Runakunata yanapaypi allin yachachiqta qatipakusun

“Sumaqtayá uyariychik.” (LUCAS 8:18.)

1, 2. ¿Imanasqam predicasqan runakunata Jesus imayna qawasqanmanta yachananchik?

JESUCRISTOM qawachirqa Allin Yachachiq hinaspa Allin Yanapaq kasqanta qatiqninkunata kaynata kamachispan: “Sumaqtayá uyariychik”, nispa (Lucas 8:16-18). Kayna kamachisqantaqa kunan tiempopi llapallan cristianokunapas kasukunanchikmi. Ñoqanchikpas Diospa yachachikuyninkunata  kasukuspanchikqa chayman hinam rurasunchik, hinaspapas allin predicaqmi kasunchik. Manamá kunanqa Jesuspa nisqantaqa uyarinchikchu, ichaqa uyarinchikmanmi Bibliata leespa, chaypim willawanchik imakuna rurasqanta hinaspa nisqankunatapas. Niwanchiktaqmi runakunaman predicaspan imayna qawasqanmanta. Chaynaqa, ¿imatam Biblia nin kaymanta?

² Jesucristoqa allin predicaqmi karqa hinaspa Bibliamantapas allintapunim yachachirqa (Lucas 8:1; Juan 8:28). Runakunata Jesuspa qatiqnin kanankupaq yanapanapaqqa predicananchikmi hinaspa yachachinanchiktaqmi. Ichaqa, wakin wawqe-paninchikkunam allin predicaq kaspankupas yachachiypi sasachakunku. Predicayqa runakunaman willayllam, ichaqa Bibliapi cheqap yachachiykunata hinaspa Diospa munasqankunamanta yachachinapaqqa, Biblia estudiaqwanmi allin amistadta rurananchik (Mateo 28:19, 20). Chaypaqqa, Allin Yachachiq hinaspa Allin Yanapaq Jesucristotam qatipakunanchik (Juan 13:13).

3. ¿Imaynam kasunchik runakuna yanapaypi Jesusta qatipakunapaq kallpanchakuspaqa?

³ Jesuspa imayna yachachisqanman hina yachachispaqa, kasukuchkanchikmi apostol Pablopa kayna nisqanta: “Allintayá kawsaychik mana iñiq runakunawan, tiempoykichiktapas amayá usuchiychikchu. Kachiwan tupachisqa hina sumaqllañayá kachun rimasqaykichikpas, yachaychikyá sapakamaman imaynam allin contestaytapas” (Colosenses 4: 5, 6). Arí, runakuna yanapaypi Jesusta qatipakunapaqqa kallpanchakunanchikmi. Chayta ruraspallam allin yachachiq kasunchik, hinaspa necesitasqankuman hina “sapakamaman imaynam allin contestaytapas” yachasunchik.

Jesusqa kallpancharqam uyariqninkunapas rimanankupaq

4. ¿Imanasqam nichwan Jesusqa runakunata uyariqmi karqa nispa?

⁴ Warmallaraq kachkaspanpas Jesusqa yacharqañam runakuna rimaptin uyariyta hinaspa kallpancharqam piensasqankuta rimanankupaqpas. Chaymi chunka iskayniyoq watanpi kachkaptin, tayta-maman tarirurqaku Jesusta “uyarispan hinaspa tapuspan” templopi yachachiqkunawan kachkaqta (Lucas 2:46). Payqa manam tukuy yachasqankunawan hukmanyachinanpaqchu rirqa. Templomanqa rirqa uyariqmi, wakinpiqa tapuykunatapas rurarqam. Jesusqa  pitapas uyariy munaq kasqanwanmi Diospaq hinaspa runakunapaqpas agradonpaq karqa (Lucas 2:52).

5, 6. ¿Ima ejemplokunam qawachiwanchik yachachisqan runakunata Jesus uyarisqanta?

⁵ Bautizakuruspan Mesias hina kaspanpas, Jesusqa manam haykapipas runakuna uyariytaqa qonqarqachu achka yachachinan kachkaptinpas. Achka kutipim ima rurasqanmantapas tiempota qokuspan, qatiqninkunapa ima piensasqankumanta tapurqa hinaspa ima nisqankutapas uyarirqa (Mateo 16:13-15). Ejemplopaq, Lazaro wañukuptinmi Martata Jesus kaynata nirqa: ‘Pipas kawsachkaspallaraq ñoqaman iñiqqa manam wiñaypaqchu wañunqa’, nispa. Chaymantañataq tapurqa: “¿Creenkichu kayta Marta?”. Hinaspam Martapa kayna nisqanta uyarirqa: “Arí Señorlláy, ñoqaqa creenim, qamqa kanki kay pachaman hamuq Diospa Churin Cristom” (Juan 11:26, 27). ¡Maynatachá Señorninchik Jesucristoqa kusikurqa Martapa chayna iñisqanwan!

⁶ Huk kutitañataq, achka qatiqninkuna Jesusta saqeruptinku payqa yachayta munarqa apostolninkunapa ima piensasqankumanta, chaymi nirqa: “¿Qamkunapas pasakuytachu munankichik? —nispa. Hinaptinmi Simon Pedroñataq nirqa: —Señor ¿pimantaq riymanku? Qampa rimasqaykiqa wiñay kawsay qokuqmi. Ñoqaykuqa ñam creenikuña hinaspam yachaniku Diosmanta Hamuqqa mana huchayoq kasqaykita”, nispa (Juan 6:66-69). ¡Maynatachá Jesusqa kayna nisqanwanpas kusikurqa! Chaynataqmi, ñoqanchikpas kusikunchik Bibliata estudiaq iñisqanmanta rimaptin.

Jesusqa respetarqam uyariqninkunata

7. ¿Imanasqam Samariapi kaq achka runakuna Jesuspi iñirqaku?

⁷ Chaymantapas runakunata Jesus allinta yanapananpaqqa: uyariqninkunapim interesakurqa hinaspa rimaptinkupas respetarqataqmi. Yuyarisun, Sicar llaqtapi Samaria law warmiman Jacobpa yaku horqonan pozopa waqtanpi predicasqanta. Jesusqa manam payllachu rimarqa, saqerqam Samariamanta kaq warmipas rimananta. Allinta uyarispanmi musyarqa cheqap yupaychaymanta yachay munasqanta, chaymi Jesus nirqa cheqap espiritupi yupaychaqkunata Dios maskasqanmanta. Jesus allinta uyarispa respetasqanraykum, warmiqa kallparqa Jesusmanta vecinonkunaman willananpaq, chaymi Jesuspi ‘Samaria law runakuna  achka iñirqaku [. . .] warmipa nisqanrayku’ (Juan 4:5-29, 39-42).

8. Runakuna piensasqankumanta rimay munasqankuta yachaspa, ¿imaynatam predicaspa rimayta qallarichwan?

⁸ Yaqa llapallanchikmi munanchik piensasqanchikkunamanta rimariyta. Chaynam karqaku Atenas lawpi kaq runakunapas. Paykunam piensasqankumanta rimayta munarqaku chaynataq mosoq yachachikuykunamanta uyariytapas. Chayna kasqankuta yachaspanmi apostol Pablo chay llaqtapi Areopago sutiyoq sitiopi allin discursota qorqa (Hechos 17:18-34). Kunanpas chaynataqmi predicaq lloqsispanchik runakunawan parlananchikpaqqa kaynatam nichwan: “Munaymanmi yachayta imatam piensanki [rimariy yachachiy munasqaykimanta]”. Runamasinchikpa rimasqantam uyarinanchik hinaspa chay nisqanmantam rimananchik otaq tapunanchikpas. Chaymantañataq, allinmi kanman chay yachachikuymanta Bibliapa ima nisqanta sumaqllata qawachiyninchik.

Jesusqa yacharqam runakunawan rimay qallariytaqa

9. Cleofasta hinaspa riqmasinta manaraq ‘Bibliamanta entiendechichkaspa’, ¿imatam Jesus rurarqa?

⁹ Jesusqa imamantapas yachachiytam atirqa. Runakunata uyarispanpas, yaqa llapanpim yacharqa uyariqninkuna imapi piensasqankumanta hinaspa yacharqataqmi ima niytapas (Mateo 9:4; 12:22-30; Lucas 9:46, 47). Ejemplopaq qawasun. Jesuspa kawsarimusqan qepallantam, iskay qatiqninkuna richkarqaku Jerusalenmanta Emaus sutiyoq llaqtaman. Lucas qellqapim kaynata nin: “Rimaspa hinaspa tapunakuspa rimachkaptinkum paykunaman Jesus asuykuspan paykunawan rirqa. Aswanqa manam pay kasqanta reqsirqakuchu telawan hina ñawinku harkachisqa kasqanrayku. Jesusmi paykunata tapuykurqa: —¿Imamantataq puristin tapunakuchkankichik? —nispa. Chaymi llakisqallaña sayaykurqaku. Hinaptinmi Cleofas sutiyoq runa payta nirqa: —Jerusalenpi llapallan runakunam yachanku kay punchawkunapi tukuy ima sucedekusqantaqa ¿hinaptinchum chaypi yachachkaspaykipas qamlla chaytaqa mana yachanki? —nispa. Chaymi Jesusñataq nirqa: —¿Imataq pasakurqa?”, nispa. Chaymantañataq paykuna nirqaku, Nazaret llaqtayoq hinaspa yachachisqankunawan milagro rurasqankunapiwan reqsisqa Jesusta wañurachisqankumanta, nirqakutaqmi kawsarimusqanmanta runakunapa rimasqankumantapas.  Chaymi Allin Yachachiqqa Cleofaspa chaynataq riqmasinpa nisqanta uyarirqa, hinaspam ‘Bibliamanta entiendechirqa’ yachay munasqankumanta (Lucas 24:13-27, 32).

10. ¿Imaynatam yachanchikman watukusqanchik runakuna imakunapi creesqankuta?

¹⁰ Chaynataqmi ñoqanchikpas, yaqa llapanpiqa manam yachanchikchu predicasqanchik runakuna imakunapi iñisqankuta. ¿Imaynatataq yachachwan imakunapi creesqankuta? Wakinpiqa nichwanmi, yachaytam munaniku runakuna oracionmanta ima piensasqankuta nispa. Hinaspam kaynata tapuchwan: “¿Ima ninkitaq qam? ¿Mañakusqanchikta pipas uyariwanchikmanchu?”. Imayna niwasqanchikwanmi yachasunchik imayna piensasqanta chaynataq ima religionniyoq kasqantapas. Diosmanta yachayta munaptinqa, ichapas astawanraq yachasunchik imayna piensasqanmanta kaynata tapuspanchik: “Piensasqaykiman hina, ¿uyarinchu Dios llapallan oracionkunata, icha wakillantachu?”. Kayna tapuywanmi otaq huk tapuykunawanpas, rimariyta atisunchik. Atikuptinqa Bibliapa nisqantam qawachinanchik, ichaqa sumaqllatam rurananchik creesqanta mana yanqachaspa. Predicasqanchikwan runamasinchik kusikuspanqa, munanqachá kaqllamanta kutiptinchik rimayta. Ichaqa ¿imatam rurananchik mana yachasqanchikmanta tapuwaptinchik? Allinmi kanman huk kutipi watukunapaq arreglota ruray, chaynapi allinta yachaspaña kutichwan ‘cIarota contestananchikpaq, [. . .] humillakuspa hinaspa respetowan’ (1 Pedro 3:15).

Jesusqa yachay munaqkunatam yachachirqa

11. ¿Imam yanapawasunchik Bibliamanta yachay munaqkunata tarinanchikpaq?

¹¹ Jesusqa mana pantaqmi karqa chaymi utqaylla cuentata qokurqa pi yachay munasqanta otaq mana munasqantapas. Ñoqanchikmi ichaqa sasachakunchik ‘wiñay kawsaypaq’ kaqkunata tarinanchikpaq (Hechos 13:48). Chaynallataqmi Jesuspa apostolninkunapas sasachakurqaku, chaymi Jesus kaynata nirqa: “Maylaw Ilaqtamanpas otaq llaqtachamanpas chayaspaykichikqa maskaychikyá allin runa kaqta”, nispa (Mateo 10:11). Apostolkuna hinam ñoqanchikpas maskananchik uyariy munaqkunata hinaspa Bibliamanta yachay munaqkunatapas. Paykunatam tarichwan, llapallan predicasqanchik runakunata allinta uyarispa hinaspa sapakamapa imayna kasqanta qawaspapas.

12. ¿Imaynatam hinalla yanapachwan Diosmanta yachay munaqkunata?

 ¹² Diospa Gobiernonmanta willaptinchik pisillatapas interesakuqkunawan rimaruspanchikqa, ¿imatam rurananchik? Piensananchikmi Bibliamanta yachay munasqankunapi. Hinalla yanapananchikpaqmi imakuna rimasqanmanta qellqasqanchik yanapawasun. Chaymi sapakuti watukuspanchikqa, allinta uyarinanchik chaynapim atisun entiendeyta imapi creesqanta, imayna kasqanta hinaspa imayna tarikusqantapas.

13. ¿Imaynatam runakunata kallpanchachwan Bibliamanta ima piensasqankuta niwananchikpaq?

¹³ ¿Imaynatam runamasinchikta kallpanchachwan Bibliamanta ima piensasqanta niwananchikpaq? Wakin llaqtakunapiqa kayna tapuymi allinta yanapakun: “¿Haykapipas kallpanchakurqankichu Bibliapa yachachisqanta allinta entiendenaykipaq?”. Imayna niwasqanchikmi qawachiwasunchik Diosmanta yachay munasqankuta otaq mana munasqankutapas. Chaynataq Bibliamanta huk textota leeykuspanchikmi tapuchwan: “¿Ima niwaqtaq qam kay leesqanchikmanta?”, nispa. Señorninchik Jesucristo hinam predicaspa runakunata yanapanchikman allin tapuykunata ruraspa. Ichaqa cuidakunanchikmi, chaymantam qatiqninpi yachasunchik.

Jesucristoqa allintapunim servichikurqa tapukuykunata

14. ¿Imaynatam mana llumpayta tapupayaspalla atichwan runakuna ima piensasqankumanta niwananchikta?

¹⁴ Runakuna piensasqankumanta ima niwasqanchikta uyariyta munaspapas, tapusqanchikkunawanqa manam penqachiyta munanchikchu. Chaymi Jesuspa ejemplonta qatipakunchik. Payqa manam pitapas tapurqachu hukmanyachinanpaqqa. Aswanqa piensarinankupaq hinam tapuykunata rurarqa. Chaymantapas allin sonqoyoq runakunataqa kuyakuywanmi uyarirqa hinaspa hawkayachirqa chaynataq kusichirqapas (Mateo 11:28). Llapallan runakunam asuykuyta atirqaku sasachakuyninkunamanta willakunankupaq (Marcos 1:40; 5:35, 36; 10:13, 17, 46, 47). Kunanpas chaynallataqmi, uyariwaqninchikkuna Bibliapa yachachisqankunamanta ima piensasqankuta mana llullakuspa niwananchikta munaspaqa, manam llumpaytaqa tapupayanachu.

15, 16. ¿Imaynatam religionmanta rimanapaq runakunata kallpanchachwan?

¹⁵ Allinmi tapukuykunata servichikuyqa, hinaspapas atichwanmi runamasinchikwan rimariyta yachachisqanchik  chayna kasqanta qawachispanchik hinaspa nisqanchikmanta imayna uyarisqanta qawaspanchikpas. Chaynatam Jesuspas rurarqa, Nicodemo sutiyoq runata kaynata nispan: “Pipas mana mosoqmanta nacespaqa manam rikunqachu Diospa munaychakusqanta” (Juan 3:3). Admirakunapaqmi karqa Jesuspa kay rimasqanqa, chaymi Nicodemoqa admirasqallaña astawan uyarirqa (Juan 3:4-20). Ñoqanchikpas chaynata ruraptinchikqa runakunaqa uyariwasunchikmi.

¹⁶ África, Europa oriental chaynataq Latinoamérica lawkunapim kay tiempokunapi achkallaña mosoq religionkuna rikurimusqanmanta rimanku. Chay sitiokunapi runakunawan rimariyta qallarinapaqqa allinmi kanman kaynata niy: “Achka religionkunapa rikurisqanmi hukmanyachiwan. Ichaqa, suyachkanim cheqap religión pisi tiempollamantaña enteron allpapi runakunata huñunanmanta. ¿Munawaqchu chayna kananta?”. Runamasinchikman sumaq suyakuyninchikmanta rimaptinchikqa, yaqapaschá imayna piensasqanta niwasunchik. Chaynataq pisi rimayllapi kutichinanpaq tapuptinchikqa, chayllachá kutichiwasunchik (Mateo 17:25). Piensasqanta niwaptinchikqa, kutichisunchik tapuy rurasqanchikta Bibliapi tarikuq huk otaq iskay textokunawan (Isaias 11:9; Sofonias 3:9). Runakunapi interesakuspa hinaspa imayna uyarisqanta qawaspanchikmi, cuentata qokusun kaqllamanta watukuspanchik imamanta rimananchikpaq.

Jesusqa warmachakunatapas uyarirqam

17. ¿Imataq qawachiwanchik warmachakunapi Jesus interesakusqanta?

¹⁷ Jesusqa manam yuyayniyoq runakunallapichu interesakurqa. Warmachakunapipas interesakuqmi, chaymi yacharqa imakunapi pukllasqankuta hinaspa imakuna rimasqankutapas. Wakinpiqa warmachakuna payman asuykunankupaqmi nirqa (Lucas 7:31, 32; 18:15-17). Uyariqninkunawan kuskam tarikurqa achka warmachakunapas.  Chaynataq, warmakuna Jesusta Mesias kasqanmanta alabaptinkum, payqa manam rimasqallankutachu uyarirqa aswanqa chayna ruranankumanta Bibliapi qellqasqaña kasqantam nirqa (Mateo 14:21; 15:38; 21:15, 16). Kunanpas achka warmachakunam Jesuspa qatiqnin kanku. ¿Imaynatam tayta-maman paykunata yanapanman?

18, 19. ¿Imaynatam wawa-churinchikkunata yanapachwan iñiyninkupi wiñanankupaq?

¹⁸ Wawa-churinchikta iñiyninkupi wiñanankupaq yanapayta munaspanchikqa, allinmi kanman paykunata uyariyqa. Pantasqa yachachikuykunapi ichapas iñichkan, chaykunatapas yachananchikmi. Imataña rimaptinkupas, allinkunata rimaspanchikmi contestananchik. Chaymantañataq Bibliata servichikuspa qawachichwan chay rimasqankumanta Jehová Dios ima piensasqanta entiendenankupaq.

¹⁹ Warmachakunata tapuy allin kaptinpas, yuyayniyoq runakuna hinam mana munankuchu llumpay tapupayanataqa. Chaymi, sasa kutichina tapukuykunawan hukmanyachinamantaqa, aswan allinmi kanman kikinchikmanta pisillapi willayqa. Imamantapas rimasqaykiman hinam niwaq, huk tiempopim kayna otaq wakna sientikurqani kayna pasaruwaptin, hinaspañataq tapuwaq: “¿Qamtapas chaynachu pasasunki?”, nispa. Kay tapusqaykita imayna kutichisqanmi yanapasunki Bibliata servichikuspa wawa-churikita yanapanaykipaq hinaspa kallpanchanaykipaqpas.

Allin Yachachiqta qatipakusunchik

20, 21. ¿Imanasqam runakunata allinta uyarinanchik Jesuspa qatiqnin kanankupaq yanapaspanchik?

²⁰ Yachamusqanchikman hinam, wawa-churinchikwan otaq pi runakunawanpas imamantapas rimaspaqa allinpunim uyariyqa. Chaynatam qawachinchik kuyakuq, humillakuq, respetakuq hinaspa entiendeq kasqanchiktapas. Arí, manamá uyariyllachu, aswanqa entiendenanchikmi ima niwasqanchikta.

²¹ Diosmanta yachachispaqa runakunapa niwasqanchiktam allinta uyarinanchik. Chaynatachá yachasunchik Bibliapa ima yachachisqankunata runakuna astawan yachay munasqankuta. Chaymantañataq, kallpanchakusun Jesuspa imayna yachachisqanman hina yachachinapaq. Allin Yachachiqta kaynata qatipakuspanchikmi kusikuyta tarisunchik.

¿Ima niwaqtaq?

• ¿Imaynatam runakunata Jesus kallpancharqa piensasqankumanta rimanankupaq?

• ¿Imanasqataq Jesus uyarirqa yachachisqan runakunata?

• ¿Imaynatam tapukuykunata servichikuchwan predicacionpi?

• ¿Imaynatam warmachakunata yanapachwan iñiyninkupi wiñanankupaq?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]