Jehová Diospa nisqanman hina purisun
Jehová Diospa nisqanman hina purisun
‘Tukuy mana allin kawsaytam cheqnirqani’ (SAL. 119:128).
1, 2. a) Manaraq maymanpas rispa ¿ima ruraymi ancha allin? b) ¿Imamantam Jehová Diosqa willawanchik, hinaspa imanasqa?
KAYPI piensasun: Huk llaqtamanmi riyta munanchik hinaspam chay llaqtaman mayninta chayanapaq reqsiq huk amistadninchikta tapukuchwan. Mayninta rinapaq niwaspanchikpas, payqa niwanchiktaqmi: “Risqaykipi huk ñanta qawaspaykiqa ama chaynintaqa riychu. Chayninta riqkunaqa chinkarunkum”, nispa. ¡Anchatachá agradecekuchwan chayna yanapawasqanchikmanta! Hinaspapas kasukuchwanchá. Chaynallataqmi Jehová Diospas yanapawanchik. Paymi niwanchik wiñaypaq kawsanapaq mosoq Pachaman imayna chayanamanta. Ichaqa niwanchiktaqmi imakuna pantarachiwananchikmantapas (Deu. 5:32; Isa. 30:21).
2 Kay yachachikuypi hinaspa qatiqninpipas qawasunmi imakunamanta cuidakunapaq amistadninchik Jehová Dios niwasqanchikmanta. Payqa chaykunatam niwanchik anchata kuyawasqanchikrayku, hinaspa allinlla chayananchikta munasqanrayku. Maynatachá llakikunman mana allinkunaman wichiykusqanchikrayku wiñay kawsayta chinkarachiptinchikqa (Eze. 33:11). Qatiqninpim qawasun ima kimsa kaqkunata mana ruranamanta. Punta kaqmi huk runakunamanta hamun; qatiqninñataq sonqonchikmanta; hukninñataqmi hamun Bibliapa nisqanman hina mana valeq kaqkunamanta. Chaykuna ima kasqanmanta yachayqa ancha allinmi, yachananchiktaqmi imaynata Dios yanapawanchik chaykunata mana ruranapaq. Salmo qellqaqmi nirqa: “Tukuy mana allin kawsaytañataqmi cheqnini”, nispa (Sal. 119:128). ¿Chaynachu ñoqanchikpas kanchik? ¿Imatam rurachwan ‘mana allinkunata’ astawan cheqninapaq?
“Achkallaña kaptinkupas amam” qatikunkichu
3. a) ¿Imanasqam hukkunataqa mana qatikunanchikchu mayninta rinapaq iskayrayaspaqa? b) ¿Ima yachachikuytam tarinchik Exodo 23:2 nisqanpi?
3 Piensasun munasqanchik lawman risqanchiktaña. ¿Imatam rurachwan huk ñan rikuriruptin mayninta rinapaq iskayrayaspaqa? Ichapas qawachwan huk kaqnin ñanninta achka runakuna risqankuta, hinaspa qatikuyta munachwan. Ichaqa manamá allinchu kanman achka runakuna risqankuraykulla qatipakuyqa. Yaqapaschá risqanchik lawmanqa mana richkankuchu otaq chinkasqapas kachkanku. Kaymi kayta yachachiwanchik, horqosqam kachkan israelitakunaman Jehová Diospa qosqan huk kaqnin kamachikuyninpi. Pipas testigakuqta otaq jueztam Diosqa nirqa: “Achkallaña kaptinkupas amam chaqrukunkichu [otaq qatikunkichu]”, nispa (leey Exodo 23:2). ¿Imanasqam chayta nirqa? Yacharqam pantaq kasqankurayku runakuna hikutaptin mana allinta rurarunankumanta. Hinaptinqa manamá kayllapichu kay kamachikuytaqa kasukuna, aswanqa tukuy imapim.
4, 5. ¿Imapaqmi Josueywan Calebqa hikutasqa karqaku, imataq yanaparqa atipanankupaq?
4 Tukuy imapim hikutasqa kanchik runakunapa nisqankuman hina ruranapaq. Wakinpiqa qonqayllamantam kanman hinaspam sasachakuchwan chayta atipanapaq. Piensasun Josueytawan Calebta israelitakuna hikutasqankupi. Iskayninkum chunka wateqaqkunawan kuska rirqaku Prometesqa Allpata qawanankupaq. Chay chunka wateqaqkunam hukmanyanapaq hinata willakurqaku. Nirqakutaqmi kay pachaman hamuq angelkunapa hatunkaray churinkunata rikusqankuta (Gen. 6:4). ¡Yanqa willakuymi karqa! Chay angelkunapa hatunkaray churinkunaqa mana churiyoqmi karqaku hinaspapas ñawpaqpiraqmi Sinchi parawan wañururqaku. Iñiyninkupi runakuna hukmanyasqa kaspankuqa, yanqa willakuykunatam kasukunku. Chunka wateqaqkunapa willakuyninkum israelitakunata mancharichirqa. Chaymi yaqa llapanku piensarqaku Prometesqa Allpaman yaykunankupaq Diosta kasukuyqa yanqa kasqanta. ¿Imatam ruranmanku karqa Josueywan Calebqa? (Num. 13:25-33.)
5 Paykunaqa manamá chay runakunapa nisqankuwanqa aysachikurqakuchu. Yaqa llapanku mana uyariyta munaptinkupas hinaspa rumikunawan choqaparuyta munaptinkupas, paykunaqa cheqaptam rimarqaku. ¿Imanasqam mana manchakuq karqaku? Iñiyniyoq kasqankurayku. Arí, pipas iñiyniyoq kaspanqa musyanmi Diospa promesankuna runakunapa promesankunawan mana chaynalla kasqanta. Tiempo pasaruptinmi, Josueywan Calebqa kusikuywan nirqaku tukuy prometesqanta Dios rurasqanmanta (leey Josuey 14:6, 8; 23:2, 14). Paykunaqa Diostam kuyarqaku hinaspapas manam haykapipas Diostaqa qepanchayta munarqakuchu chay mana iñiyniyoq runakunaraykuqa. Chaymi nisqankupi allinta hapipakurqaku. ¡Mayna allinmi qatipakunapaq! (Num. 14:1-10.)
6. ¿Imataq tanqawachwan runakunapa nisqankuman hina ruranapaq?
6 ¿Haykapipas hikutasqachu karqanchik runakunapa nisqanta ruranapaq? Kunanqa yaqa lliw runakunam Jehová Diosta nitaq kamachikuyninkunatapas mana kasukunkuchu. Kaymi qawakun mana allin kusirikuykunata akllasqankupi. Ninkum televisionpi otaq chayman rikchakuqpi lloqsimuq huchapakuykuna, maqanakuykuna hinaspa layqa ruraykuna mana imanasqanta (2 Tim. 3:1-5). Hinaptinqa, ¿ima pukllaykunatawan kusirikuykunatam akllani familiaypaqwan ñoqapaq? ¿Yaqachu runakunapa rurasqankuman hina tanteanki? Chayna kaptinqa manam kasukuchkanchikchu Bibliapa kayna nisqanta: “Achkallaña kaptinkupas amam chaqrukunkichu [otaq qatikunkichu]”.
7, 8. a) ¿Imatam rurananchik “tanteay atiq” kasqanchik allin kananpaq, hinaspa imanasqam chayqa ancha allin? b) ¿Imatam achka mozo-sipaskuna ruranku?
7 Jehová Diosninchikqa ‘tanteay atiqtam’ unanchawarqanchik chaynapi allinta tanteanapaq. Tanteaymanta Biblia rimaspanqa, rimachkanmi yuyaymanaymanta hinaspa allin kaqtawan mana allin kaqtapas reqsinamanta. “Tanteay atiq” kasqanchik allin kananpaqqa servichikunam (Heb. 5:14, NM). Kaytaqa manam hukkunata qatipakuspachu rurasun, aswanqa conciencianchikpa niwasqanchikta kasukuspam. Chaymi Testigonkunaqa mana qellqankupiqa horqomunkuchu imakuna mana qawanamanta, leenamanta hinaspa Internetpi imakunata mana kichanamantapas. Chaymantapas kay pachapi tukuy imakuna chaylla pasasqanraykum, imapas qonqasqaña qeparun. Manataqmi yanapawanchikmanchu Bibliapa nisqanta qawanapaq, Diosta mañakunapaq nitaq munasqanman hina tanteanapaqpas (Efe. 5:10).
8 Manamá lliw runakunachu kusikunqaku Bibliapa nisqanman hina tanteasqanchikmantaqa, chaymi hikutawasun munasqankuta ruranapaq. Ichapas mozo-sipaskuna hikutasqa kanmanku estudiaqmasinkuna hina kanankupaq otaq ruranankupaq (1 Ped. 4:4). Ichaqa ¡mayna sumaqmi Josueytawan Calebta achka cristianokuna qatipakusqankuqa! Paykunaqa kasukunkum Bibliapa kayna nisqanta: “Achkallaña kaptinkupas amam chaqrukunkichu [otaq qatikunkichu]”, nispa.
“Manam sonqoykichikpa chaynataq ñawikichikpa munasqantaqa qatinaykichikchu”
9. a) ¿Imam pasanman mana tapukuspa sumaq qechwakunata qawananchikrayku huk ñanninta riptinchikqa? b) ¿Imam pasarqa Numeros 15:37-39 nisqanta israelitakuna kasukuptinku?
9 Huknin sasachakuymi sonqonchikmanta hamun. Kaqmanta yuyarisun illasqanchikpi. ¿Imam pasanman sichu mana tapukuspa sumaq qechwakunata qawananchikrayku huk ñanninta riptinchikqa? Manachá risqanchikmanqa chayasunchu. Kaymi yachachiwanchik israelitakunaman Jehová Diospa qosqan huk kaqnin kamachikuyta entiendenapaq. Diosmi nirqa pachankupa patanpi morado watuchakunata siranankupaq (leey Numeros 15:37-38, 39 *). Kunanqa kay kamachikuyqa hukmanchá kanman. Ichaqa ancha allinmi karqa israelitakuna huk nacionkunawan mana chaynalla kasqankuta qawachinankupaq, chaynapim Diospa chaskisqan karqaku (Lev. 18:24, 25). Chay kamachikuyqa qawachintaqmi, wiñay kawsayman risqanchikmanta horqowananchikpaq ukunchikpi huk mana allin kasqanta. ¿Imataq chayqa?
10. ¿Imam qawachin runakunata Dios allintapuni reqsisqanta?
10 Qawasun Diospa kayna kamachikuy qosqanpi, nirqam: “Manam sonqoykichikpa chaynataq ñawikichikpa munasqantaqa qatinaykichikchu”, nispa. Diosqa allintapunim runakunata reqsin. Yachanmi qawasqanchikwan sonqonchik aysachikusqanta. Chaymi niwanchik: “Engañakuqllañam runapa sonqonqa. Mana hampiy atinañam runapa sonqonqa. ¿Pitaqsi reqsinman runapa sonqontaqa?” nispa (Jer. 17:9). ¿Musyankichu imanasqam Diosqa israelitakunata nirqa sonqonkutawan ñawinkuta mana qatinankupaq? Yacharqam huk law runakunapa rurasqanku munapayanapaq hina kananmanta. Chayman wichiykuspankuqa chay runakunapa imayna pachakusqankuta, tanteasqankuta hinaspa rurasqankutam qatipakunmanku karqa (Pro. 13:20).
11. ¿Imaynatam sonqonchikqa ñawinchikpa qawasqanwan aysachikunman?
11 Kunanqa astawanraqmi sonqonchikqa imawanpas aysachikunman. Chaynaqa, ¿imaynatam Numeros 15:39 nisqanta kasukuchwan? Yaqapaschá qawanchik estudiaqmasinchikkuna, llamkaqmasinchikkuna otaq vecinonchikkunapas munapayanapaq hina pachakusqankuta. ¿Imatam ruranchik? ¿Yaqachu qawaspa munapayanchik? ¿Munanchikchu imayna pachakusqankuta qatipakuyta? (Rom. 12:1, 2.)
12, 13. a) ¿Imatam rurananchik mana qawanapaq kaqkunata qawaspaqa? b) ¿Imanasqam hukkunata mana allinkunata munanankupaq mana tanqanachu?
12 Allinpunim controlakuyqa. Mana qawanapaq kaqkunata qawaspaqa, Job hinam rurananchik. Payqa ñawinwanmi contratota rurarqa doncellakunata mana qawapayananpaq, aswanqa warmillantam (Job 31:1). Davidpas chaynatam rurarqa, nirqam: “Manam ñawiypa qayllanpiqa churasaqchu mana allin kaqkunataqa”, nispa (Sal. 101:3, NM). Arí, conciencianchiktawan Dioswan amistadninchikta yanqachaq kaqkunaqa mana valeqmi. Chaymi qawasqanchikkunawanqa sonqonchikman mana allinkunataqa yaykuchinachu, chaynapi mana huchallikunapaq.
13 ¿Yaqachu mana munaspalla ‘mana allin kaqpi’ rikuriruchwan? Arí, ichaqa ¿imaynata? Mana allinkunata munanankupaq hukkunata tanqaspa. Yaqachá chayta ruraruchwan ‘humildadwan pachakunapaq’ Bibliapa nisqanta mana kasukuspa (1 Tim. 2:9). ¿Imaynatam yachachwan humildadwan pachakusqanchikta? Musyakunanchikmi sichu pipapas conciencianta hukmanyachisqanchikta. Munasqanchikkunawan imayna piensasqanchikqa manam puntapichu kanan (Rom. 15:1, 2). Kusikunchikmi congregacionpi waranqantin mozo-sipaskuna humildadwan pachakusqankumanta. ¡Ima sumaqmi chayqa! Chaynatam qawachinku sonqonkupa hinaspa ñawinkupa munasqanta mana qatisqankuta, aswanmi kallpanchakunku Diosta tukuypi kusichinankupaq.
Amayá mana valeq kaqkunamanqa hapipakuychikchu
14. ¿Imatam israelitakunaman Samuelnintakama Diosqa nirqa?
14 Kaqmanta rimasun illasqanchikpi. ¿Imataq pasanman yanqakunata qawasqanchikrayku huk ñannintaña riptinchikqa? Yaqapaschá wañuyta tariruchwan. Jehová Diospas yachanmi yanqakunapi hapipakuy mana allinman aparuwananchikta. Chaymi israelitakunata nirqa runakuna reyninku kananpaq mañakusqanku mana allin kasqanta. Chayqa qawachirqam Llapallan kamachiq Jehová Diosta qepanchasqankuta. Diosqa saqerqamá chayna kananpaq, ichaqa Samuelnintakamam nirqataq taytachakunapi otaq “mana valeq” kaqkunapi hapipakuyqa yanqa kasqanta (leey 1 Samuel 12:21).
15. ¿Imaynatam israelitakunaqa “mana valeq” kaqkunata maskarqaku?
15 ¿Israelpi kaqkunaqa piensarqakuchu Jehová Diosmanta astawanraq runakuna yanapananmanta? Chayna kaptinqa “mana valeq” kaqkunatam qatichkarqaku. Chaynaqa astawanraqmi Satanaspa huk toqllakunapipas wichiykunmanku karqa. Yaqapaschá kamachiqninkuqa taytacha-mamachakunata yupaychanankupaq hikutanman. Chayna ruraqkunaqa piensankum qawanapaq hinaspa llachpanapaq hina kasqankurayku Diosmantaqa aswan yanapakuq kasqankuta. Ichaqa Pablopa nisqanman hinam chaykunamantaqa Jehová Dios tukuy ima Unanchaq cheqap Diosqa (1 Cor. 8:4). Kaywanmi yuyarichiwanchik taytacha-mamachakuna mana rikuq, mana uyariq hinaspa mana rimaq kasqankurayku mana imapaq valesqankuta. Paykunata yupaychayqa yanqam hinaspapas wañuymanmi apawachwan (Sal. 115:4-8).
16. a) ¿Imaynatam Satanasqa runakunata tanqan “mana valeq” kaqkunata maskanankupaq? b) ¿Imanasqam ninchik Jehová Diosmantaqa, kapuqniyoq kayqa “mana valeq” kasqanta?
16 Satanasqa hinallam tukuyta ruran “mana valeq” kaqkunapi runakuna hapipakunankupaq. Piensachinmi kapuqniyoq kaspa hawkallaña kawsanamanta. Arí, qollqeyoq hinaspa allin llamkayniyoq kayqa yanapawanchikmanmi. Ichaqa, ¿yanapawanchikmanchu onqoruptinchik, imakunapa precion wichariptin otaq desgraciakuna kaptin? ¿Qollqeqa runakunata harkanmanchu mana hukmanyasqa kanankupaq? ¿Yanapanmanchu imarayku kawsasqankuta yachanankupaq? ¿Hawkallatachu tarichin wañuy patanpi kaptinku? Dios maskanamanta qollqellaman qokuruptinchikqa, manam kusisqaqa kachwanchu. Chaykunaqa “mana valeq” kaqkunamá. Chaymantapas pisi tiempolla kawsasqanchikraykum, imamantapas harkawachwanchu. Manataqmi onqoymantawan wañuymantaqa librawachwanchu (Pro. 23:4, 5). ¡Diosninchikqa manamá chaynachu! Payqa cheqaptapunim yanapakuyta qowanchik. Chayta chaskinapaqqa amistadninmi kananchik. ¡Mayna allinmi Diospa amistadnin kayqa! Amayá haykapipas yanqacharusunchu “mana valeq” kaqkunata maskaspaqa.
17. ¿Imaynatam qawananchik kay yachachikuypi yachasqanchikkunata?
17 ¡Mayna allinmá Jehová Diospa amistadnin kayqa hinaspa wiñay kawsayman pusawaqninchik kasqanqa! Niwasqanchikkunata kasukuspaqa: manam hukkunataqa, sonqonchikpa chaynataq ñawinchikpa munasqantaqa qatisunchu nitaq “mana valeq” kaqkunamanqa hapipakusunchu. Chaynata ruraspaqa wiñay kawsaytam haypasun. Qatiqnin yachachikuypim qawasuntaq ima kimsa toqllakunapi achka wichisqankumanta. Jehová Diospa nisqanta kasukuspaqa mana allinkunatam cheqnisun hinaspapas qepanchasunmi (Sal. 119:128).
[Willakuy]
^ par. 9 Numeros 15:39 (NM): “Sapa chay kipuyoq qaytukunata qawarispaykichikmi ñoqapa kamachikuyniykunata yuyariychik kasukunaykichikpaq. Manam sonqoykichikpa chaynataq ñawikichikpa munasqantaqa qatinaykichikchu huchallikuyman apasusqaykichikrayku”.
¿Imatam niwaq?
¿Imaynatam rurayman churawaq kay textokunapa nisqanta?
[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]
[11 kaq paginapi dibujo]
¿Munapayanchikchu kay pachapi kaqkunata?
[13 kaq paginapi dibujo]
¿Imanasqam mana allinchu qawasqanchikkunawan aysachikuyqa?
[14 kaq paginapi dibujo]
¿Hapipakuchkanchikchu “mana valeq” kaqkunapi?
