“Kayllapiyá kachkaychik rikchaspa” (MAR. 14:34).

1-3. ¿Imam apostolkunawan pasarqa Jesus wañukunanpaqña kachkaptin, hinaspa yacharurqakuchu pantarusqankumanta?

PIENSARIY Jesus manaraq wañukusqan tutapi imam pasakusqanpi. Payqa Getsemani huertamanmi apostolninkunawan kuska rirqaku. Tukuy imakuna pasananmanta yachaspanmi Diosta mañakunanpaq chunniq lawman riyta munarqa (Mar. 14:32; Juan 18:1, 2).

² Chay huertaman chayaruspanmi Pedrowan, Jacobowan otaq Santiagowan hinaspa Juanwan kuchuniqman pasarqaku. Manaraq mañakuq richkaspanmi Jesucristoqa paykunata nirqa: “Kayllapiyá kachkaychik rikchaspa”, nispa. Mañakusqanmanta kutiramuptinmi paykunaqa puñukuchkasqaku, hinaptinmi kaqmanta nirqa: “Rikchaspayá Diosta mañakuychik”, nispa. ¡Ichaqa kaqmantamá iskay kutikama puñukurqaku! Chaymanta qepantañataqmi lliw apostolninkunaqa Jesusta sapallanta saqeruspanku ayqekurqaku (Mar. 14:34, 38, 50).

³ Arí, chayna rurasqankumantaqa ñakakurqakum. Ichaqa chayna pantarusqankumantam allinta yacharqaku. Hechos qellqapa willakusqanman hinam, apostolkunaqa qatipakunapaq hina rikchan-rikchanllaña karqaku. Chaymi achka iñiqmasinkuna paykunata qatipakurqaku. Kunan punchawkunapim aswan rikchan-rikchanlla kananchik (Mat. 24:42). Chaypaqmi kay yachachikuypi qawasun ima kimsa yachachikuykunata Hechos qellqa niwasqanchikmanta.

SUYARQAKUM MAYPI PREDICANANKUPAQ

4, 5. ¿Imaynatam chuya espirituqa Pablotawan riqmasinkunata pusarqa?

⁴ Apostolkunaqa llapallankum rikchan-rikchanlla  suyachkarqaku maypi predicanankupaq. Jesusmi huk kutipi Jehová Diospa chuya espiritunta servichikurqa Pablotawan riqmasinkunata maypi predicanankupaq pusaspan (Hech. 2:33). Qawasun imayna chay kasqanmanta (leey Hechos 16:6-10).

⁵ Pablowan Silas hinaspa Timoteom, Galacia lawpi Listra llaqtamanta predicaq lloqsirqaku. Yaqa iskay-kimsa punchawmantam chayarurqaku romanokunapa purinanku ñanman, chay ñanqa Asia lawmanmi rirqa. Paykunaqa chay lawmanmi riyta munarqaku achka runakunaman Jesucristomanta yachachiyta munaspanku. Ichaqa harkasqam karqaku. 6 kaq versiculopim nin: ‘Frigia lawninta hinaspa Galacia lawninta pasaruptinkum chuya espiritu harkarurqa Asia lawpiqa ama willakunankupaq’, nispa. Imaynataya chuya espirituqa harkarurqa chay Asia lawpi mana predicanankupaq. Yaqachusmi Jesusqa Diospa chuya espiritunta servichikuspan Pablotawan riqmasinkunata huk lawman rinankupaq pusarqa.

6, 7. a) ¿Imam pasarurqa Pablotawan riqmasinkunata Bitinia lawpa hichpallanpiña kachkaptinku? b) ¿Imatam rurarqaku, hinaspa imam pasakurqa?

⁶ Hinaptinqa, ¿maymantaq paykunaqa rirqaku? 7 kaq versiculopim nin: ‘Misia lawpa cantonman chayaruspa Bitinia lawman riyta munaptinkuñataqmi Jesuspa espiritun harkarurqa’, nispa. Qawasqanchikman hinaqa, Asia lawpi predicayta mana atisqankuraykum Bitinia lawmanña pasarqaku. Ichaqa hichpallapiña kachkaptinkum Jesusqa kaqmanta Diospa chuya espiritunta servichikuspan harkarurqa. ¡Pablowan riqmasinkunaqa hukmanyasqachá tarikurqaku! Paykunaqa yacharqakum imamanta hinaspa imayna predicaytaqa ichaqa manam yacharqakuchu maypi predicanankutaqa. Huk rimaypiqa Asia lawpa hinaspa Bitinia lawpa punkunta takaptinkum mana mayqanninpas kichakurqachu. ¿Chayraykuchu predicayninkuta saqerurqaku? ¡Manamá!

⁷ Hinaptinqa, ¿imatataq rurarqaku? 8 versiculopi nisqanman hinaqa ‘Misia lawpa waqtallanta pasaspankum chayarurqaku Troas llaqtaman’. Chay rurasqankuqa yaqapaschá iskayrayanapaq hina rikchakuwanchikman. ¿Imanasqa? Karu-karuta risqankurayku (550 kilometrota), hinaspapas achka llaqtakunatam pasarqaku Troas llaqtakama chayaruspanku Macedonia lawman rinankupaq. Kay kimsa kutipiqa, Pablowan riqmasinkunaqa punkuta kicharayaqta hinañam tarirurqaku predicanankupaq. 9 versiculopim ima pasasqanmanta nin kaynata: “Pablo tuta puñuchkaptinmi Dios revelaspan qawachirqa Macedonia law runata. Paymi sayaykuspan Pablota ruegarqa: ‘Macedonia lawman hamuspayá yanapaykuwayku, nispa’”. Chayraqmi Pabloqa yacharurqa maypi predicananta, chaymi allichakurqaku Macedonia lawman rinankupaq.

8, 9. ¿Imatam yachachwan Pablota pasasqanmanta?

⁸ ¿Imatam yachachiwanchik kay willakuyqa? Arí, Jehová Diospa chuya espiritunmi Pablota yanaparqa Asia lawman riptinña. Jesuspas Bitinia lawman Pablo richkaptinñam yanaparqa. Jesucristom qawachirqa Pablota, Troas llaqtaman chayaruspan Macedonia lawman rinanpaq. Kunanpas Jesusqa paykunata hinam yanapawanchikman (Col. 1:18). Piensariy, ichapas precursor kayta otaq huklawpi predicaspa yanapakuyta munachwan. Ichaqa, chayta ruranapaq tantearuptillanchikmi Jesusqa yanapawasun Diospa chuya espiritunta servichikuspan. ¿Imanasqa?  Kaywan rikchanachisun. Carro manejaqqa kaylawman-waklawman kuyuchiytaqa atinman carron riyta qallaykuptillanmi. Chaynallataqmi Jesuspas, Diosta astawan servinapaq kallpanchakuptillanchikmi yanapawasun.

⁹ Ichaqa ¿kallpanchakusqanchik mana munasqanchikman hina kaptinqa? ¿Nichwanchu Diospa chuya espiritun mana yanapawasqanchikta? Manamá. Pablopapas manam lliwchu munasqanman hina lloqsirqa. Ichaqa, chaywanpas hinallam payqa kallpanchakurqa. Kunanpas chaynallataqmi pasakun. Hinalla kallpanchakuptinchikqa ‘punku hinam kicharayanqa Señormanta aswan masta willakunanchikpaq’ (1 Cor. 16:9).

MANA ‘QONQASPAM DIOSTA MAÑAKURQAKU’

10. ¿Imanasqam rikchan-rikchanlla kanapaq sapa kuti Diosta mañakuyqa ancha allin?

¹⁰ Chaymantapas punta cristianokunaqa mana qonqaspam rikchan-rikchanlla Diosta mañakurqaku (1 Ped. 4:7). Chayna iñiyninchikpi rikchan-rikchanlla kanapaqqa manam saqenachu Dios mañakuyta. Yuyarisun Getsemani huertapi kimsa apostolninkunaman Jesuspa kayna nisqanta: “Rikchaspayá Diosta mañakuychik” (Mat. 26:41).

11, 12. ¿Imatam rey Herodes rurarqa Pedrotawan wakin iñiqmasinkunata, hinaspa imanasqa?

¹¹ Pedropas tiempopa pasasqanman hinam Diosta mañakuy ancha allin kasqanmanta yacharqa (leey Hechos 12:1-6). Kay textopa nisqanman hinaqa, rey Herodesmi iñiqkunata ñakarichiyta qallaykurqa judiokunawan allin qawasqa kayta munaspan. Payqa yacharqam apostol Santiago otaq Jacobo, Jesuspa amigon kasqanta, chaymi espadawan wañuchinankupaq kamachirqa (2 kaq versiculo). ¡Maynatachá lliw cristianokunaqa llakikurqaku wañuchisqankumantaqa!

¹² ¿Imatam chaymanta rey Herodes rurarqa? Qawasun 3 kaq versiculonta, ninmi: “Judiokunapa gustonpaq kasqanta qawaspanmi Pedrotapas presocharurqa”, nispa. Ichaqa manam atirqakuchu Pedrotawan wakiqninkunatapas carcelpi qepachiytaqa (Hech. 5:17-20). Chaychá rey Herodesqa “tawaman rakisqa chunka soqtayoq soldadokunawan [Pedrota] cuidachirqa. Pascua Fiesta pasaruptinñam Pedrota juzgananpaq runakunapa qayllanman horqomuyta munarqa” (4 kaq versiculo). ¡Qawariy! Mana lluptinanpaqmi iskay soldadokunawan cadenarachispan, chunka soqtayoq soldadokunawan tuta-punchaw cuidachirqa. Herodesqa Pascua fiesta pasaruptinmi Pedrotaqa runakunapa qayllanman apamuyta munarqa, chaynapi judiokunapa munasqanman hina wañuchisqa kananpaq. Ichaqa, ¿imatam ruranmanku karqa iñiqmasinkunaqa?

13, 14. a) ¿Imatam cristianokunaqa rurarqaku Pedro presochasqa kaptin? b) ¿Imatam yachachwan chayna rurasqankumanta?

¹³ Kay 5 kaq versiculopim qawachiwanchik ima rurasqankumanta, ninmi: “Pedrota carcelpi cuidachiptinmi llapa iñiqkunañataq paypaq tukuy sonqonkuwan Diosta mañakurqaku”, nispa. Qawasqanchikman hinaqa, Pedropaqmi lliw iñiqmasinkuna Diosta mañakurqaku. Santiagopa wañukusqanwanqa manam llumpay hukmanyasqaqa karqakuchu nitaq saqerurqakuchu Dios mañakuytapas. Aswanmi paykunaqa yacharqaku mañakuyninkuta Jehová Dios chaninchasqanta hinaspa uyarisqantapas (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

¹⁴ ¿Imatam yachachwan chayna rurasqankumanta? Rikchan-rikchanlla kanapaqqa Diostam ñoqanchikpaq hinaspa  hukkunapaqpas mañakuna (Efe. 6:18). ¿Yachankichu pi iñiqmasinchik ñakarisqanta? Ichapas ñakarichkanku pipas contrankupi churakusqankurayku otaq hatun desgraciakunawan. ¿Manachu allin kanman paykunapaq mañakuyqa? Wakinpim iñiqmasinchikkunaqa familiankupi imawanpas sasachakuchkanku, hukmanyasqapas otaq onqoywanpas tarikunku. Paykunapi yuyaymanarispaqa yaqapaschá paykunapaq Diosta mañakusun (Sal. 65:2).

15, 16. a) ¿Imaynatam Jehová Diospa angelnin Pedrota librarqa? (Qaway dibujota.) b) Pedrota Jehová Dios imayna librasqanqa, ¿imanasqam kallpanchawanchik?

¹⁵ ¿Imam pasarqa Pedrowanqa? Payqa carcelpim iskaynin soldadokunapa chawpinpi puñukuchkarqa, hinaptinmi admirakuypaq kaq pasakurqa (leey Hechos 12:7-11). Qonqayllamantam carcelpi kanchay rikurirurqa. Chaymantañataqmi huk angel rikuriykurqa hinaspam rikcharachirqa, chay angeltaqa manamá soldadokunaqa rikurqakuchu. Hinaptinmi makinmanta cadenakunaqa wichirurqa. Chay angelqa Pedrotam punkupi kaq soldadokunapa ñawpaqninta pasachispan calleman lloqsiq fierro punkuman chayarurqaku, hinaptinmi chay punku kikillanmanta kichakuykurqa. Qawaman lloqsiruptinñataqmi, angelqa chinkarurqa. Chaynapim Pedroqa librasqa karqa.

¹⁶ Arí, serviqninkunata Jehová Dios libray atisqanmanta yuyariptinchikqa, iñiyninchikmi astawanraq wiñan. Kunanqa manamá suyanchikchu milagrota ruraspan librawananchiktaqa. Ichaqa hinallam Jehová Diosqa atiyninta servichikunqa llaqtanrayku (2 Cro. 16:9). Payqa atiynintam qowanchik ima sasachakuytapas aguantanapaq (2 Cor. 4:7; 2 Ped. 2:9). Chaymantapas ñam Churin Jesucristota servichikuspan millo-millonnintin carcelpi hina kaq wañuqkunata kawsarichispan libranqaña (Juan 5:28, 29). Diospa promesankunapi iñiyqa kallpanchawanchikmi ima sasachakuytapas atipanapaq.

SASACHAKUYKUNA KAPTINPAS HINALLAM WILLAKURQAKU

17. ¿Imanasqam Pablota qatipakuchwan?

¹⁷ Jesuspa apostolninkunaqa sasachakuykuna kaptinpas hinallam willakurqaku. Rikchan-rikchanlla kanapaqqa, tukupay tiempopi kawsasqanchikta yuyarispam tukuy sonqowan Diosmanta willakunanchik. Chaypaqqa allinmi kanman Pablota qatipakuyninchikqa, payqa tukuy sonqonwanmi Diosta servirqa hinaspapas karu-karuta illaspanmi congregacionkunata qallarichirqa. Hatun sasachakuykunapi tarikuspanpas, hinallam kusikuywan  hinaspa rikchan-rikchanlla predicarqa (2 Cor. 11:23-29).

18. ¿Imatam Pabloqa rurarqa Romapi preso kachkaspanpas hinalla predicananpaq?

¹⁸ Kunanñataq qawasun Hechos qellqapa 28 capitulonpi Pablomanta ima nisqanta. Pabloqa Romamanmi chayarurqa, chaypim rey Neronpa qayllanpi rimanan karqa. Payqa yaqapaschá huk soldadowan cadenasqa karqa. Chaywanpas payqa tukuy imata ruraspanmi hinalla predicarqa (leey Hechos 28:17, 23, 24). Kimsa punchaw qepallanmanmi, payqa Romapi reqsisqa judiokunata qayarachimurqa predicananpaq, hinaspam allintapuni predicananpaq huk punchawpiña rimanankupaq nirqa. Qawasun 23 versiculo kayna nisqanta: “[Romapi judiokunam] rimanankupaq huk punchawtaña akllaruptinku Pablopa samakusqanman achka runakuna hamurqaku, hinaptinmi madrugawmantapacha tardeykuqkama Diospa munaychakusqanmanta paykunaman willarqa. Moisespa hinaspa Diosmanta willakuqkunapa qellqasqanta qawachispanmi Jesusmanta convencechiyta munarqa”.

19, 20. a) ¿Imanasqam apostol Pabloqa sumaqta predicarqa? b) ¿Imaynatam Pabloqa tarikurqa yachachisqanta mana lliw runakuna kasukuptinku?

¹⁹ ¿Imanasqam Pabloqa sumaqta predicarqa? Chaypaq qawasun 23 versiculota. 1) Diospa Munaychakuyninmantawan Jesucristomantam willakurqa. 2) Runakunapa sonqonman chayananpaqmi convencechirqa. 3) Diospa Palabranmantam yachachirqa. 4) Kikillanpi piensananmantaqa, ‘madrugawmantapacha tardeykuqkamam’ paykunaman willarqa. Yachachisqan allinpuni kaptinpas, manam lliwchu kasukurqaku. 24 versiculom nin: ‘Wakinqa Pablopa nisqanwanmi convencekurqaku, wakinñataqmi mana creerqakuchu’, nispa. Chaymi kikinkupura atipanakuspanku pasakurqaku.

²⁰ ¿Chayraykuchu Pabloqa hukmanyarurqa? Manamá. Hechos 28:30, 31 nin: “Pablom chay arriendasqan wasipi iskay watapuni yacharqa hinaspam lliw watukuqninkunata chaskirqa. Mana manchakuspanmi Diospa munaychakusqanmanta willakuq, pipapas mana harkakusqanmi yachachiq Señor Jesucristomanta”, nispa. Kay sumaq rimaykunawanmi Hechos qellqaqa tukun.

21. ¿Imatam yachachwan Pablo preso kaspan ima rurasqanmanta?

²¹ ¿Imatam Pablomanta yachachwan? Presochasqa kachkaspanqa manam wasin-wasin predicaytaqa atirqachu. Chaywanpas manam hukmanyarurqachu, hinaspam lliw watukuqninkunaman predicarqa. Kunanpas chaynallataqmi. Achka iñiqmasinchikkunam iñiyninkurayku presochasqa tarikunku, chaywanpas manam hukmanyarunkuchu. Wakinñataqmi onqosqankurayku otaq yuyaqña kasqankurayku wasin-wasin predicaytaqa mana atinkuchu. Atisqankuman hinam predicanku doctorkunaman, pipas watukuqninkunaman chaynataq huk runakunamanpas. Tukuy sonqomantam Diospa munaychakusqanmanta willakuyta munanku. ¡Anchatamá chaninchanchik chayna rurasqankutaqa!

22. ¿Imatam sapakama rurananchik Diospa piñakuynin punchawta suyaspa?

²² Allintamá yachachwan apostolkunapa hinaspa chay tiempopi cristianokunapa rikchan-rikchanlla kasqankumantaqa. Diospa piñakuynin punchawta suyaspayá hinalla paykunapa imayna predicasqankuta qatipakusun. Kay tukupay punchawpiqa ancha kusikunapaqmi Diospa Munaychakuyninmanta willakuyqa (Hech. 28:23).

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[12 kaq paginapi dibujo]

Pedrotam huk angel fierro punkunta horqorurqa