kaq’ willakuy reqsisqa kananpaq tiempo chayaramurqaña. Rikurimunanpaqñam kachkarqa chay prometesqa ‘mirayqa’ (Galatas 4:4; 1 Timoteo 3:16). Cheqapmi, Satanasqa warmipa ‘miraynintam’ talonninpi kachunan karqa, warmipa “mirayninmi” ichaqa Satanaspa umanta chamchaspa Satanastawan qatiqninkunata chinkachinman karqa. Chaymantapas warmipa “mirayninmi” Diospa Gobiernontakama, Satanaspa mana allin rurasqankunata allichanqa hinaspam hatunchanqa Jehová Diospa llapallan kamachiq kasqanta (Hebreos 2:14; 1 Juan 3:8). Hinaptinqa, ¿imaynatam Jesus kaykunata ruranman? ¿Ima ejemplotam saqewarqanchik qatikunanchikpaq? Kay tapuykunamantam qatiqninpi yachasunchik.

[Willakuy]

¿Atichwanchu explicayta?

• ¿Imanasqam Jehová Dios derechoyoq Llapallanta kamachinanpaq?

• ¿Imanasqataq Jehová Dios arreglota rurarqa Gobiernonta hatarichinanpaq?

• ¿Imaynatam Jehová Dios pisi-pisillamanta reqsichirqa ‘pakasqa kaq’ willakuyta?

• Juda ayllumanta kamachiqkuna puchukachisqa kaptinkupas, ¿imataq qawachin Jehová Dios hinallaraq kamachisqanta?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]