Leeqkunapa tapukuyninkuna

Ezequiel 18:20 nin: “Taytanpa mana allin rurasqanmantaqa churinqa manam castigasqachu kanqa” nispa, ichaqa Exodo 20:5 nin: “Tayta-mamakunapa huchallikusqanmantam castigasaqpuni wawa-churinkunata” nispa. ¿Imaynataq chayqa?

Kay textokunaqa manam pantasqachu. Punta kaq textom qawachin rurasqankumanta sapakama cuenta qonankumanta, hukninñataq qawachin pipapas huchallikusqan wawa-churinkupaq mana allin kasqanta.

Ezequiel libropa 18 capitulonqa qawachinmi sapakama cuenta qonamanta. 4 kaq versiculopim nin: ‘Pipas huchallikuqqa wañunqam’, nispa. Ichaqa, ¿imataq pasanqa ‘allin ruraq runa kaspan allin arregloman hina allichaqwan’? ‘Kawsanqapunim’ (Eze. 18:5, 9). Chaynaqa, pipas tanteayta atiqqa ‘imayna kawsasqanman hinam’ juzgasqa kanqa (Eze. 18:30).

Chayna kasqanmantam Leviy castamanta kaq Corey sutiyoq runapa rurasqan qawachin. Chunniqpi kachkaptinkum mana contentasqachu karqa Dios serviypi rurayninkunawan hinaspam sacerdote hina rurayta munarqa. Chaymi paywan wakin israelitakuna Diospa nombrasqan Moisespa contranpi churakurqaku. Payqa mana derechoyoq kachkaspanpas sacerdote kaytam munarqa, chaymi Jehová Dios wañurachirqa (Num. 16:8-11, 31-33). Coreypa churinkunam ichaqa taytan hinaqa mana rurarqakuchu,  chaymi taytanpa rurasqanmantaqa mana juzgasqachu karqaku. Jehová Diosta kasukusqankuraykum salvakurqaku (Num. 26:10, 11).

Ichaqa, ¿imaynatam entiendenanchik Exodo 20:5 nisqanta? Qawasunchik ñawpaqninpi hinaspa qatiqninpi kaq versiculokunata. Chay willakuyqa Chunka Kamachikuykunapa partenmi, chaytam Jehová Dios qorqa israelitakunawan contratota ruraspan. Kamachikuyninkunata uyariruspankum nirqaku: “Tayta Diospa tukuy kamachisqantaqa rurasaqkum”, nispa (Exo. 19:5-8). Chaymantapacham Jehová Diospa akllasqan runankuna karqaku. Chaymi Exodo 20:5 nisqanqa puntata rimachkan lliw Israel nacionpi kaqkunamanta.

Diospa nisqankunata israelitakuna kasukuspankuqa allinmi tarikurqaku hinaspapas achka bendicionkunatam chaskirqaku (Lev. 26:3-8). Ichaqa, taytachakunata yupaychayta qallaykuptinkum Diosqa manaña favorecerqachu nitaq ampararqachu hinaptinmi sapa kuti ñakarirqaku (Jue. 2:11-18). Karqataqmi Diosman sonqo kaqkuna hinaspa kamachisqanta kasukuqkunapas, taytachakunata yupaychaq runakunapa chawpinpi kaspankupas (1 Rey. 19:14, 18). Yaqapaschá paykunaqa wakinkupa rurasqankumanta sasachakuypi tarikurqaku, chayna kaptinpas Jehová Diosqa hinallam kuyakuynintawan llakipayakuyninta qawachirqa.

Ichaqa, israelitakuna llumpayta huchallikuspanku huk nacionkunapa qayllanpi Jehová Diospa sutinta penqaypi churaptinkum Diosqa saqerqa babiloniokuna presocharuspa pusanankuta. Llapallanku hinaspa sapakamapas castigasqam karqaku (Jer. 52:3-11, 27). Bibliaqa willawanchikmi nacionpa huchallikusqan llumpay kasqanta, chaymi Exodo 20:5 nisqanpi hina ñakarirqaku wawa-churinkuna, chay wawa-churinkunapa willkankuna chaynataq chay willkankupa churinkunapas.

Bibliaqa willawanchiktaqmi taytapa mana allin rurasqan churinkunata sasachasqanmanta. Yuyarisun sacerdotekunapa jefen Eliypa rurasqanmanta, paymi churinkunata ‘mana allinllaña ruraqkuna’ kaptinkupas sacerdote kanankupaq hinalla saqerqa (1 Sam. 2:12-16, 22-25). Diosqa Eliypaqmi piñakurqa churinkunata paymanta astawan respetasqanmanta otaq hatunchasqanmanta, hinaspam nirqa familianmanta manaña pipas sacerdotekunapa jefen kananta. Chay nisqanmi cumplikurqa Eliypa willkanpa willkan Abiatar, sacerdote kasqanmanta qarqosqa kaptin (1 Sam. 2:29-36; 1 Rey. 2:27). Kunanñataq qawasun imaynatam Exodo 20:5 nisqan cumplikurqa Eliseopa sirvienten Giezi runapi. Eliseota serviq kasqanraykum Naaman hampisqa kasqanmanta kikinpaq qollqeta chaskikurqa. Chaymi Jehová Diosqa Eliseowan kaynata willarqa: “Naamanpa lepra onqoyninwanmi qamña miraynikikunapiwan mana tukuyta onqonkichik”, nispa (2 Rey. 5:20-27). Qawasqanchikman hinaqa Giezipa huchallikusqanmi mirayninkunapa mana allinninpaq karqa.

Unanchaq hinaspa kawsachiwaqninchik kaspanmi Diosqa derechoyoq sapakamata imayna juzgananpaqwan castigananpaq. Kay ejemplokunam qawachin wakinpiqa tayta-mamakunapa huchallikusqankumanta warmankunawan mirayninkunapas sasachakusqankuta. Ichaqa kaymantam seguro kachwan: sonqomanta mañakuptinkuqa ‘Diosqa uyarinmi ñakariqkunapa qayakusqanta’ hinaspapas qoykunmi favornintawan hawkayayta (Job 34:28).

[29 kaq paginapi dibujo]

Coreywan mana kasukuqkunaqa rurasqankumantam castigasqa karqaku