Isqon chunka watañam Unanchaqniyta mana qonqanichu

Willakusqan Edwin Ridgwellpa

ALLPANTINPI Punta kaq Guerra tukunanpaq documentota rurakusqan punchawmi (11-11-1918) escuelaypi lliw warmakunata huñuwarqaku guerra tukusqanwan kusikunaykupaq. 5 watachayoq kaspaymi mana allintaqa entienderqanichu ima pasasqanta. Ichaqa allintam entienderqani nacionta alabanapaq imatapas mana ruranaymanta, tayta-mamaymi yachachiwarqa chaykunamanta Diospa ima piensasqanta. Chaymi Diosta mañakurqani, mana controlakuyta atispaymi waqayta qallarirqani, ichaqa manam chaqrukurqanichu. Arí, 5 watachayoqllaraqmi Unanchaqniyta yuyarirqaniña (Ecl. 12:1).

Chayllaraqmi Escocia nacionpi Glasgow llaqtaman yachanaykupaq chayarurqaniku. Chay punchawkunallam, taytay uyarirqa: “Wara-waranqantin kunan kawsaqkunam mana haykapipas wañunqakuchu” niq discursota. Uyarisqanmi imayna piensasqanta cambiarachirqa. Tayta-mamaymi Biblia estudiayta qallaykurqa, chaymi achka tiempo rimaqku Diospa Gobiernonmanta hinaspa bendicionninkunamantapas. ¡Maynatam kusikuni Diosta kuyanaypaqwan paypi confianaypaq yachachiwasqankumanta! (Pro. 22:6.)

Precursor kasqaymanta

Profesionniyoq kanaypaqmi 15 wataypi estudiayta atirqaniña, ichaqa munarqanim precursor kayta. Taytaymi ichaqa warmallaraq kasqayta piensarqa, chaymi oficinapi llamkayta qallaykurqani. Ichaqa precursor kayta hinalla munaspaymi, J. F. Rutherford hermanoman cartata apachirqani piensasqaymanta willanaypaq hinaspa tanteasqanta yachanaypaq, payqa allpantinpi predicaciontam qawarqa. Kaynatam nimuwarqa: “Llamkanaykipaq watayoqña kaspaykiqa, watayoqñam kanki Diosta servinaykipaqpas [. . .]. Tukuy sonqoykimanta servinaykipaq kallpanchakuy, hinaptinqa Diosqa bendecisunkim”, nispa. 1928 watapi 10 punchaw marzo killapi apachimuwasqan cartam familiayta admirachirqa. Pisi tiempollamantam tayta-mamay, paniy hinaspa ñoqapas precursor karqaniku.

1931 watapim Londrespi asamblea rurakurqa, chaypim hermano Rutherfordqa invitarqa huklaw nacionkunapi predicanankupaq. Chaymi presentakurqani, hinaptinmi Andrew Jackpiwan rirqaniku Kaunas llaqtaman, chay tiempopiqa Lituania nacionpa capitalninmi karqa. 18 wataypim karqani.

Huklaw nacionpi predicasqaymanta

Chay tiempopiqa Lituaniapi runakunaqa wakcham karqaku, tarpuspa hinaspa animalkunata uywaspankum mantienekuqku. Chakrakunapi predicayqa sasam karqa, manam samanaykupaq wasita tarirqanikuchu. Manam haykapipas qonqasaqchu maykunapi puñusqaykuta. Huk tutam mana puñuyta  atispayku Andrewwan rikcharurqaniku. Aceitewan achkiq lamparata ratachiptiykuqa piki kaqlla uruchakunam camaykuman huntarusqa. Uma puyukniykumanta chaki pampaykukamam kachuparuwasqaku. Huk semanapunim nanawasqanrayku sapa madrugawta hichpaykupi chiri mayuman yaykuq kani. Predicaytam ichaqa mana saqerqanikuchu. Chaymantam reqsirqaniku warmallaraq casarasqa warmi-qarita, paykunam Biblia estudiayta qallarispanku wasinkupi samachiwarqaku. Pampapim puñunayku karqa, taksalla kaspanpas lliwmi limpio karqa. ¡Ñoqaykupaqqa karqa apupa wasin hinam!

Chay watakunapim, nacionta gobiernarqa Catolica Iglesiapa punta apaqninkunawan Rusiapi Ortodoxa Iglesiapas. Apukunallam Bibliayoq karqaku. Munarqanikum achka llaqtakunaman rispa Bibliamanta qellqakuna aypuyta. May llaqtamanpas chayaspaykuqa puntatam maypi samanaykuta maskaq kaniku. Chaymantam cuidakuspayku watukuq kaniku llaqtamanta karupi kaq llaqtachakunataraq. Chaymantañam llaqtata predicaq kaniku. Chaynatam sacerdotekuna manaraq sasachawachkaptinku llaqtapi predicaytaqa tukuq kaniku.

Tukuy pasawaptinkum predicasqaykumanta yacharqaku

1934 watapim Andrewta nirqaku Kaunaspi betelman rinanpaq, chaymi John Sempeyña compañeroy karqa. Manam qonqasaqchu imakuna pasawasqankuta. Huk punchawmi abogadopa oficinanta watukurqani. Payqa piñasqallañam cajonmanta armanta horqoramurqa hinaspam niwarqa chaylla lloqsinaypaq. Sonqollaypi mañakuspaymi yuyarirqani Bibliapa kayna nisqanta: “Allin simillawan contestaq runaqa runamasinpa piñakusqantam tanichin” (Pro. 15:1). Nirqanim: “Allin noticiamanta willanaypaqmi hamurqaniqa manam piñachiqchu, chaymi anchata agradecekuyman hawkalla kaptikiqa”, nispa. Armanta mana toqyachiptinmi allillamanta punkukama qepanpa kutirqani.

Johnwan tuparuptiymi pasasqanmanta willawarqa. Comisariamanmi aparusqaku huk señorapa achka qollqen suwasqanta tumpaspanku. Chaypim qollqeta maskaspanku obligarqaku qalatukunanpaq, manamá imatapas tarirqakuchu. Chaymantañam cheqap suwataqa tarirurqaku.

Chayna pasawasqankuwanmi llaqtapi runakuna predicasqaykumanta yacharqaku.

Pakan-pakan predicasqaykumanta

Letonia nacionpiqa prohibisqam karqa predicayqa. Peligro kaptinpas, trenpim killapi huk kutita tutan riq kaniku qellqakunata apaspa. Wakinpiqa apasqaykuta qoykuspaykum, Estoniakama rispayku qellqakunata apamuq kaniku kutimuspayku Letoniapi saqenaykupaq.

Huk kutipim controlpi llamkaq autoridad rurasqaykuta yacharuspan, kamachiwarqaku trenmanta bajanaykupaq hinaspa apasqayku  qellqakunata kamachiqninman apanaykupaq. Jehová Diostam Johnwan mañakurqaniku yanapawanankupaq. Manam kamachiqninmanqa willarqachu ima apasqaykutaqa, kaynallatam nirqa: “Kay runakunam willakuyta munanku”, nispa. Hinaptinmi nirqani apasqayku librokunaqa escuelapiwan universidadpi estudiaqkunatam yanapanqa tukuy ima pasasqanmanta allinta entiendenankupaq nispa. Uyariwaspankum rinaykuta saqewarqaku, chaynapim qellqakunata aparqaniku.

Lituania, Letonia hinaspa Estonia nacionkunapi sasachakuykuna yapakuptinmi runakunaqa astawan contraykupi hatarirqaku. Lituaniapi predicanaykutapas manam saqewarqakuchu. Andrewwan Johnmi Lituaniamanta qarqosqa karqaku. Allpantinpi Iskay kaq Guerrapas qallaykuchkarqañam, chaymi ñoqapas Gran Bretaña lawmanta kaqkunawan kuska lloqsirqani.

Diosta Irlanda del Norte lawpi servisqaymanta

1937 watapim tayta-mamaywan tuparqaniku Irlanda del Norte lawpi. Chaypipas guerra kaptinmi qellqanchikkunaqa prohibisqa karqa. Chayna kaptinpas hinallam predicarqaniku. Guerra tukuruptinmi predicanaykutaqa autoridadkuna saqewarqakuña. Harold King ancha experienciayoq precursormi discursokunata hawallapi rurachiyta qallaykurqa, chaymantañam payqa misionero karqa China nacionpi. Nirqam: “Kay sabadotam punta discursota qosaq.” Qawariwaspanñataqmi nirqa: “Hawan sabadotam qam qonki”, nispa. Uyariruptiymi cuerpoypas chirirurqaraq.

Manam haykapipas qonqasaqchu punta kaq discurso qosqayta. Pachaknintin runakunam hamurqaku. Cajonman seqaruspaymi mana parlantellawan rimayta qallaykurqani. Tukuruptiymi huk runa asuykamuwarqa, saludaykuwaspanmi niwarqa Bill Smith kasqanta. Achka runakunata rikuspanmi asuykamurqa ima pasasqanta qawananpaq. Taytaymi paywanqa Bibliamanta rimasqaña, ichaqa  Dublín llaqtaman precursor kananpaq taytay ripukuptinmi Testigokunawanqa manaña tupasqachu. Bibliamantam yachachirqani hinaptinmi ayllunmanta isqon bautizakurqaku.

Chaymantam qollqeyoq runakunapa kasqan Belfast llaqtapa hawa lawninman predicaq rirqani. Chaypim Rusia nacionniyoq señorata reqsirqani, ñawpaqtam Lituaniapi yachasqa. Qellqanchikkunata qawachiptiymi niwarqa: “Chay libroqa kapuwachkanmi. Kaunas universidadpi yachachiq tioymi qowarqa”, nispa. Chaymi horqoramurqa polaco idiomapi La Creación sutiyoq librota. Libropa patanmi qellqasqallaña kasqa. Señoraqa admirakurqam Kaunas llaqtapi chay librota tionman qosqaymanta willaptiy (Ecl. 11:1).

John Sempey ñawpaq compañeroymi niwarqa Irlanda del Norte lawman chayaspay sullka panin Nellieta watukunaypaq, payqa munarqachusmi cheqapmanta yachayta. Chaymi Connie sutiyoq paniywan Bibliamanta yachachirqaniku. Nellieqa utqaymanmi yacharurqa hinaspam chaylla bautizakurqa. Tiempopa risqanman hinam, paywan casarakurqani.

Nelliewanmi 56 wata Diosta kuska servirqaniku. Pachak masnin runakunatam yanaparqaniku Diosta servinankupaq. Iskayniykum suyarqaniku Armagedon chayamuptin kawsaqlla mosoq pachaman yaykuyta, ichaqa 1998 watapim wañuy qechuruwarqa. Kay hatun pruebaqa llumpaytam llakichiwarqa.

Estonia, Letonia hinaspa Lituaniaman kutisqaymanta

1999 watapim hatun bendicionta chaskirqani: invitasqam karqani Tallin llaqtapi (Estonia) betelman rinaypaq. Apachimuwasqanku cartapim wakinqa kaynata nirqa: “1930 watakunapi chay llaqtakunaman kamachisqa kaspa chunka riqkunamantam qamllaña kawsachkanki”, nispa. Estonia, Letonia hinaspa Lituaniapi predicacion imayna qallarisqanmantam qellqachkarqaku, chaymi yanapanayta munarqaku.

Mayna sumaqmi karqa chay watakunapi compañeroykunawan kuska imakuna pasasqaykumanta willayqa. Letoniaman chayaruspaymi iñiqmasinchikkunaman qawachirqani oficinapaq servichikusqayku wasita hinaspa qellqakunata maypi pakasqaykutapas, chaytaqa manam guardiakunaqa tarirqakuchu. Lituaniapim pusawarqaku precursor kaspay servisqay Šiauliai llaqtaman. Chaypim huk iñiqmasinchik niwarqa: “Achka wata qepatam mamaywan rantirqaniku huk wasita. Wasipa altosninta limpiachkaspaykum tarirurqaniku El Plan Divino de las Edades hinaspa El Arpa de Dios nisqa librokunata. Leeruspaymi convencikurqani cheqap yachayta tarisqaymanta. Segurom kachkani chay librokunata wasiykupi qam saqesqaykimanta”, nispa.

Chaymantapas, rirqanim precursor kasqay llaqtapi iskay punchaw asambleaman. Manam qonqanichu, 65 wata puntatam hina chay llaqtapi 35 runakunalla asambleapi huñunakurqaniku. Kunanqa 1.500 masnin runakunañam huñunakurqaku. ¡Anchatamá Jehová Diosqa predicacionta bendecirqa!

Jehová Diosqa manam saqewarqachu

2006 watapim mana piensasqay bendicionta chaskirqani. Casarakurqanim Bee sutiyoq sumaq cristianawan.

Imata vidanwan rurananmanta iskayrayaq mozo-sipastam niyman Bibliapa kayna nisqanta kasukunanpaq: “Mozollaraq kachkaspaykiyá unanchaqnikimanta yuyariy”. Salmos qellqaq hinam kaynata nini: “Diosnilláy, qanmi warma kasqaymanta qawachiwarqanki milagroykikunata. Kunankamapas willakuchkaniraqmi qampa milagroykikunata. Diosnilláy, yuyaqña kaptiyqa amayá qonqarullawaychu. Diosnilláy, soqo umaña kaptiyqa amayá qonqarullawaychu. Ñoqaqa munachkaniraqmi qepa wiñaymanpas atiyllaykimanta willayta. Ñoqaqa munachkaniraqmi qepa hamuqkunamanpas kallpallaykimanta willayta” (Sal. 71:17, 18).

[25 kaq paginapi mapa]

(Imayna kasqanmanta yachanapaq qaway kay qellqata)

Vidaykuta peligroman churaspam, qellqakunata aparqaniku Letoniaman

ESTONIA

TALLIN

Riga Golfo

LETONIA

RIGA

LITUANIA

VILNA

Kaunas

[26 kaq paginapi dibujo]

Escociapim 15 wataypi precursor kayta qallarirqani

[26 kaq paginapi dibujo]

1942 watapi Nelliewan casarakuptiyku