Jehová Diosmi familianta huñun

‘Ruegakamuykichikmi chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kanaykichikpaq’ (EFE. 4:1, 3).

¿IMATAM NIWAQ?

¿Imapaqmi Jehová Diosqa tukuyta rurachkan?

¿Imatam rurananchik ‘chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kanapaq’?

¿Imataq yanapawasun ‘sumaq sonqo kaspa kuyapayanakunapaq’?

1, 2. ¿Imatam Jehová Diosqa munan runakunapaq?

FAMILIAMANTA rimaspaqa, ¿imapim piensanki? ¿Kuyanakuypi? ¿Kusikuypi? ¿Huk sonqolla llamkaypi? ¿Hawkalla kawsakuypi? Yaqapaschá qamqa chayna kawsakunki familiayki kuyakuqllaña kaptinqa. Kikin Jehová Diosmi familiataqa qallarichirqa (Efe. 3:14, 15). Payqa munarqam hanaq pachapi hinaspa kay Pachapi unanchasqankuna llapallanku hawkalla hinaspa huk sonqolla kawsakunankuta.

² Punta tayta-mamanchik huchallikurusqankuraykum runakunaqa manaña Diospa familianchu kanchik. Chayna kaptinpas, runakunapaq Diospa munayninqa hinallam kachkan. Diosqa kay Pachata sumaqllaña huertaman tikraspanmi allin runakunawan huntachinqa (Gen. 1:28; Isa. 45:18). Chayna kananpaq tukuy ima rurasqanmantam wakinta willawanchik Efesios qellqapi, chay qellqaqa achkanpim huk sonqolla kawsanamanta riman. Qatiqninpi qawasun chay qellqapa wakin versiculonkunata chaynataq munaynin rurakunanpaq imayna yanapakunanchikmantapas.

MUNAYNINTA RURANANPAQ DIOSPA TUKUY RURASQANKUNA

3. ¿Imatam Diosqa munan Efesios 1:10 nisqanman hinaqa, hinaspa imatam chaypaqqa puntata rurarqa hinaspa haykapim qallaykurqa?

³ Jehová Diospa imapas rurasqankunaqa ancha allinmi munaynin rurasqa kananpaq. “Chaykunata rurananpaq tiempo chayaramuptinmi”, Diosqa tukuyta rurarqa kay Pachapi kaqkunatapas chaynataq hanaq pachapi kaqkunatapas hukllawananpaq (leey Efesios 1:8-10). Chay munayninta rurananpaqqa, puntatam Jehová Diosqa wakin cristianokunata akllarqa chaynapi hanaq pachaman rispanku Jesuswan kuska kamachimunankupaq. Kayqa qallaykurqam cristianokunapa tiemponpi  33 watapi Pentecostes fiestapi (Hech. 2:1-4). Jesucristopa wañukusqanwanmi, hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunaqa mana huchayoqpaqña chaskisqa kanku chaynapi wiña-wiñayta kawsanankupaq. Chaymi paykunaqa kusikuywan reqsikunku “Diospa churinkunaña” kasqankuta (Rom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17).

4, 5. Efesios 1:10 nisqanman hina, ¿imatawanmi Diosqa rurachkan munaynin rurakunanpaq?

⁴ Efesios 1:10 nisqanpi munayninta Dios rurananpaqqa, huñuchkantaqmi kay Pachapi wiñay kawsanankupaq runakunatapas, chaynapi Jesucristopa munaychakusqan kanankupaq. Bibliapa sutichasqan ‘achkallaña runakunam’ puntataqa mosoq Pachapi kawsanqaku (Apo. 7:9, 13-17; 21:1-5). Chaymantañataqmi, waranqa wata Jesucristopa kamachisqan ukupi millo-millonnintin runakuna kawsarimunqaku, chaynapi chay ‘achkallaña runakunawan’ kuska kay Pachapi wiñay kawsanankupaq (Apo. 20:12, 13). ¡Mayna sumaqmi kanqa kawsarimuqkunawanpas huk sonqolla kanapaq suyakuyninchikqa! Jesucristopa waranqa wata kamachisqan tukuruptinqa Satanasmi kacharisqa kanqa, hinaptinmi ‘kay Pachapi kaqkunata’ urmachiyta munanqa. Iñiyninkupi qaqa hina takyaqkunaqa, Diospa churinkuna hinañamá chaskisqa kanqaku (Rom. 8:21; Apo. 20:7, 8).

⁵ Kunan tiempopiqa, Jehová Diosqa huñuchkanmi kay Pachapaq kaqkunatawan hanaq pachapaq kaqkunatapas. Ichaqa, ¿imaynatam yanapakuchwan Diospa munaynin rurakunanpaq?

‘CHULLA SONQOLLA KASUN’

6. ¿Imaynatam Bibliaqa qawachin cristianokuna huñunakunankumanta?

⁶ Bibliaqa ninmi lliw cristianokuna huñunakunankumanta (1 Cor. 14:23; Heb. 10:24, 25). Kayna huñulla kayninchikqa manamá mercadoman otaq pukllaqkunapa kasqanman rispa huñunakuy hinachu. Cheqaptapuni huñulla kananchikpaqqa Jehová Diospa kamachisqankunatam kasukunanchik hinaspa chuya espirituwan yanapachikunanchik.

7. ¿Imatam rurananchik ‘chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kanapaq’?

⁷ Ñoqanchikrayku Jesuspa wañukusqanwanmi Jehová Diosqa hanaq pachaman rinankupaq cristianokunata churinkunata hinaña chaskin, sapaq ovejakunatañataqmi amistadninkunata hina. Ichaqa kay Pachapi kawsananchikkamaqa, hinallam pantaq kasqanchikrayku sientichinakusunchik (Rom. 5:9; Sant. 2:23). Mana chayna kaptinqa, Bibliaqa manachá niwanchikmanchu karqa ‘kuyakuywan aguantanakunamantaqa’. Chaynaqa, ¿imaynatam iñiqmasinchikkunawanqa huñulla kayta atichwan? Chaypaqqa ‘humillakuspam llampu sonqolla hinaspa pacienciakuq kananchik’. Chaymantapas Pabloqa kallpanchawanchikmi ‘chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kaspa tukuy tiempopi hawkalla kawsananchikpaq’ (leey Efesios 4:1-3). Pablopa nisqanta kasukuspaqa, saqekusunmi Diospa chuya espiritun yanapawananchikta chaynapi sumaq kayniyoqkuna kanapaq. Manataqmi aychapa munayninkunataqa otaq Diospa cheqnisqan kaqkunataqa ruranchikchu. Chuya espiritupa kawsachiwasqanchikman hina sumaq kayniyoqkuna kaspaqa, atisunmi piwanpas sasachakusqanchikta allichayta. Chaynata ruraspaqa huñullam kasunchik, aychapa munayninkunam ichaqa rakichiwanchik.

8. Aychapa munasqankunaqa, ¿imaynatam runamasinchikmanta karunchachiwanchik?

⁸ ‘Aychapa munasqankunaqa’ runamasinchikmantam rakinachiwanchik (leey Galatas 5:19-21). Piensariy: Huchapakuyqa Jehová Diosmantawan iñiqmasinchikkunamantam rakichiwanchik. Hukwan pierdekuypas casado vidapi hawka kawsakuqkunatam karunchachin, wawakunatapas tayta-mamankumantam karunchachin. Millakuypaq kaqkunata ruraypas, manam yanapawanchikchu Dioswan hinaspa familianchikwan huklla  kanapaq. Kayqa rikchakunmanmi gomawan laqanapaq iskay tablakunaman. Chay tablakuna allinta laqanakunanpaqqa iskayninmi limpio kanan. Mana penqakuspa mana allin ruraqkunañataqmi, sutillata qawachinku Diospa kamachikuyninkunata mana kaqpaqpas hapisqankuta. Chaynallataqmi aychapa munaynin wakin ruraykunapas Diosmantawan runamasinchikmanta karunchachiwanchik. Tukuy chay mana allin ruraykunaqa manam tupanchu Jehová Diospa imayna kasqanwanqa.

9. ¿Ima tapukuykunatam rurakuchwan huk sonqolla kawsananchikpaq?

⁹ Hinaptinqa, sapakamam kaynata tapukunanchik: “¿Kallpanchakunichu ‘chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kaspa tukuy tiempopi hawkalla kawsanaypaq’? ¿Imaynam kani piwanpas sientinarachikuspay? ¿Lliw amistadniykunamanchu willakachakuni? Allinyanakunaypaq kikiy kallpanchakunaymantaqa, ¿ancianokunataraqchu suyani yanapaykuwananpaq? ¿Hukkunamanta karunchakunichu contraypi rimasqankumanta piensaspay?”, nispa. Kaykuna rurayqa manamá tupanchu lliw runakuna huk sonqolla kawsanankupaq Diospa munayninwanqa.

10, 11. a) ¿Imanasqam iñiqmasinchikkunawan hawkalla kayqa ancha allin? b) ¿Imakunataq yanapawasun hawkayaypi hinaspa iñiyninchikpi ñawparinapaq?

¹⁰ Jesusmi nirqa: “Sichum ofrendaykita apamunki templopi altarman hinaspañataq yuyariruwaq runamasiki imamantapas piñachisqaykita, chayna kaptinqa ofrendaykita altarpa ñawpaqninpi saqeykuspayá kutirispa paywan allinyanakamuy hinaspañayá qoy ofrendaykitaqa. Quejakuqnikiwan rispaqa ñanllapiraqyá allinyanakuruy”, nispa (Mat. 5:23-25). Santiagopas nirqam: “Allinyanachiqkunaqa tarpuchkaq hinam mirachinku hawkalla kawsakuyta chaynapi cosechachkaq hina allin kaqta horqonankupaq”, nispa (Sant. 3:17, 18). Chaynaqa, manam iñiyninchikpiqa ñawparisunchu runamasinchikwan mana hawkalla kaspaqa.

¹¹ Kaypi piensariy: guerra kasqan nacionkunapiqa, tarpusqanku allpakunamantaqa astawanraqsi wakin allpakunapipas tarpuyta atinmanku pakasqa bombakuna chaykunapi mana kaptinqa. Runakunaqa chakrankutas saqenku pakasqa bombakuna toqyaptin, chayraykum sasachakunku mikuyta tarinankupaq. Hatun llaqtakunapipas mikuyqa manañam haypakunñachu. Chaynallataqmi iñiyninchikpi ñawparinapaqpas harkasqa hina kasunchik iñiqmasinchikkunawan mana hawkalla kaspaqa. Iñiqmasinchikkunawan pampachanakuspa allinninta maskaspaqa, hawkayaypim tarikusun hinaspapas iñiyninchikpim ñawparisun.

12. ¿Imaynatam ancianokunaqa yanapakunku huk sonqolla kanapaq?

¹² Congregacionkunapi ancianokunapas  allintam yanapawachwan iñiyninchikpi ‘llapallanchik wiñaspa hukllaña kananchikpaq’ (Efe. 4:8, 13). Diosmanta willakuyninchikpi ancianokuna riysiwaspanchik Bibliapa nisqanman hina yanapawaptinchikqa, mosoqwan pachakuchkaq hinam mosoq runakunaña kasunchik (Efe. 4:22-24). Chaynaqa, ¿mosoq Pachapi kawsanapaq yanapawasqanchikta hinachu paykunapa tukuy niwasqanchikkunata qawanchik? Congregacionpi anciano kaspaykiqa, ¿kallpanchakunkichu chaynata ruranaykipaq? (Gal. 6:1.)

“SUMAQ SONQO KASPAYÁ KUYAPAYANAKUYCHIK”

13. ¿Imataq pasanman Efesios 4:25-32 nisqanta mana kasukuptinchikqa?

¹³ Bibliaqa sutillatam niwanchik mana llullakuq, mana chaylla piñakuq, mana qellakuq hinaspa imapas rimasqanchikwan mana hukmanyachikuq kananchikpaq (Efesios 4:25-29). Bibliapa kayna niwasqanchikta mana kasukuspaqa, chuya espiritutam llakichichwan. Qawasqanchikman hinaqa, chuya espiritum huk sonqolla kanapaqqa yanapawanchik (Efe. 4:30). Hawkalla kawsanapaqqa, kasukunanchiktaqmi Pablopa kayna niwasqanchikta: “Amañayá kaychikchu piñapakuqqa, rabiakuqqa, cheqnikuqqa, qaqchanakuqqa, insultanakuqqa nitaq ima mana allin ruraqpas. Aswanqa sumaq sonqo kaspayá kuyapayanakuychik, Diospas Cristoraykum pampachasurqankichik, chaynayá qamkunapas pampachanakuychik”, nispa (Efe. 4:31, 32).

14. a) ¿Imatam qawachiwanchik ‘sumaq sonqo kanapaq’ Bibliapa niwasqanchikqa? b) ¿Imataq yanapawasun sumaq sonqo kanapaq?

¹⁴ Biblia ‘sumaq sonqo kanapaq’ niwasqanchikqa, qawachiwanchikmi chayna kanapaq hinalla kallpanchakunamanta. Kikillanchikpi piensanamantaqa, ¡mayna allinmi hukkunapa allinninta maskayqa! (Fili. 2:4.) Yaqapaschá asinapaq otaq admirakunapaq hina kaqta rimayta munachwan, ichaqa ¿sumaq sonqo kasqanchiktachu qawachichkachwan?

FAMILIAPI KUYANAKUYMANTAWAN RESPETANAKUYMANTA

15. Efesios 5:28 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam qosakunaqa Jesucristota qatipakunmanku?

¹⁵ Bibliaqa Jesucristowan qatiqninkuna imayna kasqantam tupachin casarasqa warmi-qariwan. Chayna tupachisqanmi qawachin señorankuta qosakuna kuyanankumanta hinaspa cuidanankumantapas. Qawachintaqmi qosankuta warmikuna kasukunankumantapas (Efe. 5:22, 23). Pablom kaynata qellqarqa: “Chaynallataqyá qosakunapas warmikichikta kuyaychik imaynam kikikichikpa cuerpoykichikta kuyakusqaykichikta hina”, nispa (Efe. 5:28). “Chaynallataqyá” nispanqa, Pabloqa nichkarqam Jesucristota qatipakunankupaq. ‘Cristoqa iñiqkunata kuyaspanmi paykunapaq entregakurqa [. . .] hinaspa yachachikuyninwan yakuwan mayllachkaq hina limpiarqa’. Hinaptinqa, qosaqa familiantam yanapanan Dioswan allin amistad kanankupaq. Chaynata ruraspanmi lliw runakuna huñulla kanankupaq Jehová Diospa munasqanpi yanapakunqa.

16. ¿Imapim tukun churi-wawankuta tayta-mamakuna Bibliapa nisqanman hina uywaptinkuqa?

¹⁶ Tayta-mamakunaqa manam qonqanankuchu churi-wawankuta uywaspanku Jehová Diospa kamachisqanta kasukusqankutaqa. Ichaqa achka runakunam kunan tiempopi ‘mana kuyakuq’ kanku (2 Tim. 3:1, 3). Achka qarikuna churinkuta saqesqankuraykum warmakunaqa llumpayta ñakarinku. Ichaqa apostol Pablom qosakunaman kaynata nirqa: “Qamkunapas wawa-churikichiktaqa amayá piñachiychikchu, aswanqa kasukuqtayá uywaychik Señorninchikpa yachachikuyninman hina”, nispa (Efe. 6:4). Wasinkumantaqa, ¿maypitaq churi-wawakunaqa yachanmanku kuyakuytawan respetakuq kaytaqa? Churi-wawakuna chayna kaptinkuqa, tayta-mamakunaqa yanapakuchkankum Diospa munaynin rurakunanpaq. Tayta-mamakuna wasinkupi mana qaqchanakuspankuqa,  churi-wawankutam yachachichkanku kuyanakuytawan respetanakuyta. Chaynata ruraspankuqa yanapachkankutaqmi mosoq Pachapi kawsanankupaqpas.

17. ¿Imatam rurananchik Satanaspa toqllankunaman mana wichiykunapaq?

¹⁷ Qallariyninmantapacha hawkayayta chinkarachiq Satanasqa, tukuytam ruranqa Diospa munayninta mana rurananchikpaq. Chaymi kunanqa sutillata qawanchik casarasqakuna rakinakusqankuta, manaraq casarakuspa servinakuqkunata hinaspa qaripura casarakuqkunatapas. Ñoqanchikmi ichaqa chaykunawanqa mana intuchikunchikchu, aswanmi Jesucristota qatipakunchik (Efe. 4:17-21). Bibliaqa niwanchikmi ‘Diospa qowasqanchik llapallan armankunawan’ churakunapaq, chaynapi Satanaspawan demonionkunapa toqllankunaman mana wichiykunapaq (leey Efesios 6:10-13).

“HINAYÁ KUYANAKUSPA KAWSAYCHIK”

18. ¿Imataq yanapawasun huk sonqolla kanapaq?

¹⁸ Iñiqmasinchikkunawan kuyanakusqanchikraykum huk sonqolla kanchik. Diosninchikta, señorninchik Jesucristota chaynataq iñiqmasinchikkunata anchata kuyasqanchikraykum munanchikpuni ‘chuya espiritupa yanapakuyninwan chulla sonqolla kaspa tukuy tiempopi hawkalla kawsakuyta’ (Efe. 4:3-6). Jesusmi Taytanman mañakusqanpi chay kuyakuymanta rimaspan nirqa: “Manataqmi ñoqaqa mañakuyki paykunallapaqchu aswanqa paykuna ñoqamanta willakuptin iñiqkunapaqwanmi. Taytáy, mañakuchkaykiqa paykuna huklla kanankupaqmi, imaynam qanwan huklla kasqanchikpi hinayá paykunapas huklla ñoqanchikwan kachunku [. . .]. Yachachirqanim pim kasqaykita, chaywanpas hinallaraqmi yachachisaq chaynapi kuyawasqaykiman hina paykunapas kuyanakunankupaq chaynataq ñoqapas paykunapi kanaypaq”, nispa (Juan 17:20, 21, 26).

19. ¿Imata ruranapaqmi kallpanchasqa tarikunchik?

¹⁹ Pantaq kasqanchikrayku mana allin munayninchikkuna atipayta munawaptinchikqa, kuyakuyninchikmi kallpanchawasun salmista hina Diosta kaynata mañakunapaq: “Qamtaña respetanaypaqyá iskayrayaq sonqoyta hukllaway”, nispa (Sal. 86:11). Chaynaqa, tukuytayá rurasun Diosmantawan iñiqmasinchikkunamanta Satanas mana karunchawananchikpaq. Kallpanchakusuntaqyá familianchikpi, Diosmanta willakuyninchikpi chaynataq iñiqmasinchikkunawan kaspapas Pablopa kayna nisqanta kasukunapaq: “[Diosman] rikchakuqyá kaychik. [. . .] Hinayá kuyanakuspa kawsaychik” (Efe. 5:1, 2).

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[29 kaq paginapi dibujo]

Ofrendaykita altarpa ñawpaqninpi saqeykuspayá kutirispa iñiqmasikiwan allinyanakamuy

[31 kaq paginapi dibujo]

Tayta-mamakuna, churi-wawaykichikmanyá respetakuq kanankupaq yachachiychik