¿Ñoqanchikchu qallarinchik iñiqmasinchikkuna honrayta?

“Wawqe-panintin hina kuyanakuypiqa kuyanakuqllañayá kaychik. Hukkunawan honranakuypiqa punta apaqyá kaychik.” (ROM. 12:10, NM.)

1, 2. a) ¿Imatam Pablo nin Romapi iñiqkunaman cartasqanpi? b) ¿Ima tapukuykunatam contestasun?

ROMAPI iñiqkunaman cartasqanpim Pablo qawachirqa congregacionpi kuyanakuy ancha allin kasqanmanta. Yuyarichiwanchikmi ‘cheqapta kuyanakunapaq’. Rimarqataqmi ‘wawqe-panintin hina kuyanakuymanta’ hinaspa ‘kuyakuqllaña kaspa’ chayta qawachinamantapas (Rom. 12:9, 10a, NM).

² Wawqe-panintin hina kuyanakuyqa manam hukkunata hina kuyayllachu. Chayna kuyasqanchiktam ruraspa qawachinanchik. Manam pipas kuyasqanchiktaqa yachanqachu mana qawachiptinchikqa. Chaymi Pablo kaynatawan nirqa: “Hukkunawan honranakuypiqa punta apaqyá [otaq qallariqyá] kaychik”, nispa (Rom. 12:10b, NM). ¿Ima ninantaq hukkunata honrayqa? ¿Imanasqataq iñiqmasinchikkuna honrayta qallariyqa ancha allin? ¿Imakunata ruraspam chayta qawachichwan?

Respetomanta hinaspa honramanta

3. ¿Ima ninantaq “honra” niq palabraqa Bibliata qallariypi qellqakusqan rimaykunapiqa?

³ Puntataqa, hebreo rimaypi “honra” ninanqa “llasay” ninanmi. Honrasqa runaqa llasayniyoq otaq valorniyoqmi. Griego idiomapi “honrasqa” nispa tikrasqanku palabraqa, entiendechinmi pipapas kuyasqan, valorasqan hinaspa ancha chaninchasqan kasqanta (Luc. 14:10). Chaynamá, honrasqanchik runakunataqa anchatam kuyanchik hinaspa chaninchanchik.

4, 5. ¿Imaynatam tupan hukkunata honraywan respetayqa? Huk ejemplowan willamuy.

⁴ ¿Imaynatam hukkunata honrachwan? Pitapas honranapaqqa paytam respetananchik. Honrasqa hinaspa respetasqa niq palabrakunaqa tupanmi, chaymi kuskata servichikunku. Pipas respetasqanta qawachiptinqa ninchikmanmi honrasqanta. Huk rimaypiqa, respetayqa iñiqmasinchikta imayna qawaymi, honrayñataqmi paywan imayna kasqanchik.

⁵ ¿Imaynatamá cristianoqa iñiqmasinta honranman sonqomanta mana respetaspanqa? (3 Juan 9, 10, NM.) Imaynam plantapas allinta wiñananpaqwan mana chakirunanpaqqa allin allpapi sapichasqa kanan, chaynam hukkunata honraypas cheqap hinaspa unaypaq kananpaqqa sonqomanta respetasqanchikpi sapichasqa kanan. Qawa sonqollamanta honrayqa manam sonqomanta respetasqanchikpichu sapichasqa kachkan, chaymi chakiruq planta hina haykapipas chinkarunman. Chaymi cristianokunata honranakunankupaq manaraq nichkaspan, sutillata Pablo nirqa: ‘Cheqaptapuniyá kuyanakuychik’, nispa (Rom. 12:9; leey 1 Pedro 1:22).

Honrasunchik Diosman ‘rikchakuq unanchasqa runakunata’

6, 7. ¿Imanasqataq hukkunata respetananchik?

⁶ Pitapas honranapaqqa sonqomantam respetananchik, manam haykapipas qonqananchikchu  Bibliapa nisqanman hina iñiqmasinchikkuna imanasqa respetaytaqa. Chayna kasqanmanta yachasun iskaymanta.

⁷ Kay Pachapi llapallan kawsaqkunamantaqa runallatam Diosqa unanchawarqanchik ‘kikinman rikchakuqta’ (Sant. 3:9). Chaymi kanchik kuyakuq, yachayniyoq hinaspa allin ruraqpas. Qawasun imatawan Diosmanta chaskisqanchikta. Salmos qellqaqmi nirqa: ‘Dios Taytallayku, [. . .] ¡suma-sumaq kaynikiqa mastakun cielokunapapas waklawninkamaraqmi! [. . .] Runataqa rurarqanki angelkunamantapas tumpaniraq menostamriki. Coronawan churaq hinam paytaqa respetanatawan [. . .] ancha reqsisqallataña ruraykullanki’, nispa (Sal. 8:1, 4, 5; 104:1). * Diosmi runakunata saqeykun atikusqanman hina allin respetasqa, hatunchasqa hinaspa honrasqa kanankupaq. Chaymi runata hatunchaspaqa, honrachkanchik hatunchasqa kananpaq saqeykuqnin Jehová Diosta. Huk runakunata respetananchik kaptinqa, astawanraqchá iñiqmasinchikkunataqa (Juan 3:16; Gal. 6:10).

Lliwmi huk ayllulla kanchik

8, 9. ¿Imanasqa iñiqmasinchikta respetanamantam Pablo willarqa?

⁸ Pablom huk razontawan willan respetanakunanchikpaq. Cristianokunata honranakunankupaq manaraq nichkaspanmi nirqa: “Wawqe-panintin hina kuyanakuypiqa kuyanakuqllañayá kaychik”, nispa. Griego rimaymanta tikrasqa “kuyanakuqllañayá kaychik” niq palabrakunaqa nichkanmi kuyanakuspa hinaspa yanapanakuspa huñulla tarikuq familiamanta. Chayna rimayta Pablo servichikuspanqa, qawachichkarqam huñulla tarikuq familiapi kuyanakusqankuman hina iñiqmasinchikkunawan kuyanakunapaq (Rom. 12:5). Chaymantapas yuyarisun, hanaq pachaman riy suyakuyniyoq cristianokunamanmi chaynataqa nirqa, paykunaqa Jehová Diospa churinkunañam karqaku. Cheqaptapunim paykunaqa huk familia karqaku. Chaymi Pablopa tiemponpi hanaq pachaman riy suyaq cristianokunaqa respetanakunanku karqa, chaynallatam nichwan kay tiempopi hanaq pachaman riy suyaqkunamantapas.

⁹ ¿Imatam nichwan ‘sapaq ovejakunamantaqa’? (Juan 10:16.) Diospa churinkuna manaraq kaspankupas enteron pachapim huk familiapa parten hina kanku, chaymi cristianokunaqa qayanakunku ‘wawqe-pani’ otaq ‘turi-ñaña’ nispa (Mar. 10:29, 30). Chayna qayanakusqankuta cheqapta entiendespankuqa, yachanqakuchá sonqonkumantapuni respetanakuyta (leey 1 Pedro 3:8).

¿Imanasqataq ancha allin?

10, 11. ¿Imanasqataq hukkunata respetaywan honrayqa ancha allin?

¹⁰ ¿Imanasqataq hukkunata respetaywan honrayqa ancha allin? Llapan iñiqmasinchikkunata honraspam yanapakusun congregacion allinlla hinaspa huñulla kananpaq.

¹¹ Llapan cristianokunam yachanchik Jehová Dioswan amistad kasqanchik hinaspa espiritunta chaskisqanchik ancha kallpanchawasqanchikta (Sal. 36:7; Juan 14:26). Chaynataq kallpanchawanchik iñiqmasinchikkunapa ancha allin qawawasqanchikpas (Pro. 25:11). ¡Mayna allinmi sientekunchik pipas rimasqanwan hinaspa rurasqanwan tukuy sonqonmanta kuyawaptinchik chaynataq respetawaptinchikqa! Chaymi kallpata astawan qowanchik kusisqa hinaspa mana iskayrayaspa kawsayman apaq ñanpi hinalla purinapaq. Yaqachá chayna tarikurqanchik.

12. ¿Imaynatam sapakama yanapakuchwan iñiqmasinchikkuna kuyanakunankupaq?

 ¹² Diosqa yachanmi respetasqa kay munasqanchikta. Chaymi Palabranpi lliw cristianokunata kaynata niwanchik: ‘Respetanakuychikyá wakinnikichikwan’, nispa (Rom. 12:10; leey Mateo 7:12). Chayna wiñaypaq consejota kasukuqkunaqa yanapakuchkankum iñiqmasinchikkuna kuyanakunankupaq. Chaymi allin kanman kayna tapukuyqa: “¿Haykapitaq rimasqaywan otaq rurasqaywan qawachirqani iñiqmasiyta tukuy sonqomanta respetasqayta?”, nispa (Rom. 13:8).

Llapanchikpaq consejo

13. a) ¿Pikunataq qallarinanku hukkuna honrayta? b) ¿Imatam yachanchik Romanos 1:7 versiculopi Pablopa nisqanmanta?

¹³ ¿Pikunam puntata apananku otaq qallarinanku hukkunata honraypi? Hebreo casta cristianokunaman cartasqanpim Pablo nirqa ‘pusaqkunata’ otaq ancianokunata kasukunankupaq (Heb. 13:17). Cheqaptam paykunaqa imakunapipas punta apaq kanku, ichaqa Diospa ovejankunata michiq kaspankum qallarinanku iñiqmasinkunatawan ancianomasinkunata honraytapas. Cristianokunapa iñiyninku allin kananpaq ima necesitasqankumanta rimanankupaq huñunakuspankum, honranakusqankuta qawachinku atencionwan uyarinakuspanku. Chaynataq imata tanteanankupaqpas, wakinkupa piensasqankutawan rimasqankuta uyarispanku honranakunku (Hech. 15:6-15). Yuyarisun, Romapi cristianokunaman Pablo cartasqanqa manam ancianokunallapaqchu karqa, aswanqa llapankupaqmi (Rom. 1:7). Chaymi hukkunata honraypi ñoqanchik qallarinamanta consejo qosqantaqa lliw kasukunanchik.

14. a) Huk ejemplowan willamuy hukkunata honraspapas honrayta qallarisqanchik ancha allin kasqanmanta. b) ¿Imatam tapukunanchik?

¹⁴ Qawasunchiktaq consejota Pablo qospan ima nisqantapas. Romapi iñiqmasinkunataqa manam kikinkupura honranakunallankupaqchu nirqa, aswanqa nirqam honrayta paykuna qallarinankupaq. ¿Imaynataq chayqa? Huk ejemplowan qawasun. Leey yachaq alumnokunata, ¿profesorqa kallpanchanmanchu leeyta yachanankupaq? Manamá. Aswanqa yanapanmanchá aswan allinta leenankupaq. Chaynallataqmi, kikinchikpura kuyanakuspam honranakunchik, chaywanmi cheqap cristianokunaqa reqsisqaña kanchik (Juan 13:35). Imaynam alumnokunapas aswan allin leeyta yachaspankuqa ñawparinmanku, chaynam cristianokunapas  ñawparichwan hukkuna honrayta ñoqanchik qallarispaqa (1 Tes. 4:9, 10). Llapanchikpas hinaspa sapakamapas qallarinanchikmi iñiqmasinchikkuna honraytaqa. ¿Chaynatachu rurachkanchik?

‘Wakcha runakunata’ honrasunchik

15, 16. a) Hukkunata honraspanchikqa, ¿pikunatam mana qonqananchikchu, hinaspa imanasqa? b) ¿Imaynatam qawachinchik sonqomanta llapan iñiqmasinchikkunata respetasqanchikta?

¹⁵ Hukkunata honraspa, ¿pikunatam mana qonqananchikchu congregacionpi? Bibliam nin: ‘Diosmanmi prestan wakcha runaman qoykuq runaqa. [. . .] Paymanpas Tayta Diosmi pagapunqa’, nispa (Pro. 19:17). ¿Imaynatam kay texto yanapawachwan iñiqmasinchikkuna honrayta ñoqanchik qallarinapaq?

¹⁶ Yaqa lliwmi honrayta munanku paykunamanta aswan autoridadniyoq runakunataqa. Ichaqa hina chay runakunallam wakinpiqa mana respetankuchu paykunamanta menos autoridadniyoq runakunata. Jehová Diosqa manam chaynachu. Payqa segurawanchikmi ‘yupaychaqninkunata’ otaq honraqninkunata honrananmanta (1 Sam. 2:30; Sal. 113:5-7). Diosqa honranmi serviqninkunatawan honraqninkunatapas. Payqa manam qonqanchu ‘humildekunataqa’ (leey Isaias 57:15; 2 Cro. 16:9). Ñoqanchikqa Jehová Diostam qatipakuyta munanchik, chaymi yachananchik iñiqmasinchikkunata imayna honrasqanchikmanta. Tapukusun: “¿Imaynatam qawani congregacionpi mana autoridadniyoq iñiqmasiyta?”, nispa (Juan 13:14, 15). Chay tapuyta contestasqanchikmi qawachiwasun iñiqmasinchikta imayna respetasqanchikmanta (leey Filipenses 2:3, 4).

Tiempochakuspam iñiqmasinchikkunata honranchik

17. ¿Imaynatam hukkuna honrayta ñoqanchik qallarichwan, hinaspa imanasqa?

¹⁷ ¿Imaynatam lliw iñiqmasinchikkuna honrayta ñoqanchik qallarichwan? Paykunapaq tiempochakuspam. Cristiano kasqanchikraykum ocupasqallaña kanchik chaynataq congregacionpi rurayninchikkunapaqpas tiempota necesitanchik. Chaymi tiemponchiktaqa anchata chaninchanchik. Chayraykum mana allinchu kanman ñoqallanchikpaq achka tiempota qowananchikpaq iñiqmasinchikkunata mañakuyqa. Agradecekunchiktaqmi hukkuna entiendewaspanchik tiempota qonapaq mana hikutawasqanchikmanta.

18. Chunka pusaqniyoq paginapi foto qawasqanchikman hina, ¿imaynatam qawachichwan iñiqmasinchikkunapaq tiempochakuy munasqanchikta?

¹⁸ Congregacionpi anciano kaqkunapas yachanchikmi, imapas rurasqanchikta saqespa iñiqmasinchikpaq tiempochakuspaqa respetasqanchik qawachisqanchikta. Ima rurasqanchiktapas saqespa paykunapaq tiempochakuspam, qawachinchik paykuna aswan valorniyoq kasqankuta (Mar. 6:30-34). Ichaqa, iñiqmasinchikman pisi tiempollatapas qonapaq rurasqanchikta mana saqespaqa, qawachichwanmi paykuna mana ancha valorniyoq kasqankuta. Wakinpiqa rurayninchiktam mana saqeyta atisunchu. Iñiqmasinchikkunata sonqonchikpi imayna respetasqanchiktam qawachin paykunapaq tiempochakuy munasqanchik otaq mana munasqanchikpas (1 Cor. 10:24).

 Qallarinapaq kallpanchakusun

19. Iñiqmasinchikkunapaq tiempochakuspapas, ¿imaynatawanmi honrasqanchikta qawachichwan?

¹⁹ ¿Imaynatawanmi qawachichwan iñiqmasinchikkuna honrasqanchikta? Paykunapaq tiempochakuspapas, atencionwan uyarispanchikmi. Chaynatam Jehová Diosta qatipakusun, Davidmi kaynata qellqarqa: “Tayta Diosqa cuidaykuchkanmi allin ruraq runata. [. . .] Diosqa uyarintaqmi mañakusqankunata”, nispa (Sal. 34:15). Hinaptinqa, iñiqmasinchikwan rimaspanchikqa allinta uyarisun, astawanqa yanapakuyta maskaspan ñoqanchikman hamuptinkuqa. Chaynatam paykuna honrasqanchikta qawachisun.

20. ¿Imakunatam mana qonqanachu hukkunata honraypi?

²⁰ Yachamusqanchikman hinaqa, manam qonqananchikchu imanasqa iñiqmasinchikkunata tukuy sonqowan respetanata. Kallpanchakunataqmi hukkuna honrayta ñoqanchik qallarinapaq, manataq qonqanachu mana ancha favorecesqakunatapas. Chaynapim yanapakusun wawqe-panintin hina kuyanakunapaq hinaspa congregacionpi huñulla kanapaq. Chaynaqa, amayá hukkunata honraqllachu kasun aswanqa ñoqanchikyá qallarisun. ¿Chaynatachu rurasun?

[Willakuy]

¿Yuyachkankichu?

• ¿Imapim tupan hukkunata honrayqa respetaywan?

• ¿Imanasqam iñiqmasinchikkunata honrananchik?

• ¿Imanasqam iñiqmasinchikkunawan honranakuyqa ancha allin?

• ¿Imakunata ruraspam iñiqmasinchikkunata honrachwan?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[18 kaq paginapi dibujo]

¿Imaynatam iñiqmasinchikkunata honrachwan?