Hinallayá puntata maskasun Diospa ‘allin rurasqanta’

“Puntataqa maskaychik Diospa munaychakusqantawan paypa munasqan allin ruraytayá hinaptinqa qosunkichikmi tukuy ima pisipusuqnikichikta.” (MAT. 6:33.)

1, 2. ¿Imataq Diospa allin ruraq kasqanqa, hinaspa imatam qawachin?

‘PUNTATAQA maskaychik Diospa munaychakusqantayá.’ (Mat. 6:33.) Jehová Diospa testigonkunaqa allintam yachanchik Orqopi Yachachispan Jesuspa chayna nisqanta. Chaymi kallpanchakunchik Diospa Munaychakusqanta haykapipas kuyanapaq hinaspa kasukunapaq. Jesusqa manam chayllatachu nirqa, qatiqninpim kallpancharqa Diospa ‘allin rurasqanta’ maskanapaq. Kay estudiopim yachasun Diospa allin rurasqan ima kasqanta hinaspa imaynata puntata maskanamantapas.

² Bibliata qellqakusqan idiomakunapiqa ‘allin ruray’ ninanqa “justo” hinaspa “derecho” ninanmi. Diospa allin ruraq kasqanqa sapichasqam kachkan allin kamachikuyninman hinaspa rurasqanman hina. Unanchaqninchik kaspanmi derechoyoq imam allin otaq mana allin kasqanmanta tanteananpaq (Apo. 4:11). Diospa allin ruraq kasqanqa manam mana llakipayakuq hinaspa sasa cumplina achka leykunachu otaq mana yupay atina kamachikuykunachu. Aswanqa Diospa imayna kasqantam qawachin. Allin ruraq kasqanqa paypa huknin sumaq kayninmi, hukllawasqam kachkan kuyakuq, yachayniyoq hinaspa atiyniyoq kasqanwan. Diospa allin ruraq kasqanqa tupanmi munayninwan hinaspa munasqan rurananwanpas. Tupantaqmi serviy munaqkunamanta ima suyasqanwanpas.

3. a) ¿Ima ninantaq Diospa allin ruraq kasqanta puntata maskayqa? b) ¿Imam kallpanchawanchik Diospa allin kamachiyninkunata respetanapaq?

 ³ ¿Ima ninantaq Diospa allin ruraq kasqanta puntata maskayqa? Chayqa paypa favorninta tarinapaq munayninta ruraymi. Chaypaqqa, piensasqanchikman hina kawsanamantaqa kallpanchakunam mana pantaq kamachikuyninkunaman hina kawsanapaq (leey Romanos 12:2). Chayna kawsasqanchikmi tupan Dioswan amistad kasqanchikwan. Leynintam kasukunchik payta kuyaspa, manam castigota manchakuspachu. Chayna kuyasqanchikraykum mana munasqanchikman hinachu kawsanchik, aswanmi tukuy atisqanchikta ruranchik kasukunapaq. Segurom kachkanchik chayna ruray allin kasqanmanta, chaypaqmi unanchasqa karqanchik. Diospa Gobiernonpi kamachiq Jesus hinam allin rurayta kuyana (Heb. 1:8, 9).

4. ¿Imanasqam Diospa allin ruraq kasqanta maskayqa ancha allin?

⁴ ¿Imanasqam Diospa allin ruraq kasqanta maskayqa ancha allin? Eden huertapi Adanwan Eva pruebasqa kasqankupi piensasun. Paykunam reqsikunanku karqa kawsanankupaq leykuna qonanpaq Jehová Dios derechoyoq kasqanta otaq manapas (Gen. 2:17; 3:5). Manam allintachu tantearqaku, chaymi ñakariytawan wañuyta mirayninkunaman saqerqaku (Rom. 5:12). Ichaqa, Diospa Palabranmi prometawanchik: “Allin rurayta munaspa kuyapayakuq runaqa cheqap kawsaytam tarinqa. Payqa allinta ruraspanmi allin reqsisqa kanqa”, nispa (Pro. 21:21). Hinaptinqa, Diospa allin ruraq kasqanta puntata maskaspaqa, paywanmi allin amistad kasun hinaspa salvakusun (Rom. 3:23, 24).

Hukkunamanta aswan allin ruraq kaypi piensayqa manam allinchu

5. ¿Imatam mana rurananchikchu?

⁵ Romapi iñiqkunaman cartasqanpim Pablo qawachirqa Diospa allin rurasqanta puntata maskaqkuna imata mana ruranankumanta. Tiemponpi judiokunamantam nirqa: “Yachasqayman hinaqa tukuy sonqonkumantam Dios serviyta munanku, ichaqa manam cheqap yachaywanchu; Diospa allin ruraq kasqanta mana yachaspanku kikinkupa kaqta churayta munaspankum, Diospa allin ruraq kasqanta mana kasukurqakuchu” (Rom. 10:2, 3, NM). Nisqanman hinaqa, chay judiokunam Diospa allin ruraq kasqanmanta allin entiendeyta mana atirqakuchu, rurasqankunallawan allin ruraq kasqankuta qawachiyta munasqankurayku. *

6. ¿Ima toqllapim wichiykuchwan, hinaspa imanasqam cuidakunanchik?

⁶ ¿Imaynatam chayna toqllaman wichiykuchwan? Chaytaqa rurachwan iñiqmasinchikkunapa rurasqanwan tupachikuspa hinaspa Dios serviyta llallinakuyta hina qawaspam. Chayna kaspanchikqa imakuna ruray atisqanchikpim llumpayta confiachwan hinaspa qonqaruchwan aswan allin kaqta: Diospa justicianta (Gal. 6:3, 4). Allinta ruranapaq tanqawaqninchikqa kanan Diosta kuyasqanchikmi. Imapas rurasqallanchikwan allin ruraq kasqanchikta qawachiyta munaptinchikqa, Diostam kuyani nisqanchikchá yanqa kanman (leey Lucas 16:15).

7. ¿Imaynatam Jesus qawachirqa hukkunamanta aswan allin ruraq kaypi piensayqa mana allin kasqanta?

⁷ Jesuspa tiemponpim wakin runakunaqa allin ruraq ‘kasqankupaq hapikuspanku runamasinkuta despreciaqku’. Chayna piensasqanku mana allin kasqanta qawachinanpaqmi nirqa: ‘Iskay runakunam rirqaku temploman Diosta mañakunankupaq. Hukninmi karqa fariseo hukninñataq impuesto cobraq. Fariseom sayaykuspan kikillanpaq kaynata mañakurqa: “Graciastam qoyki Diosnilláy. Ñoqaqa manam kani pimantapas qollqen qechuqchu nitaq mana allin ruraqchu nitaq hukwan pierdekuqchu nitaq wak impuesto cobraq runa hinachu. Ñoqaqa semanapim  iskay kutita ayunani, ganasqaymantam chunkamanta hukninta qoyki” nispa. Impuesto cobraqñataqmi karuneqpiraq sayaykuspa altotapas mana qawarispan qasqonta takakuspan nirqa: “Dioslláy, huchasapam kallani, kuyapayariykullawayá”’, nispa. Rikchanachisqantam Jesus kaynata tukurqa: ‘Fariseomantaqa huchanmanta pampachasqaqa wasinta kutikurqa impuesto cobraqmi. Pipas hatunchakuqqa humillasqam kanqa, pipas humillakuqñataqmi hatunchasqa kanqa’, nispa (Luc. 18:9-14).

¿Imataq pasanman llumpay justo kayta munaptinchikqa?

8, 9. ¿Ima ninantaq llumpay justo kayqa, hinaspa chayna kaspaqa imatam rurachwan?

⁸ Llumpay justo kaypas huk toqllataqmi, Eclesiastes 7:16 nin: ‘Amayá alli-allin [otaq llumpay justo] runaqa kaychu. Amataqyá llumpay yachaysapapas kaychu. ¿Imanasqataq kikillayki tukuypaq tukunki?’, nispa. Kay texto qellqaqmi 20 versiculopi explican imanasqa chayna mana kanamanta, nirqam: “Kay pachapiqa [. . .] manam kanchu allinllata ruraspa mana huchallikuq runaqa”, nispa. Pipas llumpay justo kasqanta piensaqqa, piensasqanman hinam tantean ima allin ruray kasqanmanta hinaspa chayman hina qawan hukkunatapas. Manam cuentata qokunchu Diospa kamachisqanmanta piensasqanta puntapi churasqanta, chaymi mana allin ruraqpi rikurin Diospa qawasqanman hinaqa.

⁹ Llumpay justo runaqa otaq wakin Bibliakunapa nisqanman hina “leyman hapipakuqllaña” otaq “imaynatapas cumplichiqqa”, Diospa imayna rurasqantam mana allinta qawanman. Diospa allin ruraq kasqanman hina tanteasqanmanta iskayrayaspaqa, qawachichwanmi piensasqanmanta runapa piensasqan aswan allin kasqanta. Chayqa kanman acusasqakunapa kasqanpi Diosta tiyarachispa imam allin otaq mana allin kasqanmanta piensasqanchikman hina juzgaymi. ¿Derechoyoqchu kanchik chaymanta tanteananchikpaq? ¡Manapunim! Derechoyoqqa Jehová Diosllam (Rom. 14:10).

10. Jobta pasasqanman hina, ¿imanasqam Diosmanta mana allinta piensachwan?

¹⁰ Manam pipas Dios juzgaytaqa haykapipas piensachwanchu. Ichaqa, pantaq kasqanchikraykum wakin kutipi chayna rurayta qallaykuchwan. Chaynam pasanman imapas mana allinpaq rikchakuwaptinchik otaq llumpay sasachakuypi kaptinchik. Diosta kasukuq Jobpas chaynatam pantarurqa. Paymantam Biblia nin ‘mana huchallikuq’, ‘allin ruraq’ Diosta respetaq hinaspa ‘mana allinmantaqa rakikuqpuni’ kasqanta (Job 1:1). Qatinasninpi tukuy mana allin pasaruptin hinaspa yanqamanta tukuy mana allin pasasqanta piensasqanwan llumpayta llakikuspanmi, ‘mana huchayoqpaq hapikuspan Diosta culparqa’ (Job 32:1, 2). Imayna piensasqantam Jobqa cambianan karqa. Amayá admirakusunchu llumpay sasachakuypi kaspa pay hina piensayta qallaykuspaqa. Chayna pasawaptinchik, ¿imam yanapawasun piensasqanchikta cambianapaq?

Manam lliwtachu imamantapas yachanchik

11, 12. a) ¿Imatam yuyananchik imapas mana allinman rikchakuwaptinchik? b) ¿Imanasqam mana allin ruraqman rikchakuwanchikman Jesuspa rikchanachisqanpi chakrapa dueñon?

¹¹ Puntataqa lliwmi kayta yuyarinanchik:  imamantapas manam llapanpiqa lliwtachu yachanchik. Chaynam Jobta pasarqa. Payqa manam yacharqachu hanaq pachapi 2 kutipi huñunakuy kaptin Diospa hinaspa angelkunapa qayllanpi Satanas acusasqantaqa (Job 1:7-12; 2:1-6). Manataqmi yacharqachu sasachakuyninkuna Diablomanta kasqanta. Manam yachanchikchu Diablo pi kasqanmanta yachasqanta otaq manapas. Chaymi pantarurqa Dios ñakarichisqanmanta piensaspan. Qawasqanchikman hinaqa, imamantapas mana lliwta yachaspaqa chayllam pantaruchwan.

¹² Kunanñataq qawasun uvas chakrapa dueñonmantawan llamkaqkunamanta Jesuspa rikchanachisqanta (leey Mateo 20:8-16). Chakrayoqmi chaynallata lliwman pagarqa tukuy punchaw otaq huk horalla llamkaptinkupas. ¿Allintachu rurarqa? Rupaypi tukuy punchaw llamkaqkunapa lugarninpi churakuspaqa piensachwanmi aswan allin pagasqa kay merecesqankuta. Chaynata piensaptinchikqa, chakrayoqqa rikchakunmanmi mana kuyakuq hinaspa mana allin runaman. Reclamaptinku contestasqanpas qawachinmanchá mana allin ruraq hinaspa mana kuyapayakuq kasqanta. Ichaqa, ¿lliwtachu yachanchik imanasqa chayna rurasqanmanta?

13. ¿Imaynatawanmi qawachwan uvas chakrapi llamkaqkunamanta rikchanachiyta?

¹³ Kunanñataq chay rikchanachiyta kaynata qawasun: uvas chakrapa dueñonqa yacharqachá llamkaqkunaqa familiankuta sapakama mantienenankumanta. Jesuspa tiemponpiqa, chakrapi llamkaqkunamanmi pagaqku llamkay tukuyta, chay qollqewanmi familianta mikuchiqku. Kunanqa piensay tardeykuqtaña chakrayoqpa tarisqan huk horallataña llamkaq runakunapi. ¿Atinmankuchu karqa familianku mikuchiyta as qollqellata pagaptinqa? Manachá. Paykunaqa llamkaytam munarqaku. Tukuy punchawmi suyachkarqaku pipas contrataykunanta (Mat. 20:1-7). Ichaqa manam pipas contratarqachu. Manam mayqan partepipas ninchu qellam karqaku nispaqa. Kunanñataq piensariy chay runakunamanta huknin kasqaykita, chaypi tukuy punchaw suyasqaykita hinaspa ganasqaykiwan familiayki mikunanmanta yachasqaykitapas. ¿Manachu agradecekuwaq huk horallapaqpas contratasqa kasqaykimanta hinaspa admirakuwaq familiaykita mikuchinaykipaq haypaq qollqeta tutaykuyta pagasuptiki?

14. ¿Imatam yachachiwanchik uvas chakrapi llamkaqkunamanta rikchanachiy?

¹⁴ Yuyarisun uvas chakrapa dueñon ima rurasqanmanta. Payqa igualtam pagarqa lliwman. Yacharqam llamkaspa familianta mantienenankupaq llapanku derechoyoq kasqankuta. Atinmanmi karqa achkallaña llamkaqkuna kasqankurayku menos pagayta, ichaqa imam kaqtam pagarqa, chaymi wasinkuman lliw kutirqaku familianku mikuchinankupaq haypaq qollqeyoq. Chaykunata yachaspaqa chakrayoqmantaqa manañam puntata hinañachu piensanchik. Cuentatam qokunchik llakipayakuywan rurasqanmanta, manam mana allin ruraq hinaspa mana llakipayakuq runa hinachu rurarqa. Kay rikchanachiymi kayta yachachiwanchik: mana lliwta  yachaspaqa mana allintam entienderuchwan. Chaynataq qawachin runamantaqa Dios aswan allin ruraq kasqanta, chayna rurasqanqa manam runapa ley horqosqanman hinachu nitaq runapa allin rurasqanman hinachu.

Manam yachanchikchu runapa sonqonpi kaqta otaq pantanchikmanmi

15. ¿Imanasqataq imapas mana allin rikchakuwachwan otaq pantarunchikmanpas?

¹⁵ Wakinpim imapas mana allinman rikchakuwachwan, runapa sonqonpi kaqta mana yachasqanchikrayku otaq pantarunchikmanpas. ¿Imataq pantarachiwanchikman? Hukkunata mana allin qawaq, tukuy costumbreyoq hinaspa pantaq kasqanchikmi. Runaqa manam yachanchikchu hukkunapa sonqonpi kaqta nitaq imanasqa rurasqankutapas. Dioswan Jesusqa manam chaynachu kanku (Pro. 24:12; Mat. 9:4; Luc. 5:22).

16, 17. ¿Imanasqam Betsabeywan David huchallikurusqankumanta leyman hina Diosqa mana juzgarqachu?

¹⁶ Betsabeywan David huchapakuruptin ima pasasqanmanta qawasun (2 Sam. 11:2-5). Leypim nirqa iskayninku wañunankumanta (Lev. 20:10; Deu. 22:22). Ichaqa llumpayta ñakarinankupaq sentenciaspanpas, Diosqa tantearurqam leyninman hina mana rurananpaq, chaymi mana wañuchirqachu. ¿Mana allintachu Dios rurarqa? ¿Qepancharurqachu allin kamachikuyninkunata Davidman sayapakuspan? Biblia leeqkunamanta wakinkum chaynata piensanku.

¹⁷ Ichaqa yuyarisun: huchapakuymanta leytaqa pantaq hinaspa runapa sonqonpi kaqta mana yachaq juezkunam cumplichinanku karqa. Huchapakuqkunapa sonqonkupi kaqta mana yachaspankum lliwpaq chaynallata tanteananku karqa, chaynata ruranankupaqmi leypas yanaparqa. Diosmi ichaqa yachan sonqonchikpi kaqta (Gen. 18:25; 1 Cro. 29:17). Chaymi payqa leyman hina mana rurarqachu, leyqa karqa runamasin juzgaq runakunapaqmi. Leypa nisqanman hina rurananta suyayqa kanmanchá karqa allin qawakuq runata medidayoq lentesta servichikunanpaq obligay hina. Betsabeypatawan Davidpa sonqonta qawaspanmi Diosqa yacharqa sonqomanta wanakusqankuta, chaymi kuyakuywan hinaspa llakipayaywan juzgarqa.

Hinalla maskasun Diospa allin rurasqanta

18, 19. ¿Imam yanapawasun ñoqanchikpaq imam allin kasqanman hina Diosmanta mana piensanapaq?

¹⁸ Hinaptinqa, Bibliata leeptinchik otaq kawsakuyninchikpi imapas pasawaptinchik Jehová Diospa rurasqan mana allinman rikchakuwaptinchikqa, amayá piensasunchu ñoqanchikpaq imam allin otaq mana allin kasqanman hinaqa. Yuyarisun: imamantapas manam llapanpiqa lliwtachu yachanchik nitaq runapa sonqonpi kaqtapas yachanchikchu otaq pantarunchikmanpas. Ama qonqasunchu, runapa piñakusqanqa manam Diospa allin ruraq kasqantachu rurachkan (Sant. 1:19, 20). Chaynapim haykapipas mana ‘rabiakusunchu Tayta Diospa’ contranpiqa (Pro. 19:3).

¹⁹ Jesus hinam reqsikunanchik, imam allin ruray kasqanmanta tanteananpaq Jehová Dioslla derechoyoq kasqanta (Mar. 10:17, 18). Kallpanchakusun nisqanmanta ‘cheqapta yachanapaq’ (2 Tim. 3:7; Rom. 10:2). Munasqanman hina kawsaspam qawachisun paypa ‘allin ruraq’ kasqanta puntata maskasqanchikta (Mat. 6:33).

[Willakuy]

¿Yuyachkankichu?

• ¿Imanasqam Diospa allin rurasqanta maskayqa ancha allin?

• ¿Ima iskay toqllakunamantam cuidakunanchik?

• ¿Imatam rurananchik Diospa allin rurasqanta puntata maskanapaq?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[9 kaq paginapi dibujo]

¿Imatam yachachiwanchik iskay runakunapa temploman mañakuq risqankumanta rikchanachiy?

[10 kaq paginapi dibujo]

¿Mana allinchu karqa tukuy punchaw llamkaqkunawan huk horalla llamkaqkunapa pagonku chaynalla chaskisqanku?