Aparikamuwayá “wankusqa qellqakunata, astawanraq qalaspi qellqakunata”

TIMOTEOTA kaykunata apamunanpaq Pablo mañakuspanqa, ¿ima wankusqa hinaspa qalaspi qellqakunamantam rimachkarqa? ¿Imanasqataq apananpaq mañakurqa? ¿Imatam kaymanta yachachwan? Qawasun.

Pablom kaynata qellqarqa punta pachak watapa chawpinta. Chay tiempopaqqa Hebreo Rimaypi Qellqasqa Diospa Palabranpi 39 librokunaqa, rakinasqam karqaku 22 otaq 24 librokunapi, yaqa llapallankum sapakama wankisqa karqaku. Alan Millard profesorpa nisqanman hinaqa chay wankusqa qellqakuna chaninniyoq kaptinpas, qollqesapa runakunaqa rantiytam atiqku. Chay wankusqa qellqaqa Etiopia nacionpi kamachikuq runapapas kapurqam. Kay kamachikuqqa “Etiopia nacionpi Candace sutiyoq reinapa qollqen waqaychaqmi” karqa, paymi carretanpi richkaspan Diosmanta willakuq Isaiaspa qellqasqanta leestin rirqa. Kaykunam qawachin qollqesapa kasqanrayku chay qellqakuna rantiy atisqanta (Hech. 8:27, 28).

Astawanraq qawasun Timoteota Pablo ima nisqanmanta: “Hamuspaykiqa aparikamuwayá capayta, chaytaqa Troas llaqtapim saqepakamurqani Carpopa wasinpi, apamuwaytaqyá wankusqa qellqakunata, astawanraq qalaspi qellqakunata”, nispa (2 Tim. 4:13, NM). Kay textom qawachin Pablopa achka qellqankuna kapusqanta. Ichaqa llapallanmantam Diospa Palabranta anchata chanincharqa. Bibliamanta yachaq A. T. Robertson nisqanman hinaqa, qalaspi qellqakunamanta Pablopa rimasqanqa “yaqachusmi karqa Ñawpaq Testamentopa copiankuna, chay qellqakunaqa aswan chaninniyoqmi karqa papiro nisqapi qellqakunamantaqa”. Yuyarisun, Pabloqa mozollaraq kaspanmi Gamalielpa yachachisqan karqa, Gamalielqa Moisespa chaskisqan Leykunatam allinta yacharqa. Chaychá Pablopaqqa kapurqa Diospa Palabranmanta wankusqa qellqankunaqa (Hech. 5:34; 22:3).

¿Imaynatam wankusqa qellqakunata cristianokuna servichikurqaku?

Imayna kaptinpas, aslla cristianokunapam Diospa Palabranmanta qellqankunaqa kapurqa. ¿Imaynatam yanapachikuqku mana chay qellqayoqkunaqa? Qawasun Timoteoman cartasqanpi Pablopa nisqanta: “Ñoqa chayamunaykamayá Diospa palabranta leey huñunakuykunapi”, nispa (1 Tim. 4:13). Huñunakuykunapiqa Diospa Palabrantam leekurqa, Moisespa tiemponmantaraq rurasqankuman hina (Hech. 13:15; 15:21; 2 Cor. 3:15).

Timoteoqa anciano kasqanraykum, huñunakuykunapi leenan karqa chaynapi mana qellqayoqkuna Diospa Palabranta uyarinankupaq. Yaqachá huñunakuykunaman riqkunaqa mana imawanpas harkachikuspa allinta uyariqku. Wasinkuman kutispankuñataq  tayta-mamakunaqa warmankunawan rimaqku uyarisqankumanta.

¿Imaynam karqa chay wankusqa qellqakunaqa? Wakinqa Mar Muerto nisqapi Isaiaspa qellqasqanta tarisqanku hinam 7 metro sayayniyoq karqa. Chaymantapas sapa cantonpim kaspiyoq karqa hinaspa waqaychanapaq wayqachayoq karqa chaymi llasakurqa. Chaychá cristianokunaqa mana lliwtachu apaykachaqku predicanankupaqqa. Pablopa chay qellqankuna kaptinpas manapaschá llapantachu apaq illaspanqa. Chayraykuchá Troaspi kaspanqa wakinta saqepakurqa Carpopa wasinpi.

¿Imatam Pablomanta yachachwan?

Chay wankusqa qellqakunata apamunanpaq mañakuspanqa Romapim iskay kutiña Pabloqa presochasqa karqa. Manaraq chayta mañakuchkaspanmi nirqa: “Allin peleachkaq hinam llapa mana allinkunata venceruni, gananakuypi kallpachkaq hinam chayaruniña maymi chayanayman [. . .]. Chayraykum allin kawsakusqaymanta premioy suyawachkan hanaq pachapi”, nispa (2 Tim. 4:7, 8). Yaqapaschá chay nisqanta qellqarqa 65 watapi Neron sutiyoq kamachikuq cristianokunata qatikachachkaptin. Ñawpaqpi presochasqa kasqanmantaqa chay kutipim astawan sasachakuypi tarikurqa. Payqa yacharqañam wañunanmanta (2 Tim. 1:16; 4:6). Chaychá payqa anchata munarqa Diospa Palabranmanta qellqakuna makinpi kananta. Wañukunankama Diosta tukuy sonqonwan servispanpas, munarqaraqmi Diospa Palabranta estudiaspan astawan kallpanchakuyta.

Timoteoqa tarikurqachá Efeso llaqtapi Pablopa cartanta chaskispanqa (1 Tim. 1:3). Efesomanta Romaman Troasninta risqaqa yaqa 1.600 kilometrom karqa. Hina chay cartasqanpim Pabloqa kaytawan nirqa: “Utqaymanyá hamuy manaraq para tiempo chayamuchkaptin”, nispa (2 Tim. 4:21). ¿Yaqachu Timoteo buqueta tarinman karqa Pablopa nisqan tiempollapi Romaman chayananpaq? Bibliaqa manam chaymantaqa willawanchikchu.

¿Imatam Pablo yachachiwanchik “wankusqa qellqakunata, astawanraq qalaspi qellqakunata” mañaspanqa? Yachachiwanchikmi sasachakuy tiempopipas Diospa Palabranta kuyasqanta. Chayna kasqanmi haykapipas yanaparqa iñiyninpi allin takyasqa kananpaq hinaspa achka runakunatapas kallpanchananpaq.

Kay tiempopi Bibliayoq kaqkunaqa anchatam kusikunanchik. ¡Wakiqninchikpaqqa kapuwanchikmi huk rikchaq Bibliakunapas! Chaymi Pablo hina ñoqanchikpas kallpanchakuna Bibliata astawan reqsinapaq hinaspa entiendenapaqpas. Yuyarisun, Pablopa 14 cartasqankunamantaqa Timoteoman 2 kaq cartasqanwanmi qellqayta tukurqa. Chay cartasqanpim mañakurqa ‘wankusqa qellqakunata, astawanraq qalaspi qellqakunata’. Yachakusqanman hinaqa chayllatañam payqa munarqa.

¿Imatam ñoqanchikmanta nichwan? ¿Pay hinachu kallpanchasqa tarikunchik iñiyninchikrayku ‘allin peleachkaq hina’ kanapaq, hinaspa Dios nisqankama hinalla predicanapaqpas? Diosta serviypi allin takyasqa kanapaqqa sapa punchawmi Diospa Palabranta allinta estudiananchik. Chaytaqa Pablopa kayna nisqanman hinam rurana, nirqam: “Chaynaqa cuidakuspayá allinta yachachiy” (1 Tim. 4:16). Chay rurayqa manam sasachu kunanqa, ¿imanasqa? Kay tiempopi achka runakuna tukuy rikchaq Bibliayoq kasqankuraykum.

[18 hinaspa 19 kaq paginakunapi dibujokuna hinaspa mapa]

(Imayna kasqanmanta yachanapaq qaway kay qellqata)

Efeso

Troas

Roma