Yachachikuypa kasqanman rinapaq

Yachachikuyman rinapaq

Mozo-sipas, ñawpaqman risqaykitayá qawachiy

Mozo-sipas, ñawpaqman risqaykitayá qawachiy

Mozo-sipas, ñawpaqman risqaykitayá qawachiy

“Chaytaqa sonqoykipiyá allinta takyachiy, chaynapim llapallanku qawanqaku imaynam aswan-aswan ñawpaqman risqaykita.” (1 TIM. 4:15.)

1. ¿Imatam Dios munan mozo-sipaskunapaq?

REY Salomonmi kaynata qellqarqa: “Yaw mozo, qamqa mozo kaynikipi gozakuy. Mozo kachkaspallaraq gozakuy”, nispa (Ecl. 11:9). Arí, Jehová Diosqa munanmi kunanpas chaynataq yuyayniyoq kaspaykipas kusisqa kanaykita. Chayna kaptinpas, achka mozo-sipaskunam mana allinta ruranku chaymi qepa punchawpi ñakarinku. Diosman sonqo Jobpas ‘mozo kaspan mana allin rurasqanmantam’ ñakakurqa (Job 13:26). Mozo-sipas kasqayki tiempopi hinaspa yuyayniyoq kayta qallarisqayki tiempopim imapipas allinta tanteanayki kanqa. Mana yachaywan tanteaspaykiqa, hukmanyasqa hinaspa sasachakuypim tarikuwaq, chaywanqa ichapas tukuy tiempo ñakarinki (Ecl. 11:10).

2. Bibliapa ¿ima nisqantaq yanapanqa mozo-sipaskuna mana hatun huchakunata ruranankupaq?

2 ¿Imataq yanapasunki imatapas yachaywan ruranaykipaq? Corinto llaqtapi cristianokunaman Pablopa kayna qellqasqanpi piensariy: “Amañayá piensaychikchu wawakuna hinaqa [. . .], aswanqa yuyayniyoq runakuna hinañayá” (1 Cor. 14:20). Kay consejota kasukuspayki hinaspa yuyayniyoq hina piensaspaykiqa, manachá llumpaytaqa pantankichu.

3. ¿Imatam ruranayki yuyayniyoq kanaykipaq?

3 Yuyayniyoq runa hina imatapas ruranaykipaqqa kallpanchakunaykim. Pablom Timoteota nirqa: ‘Mozoraq kasqaykiraykuqa amayá piwanpas despreciachikuychu, qamqa iñiqkunapa ejemplon kaspayá allinta reqsichikuy rimaynikipi, portakuynikipi, kuyakuynikipi, iñiynikipi chaynataq chuya sonqo kaynikipipas [. . .]. Diospa palabranta leey huñunakuykunapi, yachachispaykiyá kallpanchay wawqe-paninchikkunata [. . .]. Chaytaqa sonqoykipiyá allinta takyachiy, chaynapim llapallanku qawanqaku imaynam aswan-aswan ñawpaqman risqaykita’, nispa (1 Tim. 4:12-15). Qawasqaykiman hinaqa mozo-sipaskunam ñawparinanku, chaynapi hukkunapas qawanankupaq.

¿Ima ninantaq ‘ñawpaqman riyqa’?

4. ¿Ima ninantaq ‘ñawpaqman riyqa’?

4 Griego rimaypi ‘ñawpaqman riy’ nisqataqa tikrakunmantaqmi “puntariy” hinaspa “allinyay” nispapas. Pablom Timoteota kallpancharqa aswan ejemplo kananpaq: rimayninpi, portakuyninpi, kuyakuyninpi, iñiyninpi, chuya sonqo kayninpi hinaspa Diosta servisqanpipas. Chaymi ñawparinanpaqqa anchata kallpanchakunan karqa.

5, 6. a) ¿Haykapimantaraqmi Timoteopa ñawparisqan qawakurqa? b) ¿Imaynatam kay tiempopi mozo-sipaskuna Timoteota qatipakunmanku?

5 Pablom Timoteoman qellqarqa congregacionpi experienciayoq ancianoña kachkaptin, 61 hinaspa 64 watakunapi. Ichaqa ñawpaqmantaraqmi payqa iñiyninpi ñawparirqa. 49 otaq 50 watakunapim yaqa 20 watayoq kachkaptin ‘Iconio hinaspa Listra llaqtapi iñiqkuna Timoteomanta allinta rimaqku’ (Hech. 16:1-5). Hinaptinmi Pabloqa llaqtakunapi predicanankupaq pusarqa. Paypas ñawparisqantaqa qawarqam, chaymi manaraq achka killakuna pasachkaptin kamachirqa Tesalonica llaqtapi kaq cristianokunata kallpanchananpaq (leey 1 Tesalonicenses 3:1-3, 6). Qawasqanchikman hinaqa, mozo kasqanmantaraqmi Timoteoqa ñawparisqanta qawachirqa.

6 Qampas kallpanchakuy sumaq kayniyoq kanaykipaq. Chaynapim qawakunqa aswan allin cristiano kasqayki chaynataq Bibliamanta allin yachachiq kasqaykipas. Jesuspas 12 watanpiqa ‘yuyayniyoq’ runa hinañam karqa (Luc. 2:52). Kay estudiopim yachasunchik ñawparisqaykita imayna qawachinaykimanta 1) sasachakuypi kaspa, 2) casarakuyta piensaspa hinaspa 3) Diosta ‘allinta servinaykipaq’ kallpanchakuspa (1 Tim. 4:6).

Sasachakuykunata yachaywan atipay

7. ¿Imaynataq tarikunku achka mozo-sipaskuna sasachakuypi kaspanku?

7 Chunka qanchisniyoq watanpi kaq Carol sutiyoq cristianam nirqa: “Wakin punchawmi pisipasqa hinaspa mana ganasniyoq hatarirqani, manam munaymanchu karqa rikchariytapas”, nispa. * ¿Imanasqataq chayna sientekurqa? 10 watayoq kaptinmi tayta-maman divorciakururqa, hinaptinmi mamallanwanña kawsarqa, mamanqa manam Bibliapa nisqanman hinachu kawsarqa. Yaqapaschá qampas mana allichay atina llumpay sasachakuypi tarikuchkanki.

8. ¿Ima sasachakuykunapim Timoteo tarikurqa?

8 Timoteopas Diosta servisqanpiqa achka sasachakuytam pasarqa. Ejemplopaq, ‘chaylla-chayllam wiksa nanaywan onqorqa’ (1 Tim. 5:23). Chaymantapas, yaqachusmi penqakuq karqa. ¿Imanasqataq chaynata ninchik? Pablopa contranpi rimaykunata allichananpaq Corinto congregacionman kachaspanmi, chaypi kaq iñiqmasinkunata nirqa Timoteota yanapanankupaq chaynapi mana ‘llakisqa’ otaq mana mancharisqa kananpaq (1 Cor. 4:17; 16:10, 11).

9. ¿Ima ninantaq allinta tanteayqa hinaspa imanasqataq mana chaynallachu manchakuywanqa?

9 Timoteota yanapananpaqmi Pablo kayta yuyarichirqa: “Diosqa Espirituntaqa qowarqanchik manam manchakunanchikpaqchu aswanqa atiywan, kuyakuywan hinaspa allinta qawakuspa [otaq tanteaspa] kawsananchikpaqmi”, nispa (2 Tim. 1:7). Allinta tanteayqa imatapas ruranapaq yachaywan piensaymi. Chaymi yanapasunki sasachakuykunapi kaspa yuyayniyoq runa hina allichanaykipaq. Llakikunapaqmi wakin mozo-sipaskunaqa mana allin tanteoyoq kaspanku sasachakuyninkumanta lluptinankupaq tukuy punchaw puñunku otaq televisionta qawanku, drogakunku, sinkanku, fiestan-fiestan purikunku hinaspa huchapakunkupas. Ichaqa cristianokunatam Biblia ‘yachachiwanchik [. . .] kay pachapi mana allin munapayaykunata qepanchanapaq chaynapi allinta piensaspaña, allinta ruraspaña hinaspa Diospa agradonpaqña kawsananchikpaq’ (Tito 2:12).

10, 11. ¿Imanasqataq nichwan allin piensayqa yanapawanchikmi Diospi astawan confianapaq nispa?

10 Mozo-sipaskunatam Biblia kallpanchan “allin piensaq kanankupaq” (Tito 2:6). Chayna kanaykipaqqa Jehová Diostam mañakunayki hinaspa confianayki sasachakuykunata atipanaykipaq kallpanchasusqaykipi (leey 1 Pedro 4:7). ‘Diospa qosqanman hina yanapayninpiyá’ confiakuy (1 Ped. 4:11).

11 Sasachakuyninpim Carolta yanaparqa allinta tanteasqan hinaspa Jehová Diosta mañakusqan. Paymi nirqa: “Mamaypa huchapakuq kasqanmi Dios kasukunayta imamantapas astawan sasachawarqa, ichaqa orakusqaymi anchata yanapawarqa. Jehová Diosmi ñoqawan kachkan, manam imatapas manchakunichu”, nispa. Amayá qonqaychu, pruebakuna pasasqaykim kallpanchasunki hinaspa yanapasunki aswan allin runa kanaykipaq (Sal. 105:17-19; Lam. 3:27). Imaña kaptinpas Diosqa ‘yanapasunkim’ (Isa. 41:10).

Casarakuyta piensaspaykiqa

12. ¿Imanasqataq Proverbios 20:25 nisqanta kasukunanku casarakuyta piensaqkunaqa?

12 Wakin mozo-sipaskunaqa utqaymanmi casarakurunku mana llakisqa kanankupaq, sapallan kasqankuta piensaspa, aburrisqa kaspanku otaq wasinkupi sasachakuykuna kaptin. Casarakuspa prometekuyqa manam pukllaspa hina rurayllachu. Ñawpaq tiempopim mana allinta tanteaspa wakinkuqa Diosman prometekurqaku (leey Proverbios 20:25). Kunan tiempopipas, wakin mozo-sipaskunaqa casado vida imayna kasqanmanta mana allinta tanteaspankum casarakunku, casarakuruspañam chaymanta cuentata qokunku.

13. a) ¿Imatam tapukunan pipas casarakunanpaq pitapas reqsiyta piensaspaqa? b) ¿Maypim tariwaq allin consejokunata?

13 Casarakunaykipaq pitapas reqsiyta munaspaykiqa, kaykunatam tapukunayki: “¿Imanasqataq casarakuyta munani? ¿Imatam suyani casado vidamanta? ¿Casarakunaypaq akllasqay ñoqapaq hinachu? ¿Preparasqachu kachkani casarakunaypaq?”, nispa. ‘Allin yuyayniyoq confianza sirvienteqa’ achka yanapakuytam qowanchik, chaykunam yanapasunki allinta tanteanaykipaq (Mat. 24:45-47). * Chay yanapakuykunata leespaykiqa yuyaymanay hinaspa kasukuy Jehová Diospa nisusqaykita hina. “Amayá caballo hina” otaq ‘mula hina mana entiendeqqa kaychu’ (Sal. 32:8, 9). Yuyayniyoq kasqaykita hinaspa casado vidamanta entiendeq kasqaykita qawachiy. Casarakunaykipaq preparasqa kaspaykiqa allin ejemployá kay ‘chuya sonqo kasqaykipi’ (1 Tim. 4:12).

14. Casarakusqan qepatapas, ¿imanasqataq cristianoqa kallpanchakunan Cristo hina kananpaq?

14 Casarakusqa qepatapas hinallam imatapas yachaywan rurana. Casado cristianoqa “yuyayniyoq runa hinaña kaspam [. . .] Cristo hina cabal” runa kanan (Efe. 4:11-14). “Manam Cristopunipas kikillantachu agradakurqa” (Rom. 15:3). Aylluykipi kusisqa kanaykichikpaqqa, manam kikillaykipichu piensanayki aswanqa iskaynikichikpa necesitasqaykichikpim (1 Cor. 10:24). Qosaqa kuyananmi señoranta, payñataq respetaspa qosanta kasukunan, Taytanta Jesuspa kasukusqanman hina (1 Cor. 11:3; Efe. 5:25).

“Imam ruranaykitaqa cumpliyá”

15, 16. ¿Imaynatam qawachiwaq Diosta servisqaykipi aswan ñawparisqaykita?

15 Timoteopa ima rurananmantam Pablo kaynata nirqa: “Dios Taytanchikpa qayllanpim kamachiki: Diospa palabrantayá willakuy allin tiempopipas chaynataq mana allin tiempopipas”, nispa. Nirqataqmi: “Cristomanta willakuy, imam ruranaykitaqa cumpliyá”, nispa (2 Tim. 4:1, 2, 5). Chayta cumplinanpaqmi Timoteoqa Diospa Palabranmanta ‘allinta yachanan karqa’ (leey 1 Timoteo 4:6).

16 ¿Imatataq ruranayki ‘allinta yachanaykipaq’? Pablom qellqarqa: “Ñoqa chayamunaykamayá Diospa palabranta leey huñunakuykunapi, yachachispaykiyá kallpanchay wawqe-paninchikkunata [. . .]. Chaytaqa sonqoykipiyá allinta takyachiy”, nispa (1 Tim. 4:13, 15). Arí, aswan ñawparinaykipaqqa allintam estudianayki. “Sonqoykipiyá allinta takyachiy” nisqanwanqa qawachinmi estudianapaq allinta kallpanchakunamanta. ¿Kallpanchakunkichu allinta estudianaykipaq? ¿Estudiankichu ‘Diospa sonqonpi kaqkunata’ otaq sasa entiendena yachaykunata? (1 Cor. 2:10.) Icha, ¿manachu kallpanchakunki? Yuyaymanaptikiqa estudiasqaykikunam yanapasunki (leey Proverbios 2:1-5).

17, 18. a) ¿Imayna kanaykipaqmi kallpanchakunayki? b) ¿Imaynatam Timoteo hina kawaq Dios servisqaykipi?

17 Michelle sutiyoq huk sipas precursoram kaynata nin: “Diosta allinta servinaypaqmi allinta estudiani hinaspa lliw huñunakuykunamanpas rini. Chaymi yanapawan Dioswan amistadniy aswan allin kananpaq”, nispa. Precursor kasqaykim yanapasunki predicaspa Bibliata allinta servichikunaykipaq hinaspa iñiynikipi ñawparinaykipaqpas. Kallpanchakuy allin leeq kanaykipaq hinaspa huñunakuypi rimarisqayki allin kananpaqpas. Yuyayniyoq kasqaykita qawachiy Diosmanta Yachachinapaq Escuelapi discurso qonaykipaq allinta preparakuspa hinaspa imam kaqmanta rimaspaykipas.

18 ‘Cristomanta willanapaqqa’ allin predicaqmi kana hinaspa runakunatam yanapana salvakunankupaq. Chaypaqqa kallpanchakunaykim ‘allin yachachiq’ kanaykipaq (2 Tim. 4:2, NM). Imaynam Timoteopas Pablomanta yacharqa chaynam qampas yachanki allin experienciayoq iñiqmasikiwan predicaspaqa (1 Cor. 4:17). Tesalonica llaqtapi iñiqmasinkunatam Pabloqa llumpayta kuyarqa, chaymi vidanta servichikurqa Diosmanta allin noticiata willaspa yanapananpaq (1 Tes. 2:8). Timoteoqa Pablota qatipakuspanmi hukkunapi interesakurqa hinaspa sirviente hina ‘Cristomanta allin noticia willakuypi yanapakurqa’ (leey Filipenses 2:19-23). ¿Qatipakunkichu Pablopa hinaspa Timoteopa ejemplonta? ¿Kallpanchakuyta munankichu Diosta astawan servinaykipaq?

Diosta servispa aswan ñawparisqaykiqa kusichisunkim

19, 20. ¿Imanasqataq Dios serviypi ñawpariyqa kusikunapaq?

19 Diosta servisqanchikpi ñawpariyqa manam facilchu, ichaqa pacienciakuspa allin yachachiq kaspaqa achka runakunatam yanapanki allin kawsakuyta tarinankupaq (2 Cor. 6:10). Chayna kaptinqa, paykunamantam ‘kusikunki’ (1 Tes. 2:19). Fred sutiyoq precursormi kaynata nin: “Kunanmi achka tiempota rakini runakunata yanapanaypaq. Bibliapa nisqanman hinaqa ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas qoqmi”, nispa.

20 Daniela sutiyoq precursoram kusisqa tarikun Dios servisqanpi ñawparisqanmanta. Paymi nin: “Jehová Diosta astawan reqsispaymi hichpallanpi tarikuni. Payta kusichinaykipaq lliw atisqaykita ruraspaykiqa kusisqam tarikunki”, nispa. Manam llapan runakunachu cuentata qokunku Diosta servispa aswan ñawparisqaykimantaqa, Jehová Diosmi ichaqa yachan hinaspa anchata chaninchan (Heb. 4:13). Qampas atiwaqmi Jehová Dios hatunchayta hinaspa alabaytapas. Chaynaqa, hinallayá kallpanchakuy aswan ñawparinaykipaq hinaspa Diospa sonqonta kusichinaykipaqpas (Pro. 27:11).

[Willakuykuna]

^ par. 7 Wakin sutikunaqa manam cheqap sutinkuchu.

^ par. 13 Qawariy kay yachachikuykunata: “¿Será esta la persona para mí?”, Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2); “Consejo divino para la elección de un cónyuge”, 2001 watapa 15 de mayo La Atalaya revistapi; hinaspa “¿Cuán prudente es casarse durante la adolescencia?”, 1984 watapa 22 de enero ¡Despertad! revistapi.

¿Yuyachkankichu?

• ¿Imataq kanman Pablopa nisqanman hina ‘ñawpaqman riyqa’?

• ¿Imaynatam ñawparisqaykita qawachiwaq . . .

. . . sasachakuykunapi tarikuspa?

. . . casarakuyta piensaspa?

. . . Diosmanta yachachispa?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[15 kaq paginapi dibujo]

Mañakuymi yanapasunki sasachakuykunata atipanaykipaq

[16 kaq paginapi dibujo]

¿Imaynatam mozo-sipaskuna atinmanku allin yachachiq kayta?