Cristotam suyachkarqaku

“Runakunam piensarqaku Bautizaq Juanqa Cristo kasqanta chaymi nirqaku: ¿Paychuch Cristo kanman? nispa” (LUC. 3:15).

1. ¿Imatam angel willarqa michiqkunaman?

ÑAM tutaña kachkan. Michiqkunañataqmi purun lawpi ovejankunata cuidachkarqaku. Qonqaymantam Diospa angelnin rikuriykamurqa muyuriqninkuta kancharistin, hinaptinmi paykunaqa mancharikurqaku. Angelmi nirqa: “Ama manchakuychikchu, llapa runa kusikunaykichikpaqmi allin noticiata apamuchkaykichik. Salvaqnikichikmi nacerapusunkichik [. . .]. Payqariki Cristo Señormi”, nispa. Arí, huk wawacham nacerurqa paymi Cristo otaq Mesias kanan karqa. Hinaspam michiqkunaqa animalman qarana artesapi siriykachisqata tarinanku karqa. Bibliaqa nintaqmi: “Angel rimayta tukuruptillanmi achkallaña angelkuna hanaq pachamanta rikuriykamurqa hinaspam Diosta alabaspa takirqaku: ¡Diosyá hanaq pachapi alabasqa kachun! Kay pachapipas Diospa favorecesqan runakunapaqyá hawkayay kachun”, nispa (Luc. 2:8-14).

2. ¿Ima ninantaq ‘Mesiasqa’, hinaspa pitaq chayna kananpaq akllasqa karqa?

² Judiokuna kasqankuraykum, paykunaqa yacharqaku “Mesias” otaq “Cristo” niq rimayqa “Akllasqa” ninan kasqanta otaq ancha allin rurayniyoq kananpaq Diospa akllasqan kasqanta (Exo. 29:5-7). Chaynaqa, ¿imaynatam Mesiasmanta astawan yachanmanku hinaspa ninmanku karqa angelpa nisqanman hina chay wawacha Mesias kananpaq akllasqa kasqanta? Qawanankum karqa Hebreo Rimaypi Qellqasqa Diospa Palabranta, hinaspa wiñasqanman hina imayna cumplikusqantapas.

¿Imanasqam anchata suyarqaku?

3, 4. ¿Imaynatam entiendenanchik Daniel 9:24, 25 nisqanta?

³ Watakuna pasaytam Bautizaq Juan rikuriramurqa. Chaymi rimasqanta hinaspa rurasqanta qawaspanku tapukurqaku sichu pay Mesias kasqanmanta (leey Lucas 3:15). ¿Imanasqam wakinkuqa piensarqaku Cristo rikurimunantaña? Ichapas ‘qanchis chunka semanakunamanta’ willakuyta allinta entiendesqankurayku, chaypim nin: “Qanchis chunka semanam llaqtamasikikunapaq tanteasqa kachkan [. . .].  Kamachikuy lloqsimuptinmi Jerusalen llaqta mosoqmanta perqasqa kanqa. Chay tiempomanta huk Akllasqa Kamachikuq hamunankamam pasanqa qanchis semanakuna. Pasanqataqmi soqta chunka iskayniyoq semanakuna”, nispa (Dan. 9:24, 25). Achka qellqakunam qawachin chay sapa semanakuna 7 watakuna kasqanta. La Palabra de Dios para Todos nisqanpas ninmi, “qanchis chunka semanakuna 490 watakuna kasqanta”.

⁴ Kunanqa yachanchikmi Daniel 9:25 nisqanman hina 69 semanakunaqa cristianokunapa tiemponmanta ñawpaqtaraq 455 watapi qallarisqanta, chay watapim Persiamanta rey Artajerjes Nehemiasta kamachirqa Jerusalenta hatarichinankupaq (Neh. 2:1-8). Chay watamanta 69 semanakunata otaq 483 watakunata yupaspanchikqa chayasunmi cristianokunapa tiemponpi 29 wataman, chaypim Jesus bautizakurqa. Chaypitaqmi chuya espirituta chaskispan Mesiaspi rikurirurqa (Mat. 3:13-17). *

5. ¿Ima willakuykunamantam yachasun?

⁵ Kunanñataq qawasun nacesqanmanta, punta watankunamanta hinaspa Mesias kaspan predicasqanmanta willakuykunata. Imayna cumplikusqanta qawasqanchikmi yanapawasun Bibliapa willakusqankunapi astawan iñinapaq, segurotaqmi kasun Jesus suyasqanku Mesias kasqanmanta.

Punta watankunamanta

6. ¿Imaynatam Genesis 49:10 nisqan cumplikurqa?

⁶ Juda castamantam kanan karqa. Wañunanpaqña kachkaspanmi Jacobqa churinkunata kaynata nispan bendecirqa: “Judapa mirayninmantaqa manam karunchakunqachu kamachikuy varaqa, manataqmi qayllanmantaqa chinkanqachu hapisqan varaqa, Silo hamunankama, payllatañam kasukunqaku runakunaqa”, nispa (Gen. 49:10, NM). ¿Mesiasmantachu kay willakuy rimachkan? Arí, yachaysapa judiokunam chaynata ninku. ¿Imataq kanman chay kamachikuy varaqa? Kamachinapaq atiyniyoq kaymi. Hinaptinqa chay willakuymi qawachin lliw reykuna Juda ayllumanta kanankuta, chaynamá karqa rey kananpaq David akllasqa kasqanmantapacha. ¿Ima ninantaq Silo rimayqa? Chay ninanqa “Payllapaq Kamachikuy” ninanmi. Hinaptinqa, Judapi kamachikuqkunapa mirayninmantam Silo lloqsimunan karqa wiñaypaq kamachinanpaq. ¿Imaynatam chayta yachanchik? Diosmi Sedequiasman nirqa kamachinanpaq derechoyoq runa hamunanmanta, hinaptinmi paymanña qonan karqa (Eze. 21:26, 27). Sedequiasmanta Davidpa miraynin Jesusllam chay kamachikuyta chaskinan karqa. Chaymi manaraq nacechkaptin huk angel Mariata nirqa: “Diospunim rey kananpaq churanqa ñawpaq abuelon Davidta hina. Israel naciontam wiñaypaq gobiernanqa, gobiernonqa manam tukunqachu”, nispa (Luc. 1:32, 33). Chaynaqa Jesustam nichwan Silo kasqanta, paymi karqa Judapa castanmanta hinaspa Davidpa mirayninmanta (Mat. 1:1-3, 6; Luc. 3:23, 31-34).

7. ¿Maypim Mesiasqa nacerqa, hinaspa imanasqam admirakuypaq karqa?

⁷ Belen llaqtapim nacenan karqa. Miqueasmi nirqa: “Efrata sutiyoq Belen llaqtacha, Juda nacionpi kaq taksa llaqtacha, taksallam kanki nacionpi llaqtakunamantaqa. Chaywanpas qanmantam lloqsimunqa Israel nacionpi gobiernaqqa. Ñawpaqmanta rikurimuqraqmi payqa”, nispa (Miq. 5:2). Qawasqanchikman hinam Mesiasqa nacenan karqa Belen llaqtachapi, yaqachusmi kay llaqtachapa ñawpaq sutinqa karqa Efrata. Mariawan qosan Joseyqa, manam chay llaqtapichu yacharqaku aswanqa Nazaret lawpim. Ichaqa romanokunapa kamachikuyninta kasukuspankum Belenman rirqaku padronachikuq, chaypim cristianokunapa tiemponmanta ñawpaqtaraq 2 kaq watapi Jesus nacerqa (Mat. 2:1, 5, 6). ¡Admirakuypaqmi chay willakuyqa cumplikurqa!

8, 9. Willakuypa nisqanman hina, ¿pimantam Mesiasqa nacenan karqa hinaspa imam pasakunan karqa?

⁸ Doncella warmimantam nacenan karqa  (leey Isaias 7:14). Isaias 7:14 nisqanman hinaqa ‘doncella sipasmi wiksayakuspan wachakunan karqa qari wawata’. Mateo hinaspa Lucas qellqakunapas sutillatam qawachin mana pi qariwanpas puñuspa Maria wiksayakusqanta, aswanmi chuya espiritupa atiyninwan (Mat. 1:18-25; Luc. 1:26-35).

⁹ Nacesqan tiempopim wawachakunata wañuchinanku karqa. Israelitakuna Egiptopi yachaptinkum faraonqa kamachirqa chayllaraq naceq qari wawachakunata Nilo mayuman wischunankupaq (Exo. 1:22). Chaymantapas achka watakuna pasaruptinmi Jeremias 31:15, 16 willawanchik warmachakunata kaqmanta wañuchinankuta. Chay willakuymi nin ‘enemigonkunapa allpanman’ apasqankurayku ‘Raquel wawankunamanta waqasqanta’. Nintaqmi Rama llaqtapi qapariynin uyarikusqanta, chayqa kachkan Benjamin llaqtapim, Jerusalenpa norte lawninpi. Chay willakuymi cumplikurqa Mateopa nisqanman hina qari wawachakunata wañuchinankupaq rey Herodes kamachiptin, chayqa pasakurqa Belenpi hinaspa muyuriqninpim (leey Mateo 2:16-18). ¡Mayna llakipichá tarikurqaku ayllunkunaqa!

10. ¿Imaynatam Oseas 11:1 cumplikurqa Jesuspi?

¹⁰ Israel llaqtata hinam Egiptomanta horqonan karqa (Ose. 11:1). Herodes manaraq warmachakunata wañuchinankupaq kamachichkaptinmi, huk angel Joseyman willarqa kimsanku Egiptoman ayqekunankupaq. Chaypim karqaku Herodes wañukunankama. Kaykunam pasakurqa Oseaspa nisqanman hina: “Churiytam Egipto nacionmanta qayamurqani nisqan cumplikunanpaq” (Mat. 2:13-15). Jesusqa wawallaraq kasqanraykum chay pasakunanpaqqa mana imatapas rurayta atinmanchu karqa.

Predicayta qallarisqanmanta

11. ¿Imaynatam Cristo chayamunanpaq ñanta allichananku karqa?

¹¹ Chayamunanpaqmi ñanta allichananku karqa. Malaquiasmi nirqaña Elias chay rurayta rurananmanta, paymi Mesias chayamunanpaq runakunaman willanan karqa (leey Malaquias 4:5, 6). Kikin Jesusmi nirqa chay ‘Eliasqa’, Bautizaq Juan kasqanmanta (Mat. 11:12-14). Marcospas nirqam Bautizaq Juanpa rurasqan Isaiaspa nisqanman hina kasqanta (Isa. 40:3; Mar. 1:1-4). Jesusqa manamá Juantaqa nirqachu pay chayamunanpaq ñanta kichachkaq hina ruranantaqa nitaq Eliaspa rurasqanman hina ruranantapas. Chayta rurananpaqqa Diosmi kamachirqa, chaynapim Juanqa yanapanman karqa Mesiasta reqsinankupaq.

12. ¿Jesuspa ima rurasqanmi qawachin Mesias kasqanta?

¹² Reqsisqam kanan karqa Diosmanta willakusqanwan. Huk kutipim Jesusqa Nazaretpi huñunakunanku wasiman yaykurqa. Isaias qellqata kichaykuspanmi kaynata leerqa: “Diospa Espiritunmi ñoqapi kachkan. Paymi aceitewan talliwaspan sapaqchawarqa. Wakchakunaman allin noticiata willanaypaqmi sapaqchawarqa. Presochasqa kaqkunaman willaspay libranaypaqmi kachamuwarqa. Ñawsakunata qawarichinaypaqmi kachamuwarqa. Ñakarichisqakunata libranaypaqmi kachamuwarqa chaynapi Señor Diospa agradonpaq watamanta willakunaypaq”, nispa. Paypunimá Mesiasqa karqa, chaymi nirqa: “Uyarisqaykichikpi hinapas kunanmi kay palabrakuna cumplikurun”, nispa (Luc. 4:16-21).

13. ¿Imatam Isaiasqa willakurqaña Jesucristopa Galilea lawpi predicayninmanta?

¹³ Galilea llaqtapim predicayta qallarinan karqa. Neftaliypa hinaspa Zabulonpa castankunapi kaq ‘Galilea allpapi kaqkunamanta’ rimaspanmi Isaias nirqa: “Tutayaypi kawsaqkunam hatun achkiyta rikururqa. Llumpay tutayaypi yachaqkunamanmi achkiy rikuriykurqa”, nispa (Isa. 9:1, 2). Hinaptinqa, ¿maypitaq Jesusqa predicayta qallaykurqa? Galilea lawpa Capernaum llaqtapim. Chaymi Zabulon hinaspa Neftaliy lawpi kaqkuna achkita hina tarirqaku Jesuspa yachachikuyninpi (Mat.  4:12-16). Galileapitaqmi Jesucristoqa Ancha Reqsisqa Yachachikuyninta rimarqa, apostolninkunatapas akllarqa hinaspapas punta milagrontam rurarqa. Chaymantapas yaqapaschá chaypi 500 qatiqninkunaman rikuriykurqa kawsarimuspan (Mat. 5:1–7:27; 28:16-20; Mar. 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Cor. 15:6). Hinaptinqa, Isaiaspa nisqaman hinam Neftaliypa hinaspa Zabulonpa llaqtakunapi predicarqa. Chayna kaptinpas lliw Israel nacionpim willakurqa.

Willakurqakuñam huk rurayninkunamantapas

14. ¿Imaynatam Salmo 78:2 nisqanta Jesus cumplirqa?

¹⁴ Tupanachiykunatawan rikchanachiykunatam servichikunan karqa. Salmo qellqaq Asafmi takirqa: “Rikchanachiykunawanmi rimarisaq”, nispa (Sal. 78:2). ¿Imanasqataq nichwan chay nisqanqa Jesuspi cumplikusqanta? Mateo niwasqanchikraykum. Paymi Diospa munaychakusqanta mostaza muhuwan hinaspa harinata poqochiq qonchuwan Jesus tupachisqanmanta kaynata nirqa: “Mana rikchanachispaqa manam imatapas rimarqachu. Chaynapim Diosmanta willakuqpa qellqasqan cumplikurqa, paymi nirqa: ‘Rikchanachiykunawanmi rimarisaq. Kay pachata Dios unanchasqanmantapuni pakasqa kaqkunatam yachachisaq’”, nispa (Mat. 13:31-35). Arí, Jesusqa tupanachiykunatawan rikchanachiykunatam servichikurqa allintapuni yachachinanpaq.

15. ¿Imaynatam Isaias 53:4 nisqan cumplikurqa?

¹⁵ Onqoqkunatam sanoyachinan karqa. Chayna kananmantam Isaias nirqaña: “Onqoyninchikkunatam aparqa hinaspa nanayninchikkunatam qepirqa”, nispa (Isa. 53:4, NM). Mateom nin Jesucristo Pedropa suegranta sanoyarachispan huk runakunatapas sanoyachisqanmanta, “chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq Isaiaspa kayna nisqan: ‘Paymi nanayninchikwan ñakarirqa onqoyninchikkunatapas aparqa’”, nispa (Mat. 8:14-17). Kay willakuyqa achka runakunata sanoyachisqanmanta huk kaqnillanmi.

16. ¿Imaynatam apostol Juan qawachirqa Isaias 53:1 nisqan Jesuspi cumplikusqanta?

¹⁶ Milagrokunata ruraptinpas manam creenankuchu karqa (leey  Isaias 53:1). Apostol Juanmi willawanchik Jesus kay willakuyta cumplisqanmanta, nirqam: “Jesus achkallaña milagrokunata rurachkaptinpas manam paypi iñirqakuchu. Chaynapim cumplikurqa Diosmanta willakuq Isaiaspa nisqan. Paymi nirqa: Señorlláy, willakusqaykutaqa creerqa ¿pitaqsi? Señorqa revelarqa atiynintaqa ¿pimantaqsi?”, nispa (Juan 12:37, 38). Kayna nisqanqa watakuna pasaptinpas hinallam cumplikurqa, Pablo willakuptinpas runakunaqa manam Jesucristopiqa creerqakuchu (Rom. 10:16, 17).

17. ¿Imatam Juan nirqa Salmo 69:4 nisqan imayna cumplikusqanmanta?

¹⁷ Yanqamantam cheqnisqa kanan karqa (Sal. 69:4). Jesuspa kayna nisqantam Juan nirqa: “Mana huchayoqqa kanmanku karqa paykuna ukupi mana pipapas rurasqanta mana ruraptiychá, chay rurasqaykunata rikuchkaspankupas cheqniwankuraqmi, cheqninkutaqmi Taytaytapas. Kaykunaqa sucedekuchkan leypi: ‘Yanqamantam cheqniwarqaku’ niq qellqasqa cumplikunanpaqmi”, nispa (Juan 15:24, 25). Chay willakuy Salmospi kaptinqa, ¿imanasqataq nirqa “leypi” kasqanta? Hebreo Rimaypi Qellqasqa Diospa Palabranta ‘ley’ nispa sutichasqankuraykum (Juan 10:34; 12:34). Jesusmanta willakuq qellqakunam niwanchik Jesuspa achka enemigonkuna kasqanta, aswanraqmi karqaku religionpi punta apaqkuna. Jesusmi uyariqninkunaman nirqa: “Qamkunataqa runakunapas manam cheqnisunkichikchu, ñoqatam ichaqa cheqniwanku tukuy rurasqanku mana allin kasqanta willasqayrayku”, nispa (Juan 7:7).

18. ¿Imam yanapawasun Jesus Mesias kasqanmanta mana iskayrayanapaq?

¹⁸ Punta pachak watakunapiqa, Jesuspa qatiqninkunaqa manam iskayrayarqakuchu  Jesus Mesias kasqanmantaqa, ¿imanasqa? Paypim cumplikurqa Hebreo Rimaypi Qellqasqa Diospa Palabranpi lliw willakuykuna (Mat. 16:16). Qawasqanchikman hinam, wakinqa cumplikurqa wawallaraq kachkaptin wakinñataqmi predicayta qallaykuptin. Qatiqnin yachachikuypim astawanraq qawasun huk willakuykunamantapas. Allinmi kanman chaykunapi yuyaymanayqa, chaynapim Jesus Mesias kasqanmanta mana iskayrayasunchu.

[Willakuy]

¿Imatam nichwan?

• ¿Ima willakuykunam cumplikurqa Jesus naceruptin?

• ¿Pitaq ñanta allicharqa Mesias chayamunanpaq?

• ¿Imaynatam Isaias 53 capitulopa willakuyninkuna Cristopi cumplikurqa?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]