Chuya espirituman hina kawsasun hawka kawsanapaq

‘Manañam kawsachkanchikqa aychanchikman hinañachu aswanqa espiritupa munasqanman hinañam’ (ROM. 8:4).

1, 2. a) ¿Imakunam pasanman imatapas rurastin manejasqaqa? b) ¿Imataq iñiyninchikwan pasanman imakunapipas afanakuptinchikqa?

“IMAKUNATAPAS rurastin carro manejayqa sapa watam astawan yapakuchkan”, nispanmi Estados Unidos nacionpi reqsisqa runa nirqa. Arí, kunan tiempopiqa celularwan parlaymi carro manejaqkunataqa astawan sasachan. Kaymanta tapuptinkum achka runakuna nirqaku celularwan parlaspa manejasqankurayku wakinpi chocarusqankuta. Wakinñataqmi imatapas rurastin manejasqankuta allinpaq hapinku, ichaqa manamá allinchu chayqa.

² Chaynallataqmi pasanman Dioswan amistadninchikpipas. Imatapas rurastin manejaq runa hinam, imakunapipas afanakuq cristianoqa Dioswan amistadninpi yanqachakurunman. Sichu imakunaraykupas Dios serviyninchikpi rurayninchikkunata pisi-pisimanta saqespaqa, iñiyninchikpim chiriyarusun (1 Tim. 1:18, 19). Chaymi Pabloqa Roma cristianokunaman kaynata nirqa: “Aychaman hinalla piensaqkunaqa wañunqakum.  Chuya Espirituman hina piensaqkunam ichaqa hawkalla kawsakunqaku”, nispa (Rom. 8:6). ¿Imatam Pabloqa kaywan nichkarqa? ¿Imaynatam ‘aychaman hinalla piensayta’ qepanchachwan?, hinaspa ¿imaynatam ‘chuya espirituman hina piensachwan’?

“Diosqa manam condenanchu”

3, 4. a) ¿Ima atipanakuypi hinam Pablo tarikurqa? b) ¿Imanasqam chayna tarikusqanpi reparananchik?

³ Romapi cristianokunaman qellqaspanmi Pabloqa nirqa: “Musyakunitaqmi allin munasqaypa contranpi imapas peleasqanta”, nispa (leey Romanos 7:21-23). Pabloqa manamá kaywanqa kikinmantachu llakipayakuchkarqa huchakuna atipayta mana atinmanpas hina. Payqa yuyayniyoq cristiano hinaspa apostol kananpaq Diospa espiritunwan akllasqanmi karqa (Rom. 1:1; 11:13). Hinaptinqa, ¿imanasqamá chaynata qellqarqa?

⁴ Pabloqa reqsikuchkarqam kikinpa kallpallanwan Diospa munasqanman hina imatapas mana ruray atisqanta. ¿Imanasqa? Adanpa miraynin kasqanraykum, Pabloqa huchawan aysachikurqa. Runakunamanta rimaspanmi payqa nirqa: “Llapallanchik huchallikuruspam Diospa suma-sumaq qayllanmanta karunchakurunchik”, nispa (Rom. 3:23). Pay hina pantaq runakuna kasqanchikraykum, huchawan mana aysachikunapaq sapa punchaw kallpanchakuna. Chaymantapas kunan tiempopiqa tukuy imakuna kasqanraykum, wiñay kawsayman risqanchik ñanmanta karunchakuruchwan (Mat. 7:14). Ichaqa Pabloqa manamá llumpaytaqa hukmanyarurqachu, chaynallataqmi ñoqanchikpas.

5. ¿Maypitaq Pabloqa yanapakuyta tarirqa?

⁵ Pablom kaynata qellqarqa: “¿Pitaq libraykuwanqa? Diosllanchikmi Señorninchik Jesucristowan libraykuwan”, nispa (Rom. 7:24, 25). Hinaspam ‘Cristo Jesusman hukllawakuqkunata’ otaq hanaq pachaman riqkunata nirqa chuya espiritunwan Jehová Dios churinkunata hina akllasqanmanta, chaynapi ‘Jesucristowan kuska’ kamachimunankupaq (leey Romanos 8:1, 2; Rom. 8:14-17). Diospa chuya espiritun hinaspa Cristopa wañukusqanpi iñisqankum, paykunataqa yanapan huchaman aysachikusqankuta atipanankupaq, chaynapi ‘Diospa mana condenasqan’ kanankupaq. Paykunaqa librasqam kanku ‘huchallikuymantawan wañuymanta’.

6. ¿Imanasqam llapallanchik Pablopa qellqasqanpi reparananchik?

⁶ Pabloqa hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq kaqkunatam chaytaqa nirqa, ichaqa chuya espiritumanta hinaspa Cristopa wañukusqanmanta rimasqanqa llapallanchikpaqmi ancha allin. Kaykunata hanaq pachaman rinankupaq kaqkunaman Pablo qellqaptinpas, Diospa serviqninkunaqa chaytam entiendenanchik hinaspa yanapachikunanchiktaq.

Diospa castigasqan hucha

7, 8. a) ¿Imanasqam Moisesman qosqan kamachikuyqa mana salvayta atirqachu? b) ¿Imatam Diosqa rurayta atirun chuya espiritunwan hinaspa Cristopa wañukusqanwan?

⁷ Romanos qellqapa 7 capitulonpim, Pabloqa reqsikurqa runakunapa cuerponpi huchallikuy munaychakusqanta. 8 capitulonpiñataqmi rimarqa chuya espiritupa atiyninmanta. Yachachirqam cristianokuna mana huchallikunankupaq chuya espiritu imayna yanapasqanmanta, chaynapi Jehová Diospa munasqanman hina kawsanankupaq. Pabloqa qawachirqataqmi chuya espirituwan hinaspa Cristopa wañukusqanwan, Moisespa kamachikuyninkunapa mana ruray atisqanta Dios rurarusqanta.

⁸ Moisesman qosqan kamachikuykunaqa  lliw huchallikuqkunatam condenarqa. Sacerdotekunapa jefenkunapas, pantaq kaspankum mana atirqakuchu huchanku pampachasqa kananpaq allin ofrenda qoytaqa. Chayraykum chay kamachikuykunaqa mana salvayta atirqachu ‘aychallapiraq kasqankurayku’. “Diosmi ichaqa Churinta kachamurqa huchanchikrayku wañunanpaq”, chaynapim ‘Diosqa huchata castigarqa’, hinaptinmi “Moisespa kamachikuyninkunapa mana ruray atisqanta” Diosqa rurarurqa. Chaymi hanaq pachaman riqkunaqa Cristopa wañukusqanpi iñisqankurayku Diosqa mana huchayoqpaqña chaskin. Paykunatam kamachin aychankuman hina kawsanankumantaqa, chuya espiritupa munasqanman hinaña kawsanankupaq (leey Romanos 8:3, 4). Chaynam kananku wañukunankukama chaynapi ‘wiñay kawsayta’ chaskinankupaq (Apo. 2:10).

9. ¿Ima ninantaq Romanos 8:2 nisqanpi kamachikuyqa?

⁹ Pabloqa rimarqataqmi ‘espiritupa kamachikuyninmanta’ hinaspa ‘huchallikuypawan wañuypa kamachikuyninmantapas’ (Rom. 8:2). ¿Imaynataq kay kamachikuykunaqa? Kay kamachikuykunaqa manam Moisespa chaskisqan kamachikuykuna hinachu. Huk qellqapa nisqanman hinaqa, kay textopi kamachikuy nisqanqa Griego rimaypiqa nichkanmi allinkunata otaq mana allinkunata ruranankupaq runakunapa sonqonpi kamachisqanta.

10. ¿Imaynanpim huchapa hinaspa wañuypa munaychakusqan kanchik?

¹⁰ Pablom qellqarqa: “Huk runallawan kay pachapi huchallikuy qallariruptinmi chayrayku wañuypas rikurirurqa chaymi lliw runakuna huchallikuspanchik wañunchik”, nispa (Rom. 5:12). Adanpa mirayninkuna kasqanchikraykum, llapallanchik huchapa hinaspa wañuypa kamachisqan otaq munaychakusqan kanchik. Sapa kutim aychanchikqa tanqawanchik Diospa contranpi kaqkunata ruranapaq, hinaspam wañuypi tukunchik. Galacia cristianokunaman qellqasqanpim Pabloqa qawachirqa ‘aychapa munasqallanpi kawsaqkuna’ imayna kasqankuta. Hinaspam nirqa: ‘Chayna mana allin ruraqkunaqa manam yaykunqakuchu Diospa munaychakusqanmanqa’, nispa (Gal. 5:19-21). Chayna kaq runakunaqa aychapa munasqallantam ruranku (Rom. 8:4). Paykunataqa aychapa munasqankunam tanqan  imatapas ruranankupaq. Ichaqa, ¿huchapakuqllachu, taytacha-mamacha yupaychaqkunallachu hinaspa layqa ruraqkunallachu aychapa munayninkunapi purinku? Manamá. Aychapa munayninkunapi puriqkunaqa kankutaqmi celosakuqkuna, rabiakuqkuna, peleopi puriqkuna hinaspa envidiakuqkunapas. Hinaptinqa, ¿pitaq ninman aychapa munayninman hina manapuni purisqanta?

11, 12. ¿Imatam Jehová Diosqa rurarqa huchamantawan wañuymanta librawananchikpaq? ¿Imatam rurananchik Diospa favorninta chaskinapaq?

¹¹ Huchawan wañuy munaychakuwasqanchikmanta Jehová Diospa librawasqanchikqa ancha kusikunapaqmi. Jesusmi nirqa: “Diosqa ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan Churinta qomurqa pipas paypi iñiqqa manaña puchukaspa wiñaypaqña kawsananpaq”, nispa. Diospa kuyakuyninta chaskiyqa hinaspa Jesuspa wañukusqanpi iñiyqa, wañuymantam librawanchik (Juan 3:16-18). Chaymi Pablo hina nichwan: “Diosllanchikmi Señorninchik Jesucristowan libraykuwan. ¡Paymanyá gracias kachun!”, nispa.

¹² Imayna tarikusqanchikqa tupanmi nisyu onqoyta imayna hampisqanchikwan. Sanoyaruyta munaspaqa doctorpa niwasqanchikkunatam rurananchik. Jesuspa wañukusqanpi iñisqanchik wañuymantawan huchamanta librawaptinchikpas, hinallaraqmi pantaspa huchallikuq kanchik. Chaynaqa Dioswan amistadninchikpi allin kanapaq hinaspa favorninta chaskinapaqpas, Pablopa nisqanman hinataqmi espiritupa munasqanman hina kawsananchik.

¿Imaynatam chuya espirituman hina kawsachwan?

13. ¿Ima ninantaq chuya espirituman hina kawsayqa?

¹³ Chuya espirituman hina kawsayqa manam manaña pantaq kaychu, aswanqa Diosman astawan asuykuymi (1 Tim. 4:15). Sapa punchawmi astawan kallpanchakuna chuya espirituman hina kawsanapaq. Chayta ruraspaqa Diospa favornintam chaskisun (Gal. 5:16).

14. ¿Imaynam kanku “aychaman hina kawsaqkunaqa”?

¹⁴ Romapi iñiqmasinkunaman qellqaspanmi Pablo rimarqa aychaman hina kawsaqkunamantawan chuya espirituman hina kawsaqkunamantapas (leey Romanos 8:5).  Aychamanta Pablo rimaspanqa manam cuerponchikmantachu rimachkarqa. Bibliapas chaymanta rimaspanqa, rimachkanmi wakinpi pantaq kasqanchikmantawan huchallikuq kasqanchikmanta. Chaymi Pablopa nisqanman hinaqa, aychanchikwan piensayninchikqa atipanakunku. Ichaqa “aychaman hina kawsaqkunaqa” Pablo hina atipanankupaqqa manam imatapas rurankuchu. Diospa munasqanman hina kawsanankumantaqa, “aychaman hinallam imamantapas piensanku”, huk rimaypiqa aychankupa munasqallanpim purinku. “Chuya espirituman hina kawsaqkunam” ichaqa, Dioswan amistadninkupi allin kanankupaq Diospa tukuy qosqanpi reparanku.

15, 16. a) ¿Imam pasawanchikman aychaman hinalla piensaptinchikqa? b) ¿Imapitaq yaqa llapallan runakuna piensanku?

¹⁵ (Leey Romanos 8:6.) Pipas allinta otaq mana allinta rurananpaqqa chaypim piensan. Aychaman hinalla piensaqkunaqa pisi-pisimantam chayllapiña piensayta qallarin. Yaqa llapanpim munasqankunaqa aychanpa munasqallanpi kachkan.

¹⁶ ¿Imapitaq yaqa llapallan runakuna piensanku? Apostol Juanmi kaynata qellqarqa: “Manam Dios Taytamantachu kay pachapi mana allin ruraykunaqa. Kay pachapi mana allin kaqkunamantam rikurimun aychapa munapayayninkunaqa, ñawipa munarusqankunaqa hinaspa tukuy imamanta hatunchakuykunaqa”, nispa (1 Juan 2:16). Kunan tiempopi qellqakunaqa, televisionpi hinaspa Internetpi qawaykunapas huchapakuyllamantañam rimanku, rimankutaqmi reqsisqa runa kaymantawan qollqesapa kaymantapas. Yaqa llapallan runakunam chayllapiña piensanku. Chaymi “aychaman hinalla piensaqkunaqa” Dioswan amistadninkuta yanqacharuspanku hamuq tiempopi wañunqaku. ¿Imanasqa? “Aychaman hina piensaqqa Diospa enemigonmi. Paykunaqa manam Diospa leynin kasukuyta munankuchu nitaq atinkuchu. Chaynamá aychaman hinalla kawsaqkunaqa Dios agradayta mana atinkuchu” (Rom. 8:7, 8).

17, 18. ¿Imaynatam chuya espirituman hina piensachwan, hinaspa imapim chayqa tukunqa?

¹⁷ Ichaqa ‘chuya espirituman hina piensaqkunaqa’ kunan tiempopim hawkalla kawsakunqaku, hamuq tiempopiñataq wiñay kawsayta chaskinqaku. ¿Imaynatam hinalla ‘chuya espirituman hina piensachwan’? Sapa kutim kallpanchakuna Diospa niwasqanchikkunapi yuyaymananapaq hinaspa munasqanman hina kawsanapaqpas. Chaynata ruraptinchikqa piensayninchikmi ‘Diospa leyninman’ hina chaynataq ‘piensasqanman’ hinapas kanqa. Tentacionkunapi tarikuspaqa mana iskayrayaspam imam rurananchikta rurasun, chaynapim espirituman hina allin kaqta tanteasun.

¹⁸ Chaynaqa ancha allinmi chuya espirituman hina piensayninchikqa. Chaypaqmi Diospa munayninta puntapi churaspa sapa kuti Diosta mañakunanchik, Bibliata leenanchik, huñunakuykunaman rinanchik hinaspa predicananchikpas (1 Ped. 1:13). Aychapa munasqankunawan aysachikunamantaqa, kallpanchakusunyá chuya espirituman hina kawsanapaq. Chaynata ruraspaqa wiñay kawsaytamá chaskisun (Gal. 6:7, 8).

¿Imatam niwaq?

• ¿Imanasqam Moisesman qosqan kamachikuyqa mana salvayta atirqachu, imatam Diosqa rurarqa salvawananchikpaq?

• ¿Imataq huchallikuypa hinaspa wañuypa kamachikuyninqa, imaynatam chaykunamanta salvakuchwan?

• ¿Imatam rurananchik ‘chuya espirituman hina piensanapaq’?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[12 hinaspa 13 kaq paginakunapi dibujokuna]

¿Aychapa munasqanman hinachu kawsanchik icha chuya espirituman hinachu?