Cheqap religionqa reqsichikun huñullata tarichispanmi

‘Ovejakunata kanchaman huñuchkaq hinam [. . .] huñusqaykichik.’ (MIQ. 2:12.)

1. ¿Imaynatam Diospa yachayninmanta qawanchik unanchasqankunapi?

SALMOS qellqaqmi nirqa: “Dios Taytalláy, mana yupay atinam qampa rurasqaykikunaqa. Yachaywanmi rurarqanki tukuy chaykunataqa. Unanchasqaykikunawanmi huntarun kay pachaqa”, nispa (Sal. 104:24). Diospa yachayninqa sutillam qawakun tukuy ima unanchasqankunapi: piensarisun millonnintin plantakunawan mana rikuy atina uruchakuna chaynataq taksa uruchakunawan tukuy rikchaq animalkuna kawsanankupaq yanapanakusqankupi. Diospa yachayninqa qawakuntaqmi cuerponchikpa partenkunapipas, kanmi hatun chaynataq ñawipa mana rikuy atina partenkuna, ichaqa llapankum yanapanakunku chaynapi sano hinaspa allin kawsakunapaq.

2. Dibujota 13 paginapi qawasqanchikman hina, ¿imanasqataq runakuna admirakunankupaq karqa cristianokunapa huñulla kasqankuqa?

² Diosmi runata unancharqa yanapanakuq kanankupaq, chaymi mana chaynallachu kanku rikchayninkupi, imayna kasqankupiwan yachayninkupipas. Chaynataq payman rikchakuqta unancharqa, yanapanakunankupaq sumaq kayniyoqkunata (Gen. 1:27; 2:18). Ichaqa, yaqa lliw runakunam Diosmanta karunchakurunku hinaspa huñulla kaytaqa atinkuchu (1 Juan 5:19). Chaychá punta pachak watapi runakunaqa admirakurqaku Greciamanta reqsisqa warmikuna, educacionniyoq judiokuna, sirvientekuna hinaspa taytacha-mamacha yupaychayta saqeqkuna congregacionpi hawkalla hinaspa huñulla kasqankuta qawaspanku, (Hech. 13:1; 17:4; 1 Tes. 1:9; 1 Tim. 6:1).

3. a) ¿Imawantaq Bibliapi tupachin cristianokunapa huñulla kasqankuta? b) ¿Imakunamantam kay estudiopi yachasun?

³ Cuerpopa achka partenkuna hina huñulla llamkananchikpaqmi cheqap religionqa yanapawanchik (leey 1 Corintios 12:12, 13). Kay estudiopim kaykunamanta yachasun: ¿Imaynatam cheqap religionqa huñullata tarichiwanchik? ¿Imanasqataq Jehová Dioslla huñuyta atinman tukuy nacionniyoq millonnintin runakunata? ¿Imakunam huñulla kasqanchikta sasachanman hinaspa imaynatam Diosqa chaykunata atipanapaq yanapawanchik? ¿Imanasqataq cristiano tukuqkunaqa mana atinkuchu ñoqanchik hina huñulla kayta?

¿Imaynatam cheqap religionqa huñullata tarichiwanchik?

4. ¿Imaynatam huñullata tarichiwanchik cheqap religionqa?

⁴ Cheqap cristianokunaqa reqsikunchikmi Dios tukuy unanchaq hinaspa Llapallan Kamachiq kasqanta (Apo. 4:11). Chaymi imayna tarikuspanchikpas hinaspa maymantaña kaspanchikpas, lliw kasukunchik llapanchikpaq kamachisqankunata hinaspa ‘Taytayku’ ninchik (Isa. 64:8; Mat. 6:9). Chaymi kanchik wawqe-panikuna otaq turi-ñañakuna hina. Salmos qellqaqpa nisqanman hinam tarikunchik, paymi nirqa: ‘¡Mayna allinmi, [. . .] mayna kuyayllapaqmi wawqe-panikunapa huk sonqolla kawsakuyninqa!’, nispa (Sal. 133:1).

5. ¿Imayna kasqankum cheqap cristianokunataqa huñullata tarichin?

⁵ Pantaq kaspanchikpas cristianokunaqa Diostam huñulla servinchik kuyanakuyta yachasqanchikrayku. Jehová Diosmi yachachiwanchik, hukqa manam chaynataqa yachachiwanchikmanchu (leey 1 Juan 4:7, 8). Palabranpim nin: ‘Pachakuchkaq hinayá allinkunata ruraspa reqsichikuychik llakipayakuspa, sumaq sonqo kaspa, humillakuspa, llampu  sonqo kaspa hinaspa pacienciakuspa. Pipapas quejan kaptinqa aguantanakuspayá pampachanakuychik [. . .] Señor pampachasusqaykichikman hina. Tukuymanta llalliqtaqa kuyanakuychikyá, kuyanakuyllam tukuy imatapas sumaqtaqa allinyanachin [otaq huñullata tarichin]’ (Col. 3:12-14). Arí, cheqap cristianokunaqa reqsisqam kanku kuyanakusqankupi, chaymi huñullata tarichiwanchik. ¿Manachu chayna huñulla kasqanchikta achka kutipi qawarqanchik? (Juan 13:35.)

6. ¿Imaynatam huñullata tarichiwanchik Diospa Gobiernonta reqsikuspa suyasqanchik?

⁶ Diospa Gobiernollan tukuyta allichananmanta reqsikusqanchikpas, cheqap cristianokunataqa huñullatam tarichiwanchik. Yachanchikmi kay gobierno lliw gobiernokunapa rantinpi munaychakunanta hinaspa kasukuqkunata wiñaypaq hawkayaywan bendecinantapas (Isa. 11:4-9; Dan. 2:44). Chaymi Jesuspa nisqanta kasukunchik: “Ñoqaqa manam kay pachallapaqchu kani chaynataqmi paykunapas [otaq qatiqniykunapas] mana kay pachallapaqtaqchu” (Juan 17:16). Kay pachapi gobiernokunaman mana sayapakusqanchikmi yanapawanchik, guerrakunawan chaqwakuna kaptinpas huñulla kananchikpaq.

Paykunallawanmi yachachiwanchik

7, 8. ¿Imaynatam huñulla kanapaq yanapawanchik Bibliamanta yachachikuykuna?

⁷ Punta pachak watapi cristianokunaqa huñullam karqaku. ¿Imanasqa? Jerusalenpi apostolkunawan chaynataq ancianokunawan congregacionta Jesus yachachisqanta hinaspa pusasqanta reqsikuspankum. Diospa Palabranta servichikuspankum Diosta kuyaq chay runakunaqa imatapas tanteaqku hinaspa iñiqkunaman willaqku congregacionta watukuq ancianokunawan. Chayna ruraq ancianokunamanta rimaspanmi Biblia nin: “Ancianokunamantawan apostolkunamanta Jerusalen llaqtapi chaskimusqanku kamachikuytam purisqan llaqtakunapi llapa iñiqkunaman qorqaku”, nispa (Hech. 15:6, 19-22; 16:4).

⁸ Kunanpas kanmi hanaq pachaman riy suyakuyniyoqkunamanta kaq Jehová Diospa Llaqtanpi Punta Apaqkuna, paykunam yanapanku allpantinpi congregacionkuna huñulla kanankupaq. Chaypaqmi iñiyninchikta kallpanchananpaq achka idiomakunapi qellqanchikkunata ruranku. Chay yachachikuykuna Bibliamanta horqosqa kasqanraykum nichwan, runakunamanta mana hamusqanta aswanqa Diosmanta kasqanta (Isa. 54:13).

9. ¿Imaynatam huñulla kananchikpaq yanapawanchik Diospa kamachiwasqanchikta ruray?

⁹ Ancianokunapas predicacionpi ejemplo kaspankum huñulla kanapaq yanapakunku. Cristianokunapa huñulla kasqankuqa allin sapichasqam kachkan, manam kusirikunankupaq otaq reqsinakunankupaq runakunapa huñunakusqanku hinachu. Congregacionqa manam runakunawan huk rato kananchikpaqchu, aswanqa Diosta hatunchanapaq, allin noticiamanta willanapaq, yachachinapaq hinaspa iñiqmasinchikta kallpanchanapaqmi  (Rom. 1:11, 12; 1 Tes. 5:11; Heb. 10:24, 25). Chaymi iñiqmasinkunata Pablo nirqa: ‘Huk sonqollam qaqa hina sayachkankichik [. . .] iñisqaykichik allin noticiata willakunaykichikpaq kallpanchakuspa’, nispa (Fili. 1:27).

10. ¿Imanasqataq Diosqa llaqtapi huñulla tarikunku?

¹⁰ Qawasqanchikman hinaqa, huñulla tarikunapaqmi Diospa Llapallan Kamachiq kasqanta reqsikuna, kikinchikpura kuyanakuna, Gobiernonpi suyakuyniyoq kana hinaspa cuidawananchikpaq Diospa churasqankunata respetananchik. Ichaqa, huñulla kasqanchikmi peligropi tarikun pantaq kasqanchikrayku. Qawasunchik imakuna chaykuna kasqanmantawan atipanapaq imaynata Dios yanapawasqanchikmantapas (Rom. 12:2).

Imaynatam atipachwan hatun tukuq kaytawan envidiakuyta

11. ¿Imanasqam hatun tukuyqa runakunata rakinachin, hinaspa imaynatam Jehová Diosqa yanapawanchik atipanapaq?

¹¹ Hatun tukuyqa rakinachinmi, chayna runaqa hukkunamanta aswan allin kasqantam piensan, rurasqanmantapas alabakunmi. Chayna kayqa envidiakuymanmi tanqanman, manam yanapanchu huñulla kanapaqqa. Santiagom clarota nirqa: “Hatun tukuyqa manam valenchu”, nispa (Sant. 4:16). Hukkunata mana valeqta hina qawayqa mana kuyakuq kaymi. Jehová Diosqa humilde kaypim allin ejemplo, pantaq kaptinchikpas manam qonqawanchikchu. Davidmi Diosta nirqa: ‘Kuyakuynikim [“humildadnikim”, NM] [. . .] hatunchallawan’, nispa (2 Sam. 22:36). Bibliam yanapawanchik hatun tukuyta saqespa Diospa qawasqanman hina hukkunata qawanapaq. Ejemplopaq, Dios yanapaptinmi Pablo nirqa: “¿Pitaq wakinmanta aswan allinta rurasurqanki? Imapas qampi kaqtaqa Diosmi qosurqanki. Pay qosuchkaptikiqa ¿imanasqataq alabakunki mana chaskiq hina?”, nispa (1 Cor. 4:7).

12, 13. a) ¿Imanasqataq mana sasachu envidiakuyqa? b) Iñiqmasinchikkunata Diospa qawasqanman hina qawayqa, ¿imaynatam yanapawanchik?

¹² Hukkunata envidiaypas sasachanmi huñulla kasqanchikta. Pantaq kaspanchikmi ‘envidiakuq’ kanchik (Ecl. 4:4). Experienciayoq cristianokunapas manam librechu kanku envidiakuymantaqa. Envidiakuytam qallarinmanku hukkunapa imayna tarikusqankumanta, kapuqniyoq kasqankumanta, congregacionpi imapipas llamkanankupaq nombrasqa otaq imapas ruray atiq kasqankumanta. Ejemplopaq, 2 cristianokunam envidianakunmanku: tayta kaqmi envidiakunman tukuy tiemponwan Jehová Dios serviqta, payñataq churiyoq kasqanmanta. ¿Imatam rurananchik mana envidiakuspa huñulla kanapaq?

¹³ Hanaq pachaman riqkunata cuerpopa partenkunawan Biblia tupachisqanta yuyariymi yanapawasun mana envidiakunapaq (leey 1 Corintios 12:14-18). Piensarisun suti rikuylla ñawinchikpi hinaspa mana pipapas rikusqan sonqonchikpi. Iskayninkum ancha valorniyoq. Chaynatam Diospas chaninchan lliw serviqninkunata, wakinkupa rurasqanku hukkunapa rurasqanmanta aswan sutilla kaptinpas. Chaymi yachananchik paypa qawasqanman hina iñiqmasinchikkuna qawayta. Paykunapi interesakusun envidianamantaqa. Chaynapim astawan qawachisun cristiano tukuqkunawan mana chaynalla kasqanchikta.

Cristiano tukuqkunaqa pasaypaq rakinasqam kachkanku

14, 15. ¿Imaynatam rakinakururqaku cristiano tukuqkunaqa?

¹⁴ Cheqap cristianokunam huñulla tarikunku,  cristiano tukuqkunam ichaqa sasachakuyllapi kanku. Cristianokunapa tiemponmanta yaqa 300 watamantaraqmi cristiano tukuqkuna reqsisqa kayta qallarirqaku, paykunata Romapi kamachiq munaychakuyta qallarisqan tiempopi, chay tiempopaqqa Diosta qepanchaqkunam Romapa lliw llaqtakunamanña cheqerurqaku. Tiempo pasaptinmi cristiano tukuqkunaqa rakinakuyta qallarirqaku, gobiernokuna Romamanta rakikuspanku kikinkupa iglesiankutaña qallarichiptinku.

¹⁵ Pachaknintin watakunam kay gobiernokuna kikinkupura pelearqaku. 1600-1800 watakunapim Gran Bretaña, Francia hinaspa Estados Unidospi runakunata kallpancharqaku Estadota yupaychanankupaq, chaynapim nacionta kuyayqa religion hinaña rikurirurqa. 1800-2000 watakunapim chayna piensayqa tukuy hinastinpiña karqa. Tukuywanmi religionkunaqa pachakninpi rakinakururqaku, yaqa llapankutaq allinpaq qawanku nacionta runakuna kuyasqankutapas. Chay religionkunapi kaqkunam guerrakunaman rirqaku hinaspa kikinkupa religionninpi kaq runakunawan pelearqaku. Chaymi cristiano tukuqkunaqa kay tiempopi rakinasqa tarikunku creenciankupiwan nacionninkuta kuyasqankupipas.

16. ¿Imakunam cristiano tukuqkunata rakinasqata tarichin?

¹⁶ Lliw cristiano tukuq religionkuna huklla kanankupaqmi, wakin cristiano tukuqkuna 1900-2000 watakunapi kallpanchakurqaku. Chunkantin watakunaña kallpanchakuspankupas as religionkunallatam huñururqaku, ichaqa chay religionkunapi kaq runakunaqa manam chaynallatachu piensanku vida imayna qallarisqanmanta, abortomanta, qarimasillanwan kaymanta hinaspa warmikuna iglesiakunapi yachachiq kanankumantapas. Religionkunapi punta apaqkunam kallpanchakunku tukuy religionniyoq runakunata huñunankupaq, ichaqa manam piensankuchu ima yachachikuywan rakinasqa kasqankuta. Chaynata ruraptinkum chay religionniyoqkunaqa iñiyninkupi mana allin takyasqa tarikunku. Chaynakunata ruraptinkupas cristiano tukuqkunaqa hinallam rakinasqa kachkanku.

Cheqap religionpiqa may nacionniyoqpas huñullam kanku

17. ¿Pim willarqaña runakunata ‘tukupay tiempopi’ cheqap religion huñulla tarichinanmanta?

¹⁷ Runakuna rakinasqa kaptinkupas, cristianokunaqa tukuy tiempopi hinam huñulla kachkanku. Miqueaswanmi Diosqa nirqaña: ‘Ovejakunata kanchaman huñuchkaq hinam [. . .] huñusqaykichik’, nispa (Miq. 2:12). Chaynataq, taytacha-mamacha hinaspa gobiernokuna yupaychaqkunamantaqa cheqap religion aswan altopi kananmantam Miqueas nirqaña: “Tukupay tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chaymanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa”. Nirqataqmi: ‘Runakunaqa diosninkupi confiaspam kawsachkanku. Ñoqanchikmi ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diosman hapipakuchkanchik’, nispa (Miq. 4:1, 5).

18. ¿Imakunapi cambianapaqmi cheqap religionqa yanapawanchik?

 ¹⁸ Cheqninakuqkunatapas cheqap religion huñunanmantam Miqueas nirqaña: ‘Nana-nanaq nacionmanta runakuna hamuspankum [. . .] ninqaku: “Hakuchikyá Tayta Diospa orqonman. Risunchikyá Jacobpa Diosninpa templonman. Paymi yachachiwasun paypaq hina kawsanapaq [. . .], espadankutapas rejakunamanñam tikranqaku. Paykunaqa lanzankutapas rutunakunamanñam tikranqaku. Manañam nacionpurapas peleanqakuchu. Guerrapaqpas manañam yachanqakuchu”’ (Miq. 4:2, 3). Nacionninkutawan runapa rurasqan taytachakunata yupaychay saqeq runakunatam Jehová Diosqa allpantinpi huñullata tarichin. Paykunatam Dios yachachin kuyakuy ñanpi purinankupaq.

19. ¿Imatam qawachin millonnintin cheqap cristianokunapa huñulla tarikusqanku?

¹⁹ Cheqap cristianokunapa allpantinpi huñulla tarikusqanchikqa mana tupachiy atinam, chaymi qawachin espiritunwan Jehová Diospa pusawasqanchikta. Allpantinpi runakunapa chayna huñulla tarikuy haypasqankuqa kunanmi astawan qawakun. Apocalipsis 7:9, 14 nisqanmi admirakuypaq cumplikuchkan, chaymi qawachin harkasqanku wayrawan tupachisqata angelkuna kacharimunankutaña otaq mana allin ruraqkunapa puchukaynin chayamusqantaña (leey Apocalipsis 7:1-4, 9, 10, 14). ¡Mayna allinmi allpantinpi iñiqmasinchikkunawan huñulla kayqa! Ichaqa, ¿imatam sapakama rurananchik tukuy tiempo huñulla kananchikpaq? Chaymantam yachasunchik qatiqnin estudiopi.

¿Imatam niwaq?

• ¿Imaynatam cheqap religionqa runakunata huñullata tarichin?

• ¿Imatam rurananchik huñulla kasqanchikta envidiakuy mana sasachananpaq?

• ¿Imanasqataq cheqap cristianokunaqa huñulla kanku tukuy nacionmanta kaspankupas?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[13 kaq paginapi dibujo]

Punta pachak watapi cristianokunaqa tukuy hinastinmantam karqaku

[15 kaq paginapi dibujokuna]

Huñunakunanchik Salon allin kananpaq yanapakusqanchik, ¿imaynatam yanapawanchik huñulla kanapaq?